ÔN TẬP NGỮ VĂN 9 - HỌC KỲ II
A. NGỮ PHÁP
BÀI 1: Khởi ngữ
Câu 1: Thế nào là khởi ngữ ?
- Là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
- Trước khởi ngữ, thường có thể thêm các quan hệ từ như: về, đối với. Đó là dấu hiệu phân biệt khởi ngữ với chủ ngữ trong câu.
- Sau khởi ngữ có thể thêm trợ từ “thì”.
Câu 2: Đặt câu có khởi ngữ.
VD: Đối với mình thì lòng nhân ái là một đức tính không thể thiếu được của con người.
BÀI 2: Các thành phần biệt lập:
Thành phần biệt lập: Là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu. Thành phần tình thái, cảm thán, gọi – đáp, phụ chú là những thành phần biệt lập.
Câu 1: Thế nào là thành phần tình thái?
- TPTT được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu. (có lẽ, chắc, hình như )
- Ví dụ: Hình như, trời sắp mưa
Câu 2: Thế nào là thành phần cảm thán?
- TPCT được dùng để bộc lộ tâm lý của người nói (buồn, vui, mừng, giận.)
- Ví dụ: Trời ơi, cái lọ hoa bị vỡ rồi!
Câu 3: Thế nào là thành phần gọi – đáp?
- TPGĐ được dùng để tạo lập hoặc để duy trì quan hệ giao tiếp.
- Ví dụ: - Này, mấy cậu đi đâu vậy?
- À, bọn mình đi đá banh.
OÂN TAÄP NGÖÕ VAÊN 9 - HOÏC KYØ II A. NGÖÕ PHAÙP BAØI 1: Khôûi ngöõ · Caâu 1: Theá naøo laø khôûi ngöõ ? - Laø thaønh phaàn caâu ñöùng tröôùc chuû ngöõ ñeå neâu leân ñeà taøi ñöôïc noùi ñeán trong caâu. - Tröôùc khôûi ngöõ, thöôøng coù theå theâm caùc quan heä töø nhö: veà, ñoái vôùi. Ñoù laø daáu hieäu phaân bieät khôûi ngöõ vôùi chuû ngöõ trong caâu. - Sau khôûi ngöõ coù theå theâm trôï töø “thì”. · Caâu 2: Ñaët caâu coù khôûi ngöõ. VD: Ñoái vôùi mình thì loøng nhaân aùi laø moät ñöùc tính khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa con ngöôøi. BAØI 2: Caùc thaønh phaàn bieät laäp: ¯ Thaønh phaàn bieät laäp: Laø nhöõng boä phaän khoâng tham gia vaøo vieäc dieãn ñaït nghóa söï vieäc cuûa caâu. Thaønh phaàn tình thaùi, caûm thaùn, goïi – ñaùp, phuï chuù laø nhöõng thaønh phaàn bieät laäp. · Caâu 1: Theá naøo laø thaønh phaàn tình thaùi? - TPTT ñöôïc duøng ñeå theå hieän caùch nhìn cuûa ngöôøi noùi ñoái vôùi söï vieäc ñöôïc noùi ñeán trong caâu. (coù leõ, chaéc, hình nhö ) - Ví duï: Hình nhö, trôøi saép möa · Caâu 2: Theá naøo laø thaønh phaàn caûm thaùn? - TPCT ñöôïc duøng ñeå boäc loä taâm lyù cuûa ngöôøi noùi (buoàn, vui, möøng, giaän...) - Ví duï: Trôøi ôi, caùi loï hoa bò vôõ roài! · Caâu 3: Theá naøo laø thaønh phaàn goïi – ñaùp? - TPGÑ ñöôïc duøng ñeå taïo laäp hoaëc ñeå duy trì quan heä giao tieáp. - Ví duï: - Naøy, maáy caäu ñi ñaâu vaäy? - AØ, boïn mình ñi ñaù banh. · Caâu 