Giáo án môn Vật lý 9 năm 2010 - Tiết 7, 8

Tuần 4	Ngày soạn / 09 / 2010
Tiết 7	Ngày dạy / 09 / 2010
§6. BÀI TẬP VẬN DỤNG ĐỊNH LUẬT ÔM
A. Mục tiêu:
- Vận dụng các kiến thức đã học để giải các bài tập đơn giản về đoạn mạch gồm ba điện trở
B.Chuẩn bị:
* Giáo viên
- Bảng liệt kê các giá trị hiệu điện thế và cường độ dòng điện định mức của một số đồ dùng điện trong gia đình 
- Kiểm tra bài làm bài tập về nhà của học sinh
* Học sinh: 
- Vở bài tập đã làm ở nhà, giấy nháp làm lại theo nhóm
C.Tiến trình lên lớp.
1.Ổn định lớp.
2.Kiểm tra bài cũ.
Hs1: phát biểu và viết biểu thức của đinh luật Ôm?
Hs2: viết biểu thức biểu diển mối quan hệ giữa U,I,R. trong đoạn mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp, song song?
Hs lên bảng, hs dưới lớp nhận xét câu trả lời của bạn.
3.Bài mới.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
HĐ1: tổ chức tình huống học tập.
Chúng ta đã học về định luật ôm, vận dụng để xây dựng công thức tính điện trở tương đương trong đoạn mạch nối tiếp, song song. Tiết học hôm nay chúng ta vận dụng các kiến thức đã học trong các bài trước để giải một số bài tập đơn giản vận dụng đl Ôm.
Gv đưa đề bài lên bằng bảng phụ.
HĐ 2. Giải bài tập 1
? Hãy cho biết R1 và R2 đựơc mắc với nhau như thế nào? Ampekế và vôn kế đo những đại lượng nào trong mạch?
? Khi biết hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch và cường độ dòng điện chạy trong mạch chính vận dụng công thức nào để tính Rtđ? Vận dụng công thức nào để tính R2 khi biết Rtđ và R1?
- Ta có thể giải cách khác bằng cách tìm U2 rồi tính R2
- Từng học sinh chuẩn bị trả lời câu hỏi của giáo viên
- Học Sinh suy nghỉ trả lời câu hỏi của giáo viên để làm câu a.
 a/ Điện trở tương đương của đoạn mạch là:
Sau đó tiếp tục làm câu b theo từng cá nhân
b/ Điện trở R2 là:
R2 = R - R1 = 12 – 5 = 7( )
- Học sinh thảo luận theo nhóm làm cách khác
HĐ2: Giải bài tập 2
? Hãy cho biết R1 và R2 đựơc mắc với nhau như thế nào? Ampekế đo những đại lượng nào trong mạch?
-Tính UAB theo mạch rẽ R1.
-Tính I2 chạy qua R2 từ đó tính R2.
- Ta có thể giải cách khác bằng cách 
+ Từ câu a tính Rtđ
+ Biết Rtđ và R1 .Hãy tính R2
a/ Hiệu điện thế giữa hai đầu R1 là:
- Do R1 và R2 mắc song song nên U1 = U2 = UAB = 12 (V)
b/ Cường độ dòng điện qua R2 là: I2 = I–I1 = 1,8-1,2 = 0,6 (A)
- Điện trở R2 là : 
- Học sinh thảo luận theo nhóm làm cách khác đối với câu b?
HĐ3: Giải bài tập 3
? Hãy cho biết R1, R2 và R3 đựơc mắc với nhau như thế nào vào mạch MB? Ampekế đo đại lượng nào trong mạch?
?Viết công thức tính cường độ dòng điện qua R1 , RMB.
? Viết công thức tính hiệu điện thế UMB từ đó.Tính I2 , I3 
- Ta có thể giải cách khác bằng cách sau khi tính được I1 vận dụng hệ thức
 Và I1 = I3 + I2
từ đó tính được I3 và I2
- Từng HS chuẩn bị trả lời câu hỏi của giáo viên để làm câu a.Sau đó tiếp tục làm câu b theo từng cá nhân.
a/ Điện trở tương đương của RMB là:
Điện trở tương dương của đoạn mạch AB là:
R = R1 + RMB = 15 =15 = 30 
b/ Cường độ dòng điện qua I1 là:
- Hiệu điện thế giữa hai đầ R2là:
 U2 = U3 = RMB.I1 = 15.0,4 = 6(V)
(do R2 và R3 mắc song song)
- Cường độ dòng điện qua I2 ,I3 là:
(do R2 = R3 và U2 = U3 )
- HS thảo luận theo nhóm làm cách khác đối với câu b.
HĐ4: Cũng cố
? Muốn giải bài tập về vận dụng định luật ôm cho các loại mạch ,cần tiến hành theo mấy bước? Nêu các bước đó?
- Thảo luận theo nhóm trả lời câu hỏi của giáo viên.
HĐ 5: Hướng dẫn – Dặn dò.
- Về nhà ôn bài học bài làm bài tập 6.1 đến 6.5 sách bài tập và xem trước bài “SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN”
D. Rút kinh nghiệm.
Tuần 4	 Ngày soạn / / 2010
Tiết 8	Ngày dạy / / 2010
§7. SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ
 VÀO CHIỀU DÀI DÂY DẪN
A. Mục tiêu:
Nêu được điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào l, S , r
Biết cách xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố ( l, S , r )
Suy luận và tiến hành được TN kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào l
Nêu được điện trở của các dây dẫn có cùng tiết diện và được làm từ một vật liệu thì tỉ lệ thuận với chiều dài dây. 
B. Chuẩn bị:
 Đối với mỗi nhóm HS :
- 1 nguồn điện 3V;1 công tắc.
- 1 ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A
- 1 vôn kế có GHĐ 12V và ĐCNN 0,1V
Đối với cả lớp :
- 1 đoạn dây dẫn bằng đồng có vỏ bọc cách điện, dài 80cm, tiết diện 1mm2
- 1 đoạn dây thép dài 50cm, tiết diện 0,1 mm2 
C.Tiến trình lên lớp.
1.Ổn định lớp.
2.Kiểm tra bài cũ.
? Điện trở dây dẫn biểu thị gì ? Nêu công thức tính ?
? Nêu công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch mắc nối tiếp ?
3.Bài mới.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
HĐ1: Giới thiệu bài.
Mở bài : Từ các bài trước các em đã biết điện trở dây dẫn biểu thị gì và cách tính điện trở tuơng đương cho các điện trở bất kỳ mắc nối tiếp. Nếu có các điện trở cùng loại và cùng chiều dài để có được một dây dẫn có chiều dài gấp hai, ba lần thì ta phải giải quyết vấn đề này như thế nào ? Cần phải xác định xem điện trở dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào ?
HĐ2: Tìm hiểu về dây dẫn và các loại dây dẫn thường sử dụng.
- Nêu câu hỏi ,hướng dẫn HS thảo luận:
? Trong mạch điện dây dẫn có công dụng gì?
? Hãy kể tên các vật liệu có thể được dùng làm dây dẫn?
- Các nhóm thảo luận câu hỏi GV đặt ra
- Lần lượt từng nhóm trả lời, các nhóm khác bổ sung.
HĐ3: Tìm hiểu điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào.
? Các dây dẫn có điện trở không?
Gợi ý:
+ Nếu đặt vào dây dẫn một hiệu điện thế U thì có dòng điện chạy qua nó không?
+ Khi đó có dòng điện có cường độ I nào đó hay không?
+ Khi đó dây dẫn có một điện trở xác định hay không?
-Yêu cầu HS quan sát hình 7.1 SGK và quan sát các vật mẫu.
- Yêu cầu HS dự đoán xem điện trở của các dây này có như nhau không?
-? Để xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong những yếu tố thì phải làm như thế nào?
I. Xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong những yếu tố khác nhau:
- Cá nhân HS trả lời.
- Nếu HS không trả lời được thì GV cho HS thảo luận nhóm. Đại diện nhóm trả lời.
HS : Các dây dẫn có điên trở
- HS quan sát các đoạn dây dẫn khác nhau và nêu được các nhận xét và dự đoán: Các dây dẫn này khác nhau ở những yếu tố nào,điện trở của các dây này liệu có như nhau haykhông? Những yếu tố này có thể ảnh hương đến điện trở của dây...
- Các nhóm thảo luận tìm câu trả lời đối với câu hỏi mà GV đặt ra.
HĐ4 Xác định sự phụ thuộc vào chiều dài dây dẫn.
- Đề nghị từng nhóm nêu dự đoán theo yêu cầu của câu C1
(Nếu lớp yếu không tính được câu C1,GV cho HS nhắc lại công thức tính điện trở của đoạn mạch nối tiếp)
-Theo dõi,kiểm tra các nhóm làm thí nghiệm
+ Kiểm tra việc mắc mạch điện,đọc và ghi kết quả trong từng lần thí nghiệm
- Sau khi các nhóm hoàn thành số liệu ở bảng 1,GV cho HS nhận xét giái trị R trong các lần thí nghiệm, và tìm xem quan hệ của R với l, nêu nhận xét
-Yêu cầu mỗi nhóm đối chiếu kết quả thu được với dự đoán đã nêu.
- Yêu cầu các nhóm nêu kết luận về sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài dây.
- Nếu HS không làm được GV gợi ý: Tong hai trường hợp mắc bóng đèn bằng dây ngắn và bằng dây dài,thì trong trường hợp nào có điện trở lớn hơn và do đó dòng diện chạy qua sẽ có dòng điện nhỏ hơn?
II. Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn
- HS đọc mục 1 phần II
- Các nhóm thảo luận và nêu dự đoán và nêu dự đoán theo yêu cầu của câu C1 
* Từng nhóm tiến hành TN kiểm tra theo mục 2 phần II SGK
- Ghi kết quả vào bảng báo cáo (mẫu SGK)
-Tìm quan hệ giữa R với l 
-HS nêu nhận xét.
*Kết luận:
- Điện trở của các dây dẫn có cùng tiết diện và được làm từ cùng một loại vật liệu thì tỉ lệ thuận với chiều dài của mỗi dây.
- Đối chiếu kết quả thu được với dự đoán đãnêu theo yêu cầu của câu C1 và nêu nhận xét.
HĐ5: Củng cố, vận dụng.
-Từ kết luận trả lời C2?
-Hiệu điện thế đặt vào đầu day không đổi, vậy I và R có quan hệ gì? à lập được hệ thức tỉ lệ như thế nào?
C2: Chiều dài dây càng lớn à điện trở của mạch càng lớn à nếu giữ hiệu điện thế không đổi à cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch càng nhỏ à đèn càng sáng yếu.
C4: Vì hiệu điện thế đặt vào 2 đầu dây không đổi nên I tỉ lệ ngịch với R do; I1 = 0,25I2 à R2 = ¼ R1 hay R1 = 4R2 mà R1/R2 = I1/I2 à l1= 4l2
HĐ6: Dặn dò-Hướng dẫn.
Đọc thêm phần : Có thể em chưa biết
Đọc trước bài 8 : Sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện dây dẫn
Làm thêm các bài tập trong SBT : Từ bài 7.1 đến 7.4 trang 12
D. Rút kinh nghiệm.