Giáo án Ngữ văn lớp 9 - Tuần 12 năm 2011

Tuần 12	Ngày soạn: 02/11/2011
Tiết 58 	Ngày dạy: 08/11/2011
ÁNH TRĂNG
	(Nguyễn Duy)
A.Mục tiêu cần đạt :
1. Kiến thức: 
- Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính
- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại
	 - Ngôn ngữ, hình ảnh giàu suy nghĩ, mang ý nghĩ biểu tượng
2. Kĩ năng:
	- Đọc – hiểu văn bản thơ được sáng tác sau năm1975
	- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm thơ để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại
3. Thái độ:
 	 -Giáo dục HS sống ân tình thủy chung với quá khứ uống nước nhớ nguồn.
B.Chuẩn bị :
 *Thầy : nghiên cứu kĩ văn bản ở SGK + SGV để soạn bài.
 *Trò : Đọc kĩ văn bản , chú thích, các câu hỏi và trả lời câu hỏi.
C.Tiến trình các hoạt động:
 1.ổn định tổ chức : GV nắm sĩ số HS
 2.Kiểm tra bài cũ:
 Câu hỏi : Nêu cảm nhận của em về hình ảnh người mẹ Tà-ôi trong bài “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” của Nguyễn Khoa Điềm?
 3.Bài mới
Hoạt động 1Khởi động
*Hoạt động 2: * Sử dụng phương pháp thuyết trình, vấn đáp
-Cho HS đọc chú thích SGK
?Nêu những nét cơ bản về tác giả?
? Bài thơ ánh trăng được sáng tác vào thời điểm nào?
*Hoạt động 3:* Sử dụng phương pháp thuyết trình, vấn đáp
 -GV hướng dẫn cách đọc:Nhịp phổ biến 2/3, 2/1/2, 3/2 , khổ đầu đọc giọng đều như người kể chuyện, khổ 4 giọng ngạc nhiên sững sờ, khổ 5,6 giọng suy tư, cảm động, câu cuối thật chậm nhỏ dần 2 tiếng “ giật mình”
Gv đọc mẫu 1 đoạn, gọi hs đọc tiếp
- hs đọc phần chú thích
? Hãy xác định thể thơ của VB trên?
? Bài thơ viết theo phương thức biểu đạt nào ? 
( Tự sự+Trữ tình, có dáng dấp như một câu chuyện qua đó t/giả bày tỏ cảm xúc ) 
?Bài thơ giống như một câu chuyện nhỏ.Vậy em hãy tóm tắt nội dung câu chuyện ấy? 
 ? Theo em đâu là bước ngoặt để nhân vật bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề của văn bản ?
 ( Sự việc đèn điện tắt ở khổ thơ thứ 4 ) 
? Theo dòng cảm xúc của n/v bài thơ chia làm mấy phần ? Nêu ý mỗi phần ? 
*Hoạt động 4:* Sử dụng phương pháp thuyết trình, vấn đáp, hoạt động nhóm
H? phân tích hình ảnh vầng trăng và cảm xúc của nhà thơ qua câu hỏi số 2
? Hình ảnh vâng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa. Hãy phân tích điều ấy. 
?Khổ thơ nào trong bài tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng , chiều sâu tư tưởng mang tính triết lí của tác phẩm?
- HS trả lời 
-Lớp nhận xét và bổ sung
-GV nhận xét và chốt lại.
- Gv giảng bình:Lúc này, đối diện với vầng trăng, tâm hồn anh sống dậy những kỉ niệm về một thời đã qua. Kỉ niệm như những thước phim quay chậm đưa anh trở về với núi rừng đại ngàn ở chiến khu,những cánh rừng loang lổ đạn bom trên đường ra trận, những đồng đội thân yêu đã anh dũng chiến đấu với kẻ thù và đã để lại một phầm máu thịt tại nơi các anh đi qua.
 Trong phút giây ngắn ngủi lần tìm về quá khứ, lòng anh xúc động nghẹn ngào khiến mắt chợt rưng rưng 
HS thảo luận nhóm
? Em hãy nhận xét về kết cấu, giọng điệu của bài thơ. Những yếu tố ấy có tác dụng gì đối với việc thể hiện chủ đề và tạo nên sức truyền cảm của tác phẩm?
