Giáo án Ngữ văn 9 - Tuần thứ 16

 Ngày soạn:4/12/2010 Tuần 16
Ngày day: 
Tiết 76 Cố hương
 Lỗ Tấn
A. Mục tiêu 
- Hướng dẫn học sinh đọc kể tóm tắt văn bản, tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh sáng tác, ngôi kể, bố cục của văn bản. Từ đó cảm nhận được nhân vật " tôi " trên đường trở về quê cũ.
- Tích hợp với Tiếng Việt và Tập làm văn ở bài Ôn tập.
- Rèn kĩ năng đọc, kể , phân tích tâm trạng nhân vật.
B. Chuẩn bị:
 GV: ảnh chân dung Lỗ Tấn.
 Tập "Tuyển tập truyện ngắn Lỗ Tấn"
 HS: SGK, soạn bài
C. Tổ chức các hoạt động dạy và học.
*Hoạt động 1: Khởi động
1. Tổ chức
 Sĩ số 9a
2. Kiểm tra:
-Tóm tắt ngắn gọn truyện ngắn Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng
Qua tất cả những cử chỉ ,lời nói của bé Thu trong những ngày ông Sáu ở nhà và ngày ông Sáu ra đi, trong cảm nhận của em Thu là một em bé như thế nào?
3. Vào bài mới
* Hoạt động 2 Đọc hiểu văn bản.
-Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc bài.
? Hãy tóm tắt ngắn gọn nội dung văn bản.
Giới thiệu ảnh Lỗ Tấn và Tuyển tập truyện ngắn Lỗ Tấn.
?Dựa vào phần giới thiệu ở SGK, em hãygiới thiệu về Lỗ Tấn
-Giải thích từ khó SGK
?Văn bản có bố cục mấy phần? Nêu ý mỗi phần.
?Nhận xét gì về cách kể?
?Truyện được kể ở ngôi thứ mấy?tác dụng của ngôi kể đó đối với vă bản.
Truyện gồm những nhân vật nào? Tìm những hình ảnh nghệ thuật có ý nghĩa đặc biệt trong truyện?
I . Tiếp xúc văn bản
1. Đọc bài
-Đọc 
Tóm tắt:
Sau hai mươi năm xa quê, nhân vật "tôi " trở về thăm làng cũ. So với những ngày trước cảnh vật và con người thật tàn tệ , nghèo hèn.Mang nỗi buồn thương nhân vật "tôi "rời cố hương ra đi với ước vọng cuộc sống làng quê mình sẽ được đổi thay.
2. Tìm hiểu chú thích.
a, Tác giả:
Lỗ Tấn (1881-1936) là nhà văn nổi tiếng của Trung Quốc.
Công trình nghiên cứu và tác phẩm văn chương của ông rất đồ sộ.
b, Từ khó SGK
3. Bố cục:
Ba phần
-Phần 1 : đến "tôi đang làm ăn sinh sống " Tình cảm và tâm trạng của "tôi "trên đường về quê.
b, Phần 2: đến"sạch trơn như quét" Tình cảm và tâm trạng của "tôi "trong những ngày ở quê,cuộc gặp gỡ với Nhuận Thổ,chị Hai Dương.
c, Phần 3:còn lại :Tâm trạng và ý nghĩ của " tôi "trên đường rời quê.
*cách kể theo trình tự thời gian, với sự thay đổi không gian, đan xen quá khứ với hiện tại=>kết cấu như vậy cũng góp phần làm nổi rõ chất trữ tình biểu cảm và triết lí trong dòng tự sự của truyện.
4.Ngôi kể: Chọn ngôi kể thứ nhất làm tăng đậm chất trữ tình của truyện.(nhưng không đồng nhất "tôi" với tác giả )
5. Nhân vật và hình ảnh nghệ thuật rất đặc biệt trong truyện:
-Nhân vật:"tôi ", Nhuận Thổ, chị Hai Dương,Bé Hoàng,ThủySinh,những người làng.
