Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Học Kì I - Tuần 7, 8

TUẦN 7
Ngày soạn: 02/10/2011
Ngày dạy: ...................
 Tiết 31: Văn bản: KIỀU Ở LẦU NGƯNG BÍCH
(Trích Truyên Kiều – Nguyễn Du)
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
	Thấy được nghệ thuật miêu tả tâm trạng nhân vật và tấm lòng thương cảm của Nguyễn Du đối với con người.
II/ KIẾN THỨC CHUẨN:
1/Kiến thức:
- Nỗi bẽ bàng, buồn tủi, cô đơn của Thúy Kiều khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của nàng.
- Ngôn ngữ độc thoại và nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đặc sắc của Nguyễn Du.
2/ Kĩ năng:
- Nhận ra và thấy được tác dụng của ngôn ngữ độc thoại, của n.thuật tả cảnh ngụ tình.
- Phân tích tâm trạng nhân vật qua một đoạn trích trong Truyện Kiều
- Cảm nhận được sự cảm thông sâu sắc của Nguyễn Du đối với nhân vật trong truyện
 III.CHUẨN BỊ :
	1.Giáo viên :- Giáo án, SGK, Bảng phụ.
	2. Học sinh : - Soạn bài.
IV.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
	1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ :
H - Nêu nội dung chính, giá trị nghệ thuật và ý nghĩa văn bản Cảnh ngày xuân.
3. Bài mới :
*Giới thiệu bài:
Ở đoạn trích “Chị em Thuý Kiều”, các em đã hiểu được nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du qua bút pháp ước lệ cổ điển. Ở bài học hôm nay sẽ giúp các em thấy được nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật qua ngôn ngữ độc thoại và tả cảnh ngụ tình đặc sắc qua đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1 : Tìm hiểu xuất xứ đoạn trích
 H - Dựa vào chú thích trong SGK, em hãy nêu xuất xứ của đoạn trích này ?
Hoạt động 2 : Đọc-hiểu văn bản
* GV đọc mẫu một lần toàn bài, hướng dẫn cách đọc, đọc chậm rãi, chính xác, thể hiện tâm trạng buồn của Thúy Kiều. yêu cầu 2-3 HS luyện đọc, cho các HS khác nhận xét.
* GV yêu cầu HS phân đoạn, tìm ý mỗi đoạn.
H - Nêu đại ý của đoạn trích ?
* Lưu ý HS chú ý kỹ các chú thích trong SGK
* GV cho HS đọc 6 câu thơ đầu trong SGK.
H - Hai từ “khóa xuân” ngụ ý cho em điều gì về thân phận nàng Kiều lúc này ? 
 [ Kiều đang bị giam lỏng ]
H - Những hình ảnh “vẻ non xa, tấm trăng gần, bốn bề bát ngát, cát vàng, bụi hồng” gợi cho em cảm nhận điều gì về lầu Ngưng Bích ?
 H - Hình ảnh :” mây sớm đèn khuya “ gợi tính chất gì của thời gian ? Cùng với hình ảnh “ tấm trăng gần “ diễn tả hình ảnh Thúy Kiều ntn?
- Thời gian: “ Mây sớm, đèn khuya” -> tuần hoàn khép kín, Thúy Kiều bị giam hãm trong không gian, làm bạn với mây, đèn, trăng.
H - Câu thơ “Bẽ bàng mây sớm đèn khuya” cho em cảm nhận gì về thời gian nơi đây cũng như?
-Bẽ bàng -Nửa tình nửa cảnh
-GV so sánh khác với “Một nền đồng tước khóa xuân hai Kiều “
H-Tất cả những cảnh đó đều được cảm nhận qua cái nhìn của Kiều. Cái nhìn đầy tâm trạng ấy cho thấy hoàn cảnh của Kiều lúc này ra sao?
* GV cho HS đọc tám câu thơ tiếp theo trong SGK.
H – Bốn câu thơ đầu diễn tả Kiều nhớ ai ?
 [ nhớ Kim Trọng ]
H - Nỗi nhớ thương ấy được diễn tả như thế nào ?
 [ nhớ đến lời thề hẹn đôi lứa, thương cho chàng Kim chờ đợi mình cách vô ích, khẳng định tấm lòng son sắt của mình ]
H - Bốn câu thơ tiếp theo diễn tả Kiều nhớ ai ?
