Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Tiết 1 đến tiết 63

NS: 20 -8- 2012
 TIẾT 1 
 V¨n b¶n : TÔI ĐI HỌC 
 Thanh Tịnh
 I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
 - Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG,THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức :
 - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích "Tôi đi học".
 - Nghệ thuật miêu tả tâm lý trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh.
 2. Kĩ năng :
 - Đọc – hiểu đoạn trích có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
 - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong đời sống của bản thân.
 3. Thái độ : 
 - biết trân trọng những tình cảm đẹp của tuổi học trò.
III. CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI : 
1. Giao tiếp : thể hiện sự cảm thông trước những cảm xúc đẹp của tuổi học trò, những kỉ niệm đáng nhớ.
2. Suy nghĩ sáng tạo : phát hiện, phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật trong tác phẩm tự sự ( dòng hồi tưởng của nhân vật tôi treo trình tự thời gian của buổi tựu trường).
3. Tự nhận thức : biết trân trọng những cảm xúc chân thành, những kỉ niệm đẹp của tuổi học trò ( cuộc đời mỗi con người ).
 IV.CÁC PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ Sö DỤNG 
1. Trải nghiệm : vận dụng trải nghiệm của HS để phân tích ( tâm trạng, cảm xúc của mỗi HS trong ngày đầu tiên đi học ).
2. Thảo luận nhóm : về diễn biến tâm trạng của nhân vật tôi trong ngày đầu đi học.
3. Thi đọc nhanh tìm đúng hướng : GV yêu cầu HS tìm và trình bày về những hình ảnh so sánh rút ra qua bài học.
4. Lưu giữ nhật kí : viết lại những cảm xúc của cá nhân HS trong những thời điểm đặc biệt.
V.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC :
1. Tranh ảnh về ngày khai trường.
2. Thư của Bác Hồ gửi HS nhân ngày khai trường.
3. Thư của chủ tịch nước. 
VI. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1. Ổn định: 
 2. Bài cũ: - GV kiểm tra sách vở của HS.
 3. Bài mới
Khám phá :Yêu cầu HS trình bày một số suy nghĩ hoặc kể lại một số tác phẩm văn học nói về cảm xúc của những ngày đầu tiên đi học : Bé vào lớp Một ( Đinh Dũng Toàn ), Đi học ( Minh Chính ).
-Nêu mục tiêu nội dung bài học : nhũng kỉ niệm mơn man, bâng khuâng của nhân vật tôi trong ngày đầu tiên đi học.
Kết nối :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS
NỘI DUNG BÀI DẠY
* HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu giới thiệu chung
 Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm.
GV dùng kĩ thuật thảo luận chung cả lớp hướng dẫn HS đọc phần chú thích trong SGK và tóm tắt các ý sau :
? Em hãy giới thiệu vài nét sơ lược về nhà văn Thanh Tịnh?
 Em hãy nêu xuất xứ của truyện ngắn ?
*HOẠT ĐỘNG 2: Hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản.
 GV: Đọc văn bản,gọi hs lần lượt đọc tiếp.
? Em hãy giải thích ý nghĩa một số từ khó.
GV dùng kĩ thuật thảo luận chung cả lớp hướng dẫn HS tìm hiểu thể loại và bố cục của truyện ngắn.
Thể loại ; truyện ngắn dậm chất trữ tình, cèt truyện đơn giản. Đây là văn bản biểu cảm vì toàn truyện là cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trong buổi tựu trường đầu tiên.
? Bố cục văn bản?
* Đoạn 1: Từ đầu đến “... rộn rã”:=>khơi nguồn kỉ niệm : thời điểm gợi nhớ, cảnh thiên nhiên, cảnh sinh hoạt... sự liên tưởng tương đồng, tự nhiên giữa hiện tại và quá khứ của bản thân.
* Đoạn 2: tiếp theo “....trên ngọn núi”: Tâm trạng và cảm giác của Tôi trên con đường cùng mẹ tới trường.
 * Đoạn 3: tiếp theo “....nghỉ cả ngày nữa”: - Tâm trạng và cảm giác của Tôi lúc ở sân trường.
 * Đoạn 4: phần còn lại: Tâm trạng và cảm giác của Tôi trong lớp học.đón nhận tiết học đầu tiên..