-Hai hình ảnh:
+Hình ảnh "cố hương"
+Hình ảnh con đường
Đó là hai hình ảnh giàu ý nghĩa biểu cảm và ý nghĩa biểu trưng.
*Hoạt động3 Củng cố dặn dò
- Kể tóm tắt truyện.
- Hướng dẫn học bài: Chuẩn bị nội dung các câu hỏi trong bài.
==================================
Ngày soạn:4/12/2010
Ngày dạy: 
Tiết 77 Cố hương
 Lỗ Tấn
A. Mục tiêu 
1. Hướng dẫn học sinh đọc kể tóm tắt văn bản, tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh sáng tác, ngôi kể, bố cục của văn bản. Từ đó cảm nhận được nhân vật " tôi " trên đường trở về quê cũ,những ngày ở cố hương . Tinh thần phê phán xã hội cũ , nỗi buồn thương cho quê hương .
2. Tích hợp với Tiếng Việt và Tập làm văn ở bài Ôn tập.
3. Rèn kĩ năng đọc, kể , phân tích tâm trạng nhân vật.
B. Chuẩn bị:
-GV: SGK, SGV, giáo án
 Tập "Tuyển tập truyện ngắn Lỗ Tấn"
-HS: SGK, soạn bài
C. Tổ chức các hoạt động dạy và học.
*Hoạt động 1: Khởi động
1. Tổ chức
 Sĩ số 9a
2. Kiểm tra: 
 Kể tóm tắt truyên Cố hương, Nêu nhận xét về ngôi kể,trình tự kể .
3. Bài mới
*Hoạt động 2 Đọc hiểu văn bản
1. Theo dõi phần đầu văn bản , cho biết:
a, Cảnh làng trong con mắt người trở về sau hai mươi năm xa cách đã hiện ra như thế nào?
b, Cảnh đó dự báo một cuộc sống như thế nào đang diễn ra nơi cố hương ?
c, Trước cảnh ấy , tiếng nói nào vang lên trong nội tâm người trở về?
d,Em đọc được cảm giác nào của nhân vật từ tiếng nói vọng nội tâm này?
Từ đó , tình cảm nào của người trở về đối với cố hương được bộc lộ? 
2. a, Chuyến về quê lần này của nhân vật "tôi" có gì đặc biệt?
b, Điều đó gợi liên tưởng đến hiện thực cuộc sống như thế nào ở cố hương?
3. Nhận xét nghệ thuật kể chuyện trong phần truyện này?
Từ đó , hình ảnh cố hương đă hiện lên như thế nào trong con mắt và tấm lòng người về thăm quê.
Theo dõi phần văn bản tiếp theo :
II.Phân tích
1.Trên đường trở về thăm quê cũ 
 Đang độ giữa đông ; xa gần thấy thấp thoáng mấy thôn xóm tiêu điều , hoang vắng , nằm im lìm dưới vòm trời màu vàng úa.
Tàn tạ, nghèo khổ.
A, đây thật có phải là làng cũ mà hai mươi năm trời nay tôi hằng ghi lấy hình ảnh trong kí ức không?
Ngạc nhiên , chua xót
Yêu quê đến độ xót xa cho sự nghèo khổ của làng quê mình.
Sau hơn hai mươi năm xa quê : ý định là để từ giã nó lần cuối cùng ; vĩnh biệt ngôi nhà yêu dấu và từ giã làng cũ thân yêu , đem gia đình đến nơi đất khách tôi đang làm ăn sinh sống .
Cuộc sống nơi quê ngày một nghèo khó khiến nhiều gia đình buộc phải rời làng đi nơi khác để tìm cách sinh sống .
Sự gia tăng yếu tố miêu tả và biểu cảm giúp cho chỉ trong một đoạn văn ngắn mà vừa tái hiện hình ảnh của làng quê , vừa bộc lộ xúc động của lòng người.