 [ nhớ cha mẹ ]
H - Nỗi nhớ thương ấy được diễn tả như thế nào ?
[ Nhớ đến độ xót xa, thương cha mẹ già yếu thiếu sự đỡ đần, tưởng chừng như đã xa nhà lâu lắm]
H - Những điển tích Sân lai, gốc tử được nhắc tới đã biểu lộ tình cảm của nàng như thế nào ?
- Biểu lộ tình cảm trực tiếp.
H à Những nỗi nhớ và cách nhớ ấy cho thấy Kiều là con người thế nào ? Những nỗi nhớ ấy Kiều nói với ai?
- Chính mình à ngôn ngữ độc thoại.
* GV cho HS đọc tám câu thơ cuối trong SGK.
H - Tâm trạng của Thúy Kiều ở đây là tâm trạng như thế nào?
- Buồn - trông ( nhìn ).
H - Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ cũng như cách ngắt nhịp của tác giả trong đoạn thơ này ?
- Cách dùng điệp ngữ, thanh bằng, từ láy, ngắt nhịp 2-4/4-4 đều đặn
H - Cách dùng nghệ thuật đó đã góp phần diễn tả tâm trạng của T.Kiều ra sao ?
+ Nhớ quê hương – Cảm nhận qua cánh buồm thấp thoáng xa xa.
+ Buồn, xót xa cho duyên phận như hình ảnh “ hoa trôi man mác”.
+ Buồn cho cảnh ngộ mình nghe tiếng sóng mà ghê sợ.
=> Cảnh được nhìn từ xa -> giàu màu sắc từ nhạt -> đậm, âm thanh từ tĩnh -> động nỗi buồn man mác mông lung -> lo âu kinh sợ, dự cảm dông bão sẽ nổi lên hãi hùng xô đẩûy cuộc đời Kiều 
H - Tại sao nhìn những cảnh ấy, Kiều lại buồn?
 [ Bởi mỗi cảnh đều khơi gợi nét tương đồng với số phận của nàng ]
H - Như vậy thật ra Nguyễn Du tả cảnh hay tả tâm trạng ?
 [Tả tâm trạng qua cảnh vật. Đó là bút pháp tả cảnh ngụ tình rất tài hoa của Nguyễn Du]
Hoạt động 3 : Tổng kết.
H - Em cảm nhận như thế nào về nghệ thuật đoạn trích ?
H - Thái của Nguyễn Du đối với nhân vật trong đoạn trích này như thế nào ?
I/ Giới thiệu
- Đoạn trích nằm ở phần thứ hai của tác phẩm là “Gia biến và lưu lạc”, bắt đầu cuộc đời đau khổ của Kiều nơi lầu xanh.
II/ Đọc-hiểu văn bản
1.Bố cục :
- Sáu câu đầu : Hoàn cảnh cô đơn của Kiều.
- Tám câu tiếp : Nỗi nhớ thương người thân của Kiều.
- Tám câu cuối : Tâm trạng buồn đau của Kiều.
2. Đại ý :
Tâm trạng của Thúy Kiều trong cảnh bị giam lỏng nơi lầu Ngưng Bích.
3. Phân tích
a. Hoàn cảnh của nàng Kiều 
 * Cảnh:
à Hình ảnh chọn lọc, tiêu biểu → Mênh mông, hoang vắng, rợn ngợp, khép kín.
 *Tâm trạng
àCô đơn, tội nghiệp, buồn tủi.
b. Tâm trạng nhân vật Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích.
*. Nhớ Kim Trọng :
- Nhớ đến kỉ niệm, lời thề hẹn đôi lứa, thương cho chàng Kim chờ đợi mình cách vô vọng.
 àTâm trạng đau đớn, xót xa khi nhớ về Kim Trọng.
b. Nhớ cha mẹ :
- Các điển tích thể hiện nỗi day dứt nhớ thương gia đình, thể hiện lòng hiếu thảo của nàng, nàng thương cha mẹ nơi quê nhà không ai phụng dưỡng, chăm sóc. (Kiều thương người thân đến độ quên mình.)
- Những nỗi nhớ ấy Kiều nói với chính mình à ngôn ngữ độc thoại.