4: Theá naøo laø thaønh phaàn phuï chuù ? - TPPC ñöôïc duøng ñeå boå sung moät soá chi tieát cho noäi dung chính cuûa caâu. - TPPC thöôøng ñöôïc ñaët giöõa hai daáu gaïch ngang, hai daáu phaåy, hai daáu ngoaëc ñôn, hoaëc giöõa moät daáu gaïch ngang vôùi moät daáu phaåy. Nhieàu khi coøn ñöôïc ñaët sau daáu hai chaám. - Ví duï: Haø Noäi, thuû ñoâ nöôùc Vieät Nam, laø nôi toâi ñöôïc sinh ra. BAØI 3: Lieân keát caâu vaø ñoaïn vaên: ¯ Caùc ñoaïn vaên trong moät vaên baûn cuõng nhö caùc caâu trong moät ñoaïn vaên phaûi lieân keát chaët cheõ vôùi nhau veà noäi dung vaø hình thöùc. v Veà noäi dung: - Caùc ñoaïn vaên phaûi phuïc vuï chuû ñeà chung cuûa vaên baûn, caùc caâu phaûi phuïc vuï chuû ñeà chung cuûa ñoaïn vaên (lieân keát chuû ñeà). - Caùc ñoaïn vaên vaø caùc caâu phaûi ñöôïc saép xeáp theo moät trình töï hôïp lí (lieân keát loâ-gíc) v Veà hình thöùc: Coù theå ñöôïc lieân keát baèng moät soá bieän phaùp chính sau: Pheùp laëp töø ngöõ: · Laëp laïi ôû caâu ñöùng sau töø ngöõ ñaõ coù ôû caâu tröôùc. - VD: Vaên ngheä ñaõ laøm cho taâm hoàn hoï thöïc ñöôïc soáng. Lôøi göûi cuûa vaên ngheä laø söï soáng. (Nguyeãn Ñình Thi – Tieáng noùi cuûa vaên ngheä) 2. Pheùp ñoàng nghóa, traùi nghóa vaø lieân töôûng: · Söû duïng ôû caâu ñöùng sau caùc töø ñoàng nghóa, traùi nghóa hoaëc cuøng tröôøng lieân töôûng vôùi töø ngöõ ñaõ coù ôû caâu tröôùc. - VD: Nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái vaãn hay hieàn laønh. Muoán aùc phaûi laø keû maïnh. (Nam Cao – Chí Pheøo) 3. Pheùp theá : · Söû duïng ôû caâu ñöùng sau caùc töø ngöõ coù taùc duïng thay theá töø ngöõ ñaõ coù ôû caâu tröôùc - Ñaïi töø thay theá: ñaây, ñoù, aáy, theá, kia, vaäy... noù, haén, hoï... - Toå hôïp “danh töø + chæ töø”: caùi naøy, vieäc aáy, ñieàu ñoù... - Caùc yeáu toá ñöôïc thay theá coù theå laø: danh töø, ñoäng töø, tính töø, hoaëc cuïm chuû - vò. VD: Nghe anh goïi, con beù giaät mình. Noù ngô ngaùc, laï luøng. Pheùp noái: · Söû duïng ôû caâu ñöùng sau caùc töø ngöõ bieåu thò quan heä vôùi caâu tröôùc. Caùc töø ngöõ duøng trong pheùp noái thöôøng ñöùng tröôùc chuû ngöõ goàm coù: - Quan heä töø: vaø, roài, nhöng, maø, coøn, neân, vì, neá, tuy, ñeå... - Toå hôïp “quan heä töø + ñaïi töø”: vì vaäy, neáu theá, tuy theá, theá thì, vaäy neân... - Nhöõng toå hôïp kieåu quaùn ngöõ: nhìn chung, toùm laïi, theâm vaøo ñoù, vaû laïi, hôn nöõa, vôùi laïi... - Caùc kieåu quan heä pheùp noái thöôøng gaëp laø: boå sung, nguyeân nhaân (vaø heä quaû), ñieàu kieän, nghòch ñoái (vaø nhöôïng boä), muïc ñích, thôøi