Đọc toàn bộ truyện ngắn, em thấy những kỉ niệm này được nhà văn diễn tả theo trình tự nào ?
-Từ hiện tại mà nhớ về dĩ vãng : biến chuyển của trời đất cuối thu và hình ảnh mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường gợi cho nhân vật tôi nhớ lại mình ngày ấy cùng những kỉ niêm trong sáng.
- Tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trên con đường cùng mẹ tới trường.
-Tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi khi nhìn ngôi trường ngày khai giảng, khi nhìn mọi người, các bạn, lúc nghe gọi tên mình và phải rời bàn tay mẹ để vào lớp.
-Tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi lúc ngồi vào chỗ của mình và dón nhận giờ học đầu tiên.
Những h×nh ¶nh nµo đã gợi lên trong lòng nhân vật tôi kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên ? ( theo dâi phÇn 1)
? Nh÷ng h×nh ¶nh Êy ®· kh¬i dËy t¸c gi¶ cã mét t©m tr¹ng nh­ thÕ nµo
? §Ó diÔn t¶ t©m tr¹ng nµy t¸c gi¶ ®· sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× ? T¸c dông ?
G/V: Như vậy, từ những biến chuyển của đất trời vào dịp cuối thu và hình ảnh những em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên tới trường gîi cho nhân vật “ tôi” nhớ lại mình ngày ấy với những kỷ niệm trong sáng, được tái hiện theo trình tự thời gian. Kỷ niệm ấy đã sống dậy ào ạt trong lòng tác giả để thành truyện ngắn này ...VËy Tâm trạng và cảm giác của tôi trên đường cùng mẹ đến trường nh­ thÕ nµo ta sang phÇn 2
? khi cùng mẹ đi trên con đường tới trường trong ngày khai giảng đầu tiên, nhân vật “ tôi” có cảm nhận nh­ thÕ nµo 
? Em hãy giải thích vì sao nhân vật Tôi lại có cảm giác thấy lạ trong buổi đầu tiên đến trường mặc dù trên con đường ấy, Tôi quen đi lại lắm lần?
? Em cã nhËn xÐt åi ñoù cuï theå nhö theá naøo?Nhöõng chi tieát naøo trong cöû chæ ,trong haønh ñoäng vaø lôøi noùi nhaân vaät toâi khieán em chuù yù?V
I.T×m HIÓU CHUNG
1.Tác giả:Thanh Tịnh là nhà văn có sáng tác trước Cách mạng tháng Tám ở các thể loại thơ , truyện: sáng tác của Thanh Tịnh toát lên vẻ đẹp đằm thắm , tình cảm êm dịu, trong trẻo.
2.Tác phẩm:
- Tôi đi học in trong tập Quê mẹ (1941), một tập văn xuôi nổi bật nhất của tác giả.
 3,Đoc tìm hiểu từ khó /sgk
4. Thể loại : truyện ngắn 
5..Bố cục: 4 đoạn
.=>Trình tự diễn tả những kỉ niệm của nhà văn trong tác phẩm: Từ hiện tại mà nhớ về dĩ vãng được tái hiện theo trình tự thời gian.
II.t×m hiÓu cô thÓ v¨n b¶n 
1. Kh¬i nguån kØ niÖm
- Đó là : biến chuyển của cảnh vật sang thu, hình ảnh những em bé núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường....
- n¸o nøc , m¬n man, t­ng bõng, rén r¶
NT: Tõ l¸y, so s¸nh => DiÔn t¶, nhÊn m¹nh c¶m xóc håi hép , b©ng khu©ng cña nh©n vËt t«i khi nhí l¹i kØ niÖm cña buæi tùu tr­êng
2. Tâm trạng và cảm giác của tôi trên đường cùng mẹ đến trường.
- Con đường cũng cảm thấy khác lạ.->vì chính loøng toâi ñang coù söï thay ñoåi lôùn:Hoâm nay toâi ñi hoïc.
- §©y lµ dÊu hiÖu ®æi kh¸c trong t×nh c¶m vµ nhËn thøc cña m«t cËu bÐ ngµy ®Çu tiªn tíi tr­êng tù thÊy m×nh nh­ lín lªn .
- Thay ®æi: Cầm hai cuốn vở mà cảm thấy nặng,muốn thử sức mình cầm bút thước.
- Cảm thấy trang trọng và đứng đắn.