è Trong tình cảnh đáng thương, nỗi nhớ của Thúy Kiều đi liền với tình thương – một biểu hiện của đức hi sinh, lòng vị tha, hiếu thảo, chung thủy rất đáng ca ngợi ở nhân vật Thúy Kiều.
c. Tâm trạng buồn đau của Thúy Kiều.
- Dùng điệp ngữ liên hoàn “Buồn trông”
- Tả cảnh ngụ tình, 
- Ẩn dụ (Tả thực cảnh vật với cửa bể chiều hôm, cánh buồm, bụi cỏ, chân mây, màu xanh, tiếng sóng  nhưng lại chứa đựng nghĩa ẩn dụ, gợi mở, liên tưởng phản ánh tâm trạng Kiều)
- Từ láy tượng hình, tượng thanh.
à Tả tâm trạng qua cảnh vật, bút pháp tả cảnh ngụ tình rất tài hoa của Nguyễn Du.
 d/ Hai bức tranh thiên nhiên trước lầu Ngưng Bích trong cảm nhận của Thúy Kiều.
 a.Bức tranh thứ nhất (bốn câu đầu) phản chiếu tâm trạng, suy nghĩ của nhân vật khi bị Tú Bà giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, cảnh vật hiện ra bao la, hoang vắng, xa lạ và cách biệt.
 b.Bức tranh thứ hai (Tám câu cuối) phản chiếu tâm trạng nhân vật trở về với thực trạng phủ phàng, nỗi buồn của Kiều không thể vơi, cảnh nào cũng buồn, cũng gợi thân phận con người trong cuộc đời vô định.
III/ Tổng kết
1.Nghệ thuật
- Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật: diễn biến tâm trạng được thể hiện qua ngôn ngữ độc thoại và tả cảnh ngụ tình đặc sắc.
- Lựa chọn từ ngữ, sử dụng các biện pháp tu từ.
2.Ý nghĩa văn bản
- Đoạn trích thể hiện tâm trạng cô đơn, buồn tủi và tấm lòng thủy chung, hiếu thảo của Thúy Kiều.
	4. Củng cố :
	- Cho HS đọc diễn cảm đoạn thơ
	5. Hướng dẫn tự học
	- Học thuộc lòng đoạn trích.
	- Phân tích cảm thụ những hình ảnh thơ hay, đặc sắc trong văn bản.
	- Sưu tầm những câu thơ, đoạn thơ khác trong Truyện Kiều có sử dụng nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật thông qua ngôn ngữ độc thoại hoặc tả cảnh ngụ tình.
- Chuẩn bị : Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga
V.RÚT KINH NGHIỆM :
........................................................................................................................
Ngày soạn: 02/10/2011
Ngày dạy: ...................
Tiết 32: Tập làm văn: MIÊU TẢ TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
 Hiểu được vai trò của miêu tả trong một văn bản tự sự. Vận dụng hiểu biết về miêu tả trong văn bản tự sự để đọc – hiểu văn bản.
II/ KIẾN THỨC CHUẨN:
1/Kiến thức:
- Sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong một văn bản.
- Vai trò, tác dụng của miêu tả trong văn bản tự sự.
2/ Kĩ năng:
- Phát hiện và phân tích được tác dụng của miêu tả trong văn bản tự sự.
- Kết hợp kể chuyện với miêu tả khi làm một bài văn tự sự.
III.CHUẨN BỊ :
	1. Giáo viên : Giáo án, SGK, Bảng phụ.
	2. Học sinh : Soạn bài.
IV.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
	1. Ổn định lớp 
2. Kiểm tra bài cũ :
H – Mục đích và yêu cầu của việc tóm tắt văn bản tự sự? 
3. Bài mới :
	* Giới thiệu bài:Trong thực tế ít có một văn bản nào thuần nhất. Thường luôn có sự kết hợp, đan xen giữa các phương thức biểu đạt, trong đó có một phương thức chính. Tự sự lấy kể việc, trình bày diễn biến của sự việc là chính, nhưng bao giờ cũng có kết hợp với miêu tả và biểu cảm để cho bài văn thêm sinh động và hấp dẫn.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS 
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1 : Tìm hiểu yếu tố miêu tả trong văn tự sự
*GV cho HS đọc phần I trongSGK.
H - a) Đoạn trích kể về trận đánh nào ? Trong trận đánh đó, nhân vật vua Quang Trung làm gì, xuất hiện như thế nào ?