gian. - Ví duï: Anh aáy ñi du hoïc caùch ñaây hai naêm. Vì vaäy, chuùng toâi khoâng coøn gaëp nhau nöõa. BAØI 4: Phaân bieät nghóa töôøng minh vaø haøm yù: Theá naøo laø nghóa töôøng minh? Cho ví duï. · Laø phaàn thoâng baùo ñöôïc dieãn ñaït tröïc tieáp baèng töø ngöõ trong caâu. VD: Taám vaûi naøy trình baøy hoa vaên raát ñeïp. 2. Theá naøo laø haøm yù? Cho ví duï · Haøm yù laø phaàn thoâng baùo tuy khoâng ñöôïc dieãn ñaït tröïc tieáp 0baèng töø ngöõ trong caâu nhöng coù theå suy ra töø nhöõng töø ngöõ aáy. Ví duï: A: - Toái nay hai ñöùa mình ñi xem phim? B: - Mình chöa laøm xong baøi vaên. (Toái nay mình baän laøm baøi, khoâng ñi ñöôïc) A: - Ñaønh vaäy! BAØI 5: Toång keát ngöõ phaùp I. Danh töø, ñoäng töø, tính töø: YÙ nghóa khaùi quaùt Khaû naêng keát hôïp Chöùc vuï cuù phaùp thöôøng ñaûm nhieäm Keát hôïp veà phía tröôùc Töø loaïi Keát hôïp veà phía sau Chæ ngöôøi, vaät, hieän töôûng, khaùi nieäm nhöõng, caùc, moät, moãi, moïi... Danh töø naøy, kia, aáy, ñoù, noï... Chuû ngöõ Chæ caùc haønh ñoäng, traïng thaùi cuûa vaät. haõy, ñöøng, chôù, ñaõ, ñang, seõ, vöøa, môùi, cuõng, coøn... Ñoäng töø roài Vò ngöõ (thaønh toá chính ôû vò ngöõ) Chæ ñaëc ñieåm, tính chaát cuûa vaät, haønh ñoäng, traïng thaùi. vaãn, coøn, ñang, raát, quaù, hôi... Tính töø laém, quaù Vò ngöõ (thaønh toá chính ôû vò ngöõ) II. CAÙC TÖØ LOAÏI KHAÙC Soá töø Ñaïi töø Löôïng töø Chæ töø Phoù töø Quan heä töø Trôï töø Tình thaùi töø Thaùn töø Laø nhöõng töø chæ soá löôïng vaø thöù töï cuûa söï vaät. Duøng ñeå troû ngöôøi, söï vaät, hoaït ñoäng, tính chaát.. ñöôïc noùi ñeán trong moät ngöõ caûnh nhaát ñònh cuûa lôøi noùi hoaëc duøng ñeå hoûi. Laø nhöõng töø chæ löôïng ít hay nhieàu cuûa söï vaät. Laø töø duøng ñeå troû vaøo söï vaät, nhaèm xaùc ñònh vò trí cuûa söï vaät trong khoâng gian hoaëc thôøi gian. Laø nhöõng töø chuyeân ñi keøm vôùi ÑT, TT ñeå boå sung yù nghóa cho ÑT, TT. Duøng ñeå bieåu thò caùc yù nghóa quan heä nhö sôû höõu, so saùnh, nhaân quaû giöõa caùc boä phaän caâu hay giöõa caâu vôùi caâu trong ñoaïn vaên. Laø nhöõng töø chuyeân ñi keøm moät töø ngöõ trong caâu ñeå nhaán maïnh hoaëc bieåu thò thaùi ñoä ñaùnh giaù söï vaät, söï vieäc ñöôïc noùi ñeán ôû töø ngöõ ñoù. Laø nhöõng töø ñöôïc theâm vaøo caâu ñeå taïo caâu nghi vaán, caàu khieán, caûm thaùn vaø bieåu thò caùc saéc thaùi tình caûm cuûa ngöôøi noùi. Duøng ñeå boäc loä tình caûm, caûm xuùc, cuûa ngöôøi noùi hoaëc duøng ñeå goïi ñaùp. III. PHAÂN LOAÏI CUÏM TÖØ: Cuïm danh töø Cuïm ñoäng töø Cuïm tính töø Laø loaïi toå hôïp töø do