-Hµnh ®éng , cö chØ khiÕn em chó ý: theøm , baëm ,ghì , xeäch, chuùi, muoán
- V× :Ñoù cuõng laø taâm traïng vaø caûm giaùc raát töï nhieân cuûa moät ñöùa beù laàn ñaàu ñöôïc ñeán tröôøng.Nhöõng ñoäng töø theøm , baëm ,ghì , xeäch, chuùi, muoán. Ñöôïc söû duïng ñuùng choã ñaõ khieán ngöôøi ñoïc hình dung deã daøng tö theá ngoä nghónh,ngaây thô,ñaùng yeâu cuûa chuù beù.
=> tâm trạng háo hức , rnhiên của 1 đ
 4.Củng cố : GV nhắc lại nội dung bài học tiÕt 1.
 5. Hướng dẫn tự học :
 - Đọc lại các văn bản viết về chủ đề gia đình và nhà trường đã học : cổng trường mở ra, mẹ tôi, những câu hát về tình cảm gia đình.
 - Ghi ấn tượng,cảm xúc của bản thân về một ngày tựu trường mà em nhớ nhất.. 
 - Soạn bài : tiÕp tôc t×m hiÓu vµ so¹n bµi chu ®¸o chuÈn bÞ cho tiÕt 2 v¨n b¶n : T«i ®i häc
VII. RÚT KINH NGHIỆM :
...............................................................
 NS: 21 - 8 - 2012
TiÕt :2 V¨n b¶n: TÔI ĐI HỌC ( TiÕp )
 Thanh Tịnh
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
 - Cảm nhận được tâm trạng, cảm giác của nhân vật tôi trong buổi tựu trường đầu tiên trong một đoạn trích truyện có sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG,THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức :
 - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích "Tôi đi học".
 - Nghệ thuật miêu tả tâm lý trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự qua ngòi bút Thanh Tịnh.
 2. Kĩ năng :
 - Đọc – hiểu đoạn trích có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
 - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong đời sống của bản thân.
 3. Thái độ : 
 - biết trân trọng những tình cảm đẹp của tuổi học trò.
III. CÁC KĨ NĂNG SỐNG CƠ BẢN ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI : 
1. Giao tiếp : thể hiện sự cảm thông trước những cảm xúc đẹp của tuổi học trò, những kỉ niệm đáng nhớ.
2. Suy nghĩ sáng tạo : phát hiện, phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật trong tác phẩm tự sự ( dòng hồi tưởng của nhân vật tôi treo trình tự thời gian của buổi tựu trường).
3. Tự nhận thức : biết trân trọng những cảm xúc chân thành, những kỉ niệm đẹp của tuổi học trò ( cuộc đời mỗi con người ).
IV.CÁC PHƯƠNG PHÁP/ KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC CÓ THỂ SỬ DỤNG 
1. Trải nghiệm : vận dụng trải nghiệm của HS để phân tích ( tâm trạng, cảm xúc của mỗi HS trong ngày đầu tiên đi học ).
2. Thảo luận nhóm : về diễn biến tâm trạng của nhân vật tôi trong ngày đầu đi học.
3. Thi đọc nhanh tìm đúng hướng : GV yêu cầu HS tìm và trình bày về những hình ảnh so sánh rút ra qua bài học.
4. Lưu giữ nhật kí : viết lại những cảm xúc của cá nhân HS trong những thời điểm đặc biệt.
V.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC :
- Tranh ảnh về ngày khai trường.
VI. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1. Ổn định: 
 2. Bài cũ: Nªu hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ Thanh TÞnh ?
 3. Bài mới
Khám phá :GV khái quát lại T1- Chuyển ý.
 GV đọc đoạn văn
Cảm nhận của tôi lúc ở sân trường cã g× kh¸c khi theo mÑ ®Õn tr­êng
? Khi đi đến trường,đứng giữa sân trường,nhất là khi nhìn cảnh các học trò vào lớp lúc này nhân vật tôi có tâm trạng như thế nào? 
*HS thảo luận 3 phút: Chúng ta có nhận xét gì về cách kể, tả sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh­ so s¸nh như vậy? Em hãy nêu ý kiến của mình? 
V× sao khi xÕp hµng vµo líp nh©n vËt t«i l¹i c¶m thÊy trong thêi th¬ Êu ch­a lÇn nµo xa mÑ nh­ lÇn nµy?