H - b) Chỉ ra các chi tiết miêu tả trong đoạn trích. Các chi tiết miêu tả ấy thể hiện những đối tượng nào ?
(HS thảo luận nhóm, trả lời)
- bên ngoài lấy rơm dấp nước phủ kín
- lưng giắt dao ngắn, hai mươi người khác đều cầm binh khí theo sau, dàn thành trận chữ nhất
- Nhân có gió bắc, quân Thanh bèn dùng ống phun khói lửa ra, khói tỏa mù trời, cách gang tấc không thấy gì, hòng làm cho quân Nam rối loạn. Không ngờ trong chốc lát trời bỗng trở gió nam, thành ra quân Thanh lại tự làm hại mình.
- Quân Thanh chống không nổi, bỏ chạy tán loạn, giầy xéo lên nhau mà chết.
- Quân Tây Sơn thừa thế chém giết lung tung, thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối, quân Thanh đại bại.
Hoạt động 2 : Tìm hiểu vai trò của yếu tố miêu tả
 GV cho HS đọc phần (c) trong SGK.
H - c) Kể lại nội dung đoạn trên, có bạn nêu ra các sự việc sau đây:
- Vua Quang Trung cho ghép ván lại, cứ mười người khiêng một bức, rồi tiến sát đến đồn Ngọc Hồi.
- Quân Thanh bắn ra, không trúng người nào, sau đó phun khói lửa.
- Quân của vua Quang Trung khiêng ván nhất tề xông lên mà đánh.
- Quân Thanh chống đỡ không nổi, tướng nhà Thanh là Sầm Nghi Đống thắt cổ chết. Quân Thanh đại bại.
 Nếu chỉ kể sự việc diễn ra như thế thì nhân vật vua Quang Trung có nổi bật không ? Trận đánh có sinh động không ? Tại sao ? So sánh các sự việc chính mà bạn đó đã nêu với đoạn trích để có thể rút ra nhận xét : Yếu tố miêu tả có vai trò như thế nào đối với văn bản tự sự ?
Hoạt động 3 : Bài tập 
* GV nêu định hướng và yêu cầu của mỗi bài tập. Sau đó cho HS tiến hành làm bài, các HS khác nhận xét. GV đúc kết , cho điểm.
 Bài 1
- Gọi HS đọc bài tập 1 . 
H - Em hãy tìm những yếu tố tả người và tả cảnh trong 2 đoạn trích : Chị em Thuý Kiều và Cảnh ngày xuân. 
- Mỗi nhóm tìm một nhân vật, một phần .
H - Tả chung về hai chị em gồm có từ ngữ nào? 
+ Tả Thuý Vân ?
+ Tả Thuý Kiều ?
H - Đoạn trích tả cảnh ngày xuân tác giả  ... håi l©u ®å dÉn c­íi míi ®­îc ®Þnh liÖu ngoµi 400 l­îng. ThËt lµ mét cuéc mua b¸n ng­êi thËt nhÉn t©m v« nh©n ®¹o
2. Bµi tËp 2
4/ Củng cố - Hướng dẫn học sinh học ở nhà:
- Tại sao trong văn tự sự người ta thường sư dụng yếu tố miêu tả nội tâm ? 
- Cho HS đọc lại ghi nhớ.
- Học bài.
- Phân tích một đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả tâm trạng nhân vật đã học: phân tích tâm trạng của Thúy Kiều thể hiện ở tám câu thơ cuối đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”. 
- Chuẩn bị: Chương trình địa phương Phần Văn.
V.RÚT KINH NGHIỆM:
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Ngµy so¹n: 02/10/2011
Ngµy gi¶ng: ....................
TiÕt 39: ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng – PhÇn V¨n
 §äc – HiÓu bµi th¬: luü tre xanh
 Hå DZÕch
I. Môc tiªu cÇn ®¹t:
- C¶m nhËn ®­îc hån th¬ Hå DZÕch ®èi víi quª h­¬ng tr­íc 1945.
ii. chuÈn bÞ:
- Gi¸o viªn: §äc tµi liÖu – so¹n bµi.
- Häc sinh: ChuÈn bÞ c¸c c©u hái trong TL (trang 11)
iii. tiÕn tr×nh lª líp:
A. æn ®Þnh líp – kiÓm tra bµi cò.
- æn ®Þnh nÒ nÕp
- KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña HS.
