Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Ôn tập văn bản nhật dụng

ễN TẬP VĂN BẢN NHẬT DỤNG
 Tiết 1, 2
PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
Mục tiờu 
- Vẻ đẹp trong PCHCM là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, thanh cao và giản dị.
- Rèn KN viết đoạn văn.
- Từ lòng kính yêu tự hào về Bác, HS có ý thức tu dưỡng, học tập, rèn luyện theo tấm gương Bác.
Tiến trỡnh bài dạy
I. Ổn định tổ chức
Ngày dạy
Lớp
Sĩ số
Sự CB của HS
9A
9B
II. Bài mới
Phương pháp
Nội dung
? Hoàn cảnh tiếp thu văn hoá của Hồ Chí Minh được giới thiệu như thế nào
HS: Tiếp cận với nền văn hoá phương Đông
- Ghé lại các nước châu á, châu Phi, châu Mỹ.
- Sống dài ngày ở Pháp, Anh
? Cách tiếp thu văn hoá thế giới của HCM được giới thiệu như thế nào
: Nói và viết thạo nhiều ngoại ngữ.
- Làm nhiều nghề.
- Tìm hiểu, học hỏi, chịu ảnh hưởng của tất cả các nền văn hoá, tiếp thu cái đẹp cái hay, phê phán cái tiêu cực.
- Tiếp thu ảnh hưởng VH quốc tế, nhào nặn với cái gốc VHDT tạo ra một nhân cách rất VN rất hiện đại.
? Qua đoạn văn giới thiệu về PCVHHCM, em thấy nét độc đáo nhất trong phong cách của Bác là gì
HS: Nét độc đáo nhất trong phong cách VHHCM là sự kết hợp hài hoà những PC rất khác nhau, thống nhất trong một con người. Đó là truyền thống và hiện đại, phương Đông và phương Tây, xưa và nay DT và quốc tế, vĩ đại và bình dị. Đó là sự kết hợp và thống nhất hài hoà bậc nhất trong lịch sử DTVN từ xưa đến nay. Một mặt là tinh hoa con Lạc cháu Hồng đúc nên Người, mặt khác tinh hoa nhân loại cũng góp phần làm nên PCHCM.
? Tác giả đã TM những biểu hiện phong cách văn hoá của Bác trên những khía cạnh nào
HS: Nơi làm việc: chiếc nhà sàn gỗ cạnh chiếc ao, có vài phòng tiếp khách họp bộ chính trị, làm việc và ngủ.
- Trang phục: bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp như của các chiến sĩ Trường Sơn.
- Bữa ăn: đạm bạc với những món DT không chút cầu kỳ, như cá kho, rau luộc, dưa ghém, cà muối, cháo hoa.
- Tư trang: ít ỏi, một chiếc va li con với vài bộ quần áo, vài kỷ niệm của cuộc đời dài.
? Nhận xét về cách TM của TG trên các phương diện
HS: Dùng HA so sánh giữa vị tiên và con ngưòi, ví câu chuyện nhà sàn của Bác như cổ tích-> Các so sánh gây ấn tượng.
- Cách nói giản dị, dân dã, dùng những TN chỉ số lượng ít ỏi: chiếc, vài, vẻn vẹn.
- PPTM: liệt kê các biểu hiện cụ thể , xác thực về ĐS sinh hoạt của Bác.
- Lập luận: CM, GT.
? TG đã bình luận như thế nào về PCHCM
HS: Nếp sống giản dị và thanh đạm của Bác đem lại hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn và thể xác. Vẻ đẹp
? Theo TG, cách sống bình dị của Bác là một quan niệm thẩm mỹ về cuộc sống. Em hiểu thế nào về nhận xét này
HS: Với Bác, sống đẹp là sống giản dị, không câù kỳ phô trương hình thức, miễn là làm việc có hiệu quả, cống hiến được nhiều nhất cho nhân dân.
