Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 24: Tác dụng từ của dòng điện – từ trường

Tiết: 24 Bài 22 : TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN – TỪ TRƯỜNG.
 I. Mục Tiêu.
	- Mô tả được TN vê tác dụng từ của dòng điện.
	- Trả lời được câu hỏi từ trường tồn tại ở đâu.
	- Biết cách nhận biết từ trường.
 II. Chuẩn bị.
 + Đối với mỗi nhóm HS:
	- 2 giá TN, 1 nguồn điện 3V hoặc 4,5V; 1 kim nam châm được đặt trên giá có trục thẳng đứngn 1 công tắc điện, 1 doạn dây dẫn thẳng bằng constan dài khoảng 40 cm, 5 đoạn dây dẫn nôi có vỏ bọc cách điện, 1 biến trở 1 ampe kế có giới hạn đo 1,5A và ĐCNN 0,1A.
 III. Gợi ý tổ chức hoạt động của học sinh.
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: 
3. Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Phát hiện tính chất từ của dòng điện.
- HS nhận thức vấn đề cần giải quyết . 
- HS làm thí nghiệm để phát hiện tác dụng từ của dòng điện.
- HS Bố trí TN như h22.1
- Tiến hành TN theo nhóm trả lời câu C1. Cử đại diện nhóm báo cáo kết quả.
- Nêu nhận xét, két quả thí nghiệm.
- Kết luận về tác dụng từ của dòng điện.
+ Cho HS đọc giới thiệu đầu bài.
? Giữa điện và từ có gì liên quan với nhau không?
+ Yêu cầu HS bố trí và làm thí nghiệm như hình 22.1.
- Kiểm tra cách bố trí TN.
+ Theo dõi HS tiến hành TN và trao đổi kết quả thí nghiệm.
? Hiện tượng xảy ra với kim NC trong TN chứng tỏ điều gì?
I. Lực từ.
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
- Dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kì đều gây ra tác dụng lực (gọi là lực từ) lên kim nam châm đặt gần nó. Ta nói rằng dòng điện có tác dụng từ.
Hoạt động 2: Tìm hiểu từ trường.
- HS trao đổi vấn đề mà GV đề ra, đề xuất phương án thí nghiệm kiểm tra.
- Nhóm HS tiến hành thí nghiệm và trả lời câu C2, C3.
- Rút ra kết luận về không gian xung quanh dòng điện, xung quanh nam châm.
Trả lời câu hỏi của GV.
+ Trong thí nghiệm trên, kim nam châm đặt dưới dây dẫn điện thì chịu tác dụng của lực tư.ø Có phải chỉ có vị trí đó mới có lực từ tác dụng lên kim nam châm hay không? Làm thế nào để trả lời câu hỏi đặt ra?
+ Bổ sung cho mỗi nhóm 1 thanh nam châm, yêu cầu HS làm TN để trả lời C2, C3.
- Theo dõi, hướng dẫn các nhóm thực hiện câu C2, C3.
+ Qua thí nghiệm chứng tỏ không gian xung quanh dòng điện, xung quanh nam châm có gì đặc biệt?
? Hãy đọc kỹ kết luận trong SGK và cho biết từ trường tồn tại ở đâu?
II. Từ trường.
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
- Không gian xung quanh nam châm, xung quanh dòng điện có khả năng tác dụng từ lên kim nam châm đặt trong nó. Ta nói trong trong không gian đó có từ trường.
Hoạt động 3: Cách nhận biết từ trường.
+ Mô tả được cách dùng kim nam châm để phát hiện lực từ và nhờ đó phát hiện ra từ trường.
+ Rút được kết luận về cách nhận biết từ trường.
? Làm cách nào để phát hiện từ trường?
? Căn cứ vào đặc tính nào của từ trường để phát hiện ra từ trường? 
? Vậy ta phải dùng dụng cụ gì để nhận biết từ trường?
3. Cách nhận biết từ trường:
- Người ta dùng kim nam châm (gọi là nam châm thử) để nhận biết từ trường.
Hoạt động 4: Củng cố, vận dụng:
- Nhắc lại được cách tiến hành thí nghiệm để phát hiện ra tác dụng từ của dòng điện trong dây dẫn thẳng.
- Thảo luận nhóm để trả lời các câu C4, C5, C6.
- HS đọc phần có thể em chưa biết.
? Hãy trả lời các câu hỏi vận dụng.
+ Yêu cầu HS đọc phần có thể em chưa biết.
III. Vận dụng:
* DẶN DÒ:
- Học thuộc ghi nhớ
- Làm bài tập trong SBT.
- Chuẩn bị bài 2 “TỪ PHỔ – ĐƯỜNG SỨC TỪ”.