Giáo án môn Sinh học 9 - Tiết 3: Lai hai cặp tính trạng

Tuần: 2
Ngày giảng: Lớp: 9A / / 2009
 Lớp: 9B / /2009
 Tiết 3 Lai hai cặp tính trạng
I/ Mục tiêu
 1. Kiến thức: Qua bài học sinh cần:
	- Mô tả được thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen.
	- Biết phân tích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của Menđen.
	- Hiểu và phát biểu dược nội dung quy luật phân li độc lập của Menđen.
	- Giải thích được khái niệm biến dị tổ hợp.
 - Vận dụng vào giải bài tập.
 2. Kĩ năng:
	- Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình.
	- Rèn kĩ năng phân tích kết kỹ năng giải bài tập.
 3. Thái độ:
	- Có nhận thức đúng đắn về hiện tượng di truyền.
II/ chuẩn bị.
 1. GV: - Giáo án, tranh phóng to H4(tr14) 
 2. HS : - Ôn lại kiến thức bài học.
III/ Hoạt động dạy học.
 1. ổn định tổ chức: (1')
	9A..
9B..
 	 2. Kiểm tra bài cũ: (3')
	*Bài tập: Xác định kiểu hình ( hạt trơn, hạt nhăn) của cơ thể lai sau:
	 ở đậu Hà Lan thuần chủng:
P: ♀ Hạt trơn x ♂ Hạt nhăn
	 AA aa
	Gp: A a
	F1 x F1: Aa (hạt trơn) x Aa (hạt trơn)
 GF1: 1A : 1a 1A : 1a
	F2: 
A
a
A
AA
Aa
a
Aa
aa
 	KG F2: 1AA : 2Aa : 1aa
	KH F2 : 3 Hạt trơn : 1 Hạt nhăn
3. Bài mới: (2')
 Quan sát kết quả bạn vừa làm ta thấy tỷ lệ này tuân theo định luật nào của Menđen? Liên quan đến mấy cặp tính trạng? Menđen không chỉ dừng lại nghiên cứu ở một cặp tính trạng mà ông còn nghiên cứu hai hay nhiều cặp tính trựng tương phản khác. Vật kết quả nghiên cứu của ông đã xây dựng thêm nội dung định luật nào?
Hoạt động của thầy và trò
TG
Nội dung
*Hoạt động 1: Tìm hiểu thí nghiệm của Men đen
GV: Treo tranh hình 4 và giới thiệu, yêu cầu h/s quan sát:
 Menđen đã tiến hành lai hai thứ đậu Hà Lan thuần chủng có 2 cặp tính trạng tương phản:
 ♀ Vàng, trơn x ♂ Xanh, nhăn
? Quan sát trên hình vẽ em thấy kết quả F1 như thế nào?
HS: 100% vàng, trơn
GV: Yêu cầu h/s quan sát ở phép lai 2 trả lời
? Khi thay đổi vị trí của cây làm bố và cây làm mẹ em có nhận xét gì về kết quả?
HS: Kết quả như nhau.
? Điều này giúp em có nhận xét gì về tính trạng màu sắc và hình dạng hạt ở đậu Hà Lan?
HS: Vàng >< Nhăn
GV: Cho h/s tự kết luận kết quả ở F1.
? Hãy phán đoán xem Menđen tiếp tục tiến hành thí nghiệm như thế nào? Kết quả F2?
HS: Cho F1 tự thụ phấn -> F2 có 4 loại kiểu hình.
GV: Nhấn mạnh sự tương ứng giữa KH hạt với cây ở các thế hệ.
 +Hạt vàng, trơn F1nằm trong quả của cây mẹ P
 + 4 KH F2 nằm đan xen ngay trong các quả trên cây F1.
GV: Gọi 1, 2 h/s lên trình bày thí nghiệm trên tranh.
GV: Từ kết quả thí nghiệm yêu cầu h/s hoàn thành bảng 4. GV hướng dân h/s hoàn thiện bảng:
 + Gợi mở cách ước lượng tính tỷ lệ: Lần lượt lấy các số 315:108:101:32 chia cho 32 sau đó làm tròn để tổng tỷ lệ KH = tích 2 số bằng nhau.
HS: Hoạt động nhóm trong 5', đại diện nhóm 1,2 lên treo kết quả Ư Nhóm 3,4 bổ sung.
GV: Đưa ra kết quả bảng 4:
KH F2
Sốhạt
Tỉ lệ KHF2
Tỉ lệ từng cặp tính trạng F2
Vàng,trơn
315
9
Vàng,nhăn
101
3
Xanh,trơn
108
3
Xanh,nhăn
32
1
GV: Yêu cầu h/s trả lời câu hỏi:
? Tỷ lệ phân li từng cặp tính trạng là bao nhiêu? Tuân theo định luật nào?
HS: Tỷ lệ xấp xỉ 3:1; định luật phân li.
?Tính trạng vàng; trơn là tính trạng gì? Tỉ lệ?