? Tại sao TG có thể khẳng định rằng: Lối sống của Bác có khả năng đem lại hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn và thể xác
HS: Sự bình dị gắn với thanh cao, trong sạch. Tâm hồn không phải chịu đựng những toan tính vụ lợi cho nên tâm hồn được thanh cao, hạnh phúc.
- Sống thanh bạch giản dị, thể xác không phải 
gánh chịu những ham muốn, bệnh tật, do đó thể xác được thanh cao, hạnh phúc.
? Cảm nhận của em về vẻ đẹp trong PC sinh hoạt của Bác
1. Con đường hình thành phong cách văn hoá Hồ Chí Minh
- Tiếp cận với nền văn hoá phương Đông, phương Tây.
- Bác nói và viết thạo nhiều ngoại ngữ.
- Tiếp thu một cách chọn lọc những cái hay, cái đẹp và phê phán những hạn chế, tiêu cực của nó.
2. Vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh
- Nơi ở, nơi làm việc: đơn sơ
- Trang phục: giản dị
- Bữa ăn: đạm bạc
- Tư trang: ít ỏi
3. ý nghĩa PCHCM
- Vẻ đẹp của PCHCM là sự kết hợp hài hoà gữa truyền thống văn hoá dân tộc và tinh hoa văn hoá nhân loại, giữa thanh cao và giản dị.
-> Tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại, đồng thời phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc. 
Đề bài: Từ văn bản “ Phong cỏch Hồ Chớ Minh- Lờ Anh Trà”, em hóy nờu suy nghĩ của mỡnh về phong cỏch sống của lớp trẻ hiện nay.
GVHDHS lập dàn ý theo cỏc gợi ý sau:
- Khỏi niệm “ Phong cỏch”: Lối sống, cỏch sinh hoạt, làm việctạo nờn cỏi riờng ở mỗi người hay ở một tầng lớp người nào đú.
- Thấy được vẻ đẹp trong PC Hồ Chớ Minh:
+ Nơi ở, nơi làm việc: đơn sơ
+ Trang phục: giản dị
+ Bữa ăn: đạm bạc
+Tư trang: ít ỏi
- Đỏnh giỏ bàn luận:
+ PC sống dự ở thời đại nào cũng cú nền tảng chung: sống cú lý tưởng phự hợp với bản sắc văn hoỏ dõn tộc, thời đại
+ Khẳng định đa số lớp trẻ hiện nay cú một PC lối sống cao đẹp: sống cú lý tưởng, ứng xử cú văn hoỏ, năng động sỏng tạobiểu hiện trong học tập, lao động, xõy dựng và bảo vệ tổ quốc, trong cuộc sống đời thường (dẫn chứng).
+ Tuy vậy cũn một bộ phận khụng nhỏ cú lối sống thực dụng, hưởng thụ
- Bài học nhận thức và hành động: thường xuyờn rốn đức, luyện tài: “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chớ Minh”. 
Đề bài: Suy nghĩ của em về cuộc đời và sự nghiệp của chủ tịch Hồ Chớ Minh.
GVHDHS lập dàn ý:
A. Mở bài 
- Giới thiệu Bỏc Hồ - vị lónh tụ vĩ đại của dõn tộc Việt Nam .
- Nhõn dõn Việt Nam, nhõn dõn thế giới yờu mến và kớnh trọng Bỏc.
B. Thõn bài
a/ Ca ngợi Bỏc:
- Bỏc là lónh tụ vĩ đại của cỏch mạng Việt Nam.
- Bỏc là người anh hựng giải phúng dõn tộc.
- Bỏc là danh nhõn văn húa thế giới.
