Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần 1 - GV: Nguyễn Thị Thanh Long - Trường THCS Thuỷ Thanh

TUẦN 1:
BÀI 1: Tiết 1: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
(Lê Anh Trà)
Ngày Lớp 9. Tiết Ngày Lớp 9 . Tiết
I. MỤC TIÊU
- Giúp HS:
+ Thấy được vẻ đẹp trong phong cách HCM là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vì đại và bình dị.
+ Thấy được một số biện pháp nghệ thuật chủ yếu đã góp phần làm nổi bật vẻ đẹp phong cách HCM.
- Giáo dục lòng kính yêu, tự hào về vị lãnh tụ kính yêu để có ý thức học tập và rèn luyện.
II. CHUẨN BỊ.
- Thầy: Sưu tầm những tranh ảnh về Bác
- Trò: Soạn bài, sưu tầm tư liệu
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. Bài cũ
- Kiểm tra sự chuẩn bị và ổn định đầu năm học
B.Bài mới
10 trang
duyphuonghn Lượt xem
502
0 Download
Bạn đang xem tài liệu "Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần 1 - GV: Nguyễn Thị Thanh Long - Trường THCS Thuỷ Thanh", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
TUẦN 1:
BÀI 1: Tiết 1: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
(Lê Anh Trà)
Ngày Lớp 9. Tiết Ngày Lớp 9 . Tiết 
I. MỤC TIÊU
- Giúp HS: 
+ Thấy được vẻ đẹp trong phong cách HCM là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vì đại và bình dị.
+ Thấy được một số biện pháp nghệ thuật chủ yếu đã góp phần làm nổi bật vẻ đẹp phong cách HCM.
- Giáo dục lòng kính yêu, tự hào về vị lãnh tụ kính yêu để có ý thức học tập và rèn luyện.
II. CHUẨN BỊ.
- Thầy: Sưu tầm những tranh ảnh về Bác
- Trò: Soạn bài, sưu tầm tư liệu
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. Bài cũ
- Kiểm tra sự chuẩn bị và ổn định đầu năm học
B.Bài mới
Hoạt động của giáo viên - học sinh
 Nội dung
- Hoạt động 1:
- GV gọi HS đọc chú thích tác giả.
- Tác phẩm
- HDHS nêu ngắn gọn vài nét về tác giả Lê Anh Trà và tác phẩm “Phong cách HCM”® HS dựa vào chú thích để phát biểu.
* Hoạt động 2:- HDHS đọc các từ khó
* Hoạt động 3:
- HDHS đọc giọng khúc chiết mạch lạc, thể hiện niềm tôn kính với chủ tịch HCM.
I. Tìm hiểu chú thích
1. Tác giả - Tác phẩm
(SGK)
2. Đọc từ khó
3. Đọc - tìm bố cục
? Văn bản viết theo phương thức biểu đạt nào? Thuộc loại văn bản gì? Vấn đề nào được đặt ra ở đây?
® Chính luận: Văn bản nhật dụng? Văn bản chia làm mấy phần? Nội dung chính của từng phần?
® HS suy nghĩ trả lời.
- Bố cục
P1: từ đầu ® rất hiện đại
P2: Phần còn lại
Hoạt động 4:
- GV gọi HS đọc lại phần một và nêu câu hỏi?
? Những tinh hoa văn hóa nhân loại đến với HCM trong hoàn cảnh nào?
® Suy nghĩ độc lập dựa trên văn bản để trả lời
? HCM đã làm cách nào để có được vốn trí thức văn hóa người loại?
® Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ngữ.
+ Làm nhiều công việc khác.
- Tìm d/c để chứng minh rằng: Người tiếp thu văn hóa nhân loại có chọn lọc và bằng nhiều con đường khác.
® HS làm theo nhóm.
II. Phân tích.
 1. HCM với sự tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
- Con đường tiếp nhận: Qua công việc, lao động, học hỏi.
- Cách tiếp thu: Nắm vững phương tiện giao tiếp: ngôn ngữ.
+ Nói thạo, viết thạo nhiều thứ tiếng
+ Làm nhiều nghề
+ Đến đâu cũng học hỏi
- Kết quả: Kiến thức rộng, uyên thâm.
Þ HCM đã rất thông minh và tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại dựa trên nền tảng vào hóa dân tộc, tạo nên một phong cảnh rất Hồ Chí Minh: Rất mới rất hiện đại, rất Việt Nam
C. Bước tiếp nối
- Trả lời câu hỏi 2, 3, 4 SGK
- Nắm kỹ nội dung câu hỏi 1.
Tiết 2: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH (tt 2)
Ngày Lớp 9. Tiết Ngày Lớp 9 . Tiết 
(Lê Anh Trà)
II. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. Bài cũ: ( Lồng vào bài mới)
B. Bài mới
Hoạt động của giáo viên - học sinh
Nội dung
Hoạt động 5:
- Gọi HS đọc lại đoạn 2
? Khi trình bày những nét đẹp lối sống của HCM, tác giả đã tập trung vào những khía cạnh nào, phương diện nào?
® Nơi ở, trang phục, ăn uống.
