Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 77: Cố hương Lỗ Tấn - Giáo viên: Lương Thị Phương

Tiết: 77	 	COÁ HÖÔNG
Ngày dạy:	Loã Taán
Mục tiêu:
Kiến thức:
- Những đóng góp của Lỗ Tấn vào nền văn học Trung Quốc và nền văn học nhân loại.
- Tinh thần phê phán sâu sắc xã hội cũ và niềm tin vào sự xuật hiện tất yếu của cuộc sống mời, con người mới.
- Màu sắc trữ tình đậm đà trong tác phẩm.
- Những sáng tạo về nghệ thuật của nhà văn Lỗ Tấn trong “cố hương”.
Kỹ năng:
- Đọc – hiểu văn bản truyện hiện đại nước ngoài.
- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm tự sự để cảm nhận một văn bản truyện hiện đại.
- Kể và tóm tắt được truyện.
Thái độ:
GD học sinh tình yêu que hương, đất nước. 
GDMT: Môi trường xã hội và sự thay đổi của con người.
Trọng tâm:
- Tinh thần phê phán sâu sắc xã hội cũ và niềm tin vào sự xuật hiện tất yếu của cuộc sống mời, con người mới.
Chuẩn bị:
GV: bảng phụ, bảng chữ cái A, B, C, D.
HS: bảng nhóm.
Tiến trình dạy học:
4.1.Ổn định tổ chức: kiểm tra sĩ số.
4.2.Kiểm tra bài cũ: 
Hãy chọn câu trả lời đúng: ( 2đ)
Câu 1: Lỗ Tấn học qua những ngành nào?
Hàng hải, địa chất, y học.
Hàng hải, địa chất, y học, văn học.
Văn học, y học, địa chất.
Địa chất, văn học, hàng hải. 
Câu 2: “Cố hương” nghĩa là gì?
a. Hương cũ.	b. Quê cũ. (X)
c. Ngoái nhìn quê cũ.	d. Quê hương.
Tóm tắt truyện ngắn “ Cố hương”? ( 6đ).
Nhân vật “Tôi” trở về thăm quê cũ sau 20 năm xa quê. Ngậm ngùi xót xa trứoc cảnh làng quê tiêu điều hoang vắng, lại thêm sự chứng kiến của người dân quê, nhất là sự gặp lại người bạn cũ thuở nhỏ càng làm cho nhân vật “Tôi” cảm thấy xót xa day dứt. Phải rời bỏ làng quê , đưa cả gia đình đi sinh sống ở nơi khác, “ tô” chỉ còn biết gửi gắm ước mơ, khát vọng vào thế hệ mai sau của làng: họ sẽ sống được cuộc sống tốt đẹp hơn. ( 6 đ)
GV kiểm tra vở học sinh ( 2đ).
4.3 Giảng bài mới:
Cùng chung một nỗi đau đáu về cố hương với nhà thơ Lí bạch, Hạ Tri Chương, nhà văn Lỗ Tấn cũng muốn gửi gắm tâm sự của mìnhqua truyện ngắn “Cố Hương”.
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh
Noäi dung baøi hoïc
Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản.
r Hình ảnh làng quê trong con mắt “ tôi” khi trở về làng được miêu tả như thế nào?
 Thấp thoáng mấy thôn xóm tiêu điều, hoang vắng, nằm im lìm dưới vòm trời màu vàng.
r Không gian, đất trời trong buổi về quê của “tôi” như thế nào?
 Trời u ám, gió lạnh vi vu.
r Trước khung cảnh ấy, tâm trạng của “ tôi” ra sao?
 Không nén được, lòng se lại cảm thấy sự thê lương trong cảnh vật, thất vọng vì sự tiêu điều của làng quê.
ð Không gian có thể là không gian thực cũng có thể là không gian của tâm trạng. Sự u ám, tàn úa của cảnh vật trong hiện thực cũng có ý nghĩa biểu trưng cho cuộc sống tàn tạ, héo mòn và chật vật của con người nơi đây.
r Theo em, phương thức biểu đạt nào được sử dụng trong đoạn này?
 Tự sự, miêu tả, biểu cảm trực tiếp.
r Trong những ngày ở quê “ tôi” gặp lại những ai?
 Nhuận Thổ, người bạn thuở thiếu thời, thím hai Dương.
r Học sinh thảo luận nhóm ( 5 phút).
Nhóm 1, 2,5: Sự thay đổi của Nhuận Thổ trước và sau hai mươi năm như thế nào?
Nhóm 3,4,6: Sự thay đổi của thím hai Dương trước và sau hai mươi năm như thế nào?
Nhóm 1 trình bày – Nhóm 2,5 nhận xét - HS chất vấn – GV nhận xét – Ghi bảng.
Trong đoạn này, nhân vật “ tôi” gặp lại hai người quen cũ. Đó là anh Nhuận Thổ và thím Hai Dương. Những chi tiết hình ảnh thể hiện sự thay đổi của hai con người đó trong con mắt của “ tôi”.
r Sự thay đổi về ngoại hình như thế nào?
r Thái độ khi thấy bạn cũ ra sao? Cách xưng hô như thế nào?
r Tại sao lại có sự thay đổi nhiều đến thế? ( nguyên nhân là vì đâu?)
Nhóm 3 trình bày – Nhóm 4,6 nhận xét - HS chất vấn – GV nhận xét – Ghi bảng.
r Thím hai Dương có những thay đổi nào về hình dáng cũng như tính cách?
r Trước sự thay đổi của con người ở làng quê khiến “tôi’ có cảm giác như thế nào?