HS:+Vàng; trơn: tính trạng trội chiếm 3/4
 + Xanh; nhăn : tính trạng lặn chiếm 1/4.
GV: Hướng dẫn h/s phân tích:
+ Hạt vàng, trơn = 3/4 vàng x 3/4 trơn = 9/16
+ Hạt vàng, nhăn= 3/4 vàng x 1/4 nhăn=3/16
+Hạt xanh, trơn = 1/4 xanh x 3/4 trơn = 3/16
+ Hạt xanh, nhăn=1/4 xanh x 1/4 nhăn= 1/16
GV: Tỉ lệ các tính trạng có mối tương quan với tỉ lệ KH ở F2, tỉ lệ mỗi KH bằng tích tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó.
? Tỉ lệ 9:3:3:1 là tích tỉ lệ của 2 cặp tính trạng nào?
HS: (3 vàng: 1 xanh)(3 trơn:1 nhăn)
? Chứng tỏ điều gì về sự phân li của từng cặp tính trạng?
HS: Tính trạng màu sắc và hình dạng hạt di truyền độc lập với nhau.
GV: Khẳng định lại kết luận của Menđen:
 VD: Giả sử 2 tính trạng di truyền phụ thuộc Ư kết quả 3:1 (ĐL II). Vì kết quả là 9:3:3:1= 16 tổ hợp Ưphân li độc lập. 1 cặp (3+1)1...n cặp (3+1)n.
*Hoạt động 2: Điền cụm từ thích hợp.
GV: Yêu cầu h/s dựa vào kết quả TN, hoạt động cá nhân, thực hiện lệnh tr15.
HS: Nhắc lại tỉ lệ 9:3:3:1 là tích tỉ lệ của cặp tính trạng vàng:xanh và trơn: nhăn.
? Vậy cụm từ nào hợp lí nhất để điền vào chỗ trống?
HS: "tích tỉ lệ"
GV: Các em hãy quan sát lết quả F2 xem có xuất hiện kiểu hình nào khác bố mẹ?
HS: KH vàng, nhăn và xanh, trơnƯBDTH 
*Hoạt động 3: Tìm hiểu về biến dị tổ hợp.
GV: Gọi 1 h/s đọc thông tin và yêu cầu trả lời:
? Em nào đã tìm thấy câu trả lời?
HS: BDTH là sự tổ hợp lại các tính trạng của P.
GV:Đưa ra 1 ví dụ., Yêu cầu h/s tính tỉ lệ BDTH ở TN.
 ? Đâu là biến dị tổ hợp ?
HS: Liên hệ giải thích xuất hiện BDTH phong phú ở những loài sinh sản hữu tính ( ngô)
? ý nghĩa của biến dị tổ hợp ?
HS: Xuất hiện kiểu hình mới khác P.
GV: Kết luận chung.
20'
5'
10'
I/ Thí nghiệm của menđen.
1. Thí nghiệm:
 Lai hai bố mẹ thuần chủng khác nhau về 2 cặp tính trạng tương phản.
P:♀Vàng, trơn x ♂Xanh, nhăn
F1: Vàng, trơn
Cho F1 tự thụ phấn
F2: 9 vàng, trơn
 3 vàng,nhăn
 3 xanh, trơn
 1 xanh, nhăn
*Nhận xét: 
+Hạt vàng; trơn: T/tr trội (3/4)
+Hạt xanh, nhăn: T/tr lặn (1/4)
- Tính trạng màu sắc và hình dạng hạt di truyền độc lập với nhau.
2. Quy luật phân li độc lập:
Khi lai cặp bố mẹ khác nhau về 2 cặp tính trạng thuần chủng tương phản di truyền độc lập với nhau thì F2 có tỉ lệ mỗi KH bằng tích tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó.
III/ Biến dị tổ hợp.
- BDTH là sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ làm xuất hiện kiểu hình khác P.
- Nguyên nhân: Có sự phân li độc lập và tổ hợp lại các cặp tính trạng làm xuất hiệncác kiểu hình khác P.
- ý nghĩa : Làm cho sinh giới đa dạng và phong phú, ý nghĩa trong chọn giống.
*Kết luận chung: (sgk)
4. Củng cố: (1')
	 *Bài tập: Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất:
 Câu 1: 
 BDTH là sự tổ hợp lại các tính trạng của P làm xuất hiện các kiểu hình mới khác P:
 a. Đúng b. Sai.
	Câu 2: Thực chất của sự di truyền độc lập các tính trạng là F2 nhất thiết phải có:
	 a. Tỉ lệ phân li của mỗi cặp tính trạng là 3 trội: 1 lặn.
	 b. Tỉ lệ của mỗi kiểu hình bằng tích tỉ lệ của các tính trạng hợp thành nó.
	 c. 4 kiểu hình khác nhau.
	 d. Tỉ lệ các kiểu hình bằng tích các tỉ lệ của các tính trạng hợp thành chúng.
	 e. Các biến dị tổ hợp.
5. Dặn dò: (4')
	- Về nhà học bài theo câu hỏi sgk.
	- Kẻ bảng 5 vào vở./.