Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 - Tiết 6, 7: Đấu tranh cho một thế giới hoà bình

Ngày soạn : Ngày giảng : 
Tiết 6, 7
đấu tranh cho một thế giới hoà bình
 - Gmac - Ket -
A- Mục tiêu cần đạt:
Qua tìm hiểu giúp học sinh:
- Hiểu được nội dung vấn đề đặt ra trong văn bản: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân doạ toàn bộ sự sống trên trái đất và nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại là ngăn chặn nguy cơ đó là đấu tranh cho một thế giới hoà bình.
- Thấy được nghệ thuật nghị luận của bài văn, mà nổi bật là chứng cứ cụ thể, xác thực, các so sánh rõ ràng, giầu sức thuyết phục, lập luận chặt chẽ.
- Giáo dục học sinh ý thức đấu tranh vì một thế giới hoà bình, tinh thần yêu chuộng hoà bình.
* Trọng tâm: Tiết 1: Đọc, tìm luận điểm của bài văn và phân tích luận cứ a. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
* Chuẩn bị: Giáo viên: Đọc nghiên cứu bài dạy, tham khảo tài liệu, tìm hiểu tin tức thời sự về chiến tranh, xung đột giữa các khu vực thế giới (Irắc, Trung Đông) -> Soạn giáo án.
Học sinh: Học bài cũ, soạn bài theo câu hỏi SGK.
B- Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học
1. Tổ chức: 1': Sĩ số, vệ sinh lớp.
2. Kiểm tra: 5'
Văn bản "Phong cách Hồ Chí Minh" thuộc cụm bài nào? nêu rõ chủ đề của văn bản? Vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh là gì?
Gợi ý: Văn bản "phong cách Hồ Chí Minh" thuộc cụm văn bản nhật dụng. chủ đề là sự hội nhạp với quốc tế và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
- Vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh chính là vẻ đẹp văn hoá với sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và nhân loại, giữa vĩ đại và giản dị.
3. Bài mới: 39'
a) Giới thiệu bài: Chiến tranh đang hàng ngày, hàng giờ diễn ra ác liệt ở khắp nơi trên thế giới: Irắc , Trung Đông. nó ảnh hưởng đến cuộc sinh tồn của con người trên trái đất.
b) Tiến trình các hoạt động
* Hoạt động 1: 
Tìm hiểu về tác giả Mác - Két
H: Nêu nhận thức của em về tác giả của văn bản "Đấu tranh."
=> Giáo viên giới thiệu và giải thích thêm cho học sinh hiểu về tác giả.
H: Văn bản này thuộc cụm văn bản nào? Mục đích của việc học văn bản này theo em là gì? (Văn bản nhật dụng, học sinh hiểu những vấn đề có tính cập nhật trong đời sống để có thái độ đúng trước đó).
* Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh đọc và tìm hiểu luận điểm của bài văn
H: Giáo viên đọc một đoạn -> gọi nhiều học sinh đọc tiếp bài (đọc chính xác, rõ từng luận cứ).
H: Em hãy cho biết luận điểm và hệ thống luận cứ của bài văn?
-> Giáo viên cho học sinh tìm hiểu -> bổ sung -> Giáo viên nhấn mạnh luận điểm và luận cứ.
4. Luận cứ:
- Nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
- Làm cho khả năng để con người sống tốt đẹp hơn bị mất đi hoàn toàn.
-> chi phí tốn kém.
-  đi ngược lại lí trí của tự nhiên, lí trí của loài người, phản lại sự tiến hoá.
- Chống chiến tranh hạt nhân.
(ngăn chặn, đòi cho một thế giới hoà bình).
* Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh phân tích làm rõ các luận cứ của bài văn.
H: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe doạ loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất được tác giả chỉ ra như thế nào? (bắt đầu bằng việc xác định thời gian cụ thể số liệu cụ thể, phép tính đơn giản) -> vd?
H: Em có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả để chứng tỏ nguy cơ chiến tranh hết sức khủng khiếp? (cách vào đề trực tiếp, chứng tỏ rõ ràng, mạnh mẽ -> gây sự thu hút, ấn tượng về tính chất nghiêm trọng của vấn đề)
-> Giáo viên nhấn mạnh, hệ thống kiến thức.
