Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Tiết: 51 - 52: Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận)

Tuần 11 
 Ngày soạn12/11/2008
Tiết: 51-52 
đoàn thuyền đánh cá
 ( Huy Cận )
 A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh:
 Thấy và hiểu được sự thống nhất của cảm hứng về thiên nhiên, vũ trụ và cảm hứng về lao động của tác giả đã tạo nên những hình ảnh đẹp, tráng lệ, giàu sức lãng mạn trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá".
 Rèn luyện kỉ năng cảm thụ và phân tích các yếu tố nghệ thuật (hình ảnh, ngôn ngữ, âm điệu) vừa cổ điển vừa hiện đại trong bài thơ.
B. Chuẩn bị: - Giáo viên:	Chân dung Huy Cận	
 - Học sinh: Đọc và soạn.
C. hoạt động dạy học:
ổn định tổ chức:
 Hoạt đọng của thầy
 định hướng Hoạt động của trò
- Bài cũ:đọc thuộc lòng bài thơ" Đồng chí."Qua bài thơ em cảm nhận được gì về hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Giáo viên nhận xét- Giới thiệu bài mới.
Gọi 1 học sinh đọc phần chú thích trong sách giáo khoa.
?Dựa vào chú thích trong sách giáo khoa và sự hiểu biết của em hãy nêu vài nét chính về tác giả?
? Nêu hoàn cảnh ra đời của bài thơ?
Giáo viên hướng dẫn cách đọc:Dọng vui phấn chấn, nhịp vừa phải ở khổ 2,3,7 đọc cao lên và nhịp cũng nhanh lên.GV đọc mẫu 1 đoạn...
Cảm hứng bao trùm bài thơ là gì?
?Có ý kiến cho rằng bài thơ là sự kết hợp hài hoà giữa hai nguồn cảm hứng.Theo em đó là hai nguồn cảm hứng nào?
? Hãy tưởng tượng cảnh hoàng hôn trên biển?Em có nhận xét gì về bút pháp miêu tả của tác giả?
? Với ngư dân đó là thời điểm như thế nào?
? Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá được tác giả miêu tả như thế nào?
? Mang niềm tin ra khơi,họ đã lao đọng như thế nào?Hình ảnh nào đã miêu tả không khí lao động của ngư dân?
? Em hãy phát hiện một số nét nổi bật tong nghệ thuật miêu tả của tác giả?
? Khí thế lao động đó đã mang lại cho họ kết quả như thế nào?
Học sinh trình bày.
I. Đọc - Hiểu chú thích:
-Hs đọc 
1). Tác giả: Cù Huy Cận (1919 - 2005) quê Vũ Quang. Là nhà thơ tiêu biểu của phong trào thơ mới.
=> Thơ ông có sự gắn bó bí ẩn giữa con người và vũ trụ bao la.
- Sau cách mạng tháng Tám, ông tham gia nhiều công việc của Đảng. Thơ ông mang không khí vui tươi của thời đại mới.
=> Trở thành nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại Việt Nam.Ông được nhà nước phong tặng giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I(1996).
2). Tác phẩm:
- Sáng tác 1958, trích trong tập "Trời mỗi ngày lại sáng"- 1958, trong thời gian nhà thơ đi thực tế dài ngày ở Quảng Ninh.
II. Đọc - Hiểu bài thơ:
1). Đọc :
- Học sinh đọc bài.
2). Hiểu văn bản:
- Cảm hứng về lao động và cảm hứng về thiên nhiên vũ trụ.
- Mặt trời xuống biển
- Sóng đã cài then, đêm sập cửa
Hoàng hôn đến, ngày đã tàn => nghệ thuật nhân hoá.
=> Cảnh sắc không còn chói lửa, sáng sủa, nhưng sự rực rở và hơi nóng của mặt trời còn đọng lại.
=> Họ chuẩn bị ra khơi đánh cá.
- Câu hát căng buồm ...
Tiếng hát vui tươi hào hùng hoà cùng gió biển đã dương cánh buồm đưa những ngư dân ra khơi họ đã hát về tình yêu với biển giàu có và đẹp đẽ . Cánh buồm chứa đựng tình yêu và niềm tin .
 - Thuyền ta lái gió với buồm trăng
 Lướt giữa mây cao với biển bằng.
 => Hình ảnh lảng mạn, con thuyền vốn nhỏ bé đã trở thành con thuyền kì vĩ, khổng lồ hoà nhập với thiên nhiên.Khiến người đọc cảm thấy như đây là một cuộc du ngoạn .
 - Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
=> Công việc đánh cá=>trận đánh. Chài lưới là vũ khí, ngư dân là chiến sỹ, biển cả là chiến trường, phong toả bao vây.
 - Cá nhụ, cá chim cùng cá đé...
 Tât cả nằm gọn trong lưới, ắnh trăng tô thêm vẽ đẹp cho sản phẩm của họ, "cai đuôi em quẩy trăng vàng choé ..."
 => Hình ảnh đẹp, mới lạ, gợi cảm, đầy lảng mạn=> niềm vui bất tận của người lao động.
Gọi học sinh đọc đoạn cuối.
? Niềm vui lao động của những ngư dân còn được thể hiện qua những hình ảnh nào ?
? Bài tơ kết thúc bằng hình ảnh nào? Hãy phân tích hình ảnh đó?
? Qua bức tranh lao động em có cảm nhận gì về công việc của các ngư dân?
? Em có nhận xét gì về giọng điệu âm hưởng của bài?
? Cách gieo vần và tác dụng?
? Cảm nhận của em về bài thơ?
Học sinh đọc 
 Đêm thở , sao lùa...
 từng đợt sóng lại nhấp nhô trên biển, sao lấp lánh, cảnh trở nên êm đềm như niềm vui 
sướng, thanh thản của người ngư dân sau một đêm lao động hăng say.
Mặt trời đội biển...
Mắt cả huy hoàng....
 - Hình ảnh rất thực nhưng rất lãng mạn, thể hiện niềm lạc quan tin tưởng. 
 - Tuy vất vả nhưng đã làm chủ biển khơi, yêu nghề, yêu biển, yêu cuộc sống mới.
- Âm hưởng khoẻ khoắn sôi nổi, lời tơ dõng dạc,điệu thơ khúc hát say mê hoà hứng( hát lặp lại 4 lần).
- Gieo vần linh hoạt, trắc xen lẫn bằng, vần liền xen lẫn vần cách-> tạo sự vang xa bay bổng.
- Học sinh chiếm lĩnh ghi nhớ.
HĐ III: Hướng dẫn học bài : 
 - Học thuộc lòng bài thơ
 - Soạn bài mới: Tổng kết từ vựng