GVHDHS Cần kể ngắn gọn về sự nghiệp cỏch mạng của Bỏc, cụng cuộc CM giải phúng dõn tộc ta mà Bỏc lónh đạo, những sỏng tỏc thơ văn tiờu biểu và cú giỏ trị của Bỏc cũn để lại cho chỳng ta ngày nay.
b/ Suy nghĩ về Bỏc và về cuộc sống của chỳng ta ngày nay:
- Bỏc đó khai sinh ra nước Việt Nam dõn chủ cộng hũa.
- Bỏc và Đảng cộng sản Việt Nam dó xõy dựng một xó hội mới, một đất nước dõn chủ văn minh và ngày càng giầu mạnh.
- Chỳng ta đang sống một cuộc sống yờn ổn, hũa bỡnh, ấm no, hạnh phỳc- cuộc sống mà nhõn dõn nhiều nước trờn thế giới đang phải đấu tranh hàng ngày hàng giờ để cú được.
c/ Tỡnh cảm và trỏch nhiệm của chỳng ta: 
- Yờu kớnh Bỏc, ghi nhớ cụng lao của Bỏc
- Học tập, rốn luyện đạo đức để trở thành những con người đủ khả năng tiếp tục sự nghiệp xõy dựng và phỏt triển đất nước như lời Bỏc đó dặn dũ.
C. Kết bài 
- Đọc thơ Bỏc, Nghĩ về cuộc đời của Bỏc, càng thờm yờu kớnh Bỏc.
- Càng tự hào và quyết tõm làm theo lời bỏc dạy.
- Tờn tuổi của CHủ tịch HCM đó đem lại vinh quang cho dõn tộc và đất nước VN.
- Cỏc thế hệ sau đang ra sức thực hịờn tõm nguyện của Bỏc Hồ, xõy dựng Tổ quốc giàu mạnh, văn minh, sỏnh vai với cỏc cường quốc năm chõu.
III. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Về nhà lập dàn ý và viết thành bài văn với đề bài: Từ văn bản “ Phong cỏch Hồ Chớ Minh- Lờ Anh Trà”, em hóy
- So sánh với VB: “ Đức tính giản dị của Bác Hồ” (Ngữ văn 7) có gì mới, khác về:
+ PC sống của Bác
+ NT lập luận
- Đọc bài thơ hoặc hát bài hát về HCM.
- Tìm đọc những câu chuyện kể về lối sống giản dị cảu Bác Hồ.
 C. Rút kinh nghiệm 
 Tiết 3,4
đấu tranh cho một thế giới hoà bình
Mục tiêu 
- Rèn KN đọc, phân tích luận điểm, luận cứ trong văn nghị luận chính trị, xã hội.
- Các phương pháp nghị luận, sử dụng yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận.
Tiến trỡnh bài dạy
I. Ổn định tổ chức
Ngày dạy
Lớp
Sĩ số
Sự CB của HS
9A
9B
II. Bài mới
Phương pháp
Nội dung
? Nhận xét cách mở đầu, cách đưa ra các luận cứ để làm sáng tỏ luận điểm “Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe doạ loài người”
HS: Mở đầu bằng câu hỏi: Chúng ta đang ở đâu? rồi tự trả lời bằng một thời điểm rất cụ thể của hiện tại với những con số cụ thể về đầu đạn hạt nhân với những tính toán lý thuyết một phép tính đơn giản để người đọc thấy được tính chất hiện thực và sự khủng khiếp của nguy cơ này.
- Sử dụng điển tích phương Tây để so sánh về sự lan truyền và chết người hàng loạt.
- Đoạn văn được vào đề trực tiếp, chứng cứ cụ thể rõ ràng, trí tưởng tượng khoa học mạnh mẽ gây ấn tượng về tính chất hệ trọng của vấn đề được đặt ra.
? Tác giả làm sáng tỏ luận điểm “ Chạy đua vũ trangcon người” bằng những luận cứ nào
HS: Nêu hàng loạt dẫn chứng về các lĩnh vực, có sự so sánh về chi phí cho chiến tranh hạt nhân và chạy dua vũ trang để làm nổi bật sự tốn kém và tính chất phi lý của cuộc chạy đua vũ trang.
