Ngữ văn 9 - Một số câu hỏi mở rộng, nâng cao

Mét sè c©u hái më réng,n©ng cao
Câu 1:Người kể chuyện “Chiếc lược ngà” là ai?Cáh chọn vai kể đó góp phần tạo nên thành công của chuyện ntn?
-Người kể là bác Ba- bạn ông Sáu.Bác Ba là người chứng kiến toàn bộ câu chuyện vÒ tình cha con giữa ông Sáu và bé Thu.Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng rất lớn:
+Làm câu chuyện trở nên khách quan, đáng tin cậy
+Khiến cho mạhc kể chuyện diễn ra tự nhiên .Người kể có thể xen những suy nghĩ,bình luận cá nhân giúp người đọc cùng chia sẻ suy nghĩ của mình về tình phụ tử cao đẹp.
Câu 2:Mạch cảm xúc trong bài thơ “Viếng lăng Bác” được triển khai theo tình tự nào?Vì sao nhà thơ dung từ “thăm”và cụm từ “giấc ngủ bình yên” trong khi biết sự thật là Bác đã ra đi?
-Mạch cảm xúc đựoc triển khai theo trình tự không gian,thời gian theo cuộc hành trình vào lăng viếng Bác:khổ đầu nói về tâm trạng của nhà thơ khi nhìn khung cảnh trước lăng Bác.Khổ thứ hai miêu tả dòng người vào lăng viếng Bác,khổ thứ 3 miêu tả cảm xúc của tác giả khi nhìn thấy bác trong lăng.Khổ cuối nói về ước nguyện của nhà thơ trước khi rời lăng.Có thể nói bài thơ chủ yếu tập trung miêu tả tâm trạng của chủ thể trữ tình,
-Sự thật là Bác đã ra đi nhưng nhà thơ vẫn sử dụng “thăm” và “giấc ngủ bình yên”nhằm mang ý nghĩa giảm nhẹ những đau đớn mất mát trước sự ra đi của Bác đồng thời thể hiện niềm kính trọng vô bờ trước tâm hồn cao đẹp của Người.
Câu 3:Trong “Chuyện người con gái Nam Xương”lúc vắng chồng Vũ nương hay chỉ vào bóng mình trên vách mà đùa là cha Đản.Chi tiết đó nói lên điều gì ở nhân vật này?Việc tác giả đưa vào cuối truyện yếu tố kì ảo nói về sự trở về chốc lát của Vũ Nương có làm tính bi kịch của tác phẩm mất đi không ?Vì sao?
-Yếu tố kì ảo tạo nên kết thúc có hậu cho tác phẩm,thÓ hiÖn ­íc m¬ ngµn ®êi cña nh©n d©n ta vÒ sù c«ng b»ng trong cuéc ®êi,ng­êi tèt dï ph¶i tr¶i qua bao oan khuÊt cuèi cïng còng sÏ ®­îc minh oan.Nh­ng tÝnh bi kÞch cña t¸c phÈm kh«ng v× thÕ mµ gi¶m ®i.Bëi lÏ: Vò N­¬ng cã trë l¹i d­¬ng thÕ rùc rì,uy nghi nh­ng chØ thÊp tho¸ng gi÷a dßng lóc Èn lóc hiÖn víi lêi tõ t¹ ngËm ngïi”§A t¹ t×nh chµng thiÕp ch¼ng thÓ trë vÒ nh©n gian ®­îc n÷a”råi trong chèc l¸t bãng nµng mê nh¹t dÇn vµ biÕn mÊt.TÊt c¶ chØ lµ ¶o ¶nh,lµ chót an ñi cho ng­êi b¹c phËn,h¹nh phóc thùc sù ®©u cßn cã thÓ lµm l¹i ®ù¬c n÷a.Vµ chµng Tr­¬ng vÉn ph¶i tr¶ gi¸ cho hµnh ®éng phò phµng cña m×nh,bëi trªn bÕn hoµng Giang vÉn cã 1 ng­êi ®µn «ng go¸ vî,mét ®øa bÐ mÊt mÑ tõ thuë Êu th¬ vµ 1 ng­êi ®µn bµ v× oan khiªn mµ gieo m×nh xuèng s«ng tù vÉnTÝnh bi kÞch cña truyÖn vÉn tiÒm Èn ngay trong c¸i lung linh k× ¶o vµ ®iÒu ®ã mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh niÒm th­¬ng c¶m cña t¸c gi¶ víi sè phËn bi th¶m cña ng­êi phô n÷ d­íi chÕ ®é phong kiÕn.
