Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Tiết số 11: Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em

NGAY SOAN :
29
08
2009
TUAN :
3
NGAY DAY :
31
08
2009
TIET :
11
TUYÊN BỐ THẾ GIỚI VỀ SỰ SỐNG CÒN,
QUYỀN ĐƯỢC BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ EM
I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS :
 1. Thấy được phần nào thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay, tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Hiểu được sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em.
 2. Rèn luyện kĩ năng đọc, tìm hiểu, phân tích vb nhật dụng – nghị luận chính trị, xã hội.
 3. Có ý thức chấp hành tốt “quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em”.
II. Chuẩn bị :
* GV : Tham khảo tài liệu liên quan ; phương án tổ chức lớp : HS hoạt động cá nhân.
* HS : Tìm hiểu trước bài học ( soạn bài ).
III. Tiến trình tiết dạy :
Ổn định lớp (1’)
Kiểm tra bài cũ (4’) : 
 a) Câu hỏi :
Nêu khái quát nội dung và nghệ thuật của vb “Đấu tranh cho một thế giới hoà bình”.
Là học sinh, em sẽ là gì để “Đấu tranh cho một thế giới hoà bình”? 
 b) Đáp án :
 (1) - Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn thể loài người và sự sống trên trái đất. Cuộc chạy đua vũ trang vô cùng tốn kém đã cướp đi của thế giới nhiều điều kiện để phát triển, để loại trừ nạn đói, nạn thất học và khắc phục nhiều bệnh tật cho hàng trăm triệu con người. Đấu tranh cho hoà bình, ngăn chặn và xoá bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là nhiệm vụ thiết thân và cấp bách của toàn thể nhân loại.
 	 - Bài viết của Mác-két đã đề cập vấn đề cấp thiết nói trên với sức thuyết phục cao bởi lập luận chặt chẽ, chứng cứ phong phú, xác thực, cụ thể và còn bởi nhiệt tình của tác giả.
Bài mới :
- Bảo vệ quyền lợi, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em là một trong những vấn đề quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa toàn cầu. Bản Tuyên bố của Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em ngày 30 – 9 – 1990 đã khẳng định điều ấy và cam kết thực hiện những nhiệm vụ có tính toàn diện vì sự sống còn, phát triển của trẻ em, vì tương lai của toàn nhân loại.
- ( Bác Hồ từng viết : 
Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan
Trẻ em VN cũng như trẻ em trên thế giới hiện nay đang đứng trước những thuận lợi to lớn về sự chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục nhưng đồng thời cũng đang gặp những thách thức, những cản trở không nhỏ ảnh hưởng xấu đến tương lai phát triển của các em. Một phần bản Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em tại Hội đồng cấp cao thế giới họp tại Liên hiệp quốc (Mĩ) năm 1990 đã nói lên tầm quan trọng của vấn đề này. )
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung kt
Hđ 1 : Hd HS đọc vb, tìm hiểu c/thích và p/tích bố cục.
* Hd cách đọc (đọc rõ ràng, mạch lạc, khúc chiết từng mục) -> HS đọc phân đoạn vb -> Góp ý cách đọc của HS.
* Cho HS nêu những từ ngữ mà các em chưa rõ nghĩa trong vb -> GV giải thích.
-H: Kiểu loại vb ?
-H: Bố cục của vb ? Ý chính tựng phần ? 
-H: Nhận xét về bố cục của vb ?
Hđ 1 : Đọc vb, tìm hiểu chung vb.
* Lưu ý cách đọc -> Đọc vb.
* Tìm hiểu chú thích.
* Vb nhật dụng – nghị luận chính trị, xã hội.
* Bố cục :
-Mở đầu : (1), (2) : Lí do của tuyên bố (Khẳng định quyền được sống, quyền được phát triển của mọi trẻ em trên thế giới và kêu gọi khẩn thiết toàn nhân loại hãy quan tâm đến vấn đề này.)