Về luận điểm chính, các luận cứ và nội dung luận cứ 1 vừa tìm hiểu: nhấn mạnh tính chất nghiêm trọng của nguy cơ chiến tranh hạt nhân = lập luận giầu sức thuyết phục của tác giả.
H: Em có cảm nhận gì khi thấy được nguy cơ chiến tranh hạt nhân sẽ xảy ra?
(mang tính hiện thực và hết sức khủng khiếp -> đe doạ loài người).
I- Giới thiệu tác giả, tác phẩm : 5'
- GMác - Két là nhà văn Cô-lôm bi a sinh năm 1928 đã từng nhận giải thưởng Nô ben văn học năm 1982
- Là văn bản nhật dụng nói về vấn đề nguy cơ chiến tranh và ngăn chặn nguy cơ chiến tranh.
II- Đọc và tìm hiểu luận điểm văn bản
1. Đọc hiểu chú thích (giải nghĩa từ)
- Đọc chính xác, rõ từng luận cứ.
2. Luận điểm và luận cứ của bài văn
a) Luận điểm: Chiến tranh hạt nhân là một hiểm hoạ khủng khiếp đang đe doạ loài người và mọi sự sống trên trái đất vì vậy đấu tranh để loại bỏ nguy cơ ấy cho một thế giới hoà bình là nhiệm vụ cấp bách của toàn thể nhân loại.
b) Luận cứ: Kho vũ khí hạt nhân đang được tàng trữ có khả năng huỷ diệt cả trái đất và các hành tinh khác trong hệ mặt trời.
- Cuộc chạy đua vũ trang làm mất đi khả năng cải thiện cuộc sống cho hàng tỉ người, những vd so sánh trong các lĩnh vực Xã hội, YT, TP, GD với những chi phí khổng lồ cho việc chạy đua vũ trang đã cho thấy tính chất phi lí của việc đó.
- Chiến tranh hạt nhân không chỉ đi ngược lại lí trí của loài người mà còn ngược lại lí của tự nhiên, phản lại sự tiến hoá.
- Vì vậy tất cả chúng ta phải có nhiệm vụ ngăn chặn cuộc chiến tranh hạt nhân, đấu tranh cho một thế giới hoà bình.
III- Phân tích văn bản: 20'
1. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân
- Hôm nay ngày 8/8/1986 hơn 50.000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp hành tinh.
- Nói nôm na mọi dấu vết của sự sống trên trái đất.
- Tiêu diệt tất cả các hành tinh xung quanh mặt trời
=> Cách lập luận chặt chẽ
- Vào đề trực tiếp (xác định thời gian cụ thể)
- Những số liệu chứng minh rõ ràng (hơn 50.000)
=> Gây ấn tượng và thu hút người đọc về tính chất nghiêm trọng của vấn đề: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
* Củng cố - hướng dẫn học bài: 5'
- Nêu lại luận điểm và hệ thống luận cứ của văn bản?
Luận cứ 1 được trình bày như thế nào? có tác dụng gì?
- Nắm chắc hệ thống luận cứ và luận điểm cơ bản của văn bản?
- Liên hệ với thực tế lịch sử loài người, tình hình thế giới?
- Nắm chắc nội dung đã tìm hiểu, tìm đọc tài liệu để hiểu sâu vấn đề.
- Chuẩn bị tiếp phần còn lại.
Tiết 7
đấu tranh cho một thế giới hoà bình
(Tiếp theo)
A. Mục tiêu cần đạt: (Soạn T1)
* Trọng tâm: Tiết 2: Nhiệm vụ đòi hỏi ngăn chặn chiến tranh hạt nhân.
* Chuẩn bị:
Giáo viên: Giáo án, tư liệu phục vụ giờ học.
Học sinh: Chuẩn bị tốt bài cũ và bài mới.
B. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học.
1. Tổ chức: 1' Sĩ số, vệ sinh lớp
2. Kiểm tra: 5'
Nêu luận điểm và các luận cứ cơ bản của văn bản "Đấu tranh cho một thế giới hoà bình"?
