Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 33 - Bài 31: Hiện tượng cảm ứng điện từ

Ngày soạn: 13/12/2010
Ngày giảng: 9AB: 16/12/2010
Tiết 33 Bài 31: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 
I.Mục tiờu :
1.Kiến thức.
 - Làm được TN dựng nam chõm vĩnh cửu hoặc nam chõm điện để tạo ra dũng điện cảm ứng
 - Mụ tả cỏch làm xuất hiện dũng điện cảm ứng trong cuộn dõy dẫn kớn bằng nam chõm vĩnh cửu hoặc nam chõm điện.
- Sử dụng được đỳng hai thuật ngữ mới, đú là dũng điện cảm ứng và hiện tượng cảm ứng điện từ.
2.Kỹ năng: 
 - Quan sỏt và mụ tả chớnh xỏc hiện tượng xảy ra.
3.Thỏi độ.
 - Nghiờm tỳc, trung thực trong học tập.
II. Chuẩn bị :
 + Đối với GV và mỗi nhúm HS
 - 1 đinamụ xe đạp cú lắp búng đốn.
- 1 cuộn dõy dẫn cú lắp búng đốn LED.
- 1 nam chõm vĩnh cửu cú trục quay thỏo lắp được.
- 1 nam chõm điện + 2 pin 1,5V.
+ Dự kiến ghi bảng : Ghi cấu tạo và nguyờn tắc hoạt động của đinamụ, nội dung nhận xột 1 và nhận xột 2, khỏi niệm hiện tượng cảm ứng điện từ.
III. Tổ chức cỏc hoạt động.
Hoạt động của trũTrợ giỳp của thầy
Trợ giỳp của thầy
HĐ1: Kiểm tra bài cũ.
- Một hS lờn bảng trả lời.
- Cả lớp nhận xột .
? Nờu cấu tạo và nguyờn tắc hoạt động của động cơ điện một chiều?
- Gv nhận xột và cho điểm 
HĐ2: Tỡm hiểu cấu tạo và hoạt động của đinamụ xe đạp.
I. Cấu tạo và hoạt động của đinamụ xe đạp. 
-Quan sỏt hỡnh 31.1 kết hợp với quan sỏt đinamụ đó thỏo vỏ, nờu được cỏc bộ phận chớnh của đinamụ:
+ 1 nam chõm.
+ Cuộn dõy cú thể quay quanh trục.
-Cỏ nhõn HS nờu dự đoỏn.
HĐ3: Tỡm hiểu cỏch dựng nam chõm vĩnh cửu để tạo ra dũng điện.
II. Dựng nam chõm để tạo ra dũng điện.
 1.Dựng nam chõm vĩnh cửu.
Y/c HS quan sỏt hỡnh 31.1 (SGK) và quan sỏt đinamụ đó thỏo vỏ để chỉ ra cỏc bộ phận chớnh của đinamụ.
? Nờu cỏc bộ phận chớnh của đinamụ xe đạp.
? Y/c HS dự đoỏn xem hoạt động của bộ phận chớnh nào của đinamụ gõy ra dũng điện?
Dựa vào dự đoỏn của HS, GV đặt vấn đề nghiờn cứu phần II
- Cỏ nhõn HS đọc cõu C1, nờu được dụng cụ TN và cỏc bước tiến hành TN.
- Quan sỏt thớ nghiệm, thảo luận nhúm cõu C1: Dũng điện xuất hiện trong cuộn dõy dẫn kớn ở trường hợp di chuyển nam chõm lại gần hoặc ra xa cuộn dõy.
- HS đọc cõu C2, nờu dự đoỏn.
- HS đọc Nhận xột 1: Dũng điện xuất hiện trong cuộn dõy dẫn kớn khi ta đưa một cực nam chõm lại gần hay ra xa một đầu cuộn dõy đú hoặc ngược lại.
? Y/c HS nghiờn cứu cõu C1, nờu dụng cụ cần thiết để tiến hành TN và cỏc bước tiến hành.
Hướng dẫn HS cỏc thao tỏc TN:
+ Cuộn dõy dẫn phải được nối kớn.
+ Động tỏc nhanh, dứt khoỏt.
? Y/c HS thảo luận nhúm trả lời cõu C1.
Gọi đại diện nhúm mụ tả rừ từng trường hợp TN tương ứng yờu cầu cõu C1.
? Y/c HS đọc cõu C2, nờu dự đoỏn.
? Y/c HS rỳt ra nhận xột qua cõu C1, C2.
Chuyển ý: Nam chõm điện cú thể tạo ra dũng điện hay khụng?
HĐ4: Tỡm hiểu cỏch dựng nam chõm điện để tạo ra dũng điện.
2. Dựng nam chõm điện.
-Cỏ nhõn HS nghiờn cứu cỏc bước tiến hành làm TN 2.
- Thảo luận theo nhúm trả lời cõu C3.
- Đại diện nhúm trả lời cõu C3. HS nhúm khỏc tham gia thảo luận.
-HS: Khi đúng (ngắt) mạch điện thỡ cươngd độ dũng điện trong mạch tăng (giảm) đi, vỡ vậy từ trường của nam chõm điện thay đổi tăng lờn (hoặc giảm) đi.
-HS ghi nhận xột 2 vào vở. 
Y/c HS đọc TN 2, nờu dụng cụ cần thiết.
Lưu ý lừi sắt của nam chõm điện đưa sõu vào lũng cuộn dõy.
Hướng dẫn HS thảo luận cõu C3.
? Khi đúng mạch (hay ngắt mạch điện) thỡ dũng điện cú cường độ thay đổi như thế nào? Từ trường của nam chõm điện thay đổi như thế nào?
Dũng điện xuất hiện ở cuộn dõy dẫn kớn trong thời gian đúng hoặc ngắt mạch điện của nam chõm nghĩa là trong thời gian từ trường của nam chõm điện biến thiờn.
HĐ5: Tỡm hiểu dũng điện cảm ứng và hiện tượng cảm ứng điện từ.
III. Hiện tượng cảm ứng điện từ.
- HS đọc SGK để hiểu về thuật ngữ: Dũng điện cảm ứng , hiện tượng cảm ứng điện từ.
- HS trả lời cõu hỏi của GV
Y/c HS đọc phần thụng bỏo SGK.
? Qua TN 1 và 2, hóy cho biết khi nào xuất hiện dũng điện cảm ứng?
HĐ6: Vận dụng – củng cố.
- Cỏ nhõn HS dưa ra dự đoỏn cho cõu C4.
- Nờu kết luận qua quan sỏt TN kiểm tra.
- Cỏ nhõn hoàn thành cõu C5.
- HS đọc phần ghi nhớ.
- HS đọc phần “Cú thể em chưa biết”.
HĐ7: HDVN
- Học bài theo SGK + vở ghi.
- Làm bài tập 30 (SBT)
Y/c cỏ nhõn HS trả lời C4, C5.
Với cõu C4:
+ Nờu dự đoỏn.
+ GV làm TN kiểm tra để cả lớp theo dừi và rỳt ra kết luận.
Gọi HS đọc phần ghi nhớ cuối bài,
Cho HS đọc phần “Cú thể em chưa biết”.
IV. Bài học kinh nghiệm
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................