- Phần Sự thách thức : Nêu lên những thực tế, những con số về cuộc sống cực khổ trên nhiều mặt, về trình trạng bị rơi vào hiểm hoạ của nhiều trẻ em trên thế giới hiện nay.
- Phần Cơ hội : Khẳng định những điều kiện thuận lợi cơ bản để cộng đồng quốc tế có thể đẩy mạnh việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em.
- Phần nhiệm vụ : Xác định những nhiệm vụ cụ thể mà từng quốc gia và cả cộng đồng quốc tế cần làm vì sự sống còn, phát triển của trẻ em. Những nhiệm vụ có tính cấp bách này được nêu lên một cách hợp lý dựa trên cơ sở tình trạng, điều kiện thực tế.
* Vb tuyên bố rất rõ ràng, mạch lạc, liên kết các phần chặt chẽ.
I. Đọc vb, tìm hiểu chú thích.
Hđ 2 : Hd HS đọc – hiểu vb.
-H: Nội dung và ý nghĩa của mục 1,2 trong vb? 
* Nhận xét cách trả lời của HS -> Khái quát.
-H: Ở phần “Sự thách thức”, bản Tuyên bố đã nêu lên thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới ra sao ?
-H: Em có suy nghĩ gì về thực trạng của trẻ em được nêu trong phần vb trên ?
* GV thuyết trình thêm về nạn buôn bán trẻ em, trẻ em mắc HIV, trẻ em sớm phạm tội, trẻ em các nước Đông Nam Á sau trận động đất, sóng thần.
Hđ 2 : Phân tích chi tiết vb :
* Khái quát -> Trả lời :
- (1) Nêu vấn đề, giới thiệu mục đích và nhiệm vụ của Hội nghị cấp cao thế giới : Hãy bảo đảm cho tất cả trẻ em một tương lai tốt đẹp hơn.
- (2) Khái quát những đặc điểm, yêu cầu của trẻ em, khẳng định quyền được sống, được phát triển trong hoà bình, hạnh phúc. Đó cũng chính là nguyên nhân và mục đích của vấn đề : làm thế nào để đạt được điều ấy ?
* Ở phần “Sự thách thức”, bản Tuyên bố đã nêu lên khá đầy đủ, cụ thể trình trạng bị rơi vào hiểm hoạ, cuộc sống khổ cực về nhiều mặt của trẻ em trên thế giới hiện nay :
- Bị trở thành nạn nhân của chiến tranh và bạo lực, của sự phân biệt chủng tộc, sự xâm lược, chiếm đóng và thôn tính của nước ngoài.
- Chịu những thảm hoạ của đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, của trình trạng vô gia cư, dịch bệnh, mù chữ, môi trường xuống cấp .
- Nhiều trẻ em chết mỗi ngày do suy dinh dưỡng và bệnh tật.
* Bộc lộ suy nghĩ cá nhân.
II. Phân tích.
 1. Lí do của tuyên bố : Khẳng định quyền được sống, quyền được phát triển của mọi trẻ em trên thế giới và kêu gọi khẩn thiết toàn nhân loại hãy quan tâm đến vấn đề này.
 2. Sự thách thức :
- Bị trở thành nạn nhân của chiến tranh và bạo lực , ...
- Chịu những thảm hoạ của đói nghèo, kh/ hoảng kinh tế, ...
- Nhiều trẻ em chết do suy dinh dưỡng và bệnh tật.
Hđ 3 : Củng cố :
* GV nêu câu hỏi -> HS tự trả lời câu hỏi để củng cố kiến thức bài học.
- Hoàn cảnh ra đời của vb ?
- Thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay ra sao ?
- Nghệ thuật lập luận của phần 1 đến 7 của vb ntn ?
Hđ 4 : Dặn dò : 
Nắm nội dung bài giảng, học thuộc lòng các chi tiết tiêu biểu trong vb.
Tìm hiểu nội dung ý nghĩa và nghệ thuật các phần còn lại của vb :
+ Phần Cơ hội.
+ Phần Nhiệm vụ.