Tiêu điều, xơ xác và đáng thương , đáng thất vọng.
2. Những ngày " tôi" ở cố hương
1.Những ngày ở quê , nhân vật "tôi" đă gặp nhiều người quen cũ, trong đó , cuộc gặp với nhân vật nào được kể nhiều nhất? 
2.Mối quan hệ của nhân vật tôi với Nhuận Thổ đựoc kể trong những thời điểm nào?
3. Trong kí ức "tôi ":
a, Hình ảnh Nhuận Thổ xưa gắn với cảnh tượng nào?
Tại sao nhân vật "tôi " lại gọi đó là một cảnh tượng thần tiên?
Khi đó hình ảnh Nhuận Thổ như thế nào?
Trong tâm trí nhân vật "tôi "người bạn ấy như thế nào?
Trong quan sát của người trở về sau hai mươi năm, hình ảnh Nhuận Thổ như thế nào?
Em có nhận xét gì về nhân vật Nhuận Thổ hiện tạo qua các chi tiết trên?
Nguyên nhân của sự thay đổi đó là gì?
?Trong kí ức của nhân vật "tôi ", chị Hai Dương là người như thế nào?cách gọi ngày trước có ý nghĩa gì?
Hai mươi năm sau người phụ nữ ấy xuất hiện trước nhân vật "tôi "với bộ dạng, lời nói,hành động như thế nào?
?Em có nhận xét gì về sự thay đổi này? Những thay đổi ấy đã tạo ra một con người như thế nào?
?Kể về hai con người ở quê, người kể chuyện muốn ta hiểu gì về cuộc sống đang diễn ra nơi cố hương của ông?Thái độ của ông đối với cuộc sống ấy như thế nào?
Nhuận Thổ và chị Hai Dương.
-Nhuận Thổ thời qúa khứ 
'-Nhuận Thổ thời hiện tại
 Một vầng trăng tròn vàng thắm treo lơ lửng trên nền trời xanh đậm .chạy mất.
=>Đó là một cảnh tượng sáng sủa, dấu hiệu của cuộc sống thanh bình và hạnh phúc nơi làng quê, giờ chỉ còn trong giấc mơ.
-Nhuận Thổ : Khuôn mặt tròn trĩnh, da bánh mật, đầu đội mũ lông chiên bé tí tẹo, cổ đeo vòng bạc sáng loáng.
Thấy ai là bẽn lẽn, chỉ không bẽn lẽn với một mình tôi thôi.
Bẫy chim sẻ rất tài, biết nhiều chuyện lạ lùng lắm.
=>một chú bé khôi ngô, khỏe mạnh,hồn nhiên ,hiểu biết, nhanh nhẹn, gần gũi và nhiều tình cảm, có tình bạn thân thiện, bình đẳng.
-Sau hai mươi năm:
Khuôn mặt vàng sạm, lại có thêm những nếp răn sâu hoắm, mi mắt viền đỏ húp mọng lên, mũ rách tươm, áo bông mỏng dính,người co ro cúm rúm, bàn tay thô kệch nặng nề, nứt nẻ 
Chào rất rành mạch "Bẩm ông"
Lại xin tất cả các đống tro..
=>Thay đổi toàn diện theo chiều hướng xấu, kì lạ nhất là thay đổi tính nết :trở nên tự ti, tham lam.Nhuận Thổ hiện tại già nua,tiều tụy,hèn kém.
Sự thay đổi có nguyên nhân từ cách sống lạc hậucủa người nông dân, từ hiện thực đen tối của xã hội áp bức.
*Nhân vật chị Hai Dương:
-Trước đây gọi là nàng Tây Thi đậu phụ:Cách gọi bộc lộ tình cảm thân thiện với người phụ nữ láng giềng từng là một người đẹp người ,đẹp nết.
