Kỳ thi chọn học sinh giỏi lớp 9 thcs năm học 2010 – 2011 đề thi môn: sinh học thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian giao đề

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
———————
ĐỀ CHÍNH THỨC
KỲ THI CHỌN HSG LỚP 9 THCS NĂM HỌC 2010 – 2011
ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC
Thời gian làm bài: 150 phút, không kể thời gian giao đề.
———————————
Câu 1 (1,5 điểm).
a. Ở đậu Hà Lan tính trạng hạt vàng (A) là trội hoàn toàn so với tính trạng hạt xanh (a). Có 4 hạt đậu, trong đó có 2 hạt vàng có kiểu gen khác nhau và 2 hạt xanh. Trình bày những phương pháp xác định kiểu gen của 2 hạt đậu màu vàng?
b. Xác định số loại tinh trùng và trứng tối đa có thể tạo ra trong các trường hợp sau:
- Có 3 tinh bào bậc 1 có kiểu gen AaBbDdEe tiến hành giảm phân bình thường tạo tinh trùng.
- Có 15 noãn bào bậc 1 có kiểu gen AaBbDdEe tiến hành giảm phân bình thường tạo trứng. 
Câu 2 (1,5 điểm).
a. Cho biết sự khác nhau về hoạt động của nhiễm sắc thể trong quá trình nguyên phân và giảm phân? 
b. Nghiên cứu tỉ lệ giới tính ở người cho thấy trong giai đoạn bào thai tỉ lệ con trai : con gái là 114 : 100, đến lúc lọt lòng tỉ lệ đó là 105 : 100. Giải thích tại sao tỉ lệ con trai : con gái ở giai đoạn bào thai lại lớn hơn lúc lọt lòng?
Câu 3 (1,5 điểm).
	Một gen cấu trúc có 120 chu kì xoắn (C), 2800 liên kết hiđrô (H). Trên mạch của gen dùng làm khuôn để tổng hợp mARN có số nuclêôtit loại ađênin = 600, loại guanin = 300. 
a. Hãy xác định:
- Số nuclêôtit từng loại của gen.
- Số nuclêôtit từng loại của mARN được tổng hợp từ gen.
- Số lượng axit amin trong chuỗi axit amin được tổng hợp từ mARN.
b. Khi gen trên tiến hành tự nhân đôi liên tiếp tạo 16 gen con. Hãy cho biết:
- Có bao nhiêu gen con không còn chứa mạch của gen ban đầu.
- Có bao nhiêu nuclêôtit được cung cấp cho quá trình nhân đôi tạo 16 gen con.
Câu 4 (1,5 điểm).
a. Trong cùng một loài, thể tam bội có gì khác với thể lưỡng bội? Thể tứ bội có thể được hình thành từ thể lưỡng bội nhờ những cơ chế nào?
b. Một tế bào ở thể đột biến của một loài tiến hành nguyên phân một số lần liên tiếp tạo ra 16 tế bào con, tổng số nhiễm sắc thể đơn trong tất cả các tế bào con là 336. Cho biết những cá thể bình thường của loài trên có bộ nhiễm sắc thể là bao nhiêu? (Biết loại đột biến trên chỉ liên quan tới một cặp nhiễm sắc thể).
Câu 5 (1,0 điểm).
a. Ở người bệnh bạch tạng do alen a gây ra, alen A qui định người bình thường. Trong 1 gia đình bố mẹ bình thường sinh con trai đầu lòng bị bệnh. Xác suất bị bệnh của đứa con thứ hai là bao nhiêu?
b. Nếu các alen của cùng 1 gen không có quan hệ trội - lặn hoàn toàn mà là đồng trội (mỗi alen biểu hiện kiểu hình của riêng mình) thì quy luật phân li của Menđen có còn đúng hay không, giải thích? Hai alen thuộc cùng 1 gen có thể tương tác với nhau hay không, giải thích?
Câu 6 (1,0 điểm).
a. Giải thích vì sao tự thụ phấn và giao phối cận huyết dẫn đến thoái hoá giống? Tại sao ở chim bồ câu giao phối cận huyết lại không gây thoái hoá?
b. Nêu phương pháp củng cố và duy trì ưu thế lai ở cây trồng, vật nuôi?
Câu 7 (1,0 điểm).
a. Giới hạn sinh thái là gì? Hiểu biết về giới hạn sinh thái được con người ứng dụng gì trong trồng trọt và chăn nuôi?
b. Phân tích mối quan hệ cộng sinh giữa nấm và tảo để tạo thành địa y?
Câu 8 (1,0 điểm).
