Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 155: Kiểm tra văn 9 (phần truyện)

Tiết 155: Kiểm tra Văn 9 (phần truyện)
I. Mục tiêu
Thu thập thông tin để đánh giá mức độ đạt chuẩn:
- Kiến thức, kĩ năng đối với Đọc- hiểu văn bản (3 văn bản: Bến quê - Nguyễn Minh Châu; Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê; Rô- bin- xơn ngoài đảo hoang - Đ. Đi phô)
- Năng lực tạo lập văn bản của học sinh (nghị luận về một đoạn trích) 
II. Hình thức
- Hình thức: Tự luận
- Cách tổ chức kiểm tra: học sinh làm bài trong 45 phút
III. Bảng mô tả tiêu chí của đề kiểm tra (ma trận)
 Mức độ
Tên
 chủ đề
(nội dung, phần...)
1. Đọc - hiểu văn bản (truyện)
2. Nghị luận về truyện (đoạn trích)
Tổng số câu 
Tổng số điểm
Tỉ lệ:
 Nhận biết
Trình bày những hiểu biết về ngôi kể trong 3 văn bản (Bến quê, những ngôi sao xa xôi, Rô- bin- xơn ngoài đảo hoang)
Số câu: 1
Số điểm: 1
Tỉ lệ 10%
Số câu: 1
Số điểm: 1
Tỉ lệ 10%
Thông hiểu
- Hiểu tình huống 
được tác giả xây dựng trong truyện Bến quê
- Hiểu và trình bày ý nghĩa của truyện Bến quê 
Số câu: 1
Số điểm: 3
Tỉ lệ: 30%
Số câu: 1
Số điểm: 3
Tỉ lệ: 30% 
 Vận dụng
 Cấp độ Cấp độ 
 thấp cao
 Viết bài văn nghị
 luận ngắn về 
 3 nhân vật 
 trong truyện 
 Những ngôi sao
 xa xôi 
 (Lê minh Khuê) 
 Số câu: 1 
 Số điểm: 6
 Tỉ lệ: 60%
 Cộng
Số câu: 2
Tổng số 
điểm: 4 
Tỉ lệ: 40%
Số câu: 1
Số điểm: 6
Tỉ lệ: 60%
Số câu: 3
Tổng số điểm: 10
Tỉ lệ: 100%
IV. Đề kiểm tra
Câu 1(1 điểm)
 Văn bản Bến quê (Nguyễn Minh Châu), Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê) và 
Rô- bin- xơn ngoài đảo hoang (Đ. Đi phô) đã sử dụng ngôi kể thứ mấy? Văn bản Rô bin xơn ngoài đảo hoang trích từ tác phẩm nào?
Câu 2 (3 điểm)
 Trong truyện ngắn Bến quê, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã xây dựng tình huống truyện như thế nào? ý nghĩa của truyện?
