Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 34: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng

Tiết 34. Bài 32: ĐIỀU KIỆN XUẤT HIỆN DÒNG ĐIỆN CẢM ỨNG
I. Mục tiêu:
- Xác định đực sự biến đổi (tăng hay giảm) cử số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín khi làm TN với nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện.
- Dựa trên quan sát TN, xác lập được mối quan hệ giữa sự xuất hiện dòng điện cảm ứng và sự biếmn đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín.
- Phát biểu được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.
- Vận dụng được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích và dự đoán những trường hợp cụ thể, trong đó xuất hiện hay không xuất hiện dòng điện cảm ứng.
II. Chuẩn bị:
	* Đối với mỗi nhóm HS:
- Mô hình cuộn dây dẫn và đường sức từ của nam châm.
III. Gợi ý tổ chức hoạt động của học sinh.
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: 
 3. Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
NỘI DUNG
Hoạt động 1: Nhận biết được vai trò của từ trường trong hiện tượng cảm ứng điện từ.
- HS trả lời các câu hỏi của GV, nêu lên nhiều cách khác nhau dùng nam châm để tạo ra dòng điện.
- Phát hiện: Các nam châm khác nhau đều có thể gây ra dòng điện cảm ứng. Vậy không phải chính nam châm mà là cái gì chung của các nam châm đã gây ra dòng điện cảm ứng. Cần phải tìm yếu tố chung đó.
- Khảo sát sự biến đổi số các đường sức từ (của nam châm) xuyên qua tiết diện S của cuộn dây.
? Có những cách nào dùng nam châm để tạo ra dòng điện cảm ứng.
? Vậy việc tạo ra dòng điện cảm ứng có phụ thuộc vào chính nam châm hay trạng thái chuyển động của nam châm không ?
? Có yếu tố nào chung trong các trường hợp đã gây ra dòng điện cảm ứng ?
+ Thông báo: Các nhà khoa học cho rằng chính từ trường của nam châm đã tác dụng một cách nào đó lên cuộn dây dẫn và gây ra dòng điện cảm ứng.
? Ta đã biết có thể dùng đường sức từ để biểu diễn từ trường. Vậy ta phải làm như thế nào để nhận biết được sự biến đổi của từ trương trong lòng cuộn dây, khi đưa nam châm lại gần hay xa cuộn dây?
Hoạt động 2:Khảo sát sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn khi một cực nam châm lại gần hay ra xa cuộn dây trong TN tạo ra dòng điện cảm ứng bằng nam châm vĩnh cửu (hình 32.1 SGK).
* Làm việc theo nhóm.
- Đọc mục Quan sát SGK, kết hợp với việc thao tác trên mô hình cuộn dây và đường sức từ để trả lời C1.
- Thảo luận chung cả lớp, rút ra nhận xét về sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây khi đưa nam châm vào, kéo nam châm ra khỏi cuộn dây.
+ Hướng dẫn HS sử dụng mô hình và đến số đường sức từ xuyên qua cuộn dây khi nam châm ở xa và lại gần cuộn dây.
I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây.
Hoạt động 3: Tìm mối quan hệ giữa sự tăng hay giảm của số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây với sự suất hiện dòng điện cảm ứng. 
- Cá nhân HS suy nghĩ và trả lời. 
- Lập bảng đối chiếu, tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong bảng 1 SGK.
- Trả lời C2, C3.
+ Thảo luận cả lớp, rút ra nhận xét về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng (nhận xét 2 SGK).
? Dựa vào TN dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra dòng điện cảm ứng và kết quả khảo sát sự biến đổi số đường sức từ qua tiết diện S khi di chuyển nam châm, hãy nêu ra mối quan hệ giữa sự biến thiên của số đường sức từ qua tiết diện S và sự xuất hiện dòng điện cảm ứng.
+ Hướng dẫn HS lập bảng 1 SGK để nhận ra mối quan hệ.
+ Tổ chức cho HS thảo luận ngay tại lớp.
II. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Hoạt động 4: Vận dụng nhận xét 2 để giải thích nguyên nhân xuất hiện dòng điện cảm ứng trong TN với nam châm điện ở bài học trước.
- Trả lời C4 và câu gợi ý của GV.
- Thảo luận chung cả lớp.
? Từ trường của nam châm biến đổi như thế nào khi cường độ dòng điện qua nam châm điện tăng, giảm ? Suy ra sự biến đổi của số đường sức từ biểu diễn từ trường xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn.
Hoạt động 5: Rút ra kết luận chung về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín.
- Trả lời câu hỏi của GV.
- Tự đọc kết luận trong SGK.
? Kết luận này có gì khác vơí nhận xét 2.
? Khi nam châm chuyển từ vị trí nào sang vị trí nào thì số đường sức từ qua cuộn dây tăng, giảm.
* Kết luận: Trong mọi trường hợp, khi số đường sức từ xuyên qua tiết diịen S của cuộn dây dẫn kín biến thiên thì trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng.
Hoạt động 6: Vận dụng ,củng cố.
? Ta không nhìn thấy từ trường, vậy làm thế nào để khảo sát được sự biến đổi của rừ trường ở chỗ có cuộn dây.
? Làm thế nào để nhận biết được mối quan hệ giữa số đường sức từ và dòng điện cảm ứng.
? Với điều kiện nào thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng.
III. Vận dụng.
* DẶN DÒ:
- Học thuộc ghi nhớ
- Làm bài tập trong SBT.
- Chuẩn bị bài 33. “DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU”.