 Trước kia hình ảnh con người của làng quê đẹp đẽ, thơ mông, khiến “tôi” cảm thấy “ tựa hồ tôi đã tìm ra được quê hương tôi đẹp chỗ nào”. giờ đây tôi chỉ cảm thấy buồn, thấy xót xa vì sự sa sút của quê hương, khốn khổ cho những con người mà sự nghèo túng biến họ thành những kẻ đần độn, mụ mẫm như Nhuận Thổ hoặc nhỏ nhặt, tham lam, vặt vãnh như thím Hai Dương.
à Trước kia là một làng quê đẹp, nay chỉ còn khung cảnh tiêu điều xơ xác và hiu quạnh.
ð Qua việc miêu tả những thay đổi của làng quê, của những người nông dân, Lỗ Tấn muốn đề cập đến những thay đổi mang tính điển hình của xã hội phong kiến Trung Quốc những năm đầu thế kỉ XX sa sút về mọi mặt. Ông cũng phân tích nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng sa sút ấy và lên án những thế lực đã đẩy người nông dân vào cảnh khốn khó. Đồng thời như Lỗ Tấn nói – Ông muốn “ hết bệnh tật” của chính những người lao động ra làm cho mọi người chú ý tìm cách chạy chữa. Đồng thời chỉ ra những mặt tiêu cựcnằm nagy trong tâm hồn, tính cách của bản thân người lao động.
I. Đọc – Tìm hiểu chú thích:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Tóm tắt văn bản:
2. Bố cục:
2.1. Cảnh làng quê khi “ tôi” trở về.
- Thấp thoáng mấy thôn xóm tiêu điều, hoang vắng, nằm im lìm dưới vòm trời màu vàng.
- Không gian, đất trời: Trời u ám, gió lạnh vi vu.
à Lòng se lại cảm thấy sự thê lương trong cảnh vật, thất vọng vì sự tiêu điều của làng quê.
2.2 Những ngày khi “tôi” ở quê.
 Anh Nhuận Thổ:
Trước kia
Bây giờ(sau hai mươi năm)
- Đẹp trai: mắt tròn trĩnh, da bánh mật, đầu đội mũ lông chiên.
- Được cưng chiều: Cổ đeo vòng bạc.
- Thông minh, nhiều tài lẻ: bẫy chim, bắt cá, canh dưa, biết nhiều điều mới lạ. Trong con mắt của “tôi” lúc đó, Nhuận Thổ là một tiểu anh hùng.
 ˜
Một Nhuận Thổ đẹp đẽ, đầy sức sống
- Ngoại hình: da vàng xạm, nếp nhăn sâu hoắm, quần áo mỏng manh, người co rúm, bàn tay nứt nẻ, thô kệch.
- Trông thấy bạn cũ khúm núm, xưng hô phân biệt giai cấp: “ bẩm ông lạy cụ, xưng “ con”.
- Khổ vì đông con, sưu cao thuế nặng, mất mùa, lính tráng, trộm cướp; quan lại, thân hào đầy đọa khiến anh trở nên đần độn, mụ mẫm đi.
 ˜
Tàn tạ, bần hen, cuộc đời xuống dốc sa sút.
 Thím Hai Dương:
Trước kia
Bây giờ(sau hai mươi năm)
- Được gọi là nàng Tây Thi Đậu Phụ 
( xinh đẹp): xoa phấn, lưỡng quyền không cao, môi không mỏng, khiến nhiều người “đắm đuối”.
- Lưỡng quyền nhô ra, môi mỏng dính già nua, xấu xí.
- Hành động: Lời nói mỉa mai, châm chọc cốt để lấy được đồ, khuân cả đồ đạc trong nhà “tôi”, giật luôn cả đôi tất tay của mẹ tôi, cút thẳng.
à Buồn, đau xót trước sự sa sút của những người nơi quê hương.
Củng cố và luyện tập:
Hãy chọn câu trả lời đúng.
Câu 1: Ý nào không ohải là tính cách con người Nhuận Thổ trong hồi ức của nhân vât “tôi”?
Là một chú bé khỏe mạnh.
Là một chú bé biết nhiều chuyện lạ lùng.
Là một chú bé hồn nhiê, giàu tình cảm.
Là một chú bé luôn giữ lễ nghĩa khi giao tiếp với những người bề trên. (X)
Câu 2: Những câu nói và cách xưng hô của Nhuận Thổ khi gặp lại nhân vât “ tôi” sau nhiều năm xa cách chủ yếu nòi lên điều gì ở con người này?
Một lòng tôn kính nhân vật “tôi”.
Vẫn mang một quan niệm cũ kĩ về đẳng cấp. (X)
Tỏ ra là người nhút nhát và hay sợ hãi.
Là một người lạnh lùng, khó hiểu.
4.5 Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:
Soạn bài phần còn lại, chú ýa trả lời các câu hỏi sau:
- Hình ảnh “ Cánh đồng cát, màu xanh biếc, cạnh bờ biển, trên vòm trời xanh đậm, treo lơ lửng giữa một vừng trăng tròn vàng thắm” cuối truyện có ý nghĩa gì?
- Hình ảnh con đường thể hiện được điều gì?
- Nghệ thuật mà tác giả sử dụng trong văn bản?
- Ước mơ, hy vọng của “ tôi” khi rời làng ra đi là gì?
- Tâm trạng và cảm xúc của nhân vật “ tôi” trên con thuyền rời quê như thế nào?
- Vì sao “ tôi” lại có tâm trạng và cảm xúc như vậy?
Rút kinh nghiệm: