Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 30: Động cơ điện một chiều

Tiết 30. Bài 28: ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU
I.Mục tiêu:
- Mô tả được các biện pháp chính, giải thích được hoạt động của động cơ điện một chiều.
- Nêu được tác dụng của mỗi bộ phận chính trong động cơ điện.
- Phát hiện sự biến đổi điện năng thành cơ năng trong khi động cơ điện hoạt động.
II.Chuẩn bị:
* Đối với mỗi nhóm HS:
- 1 nguồn điện 6V.
- 1 mô hình động cơ điện một chiều, có thể hoạt động được với nguồn điện 6V.
 III. Gợi ý tổ chức hoạt động của học sinh:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
 3. Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu nguyên tắc cấu tạo của động cơ điện một chiều.
- HS làm việc cá nhân, tìm hiểu trên hình 28.1 SGK và trên mô hình để nhận biết và chỉ ra các bộ phận chính của động cơ điện.
+ Tổ chức cho HS nghiên cứu SGK.
+ Đưa mô hình về từng nhóm cho HS tìm hiểu cấu tạo của động cơ điện một chiều.
+ Yêu cầu mổi HS chỉ rõ trên mô hình hai bộ phận chính của nó.
I. Nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều.
1. Các bbộ phận chính của động cơ điện một chiều.
Hoạt động 2: Nghiên cứu nguyên tắc hoạt động của động cơ điện một chiều.
- Cá nhân HS nghiên cứu SGK
- Thực hiện C1: Xác định lực điện từ tác dụng lên đoạn AB và CD của khung dây dẫn có dòng điện chạy qua như mô tả trên hình 28.1 SGK.
- Thực hiện C2 : Mỗi HS suy nghĩ và nêu dự đoán, có hiện tượng gì xảy ra với khung dây khi đó.
 Thực hiện C3: Hoạt động nhóm, làm TN kiểm tra dự đoán, quan sát và nêu kết quả TN.
- Trao đổi để rút ra kết luận về cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của động cơ điện 1 chiều.
+ Yêu cầu HS vận dụng qui tắc bàn tay trái để xác định lực điện từ tác dụng lên đoạn AB và CD của khung dây, biểu diển cặp lực từ đó trên hình vẽ.
+ Gợi ý: Cặp lực vừa vẽ được có tác dụng gì đối với khung dây?
+Theo dõi các nhóm làm TN và yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả TN, cho biết dự đoán đúng hay sai.
? Động cơ điện một chiều có các bộ phận chính là gì? Nó hoạt động theo nguyên tắc nào?
+ Qua đó hãy rút ra KL về nguyên tắc hoạt động của động cơ điện 1 chiều.
2. Hoạt động của động vcơ điện một chiều.
3. Kết luận.
- Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường (bộ phận đứng yên) và khung dây dẫn cho dòng điện chậy qua (bộ phận quay). Bộ phận đứng yên được gọi là stato, bộ phận quay được gọi là rôto.
- Khi đặt khung dây dẫn ABCD trong từ trường và cho dòng điện chạy qua khung thì dưới tác dụng của lực điện từ, khung dây sẽ quay.
Hoạt động 3: Tìm hiểu động cơ điện một chiều trong kỹ thuật.
- HS làm việc cá nhân với hình 28.2 SGK để chỉ ra hai bộ phận chính của động cơ điện trong kĩ thuật.
- Cá nhân HS thực hiện C4: Nhận xét về sự khác nhau của hai bộ phận chính của động cơ điện trong kĩ thuật so với mô hình động cơ đã tìm hiểu.
- Rút ra kết luận về động cơ điện một chiều trong kĩ thuật.
+ Gợi cho HS nhớ lại cấu tạo của stato và rôto trong động cơ điện đã học ở lớp 8, từ đó trả lời C4.
? Trong động cơ điện kĩ thuật , bộ phận tạo ra từ trường có phải là nam châm vĩnh cửu không? Bộ phân quay của động cơ có đơn giản chỉ là 1 khung dây dẫn hay không?
+ Giới thiệu với HS: Ngoài động cơ điện một chiều còn có động cơ điện xoay chiều, là loại động cơ thường dùng trong đời sống và kĩ thuật.
+ Qua đó hãy rút ra KL về động cơ điện một chiều trong kĩ thuật.
II. Động cơ điện một chiều trong kĩ thuật:
1. Cấu tạo của ĐCĐMC trong kỹ thuật.
2. Kết luận.
- Động cơ điện một chiều có hai bộ phận chính là nam châm tạo ra từ trường và khung dây dẫn có dòng điện chạy qua.
Hoạt động 4: Phát hiện sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện.
- Nêu nhận xét về sự chuyển hoá năng lượng trong động cơ điện.
? Khi hoạt động, động cơ điện chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào?
+ GV giúp HS hoàn chỉnh nhận xét , rút ra kết luận.
III. Sự biến đổi năng lượng trong động cơ điện:
- Khi hoạt động, động cơ điện một chiều chuyển hoá điện năng thành cơ năng.
Hoạt động 5: củng cố và vận dụng.
- Làm việc cá nhân trả lời C5, C6, C7 .
- Đọc có thể em chưa biết.
+ Tổ chức cho HS làm việc cá nhân phần vận dụng.
+ Nếu còn thời gian cho HS đọc phần có thể em chưa biết. 
IV. Vận dụng.
* DẶN DÒ:
- Học thuộc ghi nhớ
- Làm bài tập trong SBT.
- Chuẩn bị bài 29 “THỰC HÀNH: CHẾ TẠO NAM CHÂM VĨNH CỬU, NGHIỆM LẠI TỪ TÍNH CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN”. Trả lời câu hỏi phần chuẩn bị, kẻ mẫu báo cáo thực hành SGK.