danh töø vôùi moät soá töø ngöõ phuï thuoäc noù taïo thaønh. Hoaït ñoäng trong caâu gioáng nhö moät danh töø. Laø loaïi toå hôïp töø do ñoäng töø laøm trung taâm keát hôïp vôùi moät soá töø ngöõ phuï thuoäc noù taïo thaønh. Hoaït ñoäng trong caâu gioáng nhö moät ñoäng töø. Laø loaïi toå hôïp töø do tính töø laøm trung taâm keát hôïp vôùi moät soá töø ngöõ phuï thuoäc noù taïo thaønh. Hoaït ñoäng trong caâu gioáng nhö moät tính töø. IV. HEÄ THOÁNG CAÂU TIEÁNG VIEÄT Caâu ñôn Caâu ñaëc bieät Caâu gheùp Laø loaïi caâu do moät cuïm C-V taïo thaønh, duøng ñeå giôùi thieäu, taû hoaëc keå veà moät söï vieäc, söï vaät hay ñeå neâu moät yù kieán. + Caâu traàn thuaät ñôn coù töø laø + Caâu traàn thuaät ñôn khoâng coù töø laø. Laø caâu khoâng caáu taïo theo moâ hình CN – VN thöôøng duøng ñeå: neâu leân thôøi gian, nôi choán, lieät keâ, thoâng baùo, boäc loä caûm xuùc, goïi ñaùp. Laø nhöõng caâu do hai hoaëc nhieàu cuïm C – V khoâng bao chöùa nhau taïo thaønh. Moãi cuïm C – V naøy ñöôïc goïi laø moät veá caâu. Caùc veá thöôøng ñöôïc noái vôùi nhau theo hai caùch: duøng töø noái hoaëc khoâng duøng töø noái. B. TAÄP LAØM VAÊN: Nghò luaän vaên hoïc - Nghò luaän veà moät ñoaïn thô, baøi thô. - Nghò luaän veà moät taùc phaåm truyeän hoaëc ñoaïn trích (Nghò luaän veà nhaân vaät vaên hoïc). C. VAÊN: BAØI 1: Baøn veà vieäc ñoïc saùch (Chu Quang Tieàm) · Theo yù kieán cuûa Chu Quang Tieàm trong “Baøn veà ñoïc saùch”, haõy cho bieát taàm quan troïng cuûa vieäc ñoïc saùch? Chuùng ta caàn coù caùch ñoïc saùch nhö theá naøo? - Ñoïc saùch laø con ñöôøng quan troïng ñeå tích luõy, naâng cao hoïc vaán. - Caàn keát hôïp ñoïc roäng vôùi ñoïc saâu, giöõa ñoïc saùch thöôøng thöùc vôùi ñoïc saùch chuyeân moân. Vieäc ñoïc saùch phaûi coù keá hoaïch, coù muïc ñích kieân ñònh chöù khoâng tuøy höùng, phaûi vöøa ñoïc vöøa nghieàn ngaãm. BAØI 2: Tieáng noùi cuûa vaên ngheä (Nguyeãn Ñình Thi) · Qua baøi “Tieáng noùi cuûa vaên ngheä” cuûa Nguyeãn Ñình Thi, em hieåu vaên ngheä laø gì? Taùc duïng cuûa vaên ngheä ñoái vôùi con ngöôøi? - Vaên ngheä laø moái daây ñoàng caûm kì dieäu giöõa ngheä só vôùi baïn ñoïc qua nhöõng rung ñoäng maõnh lieät, saâu xa cuûa traùi tim. - Vaên ngheä giuùp cho con ngöôøi ñöôïc soáng phong phuù hôn vaø töï hoaøn thieän nhaân caùch, taâm hoàn mình. BAØI 3: Chuaån bò haønh trang vaøo theá kyû môùi (Vuõ Khoan) · Ñeå chuaån bò haønh trang vaøo theá kyû môùi, theá heä treû Vieät Nam caàn laøm gì? - Caàn nhìn roõ caùi maïnh, caùi yeáu cuûa con ngöôøi Vieät Nam ñeå reøn cho mình nhöõng ñöùc