Tác giả lập luận về nguy cơ chiến tranh hạt nhân và tác dụng của cách lập luận như thế nào?
Gợi ý: - Luận điểm gồm 2 nội dung chính: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân và ngăn chặn chiến tranh hạt nhân và đấu tranh cho một thế giới hoà bình, 4 luận cứ
- Cách lập luận: vào đề trực tiếp, chứng tỏ rõ ràng.
-> Thu hút người đọc và gây ấn tượng mạnh mẽ về tính chất nghiêm trọng của vấn đề đang được nói tới.
3. Bài mới: 39'
a) Giới thiệu bài: Giáo viên tóm tắt nội dung cơ bản của giờ trước và chuyển tiếp luận cứ 2.
b) Tiến trình các hoạt động
Giáo viên tiếp tục cho học sinh tìm hiểu luận cứ 2
-> học sinh đọc nhanh đoạn văn tiếp.
H: Bằng những chứng cứ và lập luận như thế nào?, tác giả đã chỉ rõ sự tốn kém và tính chất vô lí của cuộc chạy đua vũ trang?
(đưa hàng loạt những dẫn chứng và những so sánh thuyết phục)
H: Hãy lần lượt nêu ra những vd tác giả đưa ra so sánh?
-> Giáo viên ghi lên bảng, hoặc dùng đèn chiếu để học sinh thấy.
H: Những vd mà tác giả đưa ra để so sánh có ý nghĩa gì? (trên nhiều lĩnh vực, những con số biết nói -> sự thật hiển nhiên, phí lí làm con người ngạc nhiên, bất ngờ)
H: Những so sánh nào khiến cho người đọc phải ngạc nhiên, bất ngờ trước sự hiển nhiên nhưng vô lí của cuộc chiến tranh hạt nhân?
(VD so sánh về lĩnh vực giáo dục)
H: Mục đích của việc đưa ra những vd so sánh đó của tác giả là gì? (Làm nổi bật sự tốn kém ghê gớm và tính chất phi lí của cuộc chạy đua vũ trang -> cướp đi sự cải thiện cuộc sống của con người trên thế giới)
H: Em có nhận xét gì về lập luận của tác giả ở luận cứ này.
-> Giáo viên củng cố, nhấn mạnh nội dung luận cứ 2.
Giáo viên gọi học sinh đọc đoạn 3 -> nhắc lại luận cứ 3.
H: Em hiểu thế nào là "lí trí của tự nhiên" -> qui luật tự nhiên logic tất yếu của tự nhiên.
H: Để làm sáng tỏ luận cứ này, tác giả đã đưa ra những chứng cứ gì? (chứng cứ từ khoa học địa chất và cổ sinh học về nguồn gốc và sự tiến hoá của sự sống trên Trái đất).
H: Từ những chứng cứ đó, tác giả muốn chúng ta nhận thức gì về vấn đề này? (thấy tính chất phản tiến hoá, phản tự nhiên của chiến tranh hạt nhân)
H: Theo em tính chất phản tiến hoá, phản tự nhiên của chiến tranh hạt nhân có được loài người trên thế giới đồng tình? phản đối? -> Giáo viên chuyển tiếp luận cứ 4.
-> Giáo viên gọi học sinh đọc đoạn cuối.
H: Đoạn văn cuối như một lời thông điệp của tác giả đối với chúng ta khi mà chiến tranh nổ ra, theo em đó là thông điệp gì? cách nói này có đặc điểm gì? Hãy đọc câu văn có nội dung thông điệp đó? (Kêu gọi đấu tranh với một thái độ tích cực chứ không phải bi quan, lo âu khi chiến tranh hạt nhân xảy ra).
H: Để kết thục lời kêu gọi của mình, Mác - Két đã đưa ra một lời đề nghị, đó là đề nghị gì? -> mở nhà băng.
H: Em hiểu gì về ý nghĩa của lời đề nghị của nhà văn?
(nhấn mạnh nhân loại cần biết giữ gìn kí ức  lên án)
* Hoạt động 5: Hướng dẫn học sinh ghi tổng kết.
H: Hãy nêu cảm nghĩ của em qua văn bản "Đấu tranh"?