* GV đưa tranh và thuyết phục nơi ở, trang phục của Bác.
? Cảm nhận của em về nơi ở, trang phục và ăn uống của Bác?
® HS thảo luận nhóm và đại diện nhóm phát biểu.
+ Lớp nhận xét
+ GV đánh giá - đưa ra kết luận.
? Tác giả đã so sánh Bác như các vị hiền triết ngày xưa. Em hãy xem ở đó giống và khác nhau điểm nào?
® HS thảo luận đưa ra ý kiến
+ GV đánh giá và bình
II. PHÂN TÍCH (tt)
2. Nét đẹp trong lối sống của HCM.
- Nơi ở và làm việc
- Đồ dùng
- Trang phục
- Ăn uống
Þ Đơn sơn, mộc mạc, ít ỏi, đạm bạc, rất dân dã và bình dị
Þ HCM chọn lối sống rất giản dị. Đó là sự kế thừa và phát huy những nét đẹp của những nhà văn hóa dân tộc, nét đẹp thời đại gắn bó, sẻ chia với nhân dân.
- Hoạt động 6:
- HDHS thảo luận ý kiến “Thanh niên Việt Nam trước ngưỡng cửa hội nhập văn hóa thế giới cần chú ý hòa nhập mà không hòa tan”
® HS thảo luận, trình bày ý kiến.
- GV nhận xét đánh giá
- Hoạt động 7:
- HDHS đánh giá phong cách văn bản chính luận thông qua văn bản phong cách HCM.
3. Ý nghĩa của việc học tập và rèn luyện theo phong cách HCM
III. Tổng kết
- Lập luận chặt chẽ, rõ ràng, chính xác. Dẫn chứng thuyết phục.
* Bài tập:
- Để làm rõ, nổi bật vấn đề HCM với sự tiếp thu văn hóa nhân loại, tác giả đã sử dụng những phép nghệ thuật nào?
C. Bước tiếp nối:
- Trả lời phần bài tập
- Soạn bài: Các phương châm hội thoại.
Tiết 3: PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
(Lê Anh Trà)
Ngày Lớp 9. Tiết Ngày Lớp 9 . Tiết 
I. MỤC TIÊU
- Giúp HS nắm được khái niệm phương châm về lượng và về chất. Biết vận dụng những phương châm này trong giao tiếp.
- Rèn luyện kỹ năng nói và viết trong giao tiếp hội thoại.
II. CHUẨN BỊ
- Đồ dùng: Bảng phụ các đoạn hội thoại
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. Bài cũ
- Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh
B. Bài mới
Hoạt động của giáo viên - học sinh
Nội dung
Hoạt động 1:
- GV giải nghĩa từ “phương châm”
® là tư tưởng chỉ đạo (là phương hướng chỉ đạo) thực hiện một việc gì đó.
- Gọi HS đọc đoạn đối thoại
- HDHS trả lời câu hỏi ở SGK
® Không ® bơi ® ở nước
? Từ đó em rút ra được bài học gì trong giao tiếp?
® Nói đúng yêu cầu
- HDHS trả lời câu hỏi ở ví dụ b.
® Vì 2 nhân vật đều nói thừa nội dung.
- Vậy theo em, trong giao tiếp cần chú ý điều gì?
® Không nên nói thừa.
I. Phương châm về lượng
1. Ví dụ
 a. Câu trả lời của Ba chưa đáp ứng đầy đủ thông tin mà an cần biết (1 địa điểm cụ thể)
 b. Truyện gây cười vì cả hai nhân vật đều nói thừa nội dung
2. Kết luận
- Cần nói đúng và đủ nội dung.
Hoạt động 2:
- Gọi HS đọc ví dụ ở SGK
? Truyện cười phê pháp điều gì?
® Người nói sai sự thật
GV đưa tình huống: Nếu không biết chắc vì sao bạn mình nghĩ học thì em có nên trả lời với cô giáo; bạn nghĩ học vì ốm không?
® HS trả lời
? Vậy trong giao tiếp cần tránh điều gì?
® Không nói những điều mình chưa tin chắc chắn.
II. Phương châm về chất.
1. Ví dụ
- Truyện phê phán những người nói khoác, nói sai sự thật.
2. Kết luận
- Chỉ có những thông tin có bằng chứng xác thực.
Hoạt động 3: HDHS làm các bài tập ở SGK
- GV hướng dẫn HS xác định và tìm phương châm hội thoại.
* Làm cá nhân: bài 1, 2, 3
* Làm nhóm: bài 4, 5
® GV gọi HS làm, Lớp nhận xét 
- GV đánh giá chung
III. Luyện tập
Bài 1: 
a) Nuôi ở nhà
b) Hai cánh Þ vi phạm về lượng.
Bài 2: 
a) Nói có sách mách có chứng.
b) Nói dối c) nói mò d) nói nhăng nói cuội, e) nói trạng
Þ Vi phạm phương châm về chất
Bài 3: Thừa câu hỏi cuối ® vi phạm phương châm về lượng.