GV: Đưa bảng so sánh về chi phí chuẩn bị cho chiến tranh hạt nhân và các lĩnh vực đời sống cần chi phí.
? Qua bảng so sánh trên em rút ra nhận xét gì về NT lập luận trong doạn văn này
HS: Phương pháp TM: đưa ra các số liệu so sánh đầy thuyết phục và cách nói ấn tượng “ chỉ cần hai chiếc tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân là đủ tiền xoá nạn mù chữ cho tòan thế giới.”
- Từ đó người đọc thấy sự tốn kém của chi phí
? Thế nào là“ lý trí tự nhiên”, “lý trí con người”
HS: Lý trí tự nhiên: quy luật phát triển của tự nhiênlô gic- tất yếu của tự nhiên
- Lý trí con người: là quy luật phát triển của tự nhiên, con người, xã hội.
? TG đưa ra những luận cứ nào 
HS: Chạy đua vũ trang là đi ngược lại lí trí
- Các luận cứ được chứng minh bằng chứng cứ khoa học địa chất và cổ sinh học về nguồn gốc và sự tiến hoá của sự sống trên trái đất. Sự sống và con người ngày nay trên trái đất là một quá trình tiến hoá lâu dài của tự nhiên tính bằng triệu năm. Nêú nổ ra chiến tranh hạt nhân, nó sẽ đẩy lùi sự tiến hoá trở về điểm xuất phát ban đầu.
-> Hiểm hoạ chiến tranh hạt nhân đã được nhận thức sâu sắc hơn ở tính phản tự nhiên, phản tiến hoá của nó.
? Sau khi cảnh báo hiểm hoạ, Mác-két đã kêu gọi những gì
HS: Chống lại việc đó Tham giangăn chặn chiến tranh hạt nhân.
? Mác-két có sáng kiến gì? Sáng kiến ấy có ý nghĩa gì
HS: Sáng kiến lập ngân hàng trí nhớ để lưu giữ sau chiến tranh hạt nhân.
? Qua lời kêu gọi trên, em thấy Mác-két là người như thế nào
HS: Là người quan tâm sâu sắc đến VĐ vũ khí hạt nhân với nỗi lo lắng và căm phẫn cao độ. Đồng thời TG cũng vô cùng yêu cuộc sống trên trái đất hoà bình.
1. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe doạ loài người
- Thời điểm ngày 8.8.1986
- Hơn 50.000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp hành tinh.
- Lên án nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
2. Chạy đua vũ trang, chuẩn bị chiến tranh hạt nhân làm mất đi khả năng cải thiện cuộc sống con người
- Đưa ra các số liệu so sánh đầy sức thuyết phục-> Sự tốn kém của chi phí cho chạy đua vũ trang, sự vô lý, điên rồ, phản nhân đạo của chương trình này. Nó làm mất đi khả năng cải thiện đời sống cho hàng tỷ người.
3. Chiến tranh hạt nhân là sự phản tiến hoá
- Chạy đua vũ trang là đi ngược lại lí trí con người và tự nhiên. 
4. Lời kêu gọi của Mác két
- Đấu tranh cho hoà bình, ngăn chặn và xoá bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là nhiệm vụ thiết thân và cấp bách của toàn thể nhân loại.
- Lập ngân hàng trí nhớ để lưu giữ sau thảm hoạ hạt nhân-> Sự khủng khiếp rùng rợn của hiểm hoạ chiến tranh hạt nhân.
III. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Liên hệ về bản thân theo lời kêu gọi của Mac- két: “ tham gia vào bản đồng ca của những người đòi hỏi một thế giới không có vũ khí và một cuộc sống hoà bình công bằng.”
HS viết đoạn văn từ 8- 10 câu theo lối quy nạp theo lời kêu gọi trên.
 C. Rút kinh nghiệm