+ Nội dung khái quát của vb.
 - Soạn bài “Các phương châm hội thoại” (tiếp theo)
NGAY SOAN :
02
09
2009
TUAN :
3
NGAY DAY :
04
09
2009
TIET :
14
Vb : TUYÊN BỐ THẾ GIỚI VỀ SỰ SỐNG CÒN,
QUYỀN ĐƯỢC BẢO VỆ VÀ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ EM ( tiếp theo )
I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS :
 1. Thấy được phần nào thực trạng cuộc sống của trẻ em trên thế giới hiện nay, tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Hiểu được sự quan tâm sâu sắc của cộng đồng quốc tế đối với vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Thấy được nhiệm vụ của mọi người trong việc chấp hành “quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em”
 2. Rèn luyện kĩ năng phân tích vb nhật dụng.
 3. Gd ý thức chấp hành tốt “quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em”
II. Chuẩn bị :
* GV : Phương án tổ chức lớp : thảo luận nhóm.
* HS : Tìm hiểu tiếp phần còn lại và nội dung khái quát của vb.
III. Tiến trình tiết dạy :
Ổn định lớp (1’)
Kiểm tra bài cũ (4’) :
 a) Câu hỏi :
(1) Ở phần “Sự thách thức”, bản “Tuyên bố thế giới về sự sống còn, quyền được bảo vệ và phát triển của trẻ em” đã nêu lên thực tế cuộc sống của trẻ em trên thế giới ra sao ?
(2) Việc lặp lại từ “phải” và “được” trong đoạn văn thứ 2 của vb có tác dụng gì ?
 b) Đáp án :
(1) Sự thách thức 
 	- Bị trở thành nạn nhân của chiến tranh và bạo lực , ...
- Chịu những thảm hoạ của đói nghèo, khủng hoảng kinh tế, ...
- Nhiều trẻ em chết do suy dinh dưỡng và bệnh tật.
(2) Nhấn mạnh những quyền lợi mà trẻ em được hưởng.
Bài mới :
 - Việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong bối cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện thuận lợi gì ?
 - Làm thế nào để trẻ em được hưởng trọn vẹn quyền được bảo vệ và phát triển ?
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung kt
Hđ 1: Hd HS tìm hiểu phần 2,3
* Gọi HS đọc lại phần Cơ hội
-H: Qua phần Cơ hội, em thấy việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em trong bối cảnh thế giới hiện nay có những điều kiện thuận lợi gì ?
-H: Em có nhận xét gì về sự quan tâm của Đảng và Nhà nước ta, sự nhận thức và tham gia của nhiều tổ chức xh vào phong trào chăm sóc, bảo vệ trẻ em, ý thức của toàn dân về vấn đề này ...?
* Gọi HS đọc lại phần “nhiệm vụ” trong vb -> GV góp ý
-H: Nhiệm vụ mà bản tuyên bố đặt ra cho cả cộng đồng quốc tế phải thực hiện là gì ?
* HS trả lời -> HS khác bổ sung -> GV chốt, ghi bảng
-H (thảo luận nhóm) : Các nhiệm vụ nêu lên trong vb có mang tính chất toàn diện, cụ thể hay không ? Vì sao ?
-H: em có nhận xét gì về ý và lời văn ở phần vb này ?
Hđ 1: Tìm hiểu các phần còn lại của vb.
* Đọc lại phần vb : Cơ hội
* Các điều kiện thuận lợi cơ bản để cộng đồng quốc tế hiện nay có thể đẩy mạnh việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em :
- Sự liên kết lại của các quốc gia cùng ý thức cao của cộng đồng quốc tế trên lĩnh vực này. Đã có công ước về quyền của trẻ em làm cơ sở, tạo ra một cơ hội mới.
- Sự hợp tác và đoàn kết quốc tế ngày càng có hiệu quả cụ thể trên nhiều lĩnh vực, phong trào giải trừ quân bị được đẩy mạnh tạo điều kiện thuận lợi cho số tài nguyên to lớn có thể được chuyển sang phục vụ các mục tiêu kinh tế, tăng cường phúc lợi xh.