C©u 4,ý nghÜa nhan ®Ò cña “TruyÒn k× m¹n luc”
- TruyÒn k× m¹n lôc lµ ghi chÐp t¶n m¹n nh÷ng truyÖn k× l¹ l­u truyÒn trong nh©n gian.TruyÖn ®ù¬c xem lµ ¸ng thiªn cæ k× bót gåm 20 truyÖn,®Ò tµi phong phó göi g¾m nhiÒu t©m t­ t×nh c¶m,nhËn thøc vµ kh¸t väng cña ng­êi trÝ thøc cã l­¬ng tri tr­íc nh÷ng vÊn ®Ò lín cña thêi ®¹i,cña con ng­êi.
C©u 5,Tr×nh bµy ng¾n gän ý nghÜa 2 c©u cuèi “con l¨n,l¨n,l¨n m·i råi sÏ c­êi vang vì tan vµo lßng mÑ-Vµ kh«ng ai trªn thÕ gian nµy biÕt mÑ con ta ë chèn nµo”. 
-So s¸nh t×nh mÑ con tr¬ng mèi quan hÖ m©y-tr¨ng,biÕn-bê lµ mét so s¸nh ®éc ®¸o,t×nh mÑ con nhê vËy ®­îc n©ng lªn tÇm vò trô.ë 2 c©u nµy t×nh mÑ con cßn ®­îc n©ng cao h¬n “con l¨n,l¨n,l¨n m·i råi sÏ c­êi vangvì tan vµo lßng mÑ-Vµ kh«ng ai trªn thÕ gian nµy biÕt mÑ con ta ë chèn nµo”.T×nh mÉu tö ®· hoµ vµo nhau,tån t¹i kh¾p n¬i trong vò trô va trë nªn thiªng liªng bÊt diÖt.
Câu 6 : So sánh hình ảnh người lính cách mạng qua hai bài thơ “Đồng chí” và “Tiểu đội xe không kính”.
1, Nh÷ng §iÓm chung:
* Về đề tài: Cïng viÕt vÒ ®Ò tµi ng­êi lÝnh trong kh¸ng chiÕn .
*VÒ néi dung:
-Nh÷ng ng­êi lÝnh ®Òu lµ nh÷ng ng­êi yªu n­íc,c¨m thï giÆc,cã t×nh ®ång chÝ ®ång ®éi s©u s¾c.
Có thể phân tích các câu thơ “Giếng nước gốc đa nhớ người ra trận” (Đồng chí) và “Xe vẫn chạy vì miền nam phía trước” (Tiểu đội xe không kính), cử chỉ nắm tay chất chứa bao tình cảm không lời trong cả hai bài thơ thể hiện sự gắn bó cña t×nh ®ång ®éi .
- Vượt qua mọi khó khăn gian khổ để quyết tâm tiêu diệt giặc hoàn thành nhiệm vụ:
 	Tất cả những khó khăn gian khổ, thử thách được tái hiện bằng những chi tiết hết sức thật, không né tránh tô vẽ trong cả hai bài thơ=>Thế mà, các chiến sĩ vÉn ngoan cường “chờ giặc tới”, “ung dung nhìn thẳng”.
-Lạc quan tin tưởng: Từ “miệng cười buốt giá” của anh bộ đội kháng chiến chống Pháp đến “nhìn nhau mặt lấm cười ha ha” của anh lính lái xe thời chống Mỹ đều thể hiện tinh thần lạc quan, khí phách anh hùng.
2. nh÷ng ®iÓm riªng
 - Bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu thể hiện người lính nông dân thời kỳ đầu cuộc kháng chiến chống Pháp với vẻ đẹp giản dị, mộc mạc mà sâu sắc. Tình đồng chí thiêng liêng hòa quyện với tình giao tiếp khi lý tưởng chiến đấu đã rực sáng trong tâm hồn.