=> V× t«i b¾t ®Çu c¶m thÊy ®­îc sù ®éc lËp cña m×nh khi ®i häc. B­íc vµo líp 1 lµ b­íc vµo thÕ giíi riªng cña m×nh, ph¶i tù m×nh lµm tÊt c¶ kh«ng cßn cã mÑ bªn c¹nh nh­ ë nhµ.
? Nh÷ng cảm giác của tôi khi bước vào líp häc lµ g×? §©y lµ c¶m gi¸c nh­ thÕ nµo?
? Tại sao tôi lại có tâm trạng như vậy?
? Hình ảnh một con chim con liệng đến đứng trên bờ cửa sổ,hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao có phải đơn thuần chỉ có nghĩa thực hay không?Vì sao?
HS:không,mà nó có dụng ý nghệ thuật,gợi nhớ,nhớ tiếc những ngày trẻ thơ chơi bời tự do dã chấm dứt để bước vào giai đoạn mới trong cuộc đời-giai đoạn làm HS .
* Thảo luận 3 phút:
? Dòng chữ tôi đi học kết thúc truyện có ý nghĩa gì?
GV gợi ý: Khép lại bài văn và mở ra một thế giới mới,một bầu trời mới,một giai đoạn mới trong cuộc đời đứa trẻ.Dòng chữ thể hiện chủ đề của truyện ngắn này.
? Qua tìm hiểu các đoạn trên,em có nhận xét gì về thái độ cử chỉ của người lớn (ông đốc,phụ huynh) đối với các em bé lần đầu đi học?
HS:Suy nghĩ,trả lời.
?
? Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn?
? Néi dung vµ ý nghÜa cña v¨n b¶n
* HOẠT ĐỘNG 3: Hướng dẫn HS luyện tập
GV dùng kĩ ... t¸c gi¶
 (?) Coù nhieàu ngöôøi ñaõ nhaän xeùt moät caùch xaùc ñaùng raèng , Taûn Ñaø laø moät hoàn thô “ ngoâng” . Em hieåu “ ngoâng”nghóa laø gì ? Haõy phaân tích caùi “ ngoâng” cuûa Taûn Ñaø trong öôùc muoán ñöôïc laøm thaèng Cuoäi? 
- Taûn Ñaø laø moät hoàn thô “ ngoâng” , chính Taûn Ñaø ñaõ töï nhaän mình voán xöa laø moät vò tieân traân trôøi , bò ñaøy xuoáng haï giôùi vì toäi “ ngoâng”. Ngoâng coù nghóa laø laøm nhöõng vieäc traùi vôùi leõ thöôøng , khaùc vôùi moïi ngöôøi bình thöôøng . Ngoâng trong vaên chöông thöôøng bieåu hieän baûn lónh cuûa con ngöôøi coù caù tính maïnh meõ , coù moái baát hoaø vôùi xh , khoâng chòu eùp mình trong khuoân khoå chaät heïp cuûa leã nghi , leà thoùi thoâng thöôøng , laáy söï ngoâng ngaïo ñeå choáng ñoái laïi caùi voøng cöông toaû khaéc nghieät ñang kìm haõm söï phaùt trieån hôïp quy luaät cuûa con ngöôøi
I. T×m hiÓu chung 
1. T¸c gi¶ , t¸c phÈm: (1889 - 1939)
- Tªn thËt : NguyÔn Kh¾c HiÕu
- ¤ng ®îc xem lµ c¸i g¹ch nèi, lµ nhÞp cÇu, lµ khóc d¹o ®Çu cho ph¬ng thøc th¬ míi l·ng m¹n nh÷ng n¨m 20 thÕ kû XX
* Tác phẩm : « Muốn làm thằng cuội » trích trong quyển « khối tình con I » xuất bản năm 1917
2. §äc , gi¶i thÝch tõ khã
Chó thÝch : 1, 2, 3, 4, 5
3. ThÓ th¬
- “Muèn lµm th»ng cuéi” lµm theo thÓ thÊt ng«n b¸t có ®êng luËt, niêm, ®èi chØnh.
- Giäng ®iÖu míi mÎ phãng kho¸ng, tù nhiªn nh lêi nãi buét ra, kh«ng mang dÊu Ên s¾p xÕp, ®Ïo gät.