* Trình bày suy nghĩ cá nhân.
* Đọc phần “nhiệm vụ”
* Liệt kê -> Nêu :
* Nhiệm vụ cấp thiết của cộng đồng quốc tế và từng quốc gia : tăng cường sức khoẻ, chế dộ dinh dưỡng -> phát triển giáo dục cho trẻ em -> đối tượng cần quan tâm hàng đầu -> củng cố gia đình, xây dựng môi trường xh -> đảm bảo quyền bình đẳng về giới -> khuyến khích trẻ tham gia sinh hoạt văn hoá xh
=> Nhiệm vụ nêu ra có tính toàn diện, cụ thể.
* Ý và lời ở phần vb này thật dứt khoát, mạch lạc và rõ ràng.
2. Cơ hội :
- Được cộng đồng quốc tế chú trọng cao .
- Công ước về quyền của trẻ em ra đời.
- Các mục tiêu kinh tế, tăng cường phúc lợi xh được đẩy mạnh...
3. Nhiệm vụ :
- Tăng cường sức khoẻ và chế độ dinh dưỡng cho trẻ em.
- Quan tâm và hổ trợ mạnh mẽ trẻ bị tàn tật và trẻ có hoàn cảnh sống đặc biệt khó khăn.
- Tăng cường vai trò của phụ nữ, đảm bảo quyền bình đẳng về giới.
- Xoá nạn mù chữ, bảo đảm cho trẻ học hết bậc THCS.
- Bảo vệ bà mẹ khi mang thai và sinh nở.
- Giúp trẻ biết được nguồn gốc lai lịch của mình và nhận thức được giá trị của bản thân trong xh. Khuyến khích các em tham gia vào sinh hoạt văn hoá xã hội.
- Đẩy mạnh sự phát triển kinh tế.
Hđ 2: Hd HS tổng kết
-H: Qua bản “Tuyên bố”, em nhận thức ntn về tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em, về sự quan tâm của cộng đồng quốc tế đối với vần đề này ?
* GV góp ý -> Khái quát nội dung vb.
-H: Em có nhận xét gì về trình tự lập luận của vb ?
Hđ 2 : Tổng kết
* Khái quát -> Nêu :
- Bảo vệ quyền lợi, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em là một trong những nhiệm vụ có ý nghĩa quan trọng hàng đầu của từng quốc gia và cộng đồng quốc tế. Đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến tương lai của đất nước, của toàn nhân loại.
- Qua những chủ trương, chính sách, qua những hành động cụ thể đối với việc bảo vệ, chăm sóc trẻ em mà ta nhận ra trình độ văn minh của một xh.
- Vấn đề bảo vệ, chăm sóc trẻ em đang được cộng đồng quốc tế dành sự quan tâm thích đáng với các chủ trương, nhiệm vụ đề ra có tính cụ thể, toàn diện.
* Ghi chép
* Nhận xét -> Nêu
III. Tổng kết
 1. Nội dung : Bảo vệ quyền lợi, chăm lo đến sự phát triển của trẻ em là một trong những vấn đề quan trọng, cấp bách, có ý nghĩa toàn cầu. Bản Tuyên bố của Hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em ngày 30 – 9 – 1990 đã khẳng định điều ấy và cam kết thực hiện những nhiệm vụ có tính toàn diện vì sự sống còn, phát triển của trẻ em, vì tương lai của toàn nhân loại.
2. Nghệ thuật :
- Trình tự trình bày : lô gíc, mạch lạc, rõ ràng.
Hđ 3: Dặn dò :
Năm nội dung kiến thức của toàn văn bản.
Soạn bài “Các phương châm hội thoại” (tiếp theo).
 - Chọn và lập dàn ý cho 1 trong 4 đề trong bài “Viết bài tlv số 1 – văn thuyết minh” (SGK – tr 42)