Giáo án Ngữ văn khối lớp 9 - Trường THCS Lê Lợi - Tiết 43: Tổng kết về từ vựng (tiếp theo)

Tiết 43:
Ngày soạn: 23/10/2011
Ngày giảng: 26/10/2011
TỔNG KẾT VỀ TỪ VỰNG (tiếp theo)
(Cấp độ .Trường từ vựng)
A.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
I. Chuẩn:
1.Kiến thức: Củng cố kiến thức về từ vựng đã học từ lớp 6 -> lớp 9: cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ; trường từ vựng.
2. Kỹ năng:
- Biết vận dụng kiến thức đã học khi giao tiếp, đọc - hiểu và tạo lập văn bản.
+ Cách sử dụng từ hiệu quả trong nói, viết, đọc - hiểu văn bản và tạo lập văn bản.
3. Thái độ: Giáo dục HS có ý thức giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt.
II. Nâng cao, mở rộng: Phân tích cách lựa chọn trường từ vựng trong văn bản cụ thể..
B. CHUẨN BỊ:
* THẦY: Soạn bài, bảng phụ thống kê các định nghĩa, khái niệm về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ; trường từ vựng , bài tập.
	* TRÒ: Thống kê các định nghĩa, khái niệm về từ vựng như trên.
C. PHƯƠNG PHÁP & KTDH: Thảo luận, thực hành, trò chơi tiếp sức.
D. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
	* Ổn định: (1')
	* Kiểm tra bài cũ: (3') Kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS.
	* Triển khai bài mới:
	* Khởi động: (1') GV nêu yêu cầu tiết ôn tập
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY & TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1: (20’) Hệ thống hoá kiến thức về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ.
? Nêu khái niệm về cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ? Ví dụ?
* HS trả lời.
* GV nhận xét, chốt, lấy ví dụ trong văn thơ.
* GV cho HS lên bảng vẽ sơ đồ cấo độ khái quát của nghĩa từ ngữ.
VIII. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ:
1. Khái niệm:
- Nghĩa của một từ có thể rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ ngữ khác.
+ Một từ ngữ được coi là có nghĩa rộng khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó bao hàm phạm vi nghĩa của một từ ngữ khác
+ Một từ ngữ được coi là có nghĩa hẹp khi phạm vi nghĩa của từ ngữ đó được bao hàm trong phạm vi nghĩa của một từ ngữ khác.
- Một từ ngữ có nghĩa rộng đối với những từ ngữ này, đồng thời có thể có nghĩa hẹp đối với một từ ngữ khác.
2. Sơ đồ:
Từ
(xét về đặc điểm cấu tạo
Từ đơn
Từ phức
Từ ghép
Từ láy
Từ ghép CP
Từ láy BP
Từ láy HT
Từ ghép ĐL
Từ láy vần
Từ láy âm
Hoạt động 2: (15’) Hệ thống hoá kiến thức về trường từ vựng.
? Nhắc lại khái niệm trường từ vựng? Ví dụ?
* HS trả lời.
* GV nhận xét, chốt, lấy ví dụ trong văn thơ.
? Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để phân tích sự độc đáo trong cách dùng từ ở đoạn trích sau:
* HS thảo luận, trả lời.
* GV nhận xét, chốt.
IX. Trường từ vựng:
1. Khái niệm:
Tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.
2. Bài tập: 
* Phân tích sự độc đáo trong cách dùng từ: Hai từ “bể, tắm” cùng nằm trong một trường từ vựng về “nước nói chung”:
- Nơi chứa nước: bể, ao hồ...
- Công dụng của nước: tắm, tưới, rửa
- Hình thức của nước: xanh trong... 
- Tính chất của nước: mát mẻ...
=> Tác dụng: Tác giả dùng hai từ “tắm, bể” khiến cho câu văn có hình ảnh, sinh động và có giá trị tố cáo mạnh mẽ hơn.
E. TỔNG KẾT - RÚT KINH NG HIỆM: (5')
	* Củngcố phần KT - KN: GV hệ thống hóa lại kiến thức vừa ôn tập
	* Hướng dẫn tự học và chuẩn bị bài mới:
	- Hoàn thiện các phần bài tập còn lại; 
	- Chuẩn bị bài: Tổng kết về từ vựng (tiếp theo): Sự phát triển của từ vựng, từ mượn, từ Hán Việt.
	+ Nhắc lại khái niệm, ví dụ.
	+ Làm các bài tập trong SGK.
	* Đánh giá chung về buổi học:
.
	* Rút kinh nghiệm( về nghiệp vụ GV):