Giáo án Ngữ văn khối 6 - Tiết 80: Văn bản: Bức tranh của em gái tôi

Soạn : 27.1.2007
Giảng: 28.1.2007
 Tiết 80 .Bài 20:
Văn bản: Bức tranh của em gái tôi
(Tạ Duy Anh)
A. Mục tiêu cần đạt
- Học sinh nắm được nội dung và ý nghĩa của truyện. Nắm được nghệ thuật kể truyện và miêu tả tâm lý nhân vật trong tác phẩm.
- Luyện kĩ năg đọc, tóm tắt tác phẩm và tìm hiểu tâm lí nhân vật
- Hình thành thái độ và các ứng xử đúng đắn, biết thắng sự ghen tị trước tài năng hay thành công của người khác.
B. Chuẩn bị:
- GV: Giáo án- Một số câu truyện về cách cư sử hàng ngày của các em bé.
- HS: Chuẩn bị bài.
C. Các hoạt động dạy và học
1. ổn định tổ chức lớp
2. Kiểm tra bài cũ:
H. Em có nhận xét gì về cảnh sông nước Cà Mau? Chỉ rõ những câu văn có sự liên tưởng, so sánh? Miêu tả cảnh của tác giả.
3. Bài mới
* Hoạt động 1:
 Đã bao giờ em ân hận, ăn năn vì thái độ cư xử không đúng của mình đối với những người trong gia đình chưa? Đã bao giờ em cảm thấy mình rất tồi tệ xấu xa không xứng đáng với anh chị em của mình chưa?Có những sự ân hận, hối lỗi làm cho tâm hồn ta trong trẻo hơn. Truyện ngắn “bức tranh” viết về anh em Kiều Phương rất thành công trong việc thể hiện chủ đề tế nhị đó.
* Hoạt động 2:
- Giáo viên hướng dẫn đọc, kể
+ Phân biệt rõ lời kể, các đối thoại diễn biến tâm lí của nhân vật người anh qua các chặng chính
+ Kể: Chọn ngôi thích hợp
- GV đọc mẫu -> học sinh đọc 
- HS kể lại câu truyện
H. Em có hiểu biết gì về tác giả : Tạ Duy Anh?
(Tạ Duy Anh: Tên khai sinh: Tạ Viết Dãng, sinh 1959. Quê Hoàng Diệu, Chương Mĩ, Hà Tây. Là hội viên hội nhà văn VN. là cây bút trẻ xuất hiện trong văn học thời kì đổi mới, đã có những truyện ngắn gây được sự chú ý của bạn đọc. Hiện công tác tại nhà xuất bản hội nhà văn.)
- GV giới thiệu: Truyện đạt giải nhì trong cuộc thi viết “tương lai vẫy gọi” của báo Tiền phong
Truyện gợi ra những điều sâu sắc về mối quan hệ cách ứng xử giữa người với người
- Học sinh tìm hiểu các chú thích trong SGK
Mừng quýnh
Thẩm định
Thôi miền
H. Truyện có những nhân vật nào, sự việc nào? H. Ai là nhân vật chính? Vì sao?
(- Chuyện về hai anh em Mèo –Kiều -Phương
- Bí mật học vẽ của KP bị phát hiện
- Tâm trạng, thái độ của người anh trước sự việc ấy
- Em gái thành công -> cả nhà vui -> Anh ngượng
- Đứng trước bức tranh của em gái người anh hối hận.)
 (2 nhân vật, người anh là nhân vật chính -> vì chủ đề của truyện là sự ăn năn hối lỗi khắc phục tính ghen, đố kị trong tình bạn, tình anh em)
H. Theo em truyện kể về việc gì? Kể về ai là nhiều?
(Kể về tài vẽ của cô em và thái độ của người anh)
H. Vấn đề chính có phải là ca ngợi cô em gái không?
(Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của cô em gái nhưng vấn đề chủ yếu là hướng tới sự thức tỉnh của người anh - Chủ đề)
H. Truyện kể theo ngôi thứ mấy? Tại sao tác giả lại chọn ngôi kể thứ nhất? 
(Kể theo ngôi thứ nhất, nv kể là người anh -> thích hợp bày tỏ tình cảm, suy nghĩ của mình sự hối lỗi được bày tỏ chân thành đáng tin cậy.)
- Học sinh theo dõi đoạn đầu (SGK- 30,31)
H. Trong cuộc sống hằng ngày người anh có hành động, thái độ gì với em gái?
H. Theo em vì sao người anh lại có thái độ như vậy? Nhận xét về thái độ đó của người anh?
H. Khi tài vẽ tranh của Mèo đã được chú Tiến Lê phát hiện thì thái độ của mọi người như thế nào?
H. Thái độ của người anh?
H. Tâm trạng ấy của người anh còn bị đẩy lên một mức nữa, tìm những chi tiết chứng tỏ điều đó?
H. Vì sao người anh có thái độ và hành động như vậy?
(Ghen tuông với tài năng của em vốn thường cho rằng mình hơn hẳn giờ đây người em được mọi người yêu quý, là trung tâm chú ý của gia đìnhbuồn bực, mặc cảm, tự ái - rất phù hợp tâm lí lứa tuổi thiếu niên.)
H. Theo em: xét nét là gì? Vì sao người anh lại có thái độ như vậy?
( Bất lực, cay đắng khi nhận ra rằng: Người em gái bẩn thỉu ấy lại tài năng hơn mình nhiều.)
H. Nhận xét về cách kể của tác giả trong đoạn này? Em đánh giá gì về nhân vật người anh?
H. Sau đó người anh có đi xem triển lãm tranh không? Thái độ khi đi?
+ Miễn cưỡng cùng gia đình đi xem triển lãm tranh.
-> Khi bất ngờ đứng trước bức chân dung mình do em gái vẽ thái độ tâm trạng của anh diễn biến ra saogiờ sau chúng ta tìm hiểu.
I, Đọc và tìm hiểu chú thích:
1, Đọc và kể:
2, Tìm hiểu chú thích
a. Tạ Duy Anh: Sinh năm 1959 là cây bút trẻ xuất hiện trong văn học thời kì đổi mới.
b. Tác phẩm:
c. Các chú thích khác:
II, Tìm hiểu văn bản:
1. Diễn biến tâm trạng và thái độ của người anh:
a, Trong cuộc sống thường ngày với em gái.
+ Gọi em là Mèo
+ Theo dõi các việc em làmkhó chịu.
- Người anh coi thường, khó chịu vì những việc làm của em gái.
b, Khi tài vẽ của em gái được phát hiện:
+ Chú Tiến Lê: Mừng rỡ nói: "Anh chị có phúc lớn rồi"
+ Người bố: "Con gái tôi vẽ đấy ư?Ôm thốc Mèo lên"
+ Người anh: Cảm thấy mình như bị đẩy ra ngoàimuốn gục xuống khóckhông thể thân với Mèo như trước kia Chỉ cần một lỗi nhỏ là gắt um lênXem trộm những bức tranhthở dài.
-> Cách kể phù hợp với tâm lí tuổi thiếu niên
- Người anh buồn nản, bất lực, tự ti, đố kị trước thành công của em.
4.Củng cố
Giáo viên hệ thống bài:
Học sinh nêu những sự kiện chính trong bài.
5.HDH
Kể lại chuyện: Diễn biến tâm lý người anh
Chuẩn bị: Các câu hỏi 3,4,5