Ở đậu Hà Lan alen A qui định hạt vàng, alen a qui định hạt xanh. Cho cây mọc từ hạt vàng thuần chủng thụ phấn với cây mọc từ hạt xanh. Xác định tỉ lệ hạt trên các cây F1 và F2? Biết ở đậu Hà Lan tự thụ phấn nghiêm ngặt.
—Hết—
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh: ..............................SBD
SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
———————
KỲ THI CHỌN HSG LỚP 9 THCS NĂM HỌC 2010 – 2011
HƯỚNG DẪN CHÂM MÔN: SINH HỌC
———————————
Câu
Ý
Nội dung
Điểm
1
(1,5đ)
a
Có 2 phương pháp:
- Phương pháp 1: Dùng phương pháp tự thụ phấn, cho 2 cây mọc từ 2 hạt vàng tiến hành tự thụ phấn và theo dõi kết quả.
Cây nào cho 100% hạt vàng chứng tỏ hạt đem gieo có kiểu gen (AA); cây nào cho cả hạt vàng và hạt xanh chứng tỏ hạt đem gieo có kiểu gen (Aa). ..
- Phương pháp 2: Dùng phép lai phân tích cho mỗi cây mọc từ một hạt vàng với một cây mọc từ hạt xanh sau đó theo dõi đời sau.
Nếu kết quả phép lai nào cho 100% hạt vàng => hạt vàng cần kiểm tra kiểu gen có kiểu gen AA; nếu kết quả phép lai nào cho cả hạt vàng và hạt xanh => hạt vàng cần kiểm tra kiểu gen có kiểu gen Aa. .
0,25
0,25
0,25
0,25
b
Số loại tinh trùng và trứng tối đa có thể tạo ra:
- 3 tinh bào bậc 1 có kiểu gen AaBbDdEe khi giảm phân bình thường có thể cho tối đa 6 loại tinh trùng khác nhau.....
- 15 noãn bào bậc 1 có kiểu gen AaBbDdEe khi giảm phân bình thường có thể cho tối đa 15 loại trứng khác nhau......
0,25
0,25
2
(1,5đ)
a
Khác nhau về hoạt động NST trong nguyên phân và giảm phân :
Trong nguyên phân
Trong giảm phân 
- Kì đầu: Không (rất ít) xảy ra sự tiếp hợp và trao đổi chéo NST.
- Kì đầu I: xảy ra sự tiếp hợp cặp đôi và có thể trao đổi chéo NST.
- Kì giữa: Các NST kép tập trung thành 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
- Kì giữa I: Các NST kép tập trung thành 2 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
- Kì sau: NST kép tách nhau ở tâm động thành 2 NST đơn và phân li về 2 cực của tế bào.
- Kì sau I: NST kép phân li về 2 cực của tế bào, không có hiện tượng tách tại tâm động.
- NST xảy ra 1 lần tập trung trên mặt phẳng xích đạo, phân li 1 lần.
- NST xảy ra 2 lần tập trung trên mặt phẳng xích đạo, phân li 2 lần.
0,25
0,25
0,25
0,25
b
- Giai đoạn bào thai tỉ lệ con trai : con gái lớn hơn lúc sinh ra vì:
+ Tinh trùng Y nhỏ, nhẹ hơn tinh trùng X => các hợp tử XY được tạo ra nhiều hơn....
+ Khi sinh ra tỉ lệ các bé trai bị chết non nhiều hơn các bé gái => tỉ lệ con trai : con gái giảm ....
0,25
0,25
3
(1,5đ)
a
* Số nuclêôtit từng loại của gen:
Tổng số nuclêôtit của gen: 120 x 20 = 2400..
 => 2A + 2G = 2400 (1)
Theo đầu bài H = 2800 => 2A + 3G = 2800 (2)
Từ (1) và (2) => số nuclêôtit từng loại của gen
 A = T = 800; G = X = 400...
* Số nuclêôtit từng loại của mARN: 
Số nuclêôtit từng loại trên mạch khuôn tổng hợp mARN của gen:
A = 600, T = 800 – 600 = 200, G = 300, X = 400 – 300 = 100
=> Số nuclêôtit từng loại của mARN: A = 200, U = 600, G = 100, X = 300
* Số lượng axit amin trong chuỗi axit amin được tổng hợp từ mARN: 
 2400/6 – 1 = 399 a.a 
0,25
0,25
0,25
0,25
b
* Số gen con không chứa mạch gen ban đầu: 16 – 2 = 14....
* Số nuclêôtit được cung cấp cho quá trình nhân đôi: 2400(16 -1) = 36000... 