-Hai mươi năm sau:Một người đàn bà trên dưới năm mươi tuổi, lưỡng quyền nhô ra, môi mỏng dính, hai tay chống nạnh, chân đứng chạng ra giống hệt cái com pa
"Ai chà! Anh bây giờ làm quan rồi,..Hừ! chẳng cái gì giấu được chúng tôi đâu!
Miệng lẩm bẩm, tiện taygiật luôn đôi bít tất tay của mẹ tôi giắt vào lưng quần ,cút thẳng.
=>Thay đổi toàn diện cả hình dạng lẫn tính tình -Đó là biểu hiện suy thoái của lối sống và đạo đức ở làng quê.
Những thay đổi ấy đã tạo ra một con người xấu xí tham lam, trơ trẽn đến độ lưu manh, mất hết vẻ lương thiện của người nhà quê.
*Kể về hai con ngườ ở quê đã thay đổi hoàn toàn, người kể muốn ta hiểu:Cuộc sống quẩn quanh, bế tắc, nghèo khổ khiến làng quê ngày một tàn tạ, con người ngày một khổ sở, hèn kém và bất lương.Từ đó bộc lộ nỗi xót thương, bất lực và căm ghét xã hội lúc bấy giờ.
Hoạt động 3 Củng cố dặn dò:
 Giáo viên hệ thống toàn bộ nội dung vừa học.
 Sự thay đổi của nhân vật Nhuận Thổ ?
 Hướng dẫn học bài:Tìm hiểu tiếp:khi rời cố hương.
================================
Ngày soạn:4/12/2010
Ngày dạy 
Tiết 78 Cố hương
 Lỗ Tấn
A. Mục tiêu 
1. Hướng dẫn học sinh đọc kể tóm tắt văn bản, tìm hiểu tác giả và hoàn cảnh sáng tác, ngôi kể, bố cục của văn bản. Từ đó cảm nhận được nhân vật " tôi " trên đường trở về quê cũ,những ngày ở cố hương . Tinh thần phê phán xã hội cũ , nỗi buồn thương cho quê hương .
2. Tích hợp với Tiếng Việt và Tập làm văn ở bài Ôn tập.
3. Rèn kĩ năng đọc, kể , phân tích tâm trạng nhân vật.
B. Chuẩn bị:
 - GV : SGK, SGV, giáo án
 - HS : SGK, soạn bài
C. Tổ chức các hoạt động dạy và học.
*Hoạt động 1: Khởi động
1. Tổ chức
 Sĩ số 9a
2. Kiểm tra :
 Những ngày ở quê, nhận vật "tôi "gặp gỡ những ai? Cảm nhận về những nhân vật ấy như thế nào?
3. Bài mới
*Hoạt động 2 Đọc hiểu văn bản (tiếp)
?Vì sao khi rời cố hương, nhân vật tôi lai cảm thấy lòng tôi không một chút lưu luyến và vô cùng ngột ngạt?
Khi rời cố hương , nhân vật tôi mong ước điều gì?
?Trong niềm hi vọng của nhân vật tôi, xuất hiện một cảnh tượng như thế nào?
?Em hiểu ý nghĩ cuối cùng của nhân vật "Tôi " như thế nào?
Ông mong muốn điều gì?
3. Khi rời cố hương:
-Cố hương bây giờ chỉ còn là xơ xác nghèo hèn,xa lạ từ cảnh vật đến con người.
-Mong cho thế hệ con cháu không bao giờ cách bức nhau, không phải chạy vạy như tôi, không phải khốn khổ mà đần độn như Nhuận Thổ, không phải khốn khổ mà tàn nhẫn như người khác. chúng nó cần phải sống một cuộc đời mới. Đó là làng quê tươi đẹp, con người sống tử tế với nhau
- Trong niềm hi vọng, xuất hiện cảnh tượng:Một cánh đồng cát, màu xanh biếc, cạnh bờ biển,trên vòm trời xanh đậm, treo lơ lửng một vừng trăng tròn vàng thắm.=>Đó là ước mong yên bình ấm no cho làng quê.
