Giáo án Ngữ văn lớp 7 - Tiết 104: Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích

Tuần 26
Tiết :104 TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
Ngày:16/03/08 
A/ Mục tiêu : -Giúp hs nắm được muc đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận giải thích 
B/ Chuẩn bị -Gv: giáo án,bảng phụ,xem những điều cần lưu ý
 -Hs: Dụng cụ học tập,xem bài trước ở nhà 
C/ Tiến trình
1/Ổn định lớp
2/Ktbc ?Thế nào là phép lập luận chứng minh 
3Bài mới 
 Phương pháp
 Nội dung 
 Bổ sung
HĐ1:Hd tìm hiểu nhu cầu giải thích trong đời sống 
-Gv:Trong thực tế cuộc sống có rất nhiều điều mà chúng ta chưa hiểu ,chưa biết ,không phải lúc nào chúng ta cũng hiểu được vấn đề một cách rõ ràng rành mạch
-Gv nêu ra một số cvâu hỏi
?Vì sao tháng năm đêm ngắn ngày dài,vì sao tháng mười đêm dài ngày ngắn.
?Bóng đèn là gì?Điện là gì
?Người ta quảng cáo sản phẩm trên truyền hình để làm gì?
?Làm thế nào mà bạn học hơn trước thế .
?Vậy khi nào thì xuất hiện nhu cầu giải thích
-Khi con người chưa hiểu,chưa biết về vấn đề nào đó
HĐ2: Hd tìm hiểu mục đích và các yếu tố của phép lập luận giải thích trong văn nghị luận
-Gv trong văn nghị luận ,gt là thao tác nhằm làm sáng tỏ nội dung ,ý nghĩa của một từ ,một khái niệm,một vấn đề tư tưởng đạo lý ,một hành vi đạo đức của con người .Ví dụ: Trung thực là gì ?Đạo lý uống nước nhớ nguồn là như thế nào ?Đạo lý đó có ý nghĩa gì
?Giải thích nằm làm mục đích gì 
-Gv phép lập luận giải thích gồm các yếu tố:vấn đề cần giải thích và phương pháp giải thích.
-Gọi hs đọc văn bản “Lòng khiêm tốn”
?Bài văn giải thích vấn đề gì 
-Lòng khiêm tốn hay đức tính khiêm tốn của con người
?Lòng khiêm tốn là một khái niệm ,tư tưởng,nhận định,quan điểm hay lối sống
-Lối sống
?Em hãy tìm những câu nêu định nghĩa về lòng khiêm tốn
-Lkt có thể được coisự thật
-Kt là biểu hiện.nhìn xa
-Kt là tính nhả nhặn học hỏi
?đó có phải là cách giải thích không 
-Là cách giải thích ,vì nó giúp người khác hiểu rõ ràng khoa học,chính xác
?Người ta liệt kê các biểu hiện của khiêm tốn để làm gì
-Để người đọc hiểu rõ về khiêm tốn
?Vậy đó có phải là cách giải thích không 
-Là cách giải thích ,giúp người đọc hiểu cụ thể vấn đề 
?Khiêm tốn co lợi gì
-“Nâng cao giá trị cá nhân ..xã hội”
-Giúp con người thành công trong cuộc sống 
-Đây cũng là cách giải thích để hiểu rõ khiêm tốn giúp gì cho con người 
?Đọan “tại sao con người học mãi mãi” gt điều gì
-Nêu nguyên nhân vì sao phải khiêm tốn
→Ngoài ra người ta có thể nêu mục đích ,hậu quả ,cách phòng tránh,so sánh đối chiếu với các hiện tượng tương đồng ,các hiện tương trái ngược..
?Vậy ta hiểu thế nào là phép lập luận giải thích
-Hs trả lời gv chốt lại
-Hs đọc ghi nhớ
HĐ3:Hd luyện tập
-Hs đọc văn bản “Lòng nhân đạo”
?Nêu vấn đề cần giải thích,phương pháp giải thích
-Vấn đề gt :nhân đạo là gì,lòng thương người là gì 
-Phương pháp giải thích:+Nêu định nghĩa
+Biểu hiện cụ thể
+Cái lợi, hại của nhân đạo 
I/Nhu cầu giải thích trong đời sống
-Khi muốn cho mọi người hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lỉnh vực
II/Mục đích và ếu tố của phép lập luận giải thích trong văn nghị luận
1/Mục đích
-Giải thích nhằm làm cho người đọc ,người nghe hiểu rõ nội dung ,ý nghĩa của vấn đề.Từ đó nâng cao trí tuệ,nhận thức,bồi dưỡng tư tưởng ,tính chất cho con người .
a.Vấn đề giải thích 
-Vấn đề nghị luận gt rất phong phú đa dạng: Tư tưởng đạo lý, khái niệm ,hiện tượng xã hội,nhận định,quan điểm,lối sống,hành vi đaọ đức.
b.Phương pháp giải thích
-Nêu định nghĩa
-Nêu bniểu hiện
-Chỉ ra cái lợi cái hại
-Nêu nguyên nhân ,mục đích,hậu quả,cách đề phòng hoặc cách học tập,cách thực hiện
-So sánh đối chiếu với các hiện tượng tương đồng,trái ngược..
*Ghi nhớ
III/Luyện tập
 *Củng cố:- Thế nào là phép lập luận giải thích 
*Dặn dò : -Về xem lại bài, học thuộc bài
-Chuẩn bị bài tiếp theo “Sống chết mặc bay”
+Tìm hiểu tác giả tác phẩm,đọc bài,xem câu hỏi tìm hiểu văn bản 
*Rút kinh nghiệm .