4. Bè côc: §Ò, thùc, luËn ,kÕt
 II. T×m hiÓu cô thÓ v¨n b¶n
1, Hai c©u ®Ò 
- Ch¸n c¶nh ®êi n¬i trÇn thÕ . ( §Êt níc kh«ng cã chñ quyÒn, con ngêi thi nhau ganh ®ua, bon chen mµ quªn nèi nhôc mÊt níc).
LÝ gi¶i t©m tr¹ng nµy, nhµ th¬ Xu©n DiÖu ®· nãi:
 “Cã ai ®· sèng trong nh÷ng ngµy u uÊt tõ n¨m 1925 – 1935 ®Òu nhËn thÊy x· héi ta lóc ®ã sèng trong mét kh«ng khÝ tï h·m, uÊt øc, phµm ai cã ®Çu ãc ®Òu muèn tho¸t li”
- Chò Haèng . Traêng thu saùng roïi , chieáu khaép theá gian , seõ thaáy ñöôïc söï taàm thöôøng . Traêng ñeïp coù theå caûm thoâng vôùi taùc giaû .Chæ coù thieân nhieân nhö traêng môùi thaáu hieåu taâm söï , khaùt voïng cuûa taùc giaû
- Xng h« : ChÞ – em ->Sù th©n mËt gÇn gñi
_ Giäng ®iÖu : Giäng ®iÖu nh mét tiÕng thë dµi, nh mét lêi than thë, mét t©m tr¹ng ,mét næi lßng
=> T©m tr¹ng buån ch¸n tríc cuéc sèng thùc t¹i
2. Hai c©u thùc
- C©u nghi vÊn : ý th¨m dß
- C©u cÇu khiÕn : Lêi thØnh cÇu ®Ò nghÞ,muèn lªn trêi, lªn cung tr¨ng, tho¸t li lªn câi tiªn
- Giäng ®iÖu: Vui vÎ, hãm hØnh, cã chót gi¶n dÞ nhng rÊt nªn th¬
=> Nhu cÇu híng vÒ c¸i ®Ñp, muèn tho¸t ly khái c¸i tÇm thêng cña trÇn gian, muèn ®îc sèng vui t¬i tù do
3.Hai c©u luËn
Xng h« : BÇu- b¹n -> NghÜa lµ rÊt tri ©m, tri kØ
- §iÖp tõ : cã , cïng -> nhÊn m¹nh ®iÒu kiÖn m×nh thØnh cÇu víi chÞ h»ng
- Tháa mong íc tha hå më lßng cïng m©y giã, næi buån ch¸n u uÊt ë trong lßng ®îc gi¶i táa, thùc hiÖn ®îc kh¸t väng sèng tù do cho chÝnh m×nh
4. Hai c©u kÕt
- Tùa nhau tr«ng xuèng thÕ gian cêi
- V× ®· ®¹t ®îc kh¸t väng tho¸t ly m·nh liÖt,®· xa l¸nh ®îc câi ®êi bôi bÆm
- Cêi mÜa mai mét chót nh÷ng ngêi ë câi trÇn bÐ tÝ
- Cêi h¹nh phóc v× ®îc cïng s¸nh vai chÞ h»ng
+ Buån ch¸n ®Õn cùc ®iÓm thùc tr¹ng x· héi m×nh ®ang sèng
+ Khao kh¸t sù thay ®çi x· héi theo
 híng tèt ®Ñp thâa m·n nhu cÇu sèng c¸ nh©n
5. T¶n §µ lµ mét hån th¬ ng«ng
- Ng«ng:
- trong c¸ch xng h« : Tõ th©n mËt ®Õn suång s·
- D¸m lªn tËn trêi tù nhËn m×nh lµ tri ©m tri kØ lµ ngêi b¹n t©m t×nh cña chÞ h»ng
- §ªm thu tùa lng chÞ h»ng ®Ó cêi thÕ gian
- Tho¸t ly b»ng méng tëng
=> TÝnh chÊt ng«ng cña thi sÜ.TÝnh l·ng m¹n
III,Tæng kÕt : Ghi nhôù : sgk/ 157 
4.Híng dÉn vÒ nhµ : Hoïc thuoäc baøi thô , t×m moät soá baøi thô cuûa oâng vaø moät soá nhaø thô cuøng thôøi coù hoàn thô “ Ngoâng”
* Rót kinh nghiÖm :
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
	NS : 8 - 12- 2012
 TIẾT 63 ÔN luyÖn TIẾNG VIỆT
I MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
 Hệ thống hóa kiến thức đã học ở học kỳ I.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG, THÁI ĐỘ
 1. Kiến thức :
 Hệ thống hóa các kiến thức về từ vựng và ngữ pháp đã học ở học kỳ I.