H: Bài văn cho em biết được điều gì? thái độ của em về vấn đề tác giả đặt ra như thế nào?
H: Em có nhận xét gì về cách thể hiện của văn bản nghị luận này? (lập luận, t/c của tác giả).
-> Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ.
-> Luyện viết đoạn văn.
* Hoạt động 6: Củng cố bài, hướng dẫn bài tập.
- Giáo viên nhắc lại nội dung ý nghĩa, bài học rút ra từ văn bản.
- Tìm đọc thêm tài liệu tham khảo.
- Nắm chắc vấn đề, cách trình bày vấn đề của tác giả trong văn bản?
- Soạn bài T 8.
2, Cuộc chạy đua vũ trang chuẩn bị cho chiến tranh hạt nhân đã làm mất đi khả năng để con người được sống tốt đẹp hơn:
- Giải quyết cấp bách cho 500 triệu trẻ em nghèo khổ tốn kém 100 tỉ đô la cũng chỉ bằng chi phí cho 100 máy bay ném bom chiến lược BIB của Mĩ và 7000 tên lửa.
- Y tế: 10 chiếc tàu sân bau  trong số 15 chiếc đủ để TH 1 chương trình phòng bệnh trong 14 năm, bảo vệ cho hơn 1 tỉ người khỏi bệnh sốt rét, cứu hơn 14 triệu trẻ em
- Thực phẩm: Số calo của 575 triệu người không bằng 149 tên lửa MX
- Giáo dục: Chỉ 2 chiếc tầu ngầm mang vũ khí hạt nhân -> Đủ để xoá nạn mù chữ cho cả thế giới.
-> Ví dụ và so sánh trên nhiều lĩnh vực những con số biết nói.
-> Sự hiển nhiên, vô lí của cuộc chạy đua vũ trang chiến tranh hạt nhân.
-> Mục đích: Nổi bật sự tốn kém ghê gớm và tính chất phi lí của chiến tranh: cướp đi nhiều điều kiện cải thiện cuộc sống của con người.
-> Dẫn chứng rõ ràng, nghệ thuật lập luận chặt chẽ giầu sức thuyết phục.
3. Chiến tranh hạt nhân đi ngược lại lí trí của con người, phản lại sự tiến hoá của tự nhiên.
Từ khi mới nhen nhóm sự sống trên Trái đất đã trải qua 380 triệu năm  mà thôi.
- Trải qua 4 kỉ địa chất.
-> Chiến tranh hạt nhân nổ ra sẽ tiêu huỷ mọi thành quả của quá trình tiến hoá sự sống, đẩy lùi sự tiến hoá về điểm xuất phát ban đầu.
-> Tính chất phản tiến hoá, phản tự nhiên của chiến tranh hạt nhân.
4. Nhiệm vụ đấu tranh ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, cho một thế giới hoà bình.
- Chúng ta đến đây để cố gắng chống lại việc đó
-> kêu gọi với một thái độ tích cực.
- Đề nghị: Mở ra một nhà băng lưu trữ trí nhớ thấy được sự sống đã tồn tại, thấy những thủ phạm gây chiến tranh.
-> Mác - Két muốn nhấn mạnh: nhân loại cần giữ gìn kí ức của mình, lịch sử sẽ lên án những thế thực hiếu chiến đẩy lùi nhân loại vào thảm hoạ hạt nhân.
IV- Tổng kết: 5'
1. Nội dung: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe doạ loài người và sự sống trên trái đất Vì vậy đấu tranh cho hoà bình ngăn chặn và xóa bỏ nguy cơ chiến tranh là nhiệm vụ của toàn thể loài người.
2. Nghệ thuật:
Bài viết của Mác - Két giàu sức thuyết phục bởi lập luận chặt chẽ, tính xác thực cụ thể, nhiệt tình của tác giả.
V- Luyện tập: 5' bài 2
VI- Củng cố, hướng dẫn học bài: 4'
- Nhắc lại nội dung ý nghĩa, đặc điểm thể loại của văn bản.
- Nắm chắc hệ thống luận điểm, luận cứ của bài văn.
- Hoàn chỉnh bài tập 2.
- Soạn bài các phương châm hội thoại.