0,25
0,25
4
(1,5)
a
*Thể tam bội khác với thể lưỡng bội:
- Số lượng nhiễm sắc thể trong tế bào nhiều hơn, tăng lên gấp bội (3n).
- Quá trình tổng hợp chất hữu cơ diễn ra mạnh mẽ, kích thước tế bào lớn, cơ quan sinh dưỡng to, sinh trưởng phát triển mạnh, chống chịu tốt, thường bất thụ
* Cơ chế hình thành thể tứ bội:
- Rối loạn nguyên phân: Trong lần nguyên phân đầu tiên của hợp tử (2n) các nhiễm sắc thể nhân đôi nhưng không phân ly => hợp tử 4n => thể tứ bội.
- Rối loạn giảm phân: Trong quá trình giảm phân rối loạn sự phân ly của tất cả các cặp nhiễm sắc thể => hình thành giao tử 2n, các giao tử 2n kết hợp với nhau trong thụ tinh => hợp tử 4n => thể tứ bội
0,25
0,25
0,25
0,25
b
Bộ nhiễm sắc thể của loài:
- Số lượng nhiễm sắc thể trong mỗi tế bào thể đột biến: 336/16 =21
=> Cơ thể đột biến có thể thuộc dạng 2n + 1 hoăc 2n – 1.
- Cơ thể bình thường của loài có thể có bộ nhiễm sắc thể là 22 hoặc 20.
0,25
0,25
5
(1,0đ)
a. 
P: Bố (Aa) x Mẹ (Aa)
 G: 50% A; 50% a 50% A; 50% a
 F1: 25% AA: 50% Aa : 25% aa 
 -> Xác suất bất kì đứa con ở lần sinh nào cũng là: 25%............................................
b.
*Quy luật phân li của Menđen.
- Vẫn đúng..
- Vì : Quy luật phân li của Menđen chỉ sự phân li của các alen mà không nói về sự phân li của tính trạng.
* 2 alen của cùng 1 gen:
 2 alen có thể tương tác với nhau theo kiểu trội - lặn hoàn toàn hoặc trội không hoàn toàn hoặc đồng trội. ..
0,25
0,25
0,25
0,25
6
(1,0đ)
a
* Giải thích: Khi tự thụ phấn và giao phối cận huyết qua các thế hệ thì làm cho kiểu gen dị hợp giảm dần, kiểu gen đồng hợp tăng dần -> các alen lặn có hại sẽ được biểu hiện -> Gây thoái hoá giống..........................................................................................
* Ở chim bồ câu không thoái hoá vì chúng mang kiểu gen đồng hợp không gây hại.
0,25
0,25
b
Phương pháp củng cố và duy trì ưu thế lai :
- Ở cây trồng : Sử dụng nhân giống vô tính ..
- Ở vật nuôi : Lai trở lại (Lai giữa F1 với con đực thuần chủng nhập nội)
0,25
0,25
7
(1,0đ)
a
* Khái niệm giới hạn sinh thái: Là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định.
* Ứng dụng hiểu biết về giới hạn sinh thái:
- Ứng dụng trong di nhập giống vật nuôi cây trồng....
- Xác định thời vụ hợp lý cho việc gieo trồng và chăn nuôi, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vật nuôi cây trồng.......
0,25
0,25
0,25
b
Quan hệ cộng sinh giữa nấm và tảo tạo thành địa y:
-Các sợi nấm hút nước và muối khoáng để cung cấp cho tảo, tảo có khả năng tự tổng hợp chất hữu cơ cung cấp cho cơ thể và cung cấp cho nấm..
0,25
8
(1,0đ)
 Xác định tỷ lệ hạt của cây F1 và cây F2:
- Nhận xét: Tính trạng hạt di truyền không đồng thời với thế hệ cây. Tỉ lệ hạt trên cây F1 là tỉ lệ kiểu hình F2, Hạt trên cây F2 là tỉ lệ kiểu hình F3 ..
 - Khi cho P lai với nhau sau đó tiến hành tự thụ phấn tỉ lệ các thế hệ như sau:
F1 : 100% hạt vàng
F2: 3/4 hạt vàng : 1/4 hạt xanh
F3: 5/8 hạt vàng : 3/8 hạt xanh..
- Tỉ lệ hạt trên cây F1: 3/4 hạt vàng : 1/4 hạt xanh.
- Tỉ lệ hạt trên cây F2 : 5/8 hạt vàng : 3/8 hạt xanh..
0,25
0,25
0,25
0,25
—Hết—