Ngữ văn 9 - Hướng dẫn soạn bài Truyện Kiều

& TruyÖn KiÒu
- NguyÔn Du -
§o¹n trÝch “ChÞ em Thuý KiÒu” vµ “C¶nh ngµy xu©n” 
§o¹n trÝch “M· Gi¸m Sinh mua KiÒu” vµ “KiÒu ë lÇu Ng­ng BÝch”
C©u 1:
Tãm t¾t “TruyÖn KiÒu” theo ba phÇn cña t¸c phÈm kho¶ng mét trang giÊy thi.
PhÇn thø nhÊt: “GÆp gì vµ ®Ýnh ­íc”
	Thuý KiÒu lµ mét thiÕu n÷ tµi s¾c vÑn toµn, sinh ra trong mét gia ®×nh trung l­u l­¬ng thiÖn. Trong mét buæi du xu©n, Thuý KiÒu gÆp Kim Träng, vµ tõ ®Êy hai ng­êi ®· bµy tá t©m t×nh, tù do ®Ýnh ­íc.
PhÇn thø hai: “Gia biÕn vµ l­u l¹c”
Nh­ng sau ®ã, gia ®×nh KiÒu bÞ m¾c oan, Thuý KiÒu ph¶i nhê em lµ Thuý V©n tr¶ nghÜa cho Kim Träng, cßn nµng b¸n m×nh chuéc cha. Tõ ®Êy, Thóy KiÒu bÞ bän bu«n ng­êi M· Gi¸m Sinh, Tó Bµ, Së Khanh lõa g¹t, ®Èy vµo lÇu xanh.
T¹i lÇu xanh, nµng ®­îc Thóc Sinh cøu vít ra ngoµi, nh­ng råi KiÒu bÞ Ho¹n Th­, vî c¶ Thóc Sinh, ghen tu«ng ®µy ®o¹. KiÒu trèn vµo cöa PhËt, nh­ng sau v« t×nh l¹i r¬i vµo lÇu xanh lÇn thø hai.
ë lÇu xanh, KiÒu may m¾n gÆp ®­îc Tõ H¶i vµ ®­îc ng­êi anh hïng gióp nµng b¸o ©n, b¸o o¸n. Do m¾c lõa quan Tæng ®èc Hå T«n HiÕn, Tõ H¶i quy hµng vµ bÞ giÕt, Thuý KiÒu bÞ lµm nhôc råi bÞ Ðp g¶ cho mét viªn thæ quan. §au ®ín, tñi nhôc, KiÒu trÇm m×nh xuèng s«ng TiÒn §­êng tù vÉn, nh­ng ®­îc s­ Gi¸c Duyªn cøu sèng.
PhÇn thø ba: “§oµn tô”
	VÒ sau, KiÒu ®­îc ®oµn tô víi gia ®×nh vµ gÆp l¹i Kim Träng.
C©u 2:
Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ thêi ®¹i, gia ®×nh, cuéc ®êi NguyÔn Du ®· cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc s¸ng t¸c “TruyÖn KiÒu”.
NguyÔn Du (1765 - 1820) cã tªn ch÷ lµ Tè Nh­, hiÖu lµ Thanh Hiªn, quª ë lµng Tiªn §iÒn, huyÖn Nghi Xu©n, tØnh Hµ TÜnh.
NguyÔn Du sinh tr­ëng trong mét thêi ®¹i cã nhiÒu biÕn ®éng d÷ déi: x· héi phong kiÕn ViÖt Nam cã nh÷ng khñng ho¶ng s©u s¾c, phong trµo n«ng d©n khëi nghÜa næ ra liªn tôc vµ kh¾p n¬i mµ ®Ønh cao lµ cuéc khëi nghÜa T©y S¬n ®· ®¸nh ®æ c¸c tËp ®oµn phong kiÕn Lª - TrÞnh, NguyÔn, quÐt s¹ch giÆc Xiªm La vµ M·n Thanh x©m l­îc. Sau ®ã triÒu ®¹i T©y S¬n sôp ®æ, chÕ ®é phong kiÕn triÒu NguyÔn ®­îc thiÕt lËp.
NguyÔn Du sinh tr­ëng trong mét gia ®×nh ®¹i quý téc, nhiÒu ®êi lµm quan vµ cã truyÒn thèng vÒ v¨n häc. Nh­ng cuéc sèng ªm ®Òm víi NguyÔn Du rÊt ng¾n ngñi, «ng tõng cã nhiÒu n¨m ph¶i l­u l¹c ë nhiÒu n¬i.
NguyÔn Du lµ ng­êi cã hiÓu biÕt réng, am hiÓu v¨n ho¸ d©n téc vµ v¨n ho¸ n­íc ngoµi, cã vèn sèng phong phó do tiÕp xóc víi nhiÒu c¶nh ®êi, con ng­êi ë nhiÒu miÒn ®Êt, tõng ®i sø Trung Quèc,... 
NguyÔn Du lµ con ng­êi cã tr¸i tim giµu lßng yªu th­¬ng con ng­êi.
ChÝnh thêi ®¹i, gia ®×nh vµ cuéc ®êi cña NguyÔn Du ®· cã ¶nh h­ëng s©u s¾c tíi c¸c t¸c phÈm cña «ng. Nh÷ng t¸c phÈm cña «ng mang tÇm vãc cña mét thiªn tµi. ¤ng ®· s¸ng t¸c kho¶ng 243 t¸c phÈm: ch÷ H¸n næi tiÕng nhÊt lµ “Thanh Hiªn thi tËp” cßn ch÷ N«m næi tiÕng nhÊt lµ “TruyÖn KiÒu” (cßn cã tªn kh¸c lµ “§o¹n tr­êng t©m thanh”).
C©u 3:
Giíi thiÖu gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña “TruyÖn KiÒu”
Gi¸ trÞ néi dung
Gi¸ trÞ hiÖn thùc.
TruyÖn KiÒu m« t¶ ch©n thùc vµ s©u s¾c x· héi ViÖt Nam thèi n¸t (cuèi Lª ®Çu NguyÔn). Nã ®· chµ ®¹p lªn lÏ ph¶i vµ ®Èy ng­êi v« téi ®Õn b­íc ®­êng cïng.
TruyÖn KiÒu lªn ¸n m¹nh mÏ thÕ lùc ®ång tiÒn mµ chñ yÕu lµ trong tay bän quan l¹i, bän bu«n thÞt b¸n ng­êi ®· biÕn con ng­êi thµnh n¹n nh©n cña ®ång tiÒn:
Mét ngµy l¹ thãi sai nha, 
Lµm cho khèc h¹i ch¼ng qua v× tiÒn.
...
Trong tay s½n cã ®ång tiÒn,
Dï r»ng ®æi tr¾ng thay ®en khã g×.
...
Cã ba tr¨m l¹ng viÖc nµy míi xong.
...
Quan l¹i v× tiÒn mµ hµnh h¹ ng­êi v« téi. Bän bu«n thÞt b¸n ng­êi v× tiÒn mµ ®Èy ng­êi phô n÷ vµo chèn lÇu xanh. Nh­ vËy, ®ång tiÒn ®· lµm cho c¶ x· héi ph¶i ®iªu ®øng.
“TruyÖn KiÒu”ph¶n kh¸ng quyÕt liÖt vµ gay g¾t c¸c thÕ lùc ®· ®Ì bÑp lªn nh©n c¸ch cña ng­êi phô n÷. “TruyÖn KiÒu” cßn ®Ò cao vÎ ®Ñp cña ng­êi phô n÷ tõ h×nh thÓ ®Õn t©m hån.
Gi¸ trÞ nh©n ®¹o.
NiÒm c¶m th­¬ng s©u s¾c tr­íc nh÷ng ®au khæ cña con ng­êi: x©y dùng nh©n vËt c« KiÒu víi 15 n¨m l­u l¹c, NguyÔn Du ®· thÓ hiÖn niÒm th­¬ng c¶m cña m×nh kh«ng ph¶i chØ víi nµng KiÒu mµ cßn víi tÊt c¶ nh÷ng ng­êi phô n÷ sèng d­íi x· héi phong kiÕn x­a kia.
	§au ®ín thay phËn ®µn bµ,
Lêi r»ng b¹c mÖnh còng lµ lêi chung.
(TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du)
Lªn ¸n, tè c¸o nh÷ng thÕ lùc tµn b¹o.
§Ò cao vµ tr©n träng vÎ ®Ñp cña ng­êi phô n÷ vµ nh÷ng kh¸t väng ch©n chÝnh cña hä:
Mét hai nghiªng n­íc nghiªng thµnh,
S¾c ®µnh ®ßi mét, tµi ®µnh ho¹ hai.
(TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du)
NguyÔn Du ®· ®Ò cao t×nh yªu ®«i løa tù do, trong s¸ng th«ng qua mèi t×nh Kim - KiÒu.
“X¨m x¨m b¨ng lèi v­ên khuya mét m×nh.”
Gi¸ trÞ nghÖ thuËt
NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt chÝnh diÖn: KiÒu, Tõ H¶i,... (x©y dùng b»ng bót ph¸p h×nh t­îng ho¸) vµ x©y dùng nh©n vËt ph¶n diÖn: M· Gi¸m Sinh, Tó Bµ, Së Khanh, Hå T«n HiÕn,... (bót ph¸p hiÖn thùc ho¸)
Ng«n ng÷ cña truyÖn: tinh tÕ, chÝnh x¸c, biÓu c¶m, ng«n ng÷ kÓ chuyÖn ®a d¹ng (trùc tiÕp, gi¸n tiÕp, nöa trùc tiÕp)
NghÖ thuËt miªu t¶ phong phó. Cèt truyÖn nhiÒu t×nh tiÕt phøc t¹p nh­ng rÊt dÔ hiÓu.