- Giíi thiÖu bµi míi.
b. tæ chøc ®äc – hiÓu v¨n b¶n:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Néi dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®éng 1: Tæ chøc ®äc – hiÓu
1. HS ®äc diÔn c¶m, ®äc phÇn giíi thiÖu t¸c gi¶ (TL trang 18-20) vµ t×m c¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh lµng quª thÓ hiÖn trong bµi th¬.
2. Ph¸t biÓu ý kiÕn vÒ h×nh ¶nh lµng quª qua bµi th¬ (lµm viÖc theo nhãm)
a) C¸c ph­¬ng diÖn thÓ hiÖn.
b) C¶m t­ëng, nhËn xÐt
i. ®äc – hiÓu:
1. T¸c gi¶: Ng­êi mang 2 dßng m¸u H¸n – ViÖt. Cuéc ®êi g¾n bã víi quª ngo¹i Thanh Ho¸. T×nh mÑ con, chÊt lµng quª ViÖt qu¸n xuyÕn c¶m høng s¸ng t¸c, thÊm ®Ém hån th¬ «ng.
2. H×nh ¶nh lµng quª:
a) C¸c chi tiÕt, h×nh ¶nh lµng quª:
- Cã luü tre, cã con s«ng dµi, bê ®ª cã cá mäc bèn mïa.
- Cã c«ng viÖc ­¬m t¬ th¸ng S¸u, lª chïa th¸ng Giªng.
- Cã chî (mçi quý m­¬i phiªn), ®ong ng« ®æi g¹o, tr¶ nî b»ng khoai lang
- GÇn ®« thÞ nh­ng vÉn gi÷ ®­îc niÒm s¾t son vÉn ªm ®Òm lèi xãm.
- L¾m trai, Ýt g¸i, cßn tôc lÖ lÊy hai vî.
b) C¶m t­ëng, nhËn xÐt vÒ lµng quª:
- Mét Bøc tranh quª tuy chØ qua vµi ph¸c ho¹ nh­ng kh¸ toµn diÖn, ®Çy ®ñ, sinh ®éng.
+ Lµng quª ®­îc kh¾c ho¹, thÓ hiÖn qua phong c¶nh, vÞ trÝ (luü tre, dßng s«ng, con ®ª, bê cá, ®­êng th«n, lèi xãm, gÇn ®« thÞ)
+ §êi sèng sinh ho¹t (trong lao ®éng, bu«n b¸n, gia ®×nh, céng ®ång, sinh ho¹t tinh thÇn)
- C¶m t­ëng nhËn xÐt:
+ Mét lµng quª trï phó, duyªn d¸ng (th¾t ®¸y l­ng tre) nh­ mét c« th«n n÷ tuæi xu©n th×. ThuÇn ph¸c (®ong ng«, ®æi g¹o, trang tiÒn b»ng khoai) sèng khÐp kÝn, víi tÊt c¶ nh÷ng tËp tôc hay dë thËt hån nhiªn trong céng ®ång lµng x·, tù cung tù cÊp sau luü tre lµng.
+ Tuy gÇn víi chèn thÞ thµnh, nh­ng c¸i n¸o nhiÖt x« bå, bôi bÆm phån hoa kh«ng lµm hoen è ®êi sèng gi¶n dÞ, hån hËu, chÊt ph¸c, ªm ®Òm, ®Ñp ®Ï cña lµng quª. ë ®©y kh«ng cã nh÷ng c« g¸i quª “H«m qua em ®i tØnh vÒ/ H­¬ng ®ång giã néi bay ®i Ýt nhiÒu” ®Ó ng­êi ta ph¶i nµi nØ “Van em, em h·y gi÷ yªn quª mïa”, ®Ó ph¶i nhÊn m¹nh “Hoa chanh nën gi÷a v­ên chanh/ThÇy, u m×nh víi chóng m×nh ch©n quª” nh­ trong c¶m nhËn cña NguyÔn BÝnh.
 Thi phÈm lµ mét b¶o tµng nho nhá, xinh xinh, dÞu dµng vµ hiÕm hoi vÒ mét lµng ch©n quª tr­íc C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m cña th¬ ca ViÖt Nam.