 2. Kỹ năng : 
 Vận dụng thuần thục kiến thức Tiếng Việt đã học ở học kỳ I để hiểu nội dung, ý nghĩa cvăn bản hoặc tạo lập văn bản.
 3. Thái độ : 
 Có ý thức hệ thống háo kiến thức đã học.
 III.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : B¶ng phô
 IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
 1. Ổn định: 
 2. Bài cũ: Kiểm tra việc soạn bài của hs .
 3.Bài mới : 
 HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
 NỘI DUNG BÀI DẠY
? Thế nào là một từ có nghĩa rộng và một từ có nghĩa hẹp ? Cho vd.
? Tính chất rộng , hẹp cuả từ ngữ là tương đối hay là tuyệt đối ? tại sao? cho vd .
 HS: Thảo luận và trả lời.
b, Trường từ vựng 
? Thế nào là trường từ vựng? Cho vd minh hoạ ?
? Phân biệt cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ với trường từ vựng. Cho vd? ( HSTLN) 
HS: Nhắc lại kiến thức cũ
GV: Ôn lại lý thuyết cho học sinh. 
? Thế nào gọi là Từ tượng hình, từ tượng thanh? Cho vd .
? Hãy nêu tác dụng của từ tượng hình và từ tượng thanh ? cho vd ..
HS: Nhắc lại kiến thức cũ
GV: Ôn lại lý thuyết cho học sinh. 
d, Từ địa phương và biệt ngữ xh:
? Thế nào là từ địa phương ? cho vd
? Thế nào là biệt ngữ xh ? cho vd 
HS: Nhắc lại kiến thức cũ
GV: Ôn lại lý thuyết cho học sinh. 
? Thế nào là nói quá ? Cho vd minh hoạ 
HS: Nhắc lại kiến thức cũ
GV: Ôn lại lý thuyết cho học sinh. 
? Thế nào là nói giảm nói tránh ? cho vd .
HS: Nhắc lại khái niệm.
GV: Nhận xét.
Bài tập 1: Yêu cầu chúng ta phải làm gì ?
Gv hướng dẫn. Hs thực hành nêu. Gv cùng cả lớp nhận xét.
HS: Nhắc lại khái niệm.
GV: Nhận xét.
 ? Trợ từ là gì ? cho vd.
 ? Thán từ là gì ? cho vd .
 GV : Chốt : thán từ thường đứng ở đầu câu , có khi nó tách ra thành một câu đặc biệt 
? Thế nào là tình thái từ ? cho vd .
? Có thể sử dụng tình thái từ một cách tuỳ tiện được không ? Tại sao ? cho vd .
 ? Câu ghép là gì ? cho vd .
 ? Cho biết các quan hệ về ý nghĩa giữa các vế trong câu ghép ?
Gọi hs đọc bài tập 1 
HS: Đọc yêu cầu bài tập
GV: Hướng dẫn học sinh làm bài. 
I, TỪ VỰNG
1, Lí thuyết: 
a, Cấp độ khái quát nghĩa của từ :
- Một từ có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm nghĩa của một số từ ngữ khác 
- Tính chất rộng, hẹp của nghĩa từ ngữ là tương đối vì nó phụ thuộc vào phạm vi nghĩa của từ ( phạm vi biểu vật )
VD: Cây, cỏ, hoa có nghiã ứng với từng nhóm cùng loại thực vật, do đó nghĩa của từ thực vật rộng hơn nghĩa củ ba từ cây, cỏ, hoa 
- Cây, cỏ, hoa có phạm vi nghĩa bao hàm đối với các cá thể cùng nhóm, cùng loài: do đó nghĩa của ba từ cây, cỏ, hoa rộng hơn nghĩa của các từ ngữ cây dừa, cỏ gà, hoa cúc .
b, Trường từ vựng 
- Trường từ vựng là tập hợp tất cả các từ có ít nhất một nét chung về nghĩa . 
VD : tàu, xe, thuyền, máy bay cùng trường tư vựng về phương tiện giao thông .