?Xác định thời điểm ra đời của bài thơ, liên hệ với cuộc đời của Nguyễn Duy để tìm chủ đề của bài thơ. Theo cảm nhận của em chủ đề ấy có liên quan gì đến đạo lí, lẽ sống của dân tộc Việt Nam ta?
*Hoạt động 5:* Sử dụng phương pháp vấn đáp
? Nêu nghệ thuật của bài thơ
? Bài thơ có nội dung gì?
? Nêu ý nghĩa của bài thơ?
-Cho hs đọc phần ghi nhớ SGK/ 157
I.Tác giả, tác phẩm
 1.Tác giả
- Là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước
 2.Tác phẩm
Ra đời 1978, tại thành phố HCM. Đạt giải A hội nhà văn Việt Nam 1984
II.Đọc và tìm hiểu chung
1.Đọc:
2.Tìm hiểu chú thích.
3.Bố cục: 3 phần : - Đoạn 1,2 : Vầng trăng tình nghĩa thời thơ ấu và chiến tranh .
 - Đoạn 3,4 : Vầng trăng thời hiện đại hòa bình 
 - Đoạn 5,6 : Vầng trăng khơi gợi tình nghĩa thời quá khứ 
III.Phân tích 
 1.Hình ảnh vầng trăng cùng cảm xúc của nhà thơ
*Thời quá khứ
-Vầng trăng thành tri kỉ
-Cái vầng trăng tình nghĩa
=>Kết hợp hài hòa giữa tự sự và trữ tình=>Sống hồn nhiên gần gũi với thiên nhiên, tình nghĩa
*Thời hiện tại
-ánh trăng...như người dưng qua đường->So sánh=>Sống đầy đủ quên kỉ niệm, tình nghĩa quá khứ
-...điện tắt...vầng trăng tròn=>Gợi bao kỉ niệm.
-Như là đồng...là rừng =>kỉ niệm: năm tháng gian lao, hình ảnh thiên nhiên, đất nước bình dị, hiền hậu
-“Ngửa mặt...có cái gì rưng rưng”
-“Trăng cứ tròn...ánh trăng im phăng phắc”=>Giọng trầm tĩnh, nhịp trôi chẩy tự nhiên có ý nghĩa biểu tượng mang tính triết lí=> ánh trăng là người bạn- nhân chứng nghĩa tình nghiêm khắc nhắc nhở mọi người .Con người có thể vô tình, có thể lãng quên nhưng thiên nhiên, nghĩa tình quá khứ thì luôn tròn đầy bất diệt
=> Kết hợp hài hòa, tự nhiên giữa tự sự và trữ tình
2.Chủ đề và khái quát ý nghĩa của bài
-Nhắc chúng ta về thái độ, tình cảm với quá khứ gian lao, tình nghĩa, đối với thiên nhiên, đất nước bình dị , hiền hậu.
-Thái độ đối với những người đã khuất và cả đối với chính mình.
Sống phải có đạo lí “uống nước nhớ nguồn”
IV.Tổng kết: 
1.Nghệ thuật:
- Kết hợp tự sự và trữ tình, tự sự làm cho trữ tình trở nên tự nhiên mà cũng rất sâu nặng
- Sáng tạo hình ảnh thơ nhiều ý nghĩa: Trăng là vẻ dệp của thiên nhiên, là người bạn gắn bó với con người; là biểu tượng cho quá khứ nghĩa tình, cho vẻ đẹp của đời sống tự nhiên, vĩnh hằng
2. Nội dung(Ghi nhớ/ sgk)
3. Ý nghĩa:
- Bài thơ khắc họa một khía cạnh trong vẻ đẹp của người lính sâu nặng, nghĩa tình, thủy chung.
 4.Củng cố : Học qua văn bản này em có suy nghĩ gì ? Và cần sống như thế nào cho phải đạo?
 5.Dặn dò : 
 -Về nhà học thuộc lòng bài thơ và nắm chắc phần ghi nhớ, làm phần luyện tập.
D.Rút kinh nghiệm :	
*************************************
Tuần 12	Ngày soạn: 02/11/2011
Tiết 59 	Ngày dạy: 08/11/2011