3. Em hiÓu g× vÒ khæ th¬ cuèi?
3. T×nh c¶m cña t¸c gi¶:
- T¸c gi¶ trùc tiÕp béc lé t×nh c¶m: yªu, say quª h­¬ng ViÖt (v× t¸c gi¶ quª gèc Trung Quèc)
- T×nh yªu quª ViÖt s©u s¾c ®Õn ®é, c¸i lµng quª kia trë thµnh mét nçi niÒm nhí nhung, g¾n bã, th©n thiÕt, m·nh liÖt. Lµ mét c¶m høng th¬ bÒn v÷ng, dÉu r»ng so víi bao lµng quª kh¸c thËt ch¼ng cã g× ®¸ng kÓ (Th¬ t«i ®ª th¾m b­ím vµng/Con s«ng be bÐ c¸i lµng xa xa)
Ho¹t ®éng 2: Rót ra Ghi nhí
3. Ghi nhí: T×nh c¶m yªu th­¬ng, g¾n bã víi lµng quª c¶nh quª h­¬ng cña t¸c gi¶.
Ho¹t ®éng 3: LuyÖn tËp.
- HS ®øng t¹i chç tr×nh bµy ®o¹n v¨n cña m×nh (Tµi liÖu – Bµi tËp 5)
ii. luyÖn tËp:
- Tõ hai bµi th¬ Quª h­¬ng vµ Luü tre xanh viÕt ®o¹n v¨n vÒ h×nh ¶nh lµng quª Thanh Ho¸ tr­íc n¨m 1945.
c. h­íng dÉn häc ë nhµ:
- Häc thuéc lßng bµi th¬. S­u tÇm mét sè bµi th¬ cïng chñ ®Ò.
- Lµm l¹i bµi luyÖn tËp.
- H­íng dÉn bµi ®äc thªm trang 12 - 20.
- ChuÈn bÞ bµi 2: V¨n häc Thanh Ho¸ tõ sau C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m 1945.
Ngày soạn: 02/10/2011
Ngày dạy: ...................
 Tiết 40,41: Tiếng Việt: TOÅNG KEÁT VEÀ TÖØ VÖÏNG
I. Muïc tieâu caàn ñaït
- Cuûng coá laïi caùc kieán thöùc ñaõ hoïc veà töø vöïng trong chöông trình ngöõ vaên THCS
- Reøn kyõ naêng heä thoáng hoaù caùc kieán thöùc ñaõ hoïc
1. Kiến thức 
Một số khái niệm liên quan đến từ vựng 
2. Kĩ năng 
Cách sử dụng từ hiệu quả trong nói, viết, đọc- hiểu vb và tạo lập vb 
II. Chuaån bò
- Tích hôïp vôùi phaàn vaên qua caùc vaên baûn ñaõ hoïc,vôùi Taäp laøm vaên qua caùc baøi taäp noùi vaø baøi vieát
- Baûng phuï 
III. Tieán trình leân lôùp
1. OÅn ñònh 
2. Baøi cuõ:
- Kieåm tra vôû soaïn baøi cuûa HS 
3. Baøi môùi: GV giôùi thieäu baøi 
 Ph­¬ng ph¸p
? ThÕ nµo lµ tõ ®¬n. LÊy Vd
? ThÕ nµo lµ tõ phøc. LÊy VD
? Tõ phøc cã nh÷ng lo¹i nµo
? Tõ ghÐp cã mÊy lo¹i
? ThÕ nµo lµ tõ l¸y? Cã mÊy h×nh thøc l¸y
? ThÕ nµo lµ tõ t­îng thanh. LÊy VD
? ThÕ nµo lµ tõ t­îng h×nh
G/V phÇn lín tõ t­îng h×nh t­îng thanh lµ tõ l¸y
Yªu cÇu bµi tËp
-X¸c ®Þnh tõ l¸y ,tõ ghÐp
HS lµm 
Gi¸o viªn ch÷a
? NhËn xÐt cÊu t¹o tõ ghÐp
-CÊu t¹o gièng nhau vÒ vá ng÷ ©m nh­ng chóng ®­îc coi lµ tõ ghÐp v× gi÷a c¸c yÕu tè cã mèi quan hÖ ng÷ nghÜa víi nhau
Yªu cÇu: x¸c ®Þnh sù gi¶m nghÜa vµ t¨ng nghÜa cña tõ l¸y