Câu 3 (6 điểm)
 Vẻ đẹp của các nhân vật nữ thanh niên xung phong trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê)
V. Đáp án, biểu điểm
Câu 1
- Văn bản Bến quê sử dụng ngôi kể thứ 3, văn bản Những ngôi sao xa xôi và Rô bin xơn ngoài đảo hoang sử dụng ngôi kể thứ nhất (0,5 điểm)
- Văn bản Rô bin xơn ngoài đảo hoang trích trong tiểu thuyết Rô bin xơn Cru xô của
nhà văn Anh Đ. Đi phô (0,5 điểm)
Câu 2
- Trong truyện ngắn Bến quê, nhà văn Nguyễn Minh Châu đã xây dựng hai tình huống có tính nghịch lí
+ Tình huống 1: Nhĩ, nhân vật chính của truyện, từng làm một công việc cho phép anh đi hầu như khắp thế giới. Nhưng cuối đời, căn bệnh quái ác lại buộc chặt anh vào giường bệnh và hành hạ anh như thế hàng năm trời. Nhĩ muốn nhích đến cái cửa sổ phải nhờ đám trẻ con hàng xóm, khó khăn như đi hết nửa vòng trái đất. (1 điểm)
+ Tình huống 2: Khi Nhĩ phát hiện thấy vẻ đẹp lạ lùng của cái bãi bồi ven sông Hồng ngay trước cửa sổ nhà anh thì cũng là lúc anh biết mình sẽ không bao giờ đặt chân được lên mảnh đất ấy. Nhĩ nhờ cậu con trai giúp mình thực hiện niềm khao khát cuối cùng đó, nhưng cậu con trai lại sa vào đám trò chơi phá cờ thế ở trên hè phố và có thể lỡ mất chuyến đò ngang trong ngày (1 điểm)
- ý nghĩa của truyện:
 Qua việc xây dựng tình huống và cách diễn tả tình cảm, cảm xúc của nhân vật Nhĩ, nhà văn Nguyễn Minh Châu muốn thể hiện sự trải nghiệm sâu sắc về con người và cuộc đời “con người ta trên đường đời thật khó tránh được điều vòng vèo hoặc chùng chình”; thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình, của quê hương. (1 điểm)
Câu 3 
 Dàn bài gợi ý
a. Mở bài (1 điểm)
- Lê Minh Khuê sinh 1949, quê ở huyện Tĩnh Gia (Thanh Hóa), là nữ nhà văn chuyên viết truyện ngắn. Tác phẩm của chị toát lên vẻ đẹp hồn nhiên, giản dị, gây ấn tượng về các nhân vật nữ với nghệ thuật miêu tả tâm lí sâu sắc.
- Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi (1971) là một trong số tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê tiêu biểu cho phong cách đó.
b. Thân bài (4 điểm)
- Thành công của truyện ngắn này chính là đã khắc họa được vẻ đẹp của một thế hệ trẻ thời chống Mĩ, cụ thể là ba cô gái nữ thanh niên xung phong.
- Họ có một vẻ đẹp hình thể. Cả ba cô đều rất trẻ. Phương Định, nhân vật kể chuyện, tự giới thiệu về mình : Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: cô có cái nhìn sao mà xa xăm ! 
 Vẻ đẹp của Nho “Cái cổ tròn và những chiếc cúc áo nhỏ nhắn. Tôi muốn bế nó trên tay. Trông nó nhẹ, mát mẻ như một que kem trắng” 
- Công việc của họ là “trinh sát mặt đường”, “đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Vất vả, gian khổ và vô cùng nguy hiểm. “Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày ít: ba lần”. Bị bom vùi là chuyện bình thường, có khi bị thương.
- Vẻ đẹp của họ là vẻ đẹp hết sức bình dị. “Tôi có nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”. Chị Thao rất sợ máu, sợ vắt. Cuộc sống luôn căng thẳng, nhưng sau mỗi đợt phá bom, họ vui vẻ, bình thản trở về cuộc sống thường nhật, hồn nhiên say sưa chép bài hát, ca hát. Gặp cơn mưa đá, mọi người cùng “vui thích cuống cuồng” giống như trẻ nhỏ.
- Họ hồn nhiên chia nhau từng chiếc kẹo, chia nhau từng trái bom, chia nhau cái chết, thương yêu, che chở nhau.
- Tóm lại, vẻ đẹp của họ là vẻ đẹp giản dị, hồn nhiên, tươi trẻ, dũng cảm, có trách nhiệm với công việc nơi tuyến lửa Trường Sơn trong những năm chống Mĩ.
c. Kết bài:
- Với ngôi kể 1, ngôn ngữ gần với ngôn ngữ sinh hoạt, miêu tả tâm lí tinh tế, Lê Minh Khuê đã khắc họa được vẻ đẹp cao quý của thế hệ thanh niên thời chống Mĩ.
- Vẻ đẹp của họ đã để lại dấu ấn khó phai mờ trong cuộc sống hôm nay.
 __________________________________________________