Bài 4:
a) Người nói cho biết thông tin họ nói chưa chắc chắn.
b) Không lặp lại nội dung cũ
Bài 5: Ăn đơm nói đặt: vu khống, đặt điều. Ăn ốc nói mô: vu khống, bịa đặt
Cãi chày cãi cối: cố tránh cãi nhưng không có lý lẽ.
C. Bước tiếp nối
- Hướng dẫn HS làm bài tập vào vở
- Chuẩn bị bài: “Sử dụng yếu tố miêu tả”.
Tiết 4:
SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
Ngày Lớp 9. Tiết Ngày Lớp 9 . Tiết 
I. MỤC TIÊU
- Giúp HS biết thêm phương pháp thuyết minh những vấn đề trừu tượng ngoài cách trình bày, giới thiệu còn cần sử dụng các biện pháp nghệ thuật khác.
- Rèn luyện kỹ năng thuyết minh và cách dùng các biện pháp nghệ thuật trong bài văn thuyết minh
II. CHUẨN BỊ
- Bản phụ chứa các đoạn văn bản thuyết minh có dùng các phép nghệ thuật.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. Bài cũ
- Kiểm tra kiến thức về văn bản thuyết minh
B. Bài mới
Hoạt động của giáo viên - học sinh
Nội dung
Hoạt động 1:
- Gọi HS đọc văn bản
? Sự kỳ lạ của Hạ Long có thể thuyết minh rõ bằng cách nêu định nghĩa và liệt kê không?
® Không thể
? Tác giả đã hiểu sự kỳ lạ của Ha Long là gì? Giải thích điều đó như thế nào?
® Dùng các phương pháp khác để thuyết minh vẻ đẹp của Hạ Long.
? Tác giả đã dùng những phép nghệ thuật nào để thuyết minh?
® phép nhân hóa
I. Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyểt minh.
1. Ví dụ
 Văn bản: Hạ Long - đá và nước
+ Vấn đề thuyết minh: Sự kỳ lạ của Hạ Long.
+ Phương pháp thuyết minh: Kết hợp giải thích những khái niệm, sự vận động của nước.
* Dùng phép nhân hóa.
- Đá chen chúc, già đi, trẻ lại, trang nghiêm, nhí nhảnh, buồn hơn, vui hơn.
- Bọn người (đá) hồi hả trở về
- HDHS tìm các chi tiết đã được sử dụng bởi phép nhân hóa.
? Nếu bỏ các chi tiết nhân hóa ấy thì bài văn sẽ trở nên như thế nào?
® Thiếu sức hấp dẫn và tính thuyết phục.
GV hướng dẫn HS đọc thêm bài đọc thêm và tìm các biện pháp nghệ thuật đã được sử dụng trong bài.
Hoạt động 2:
- Tổ chức HS học nhóm để đưa ra kết luận chung cho bài học.
Hoạt động 3. 
 Giáo viên hướng dẫn HS làm phần luyện tập
2. Kết luận
- Muốn văn bản thuyết minh được hấp dẫn người ta phải sử dụng một số biện pháp nghệ thuật..., kể chuyện, tự thuật...
II. Luyện tập
- Định hướng: - HDHS làm nhanh bài tập 1, 2 SGK
- Cho HS làm bài tập làm thêm
* Bài 1: Giới thiệu họ hàng nhà ruồi... ® tự thuật
* Bài 2: Tự sự + định nghĩa
Hoạt động 4: * Bài làm thêm: Thuyết minh về cái quạt nan tre
C.Bước tiếp nối.
- Sửa bài tập thêm
- Chuẩn bị tiết Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
 trong văn bản thuyết minh..
Tiết 5: 
LUYỆN T ẬP
SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT TRONG 
VĂN BẢN THUYẾT MINH
Ngày Lớp 9. Tiết Ngày Lớp 9 . Tiết 
I. MỤC TIÊU
- Củng cố lý thuyết và rèn kỹ năng về căn thuyết minh
- Biết vận dụng đa dạng các phương pháp thuyết minh và các biện pháp nghệ thuật vào bài văn thuyết minh
II. CHUẨN BỊ
Thầy: Chia nhóm và phân công đề tài
Trò: Chuẩn bị dàn ý ở nhà
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. Bài cũ
Làm thế nào để bài văn thuyết minh được hấp dẫn và sinh động?
B. Bài mới
- GV chia nhóm, kiểm tra sự chuẩn bị của HS
* Đề bài: Thuyết minh cái quạt nan
- Yêu cầu: Sử dụng hài hòa các phương pháp
 + Định nghĩa, miêu tả, để, liệt kê
 	 + Các phép nghệ thuật: Ít nhất một phép nhân hóa
* Định hướng:
- HS làm nhóm từ 10 - 20 phút
- Gọi đại diện nhóm trình bày
- GV nhận xét, đánh giá, cho diểm
 - GV đọc bài làm hay của HS
C. Bước tiếp nối
- Tác dụng của nghệ thuật trong văn bản thuyết minh là gì?
- Soạn bài: “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”.
Tài liệu đính kèm:
giao_an_ngu_van_9_tuan_1_gv_nguyen_thi_thanh_long_truong_thc.doc