HS lµm 
Gi¸o viªn ch÷a
? ThÕ nµo lµ thµnh ng÷. LÊy VD
Yªu cÇu bµi tËp
-X¸c ®Þnh thµnh ng÷, tôc ng÷, gi¶i thÝch
HS lµm GV ch÷a
Yªu cÇu: T×m hai thµnh ng÷ cã yÕu tè chØ ®éng vËt
Hai thµnh ng÷ cã yÕu tè chØ thùc vËt
HS cã thÓ tæ chøc cuéc thi xem tæ nµo t×m ®­îc nhiÒu nhÊt
HS t×m viÕt lªn b¶ng
Gi¶i nghÜa
§Æt c©u 
Yªu cÇu: t×m hai dÉn chøng vÒ viÖc sö dông thµnh ng÷ trong v¨n ch­¬ng
HS lµm GV ch÷a
? ThÕ nµo lµ nghÜa cña tõ
? HiÓu thÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa cña tõ
Yªu cÇu: chän c¸ch hiÓu ®óng
HS lµm GV ch÷a
Yªu cÇu: x¸c ®Þnh nghÜa cña tõ hoa
HS lµm GV ch÷a
 N«i dung
Tõ ®¬n, tõ phøc
1 . Tõ ®¬n
Tõ chØ cã mét tiÕng lµ tõ ®¬n
VD: cha, mÑ, nói, biÓn, häc ,vui
Tõ phøc
Tõ cã hai hoÆc nhiÒu tiÕng trë lªn lµ tõ phøc
VD: Häc sinh, viÖn sö häc, tõ ®iÓn tiÕng viÖt
Tõ ghÐp
lµ tõ ®­îc t¹o thµnh b»ng c¸ch ghÐp lµi víi nhau hai hoÆc nhiÒu tiÕng cã nghÜa
2 lo¹i: Tõ ghÐp chÝnh phô: Hoa hång , qu¹t ®iÖn
tõ ghÐp ®¼ng lËp: nói s«ng, quÇn ¸o
Tõ l¸y
Lµ mét kiÓu tõ phøc cã sù hoµ phèi ©m thanh cã t¸c dông t¹o nghÜa g÷a c¸c tiÕng
3 h×nh thøc l¸y
-L¸y phô ©m ®Çu
-L¸y vÇn
-L¸y tiÕng
VD: th¸nh thãt, ©m thÇm.nhÌ nhÑ, vui vui
-Tõ t­îng thanh lµ tõ m« pháng ©m thanh cña tù nhiªn cña con nguêi
VD: vÐo von ,r× rÇm ,eo Ðo
-Tõ t­îng h×nh lµ sù gîi h×nh ¶nh d¸ng vÎ, tr¹ng th¸i cña vËt cña viÖc
VD: Khóc khuûu ,chon von, lªnh khªnh, mong manh.
Bµi tËp 2 - Tõ ghÐp: NgÆt nghÌo, giam gi÷, bã buéc, t­¬i tèt, bät bÌo, cá c©y, ®­a ®ãn nh­êng nhÞn, r¬i rông mong muèn
-Tõ l¸y:
Nho nhá ,gËt gï, l¹nh lïng, xa x«i ,lÊp l¸nh
Bµi tËp 3
-Nh÷ng tõ l¸y cã sù gi¶m nghÜa
Tr¨ng tr¾ng, ®Ìm ®Ñp, nho nhá, lµnh l¹nh, x«m xèp
-Nh÷ng tõ l¸y cã sù t¨ng nghÜa
S¹ch sµnh sanh, s¸t sµn s¹t, nhÊp nh«
Thµnh ng÷
Lµ lo¹i côm tõ cã cÊu t¹o cè ®Þnh biÓu thÞ mét ý nghÜa hoµn chØnh
VD: non xanh n­íc biÖc
Ba ch×m b¶y næi
Mét n¾ng hai s­¬ng
Bµi t¹p 2
-Thµnh ng÷: §¸nh trèng bá dïi: Lµm viÖc kh«ng ®Õn n¬i ®Õn chèn, bá dë thiÕu tr¸ch nhiÖm
§­îc voi ®ßi tiªn: tham lam ®­îc c¸i nµy muèn c¸i kh¸c
N­íc m¾t c¸ sÊu: Sù th«ng c¶m xãt xa gi¶ dèi nh»m ®¸nh l­ag ng­êi kh¸c
-Tôc ng÷
GÇn mùc ......r¹ng: hoµn c¶nh m«i tr­êng x· héi cã ¶nh h­ëng quan träng ®Õn tÝnh c¸ch ®Æc ®iÓm cña con ng­êi