*ý nghĩ cuối cùng của nhân vật "tôi": Trên mặt đất vốn làm gì có đường. Người ta đi mãi thì thành đường thôi.
=>Hình ảnh ẩn dụ, cũng như những con đường trên mặt đất,mọi thứ trong cuộc sống này không tự có sẵn. Nhưng nếu muốn, bằng sự cố gắng và kiên trì con người sẽ có tất cả.
-Tác giả muốn thức tỉnh người dân làng mình không cam chịu cuộc sống nghèo hèn, áp bức.Ông tin ở thế hệ con cháu sẽ mở đường đến ấm no hạnh phúc cho quê hương.
III. Tổng kết
Ghi nhớ SGK.
*Hoạt động 3 Luyện tập
(thảo luận nhóm)
Trả lời các câu hỏi sau:
1. Đọc truyện Cố hương em cảm nhận được một bức tranh làng quê như thế nào? Từ đó tình cảm ,tư tưởng nào của người kể chuyện đối với làng quê và hiện thực xã hội lúc bấy giờ được bộc lộ?
2 .Em hiểu gì về Lỗ Tấn từ ước vọng đổi đời cho quê hương của ông?Ươc vọng đó có trở thành hiện thực trên đất nước của ông của ông hay không?
3. Em mong ước gì cho làng quê của mình?
* Hoạt động 4 Củng cố dặn dò.
- Học bài tom tắt được truyện, nắm dược nội dung và nghệ thuật của văn bản.
-Hệ thống kiến thức toàn bài.
-Hướng dẫn về nhà:Chuẩn bị bài Những đứa trẻ.
===================================
Ngày giảng :4/12/2010
Ngày soạn
Tiết 79 trả bài tập làm văn số 3
A, Mục tiêu :
- Qua giờ trả bài gúp học sinh ôn tập, củng cố, hệ thống hóa kiến thức về văn bản tự sự, chỉ ra những ưu điểm, tồn tại trong bài viết.
- Biểu dương những bài viết tốt, rút kinh nghiệm bài viết yếu.
- Rèn kỹ năng diễn đạt, sửa lỗi
B, Chuẩn bị : 
 - GV : giáo án+ SGK+ STK+ bài viết của học sinh
 - HS : Vở ghi
C, Tổ chức các hoạt động dạy - học :
* Hoạt động1 :Khởi động
1, Tổ chức :
 Sĩ số 9a
2, Kiểm tra : 
3, Bài mới :
 * Hoạt động2 :HD trả bài
GV đọc đề ?
- Đề yêu cầu gì ?
- Thể loại ? ( phương thức )
- Có tể kết hợp các yếu tố nào khác ?
- Em hãy xác định các ý cơ bản cần phải trình bày ?
- GV chỉ ra các lỗi sai mà học sinh hay mắc phải ?
- GV chọn mỗi lớp hai bai ( một bài kém, một bài yếu ) đọc và bình trước lớp ?
- GV trả bài ghi điểm
- Yêu cầu h/s đổi bài sửa các lỗi chính tả 
I, Đề bài :
 Hãy kể về một lần em trót xem nhật ký của bạn .
II, Phân tích đề :
- Kể về một lần trót xem nhật ký của bạn
- Tự sự
- Kết hợp với miêu tả, miêu tả nội tâm, nghị luận .
- Thời gian không gian ?
- Lý do chủ quan, khách quan ?
- Diễn biến ?
- Tâm trạng của bản thân ?
- Bài học rút ra ?
III, Nhận xét :
1, ưu điểm :
- Đa số bài viết đảm bảo về nội dung yêu cầu của đề 
- Biết vận dụng yếu tố miêu tả nội tâm, độc thoại nghị luận vào bài viết .
- Nhiều bài viết có bố cục rõ ràng, trình bày sạch sẽ, đảm bảo đầy đủ các ý chính cần làm rõ .