- Cấp độ khái của nghĩa từ ngữ nói về mối quan hệ bao hàm nhau giữa các từ ngữ có cùng từ loại .
- Trường từ vựng tập hợp các từ có ít nhất có một nét chung về nghĩa nhưng co thể khác nhau về từ loại.
VD : Trường từ vựng về người :
- Chức vụ của người: tổng thống, bộ trưởng, giám đốc.
- Phẩm chất trí tuệ của người: thông minh, sáng suốt, ngu, dốt .
c, Từ tượng hình, từ tượng thanh :
- Từ tượng hình là từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ, hoạt động, trạng thái của sự vật .
- Từ tượng thanh là từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, của con người .
* Tác dụng : - Từ tuợng hình, từ tượng thanh gợi tả hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao; thường được dùng trong văn miêu tả và tự sự.
d, Từ địa phương và biệt ngữ xã hội
- Từ địa phương là từ ngữ chỉ sử dụng ở một hoặc một số địa phương nhất định.
VD : bắp, trái, 
- Biệt ngữ xã hội là những từ ngữ chỉ được dùng trong một tầng lớp xã hội nhất định .
VD : - Tầng lớp vua chúa ngày xưa: trẫm, khanh, long sàng.
 - Tầng lớp hs, sv : ngỗng, gậy 
e, Nói quá 
 Là biện pháp tu từ phóng đại mức độ quy mô tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm 
VD : Lỗ mũi thì tám gánh lông 
 Chồng yêu chồng bảo tơ rồng trời cho .
g, Nói giảm nói tránh 
 Là một biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
VD : Chị ấy không còn trẻ lắm 
2, THỰC HÀNH
 * Bài tập 1 : Điền từ thích hợp vào chổ trống 
- Truyện dân gian (Truyền thuyết, cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười )
- Từ chung : Là truyện dân gian .
II, NGỮ PHÁP :
1, Lí thuyết 
a, Trợ từ , Thán từ 
 Trợ từ là những từ dùng để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến trong câu. 
VD: Nó ngồi cả buổi chiều mà chỉ làm được mỗi 1 bài tập 
- Thán từ là những từ dùng làm dâíu hiệu bộc lộ cảm xúc, tình cảm, thái độ của người nói hoặc dùng để gọi đáp 
VD : ô hay, tôi tưởng anh cũng biết rồi!
b, Tính thái từ 
 Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn , câu cầu khiến , câu cảm thán và để biểu thị các sắc thái tình cảm của người nói .
VD : Anh đọc xong cuốn sách này rồi à?
 Con nghe thấy rồi ạ !
* Sử dụng tình thái từ
 - Không thể sử dụng tình thái từ một cách tuỳ tiện được vì: Phải chú ý đế quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội và tình cảm đối với người nghe, đọc. 
VD: Đối với người lớn tuổi: Bác giúp cháu 1 tay a! Đối với bạn bè: Bạn giúp mình một tay nào! 
c, Câu ghép 
- Câu ghép là câu có từ 2 cụm C-V trở lên và chúng không bao chứa nhau. Mỗi cụm C-V của câu ghép có dạng một câu đơn và được gọi chung là một vế của câu ghép. 
VD : Gío thổi, mây bay, hoa nở 
 Vì trời mưa nên đường lầy lội 
* Quan hệ giữa các vế trong câu ghép 
- Quan hệ bổ sung, nối tiếp, nguyên nhân – kết quả, tương phản 
2, THỰC HÀNH 
* Bài tập 1 
a, Cuốn sách này mà chỉ 2000 đồng à?
b, Câu đầu của đoạn trích là câu ghép, có thể tách câu ghép thành 3 câu đơn thì mối liên hệ, sự liên tục của 3 sự việc dường như không được thể hiện rõ bằng khi gộp thành 3 vế của câu ghép 
c, Đoạn trích gồm 3 câu. câu 1 và câu thứ 3 là câu ghép 
- Trong cả 2 câu ghép, các vế câu đều được nối với nhau bằng quan hệ từ 
4 . CỦNG CỐ :GV nhắc lại nội dung bài học
5. HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
* Bài học :
 Học thuộc những kiến thức đã học.
 * Bài soạn:
 Soạn bài : ¤ng ®å vµ hai ch÷ níc nhµ
* Rót kinh nghiÖm:
........