 “Súng bên súng đầu sát bên đầu
 Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ
 Đồng chí!”
 - Bài thơ “Tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật thể hiện người lính lái xe trong cuộc kháng chiến chống Mỹ với vẻ đẹp trẻ trung, ngang tàng. Đây là thế hệ những người lính có học vấn, có bản lĩnh chiến đấu, có tâm hồm nhạy cảm, có tính cách riêng mang chất “lính”đáng yêu. Với trái tim yêu nước cháy bỏng.Họ quan niªm tất cả vì miền Nam ruột thịt:
 	“Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
 	Chỉ cần trong xe có một trái tim”
3: Đánh giá chung
 - Hình tượng người lính dù ở thời kỳ kháng chiến chống Pháp hay kháng chiến chống Mỹ đều mang phẩmchất cao đẹp của “anh bộ đội cụ Hồ” thời đại đã cung cấp cho các nhà thơ nhưng nguyên mẫu đẹp đẽ, họ tại nên những hình tượng làm xúc động lòng người.
 - Viết về những người lính, các nhà thơ nói về chính mình và những người đồng đội của mình. Vì thế, hình tượng người linh chân thật và sinh động.
C©u 7: ý nghÜa nhan ®Ò cña v¨n b¶n “Mïa xu©n nho nhá”
“Mïa xu©n nho nhá” lµ mét s¸ng t¹o bÊt ngê ,®éc ®¸o mµ tù nhiªn, hîp lý cña nhµ th¬, bëi mïa xu©n vèn lµ mét kh¸i niÖm chØ thêi gian thÕ mµ ë ®©y “ mïa xu©n” l¹i cã khèi,cã h×nh ,mét h×nh hµi nho nhá thËt xinh x¾n. Mïa xu©n ®· trë thµnh mét Èn dô nãi vÒ kh¸t väng,mét lÏ sèng cao ®Ñp,mét ý thøc khiªm nh­êng gãp søc m×nh lµm ®Ñp thªm mïa xu©n cña thiªn nhiªn, ®Êt n­íc ®ång thêi cã ý nghÜa kh¼ng ®Þnh cho kh¸t väng d©ng hiÕn miÖt mµi, kh«ng mÖt mái cña t¸c gi¶ . 
C©u 8: ý nghÜa nhan ®Ò cña v¨n b¶n “ChiÕc l­îc ngµ”
C©u chuyÖn vÒ chiÕc l­îc b»ng ngµ kh«ng chØ nãi lªn t×nh cha con s©u nÆng th¾m thiÕt mµ cßn gîi cho ng­êi ®äc suy ngÉm vµ thÊm thÝa nh÷ng mÊt m¸t ®au th­¬ng mµ chiÕn tranh ®· g©y ra cho bao nhiªu gia ®×nh ®ång thêi chÝnh c©y l­îc b»ng ngµ ®· trë thµnh kû vËt,thµnh biÓu t­îng thiªng liªng cña t×nh phô tö
C©u 9: ý nghÜa nhan ®Ò cña v¨n b¶n : “Nh÷ng ng«i sao xao x«i”
Nh÷ng ng«i sao xa x«i lµ mét Èn dô chØ nh÷ng c« g¸i thanh niªn xung phong trªn cao ®iÓm träng yÕu cña tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n.VÎ ®Ñp t©m hån cña hä,nh÷ng chiÕn c«ng lÆng thÇm cña hä m·i to¶ s¸ng,lung linh,lÊp l¸nh ®Ñp vµ bÝ Èn nh­ nh÷ng ng«i sao xa x«i.
C©u 10: ý nghÜa nhan ®Ò cña v¨n b¶n: “Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh”
-§Æt tªn cho t¸c phÈm cña m×nh lµ “Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh”,míi nghe cã vÎ nh­ thõa 2 ch÷ “bµi th¬” nh­ng ®©y chÝnh lµ mét dông ý cña Ph¹m TiÕn DuËt.TiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh lµ mét thùc tÕ trÇn trôi thiÕu thèn cã thËt n¬i chiÕn tr­êng. Nh­ng t¸c gi¶ ®· nh×n thÊy vµ tr©n träng vÎ ®Ñp,chÊt th¬ to¸t lªn tõ hiÖn thùc thiÕu thèn,khèc liÖt cña chiÕn tranh vµ chÊt th¬ cña tuæi trÎ hiÖn ngang dòng c¶m v­ît lªn trªn gian khæ. Bëi vËy tªn bµi th¬ võa ®éc ®¸o,míi l¹ võa to¸t lªn nghÞ lùc sèng vµ chiÕn ®Êu cña nh÷ng ng­êi anh hïng trÎ tuæi trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu n­íc cña d©n téc.
C©u 11: ý nghÜa nhan ®Ò cña v¨n b¶n : “LÆng lÏ Sa pa”
-Nh¾c ®Õn Sa Pa ng­êi ta th­êng nghÜ ®Õn sù nghØ ng¬i,nghÜ ®Õn nh÷ng ®åi th«ng b¹t ngµn m©y phñ vµ c¸i lÆng yªn mu«n thuë cña ®åi nói Sa paNh­ng ®»ng sau vÎ ngoµi lÆng lÏ ®ã lµ nh÷ng con ng­êi ®ang ngµy ®ªm miÖt mµi ,s«i næi, nhiÖt t×nh lµm viÖc vµ cèng hiÕn cho ®Êt n­íc.
C©u 12: V× sao khi chøng kiÕn gi©y phót cha con Thu nhËn nhau “bµ con xung quanh” “kh«ng cÇm næi n­íc m¾t” vµ “t«i bçng thÊy khã thë nh­ cã bµn tay ai n¾m lÊy tr¸i tim m×nh”?
- Tình yêu ba trong bé Thu đã trỗi dậy mãnh liệt vào cái giây phút bất ngờ nhất, giây phút anh Sáu lên đường trong nỗi đau vì không được con đón nhận.Bằng sự quan sát tinh tế, bác Ba là người đầu tiên nhận ra sự thay đổi của Thu trong “vẻ mặt sầm lại buồn rầu”, “đôi mắt như to hơn nhìn với vẻ nghĩ ngợi sâu xa”. Điều đó cho thấy trong tâm hồn đứa trẻ nhạy cảm như Thu đã có ý thức về cảm giác chia li, giây phút này em thèm biểu lộ tình yêu với ba hơn hết, nhưng sự ân hận về những gì mình đã làm ba buồn khiến em không dám bày tỏ. Để rồi tình yêu ba trào dâng mãnh liệt trong em vào khoảnh khắc ba nhìn em với cái nhìn trìu mến, giọng nói ấm áp “thôi, ba đi nghe con!”. Đúng vào lúc không một ai ngờ tới, kể cả anh Sáu, Thu thốt lên tiếng kêu thét “Ba...a...a...ba!”. “Tiếng kêu của nó như tiếng xé, xé sự im lặng và ruột gan mọi người nghe thật xót xa. Đó là tiếng “ba” nó cố kìm nén trong bao nhiêu năm nay, tiếng “ba” như vỡ tung ra từ đáy lòng nó”. Tiếng gọi thân thương ấy đứa trẻ nào cũng gọi đến thành quen nhưng với cha con Thu là nỗi khát khao của 8 năm trời cách xa thương nhớ. Đó là tiếng gọi của trái tim, của tình yêu trong lòng đứa bé 8 tuổi mong chờ giây phút gặp ba. Đi liền với tiếng gọi là những cử chỉ vồ vập, cuống quýt trong nỗi ân hận của Thu: chạy xô tới, chạy thót lên, dang chặt hai tay ôm lấy cổ ba, hôn ba cùng khắp, hôn tóc, hôn cổ, hôn vai, hôn cả vết thẹo dài trên má, khóc trong tiếng nấc, kiên quyết không cho ba đi... Cảnh tượng ấy tô đậm thêm tình yêu mãnh liệt, nỗi khát khao ch¸y báng mà Thu dành cho ba. §©y chÝnh lµ khoảnh khắc đẹp nhất của tình phô tö bëi cả hai cha con anh đã chờ đợi trong tám năm chỉ để có vài phút ngắn ngủi này.ChÝnh ®iÒu ®ã ®· lµm cho mọi người xung quanh không ai cầm được nước mắt và bác Ba “bỗng thấy khó thở như có bàn tay ai nắm lÊy trái tim mình”.