- Nhiều bài viết chuẩn mực, ít mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt .
2, Tồn tại :
- Còn một số em chưa biết cách làm một văn bản tự sự .
- Diễn đạt yếu, bố cục không đảm bảo .
- Bài viết sai nhiều lỗi diễn đạt, lỗi chính tả .
- Còn sử dụng gạch đầu dòng trong bài viết
IV, Sửa lỗi :
1, Lỗi chính tả :
- Nói truyện - Nói chuyện
- Chái tim - Trái tim
- Cặp xách - Cặp sách
- Giằn vặt - Dằn vặt
- Sấu hổ	- Xấu hổ
2, Lỗi diễn đạt :
- Vào một buổi trời tối ánh trăng...
- Khi em mở cuốn sổ của em ra...
V, Đọc bình :
VI, Trả bài :
- Học sinh sửa lỗi
* Hoạt động2 :Củng cố - HDVN
- Ôn lại kiến thức về văn tự sự
- Chuẩn bị giờ sau trả bài tiếng việt
==============================
Ngày soạn :4/12/2010
Ngày giảng :
Tiết 80 trả bài kiểm tra tiếng việt
A, Mục tiêu :
- Qua giờ trả bài, giúp học sinh ôn lại những kiến thức cơ bản đã học của phần tiếng việt lớp 9
- Rèn kỹ năng nhận xét, chữa lỗi
- Bồi dưỡng ý thức sửa chữa lỗi sai
B, chuẩn bị :
 - GV: giáo án+ SGK+ bài làm của học sinh
 - HS: vở ghi
C, Tổ chức các hoạt động dạy - học :
* Hoạt động1 :Khởi động
1, Tổ chức :
 Sĩ số 9a
2, Kiểm tra : 
3, Bài mới :
* Hoạt động2 : HD trả bài
- GV đọc lại đề bài, phát đề
- GV yêu cầu HS xây dựng đáp án
- GV đưa ra đáp án đúng
 Gv thống kê các lỗi sai của học sinh yêu cầu h/s sửa ?
GV trả bài- ghi điểm
I, Đề bài - Đáp án
I.Phần trắc nghiệm KQ: (3 điểm) mỗi ý đúng được 0,5 điểm.
Câu
1
2
3
4
5
6
Đáp án
C
D
A
B-Gật đầu
A
C
II-Phần tự luận: (7 điểm)
Câu 1: (2 đ) Tạo được 4 từ, mỗi từ tạo được và giải nghĩa đúng được : 0,5 điểm
Câu 2:(1 đ) Cần sắp xếp được :
Phương tiện
Xe
Xe đạp
Xe máy
Câu 3: (4,0 điểm) -Viết đúng đoạn văn tự sự, chủ đề có ý nghĩa giáo dục (1 điểm).
-Có sử dụng phương châm hội thoại (2 điểm).
-Chỉ rõ các phương châm hội thoại (1 điểm).
II, Nhận xét :
1, Ưu điểm :
- Nhiều em đã chịu khó học, ôn lại kiến thức cho nên đã nắm được hệ thống kiến thức phần tiếng Việt 
- Đã biết vận dụng kiến thức vào làm bài trắc nghiệm và tự luận. 
- Một số bài làm tốt,sạch sẽ rõ ràng
2, Tồn tại :
- Còn một số em ý thức học tập kém, chưa nắm chắc kiến thức 
- Chữ viết còn cẩu thả, sai nhiều lỗi chính tả
- Chưa biết vận dụng kiến thức, sử dụng từ ngữ thích hợp để giải thích các thành ngữ
- chưa hình thành kỹ năng làm bài
III, Chữa lỗi :
IV, Trả bài :
- HS sửa các lỗi
* Hoạt động1 :Củng cố - HDVN
 - Ôn lại kiến thức phần tiếng việt
 - Sửa những lỗi đã mắc phải
 - Chuẩn bị bài kiểm tra văn