Chã treo mÌo ®Ëy: Muèn gi÷ g×n thøc ¨n víi chã th× ph¶i treo lªn, víi mÌo th× ph¶i ®Ëy l¹i
Bµi tËp 3
* Thµnh ng÷ cã yÕu tè chØ ®éng vËt
§Çu voi ®u«i chuét
MiÖng hïm gan søa
Vuèt r©u hïm
KiÕn bß ch¶o nãng
Mì ®Ó miÖng mÌo
Nh­ mÌo thÊy mì
Nh­ chã víi mÌo
* Thµnh ng÷ cã yÕu tè chØ thùc vËt
B·i bÓ n­¬ng d©u
bÌo d¹t m©y tr«i
c¾n r¬m c¾n cá
c©y cao bãng c¶
C©y nhµ l¸ v­ên
C­ìi ngùa xem hoa
§iÖu hæ li s¬n: dô ®èi ph­¬ng ra khái n¬i mµ ®èi ph­¬ng cã ­u thÕ ®Ó dÔ bÒ chinh phôc ®¸nh th¾ng 
C«ng an ®· dïng kÕ §iÖu hæ li s¬n ®Ó b¾t c­íp
C­ìi ngùa xem hoa: xem qua loa hêi hît 
Nã häc bµi nh­ kiÓu c­ìi ngùa xem hoa
Bµi tËp 4
-B¶y næi ba ch×m: Sèng lªnh ®ªnh, gian tru©n: 
Th©n em.....n­íc non
-C¸ chËu chim lång: c¶nh tï tóng bã buéc mÊt tù do
 Mét ®êi ®­îc mÊy anh hïng
Bâ chi c¸ chËu chim lång mµ ch¬i
III. NghÜa cña tõ
Lµ néi dung (sù vËt tÝnh chÊt hµnh ®éng) mµ tõ biÓu thÞ
VD: cµn kh«n, ®Êt trêi, vò trô
Bµi tËp 2
a, mÑ: Ng­êi phô n÷ cã con 
MÑ kh¸c bè phÇn nghÜa- ng­êi phô n÷
b, NghÜa cña mÑ thay ®æi: MÑ em rÊt hiÒn (nghÜa gèc)
ThÊt b¹i lµ mÑ cña thµnh c«ng( NghÜa chuyÓn )
NghÜa bµ, mÑ cã phÇn chung lµ ng­êi phô n÷
Bµi tËp 3
C¸ch gi¶i thÝch b lµ ®óng
Vi ph¹m nguyªn t¾c quan träng lµ ph¶i tu©n thñ khi gi¶i thÝch nghÜa cña tõ v× ®· dïng mét côm tõ cã nghÜa thùc thÓ (®øc tÝnh réng l­îng, dÔ dµng th«ng c¶m voÐi ng­êi cã sai lÇm, dÔ tha thø- côm danhtõ ) ®Ó gi¶i thÝch cho mét tõ chØ ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt ( ®é l­îng- tÝnh tõ )
 IV. Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn t­îng chuyÓn nghia cña tõ
–Tõ cã thÓ cã mét nghÜa hay nhiÒu nghÜa
–ChuyÓn nghÜa lµ mét hiÖn t­îng thay ®æi nghÜa cña tõ t¹o ra tõ nhiÒu nghÜa
-Trong tõ nhiÒu nghÜa cã nghÜa chÝnh vµ nghÜa chuyÓn
Bµi tËp
-Hoa trong thÒm hoa, lÖ hoa ®­îc dïng theo nghÜa chuyÓn
-Kh«ng thÓ coi ®©y lµ hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa lµm xuÊt hiÖn tõ nhiÒu nghÜa
V×: nghÜa chuyÓn nµy cña tõ hoa chØ cã tÝnh chÊt l©m thêi nã ch­a lµm thay ®æi nghÜa cña tõ vµ ch­a thÓ ®­a vµo tõ ®iÓn
4.Củng cố - Hướng dẫn học ở nhà :
- OÂn laïi baøi, oân laïi kieán thöùc veà vaên baûn töï söï 
- Chuaån bò: Toång keát veà töø vöïng (Tieáp)
IV.RÚT KINH NGHIỆM:
.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................