tính vaø thoùi quen toát: + Caùi maïnh cuûa con ngöôøi Vieät Nam laø gì? g Thoâng minh, nhaïy beùn vôùi caùi môùi, caàn cuø saùng taïo, raát ñoaøn keát ñuøm boïc nhau trong thôøi kyø choáng ngoaïi xaâm. + Caùi yeáu caàn khaéc phuïc cuûa con ngöôøi Vieät Nam laø gì? g Thieáu kieán thöùc cô baûn, keùm khaû naêng thöïc haønh, thieáu ñöùc tính tæ mæ, khoâng coi troïng nghieâm ngaët qui trình coâng ngheä, thieáu tính coäng ñoàng trong laøm aên. Vì vaäy, chuùng ta caàn phaùt huy maët maïnh, khaéc phuïc ñieåm yeáu, hình thaønh thoùi quen toát ngay töø vieäc nhoû. BAØI 4: Choù soùi vaø cöøu trong thô nguï ngoân cuûa La Phoâng-ten (Hi-poâ-lít Ten) - Toùm taét noäi dung cuûa vaên baûn “Choù soùi vaø cöøu...” (HS töï toùm taét) - Baèng caùch so saùnh hình töôïng con cöøu vaø con choù soùi trong thô nguï ngoân cuûa La Phoâng – ten vôùi nhöõng doøng vieát veà hai con vaät aáy cuûa nhaø khoa hoïc Buy – phoâng, H. Ten ñaõ neâu baät ñaëc tröng saùng taùc ngheä thuaät laø in ñaäm daáu aán caùch nhìn, caùch nghó rieâng cuûa nhaø vaên. BAØI 5: “Con coø” cuûa Cheá Lan Vieân · Caâu 1: Trình baøy khaùi quaùt noäi dung, ngheä thuaät baøi thô “Con coø” cuûa Cheá Lan Vieân? - Khai thaùc hình töôïng con coø trong nhöõng caâu haùt ru, baøi thô “Con coø” cuûa Cheá Lan Vieân ngôïi ca tình meï vaø yù nghóa cuûa lôøi ru ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa con ngöôøi. - Baøi thô thaønh coâng trong vieäc vaän duïng saùng taïo ca dao, coù nhöõng caâu thô ñuùc keát ñöôïc nhöõng suy ngaãm saâu saéc. · Caâu 2: Hoïc thuoäc loøng baøi thô “Con coø” cuûa Cheá Lan Vieân. Noäi dung chính caùc ñoaïn. Ñaïi yù. Hoaøn caûnh saùng taùc: Baøi thô “Con coø” ñöôïc saùng taùc naêm 1962, in trong taäp thô “Hoa ngaøy thöôøng – Ch ... nho nhoû? - Baøi thô Muøa xuaân nho nhoû laø tieáng loøng thieát tha yeâu meán vaø gaén boù vôùi ñaát nöôùc, vôùi cuoäc ñôøi, theå hieän öôùc nguyeän chaân thaønh cuûa nhaø thô ñöôïc coáng hieán cho ñaát nöôùc, goùp moät “muøa xuaân nho nhoû” cuûa mình vaøo muøa xuaân lôùn cuûa cuoäc ñôøi. - Baøi thô theo theå naêm tieáng, coù nhaïc ñieäu trong saùng, tha thieát, gaàn guõi vôùi daân ca, nhieàu hình aûnh ñeïp, giaûn dò, gôïi caûm, nhöõng so saùnh vaø aån duï saùng taïo. · Caâu 2: Hoïc thuoäc loøng baøi thô Muøa xuaân nho nhoû. Noäi dung chính caùc ñoaïn. Ñaïi yù. Hoaøn caûnh saùng taùc: Baøi thô ñöôïc vieát khoâng bao laâu tröôùc khi nhaø thô qua ñôøi (thaùng 11 / 1980). · Caâu 3: Trình baøy tieåu söû nhaø thô Thanh Haûi - Thanh Haûi (1930 – 1980) teân khai sinh laø Phaïm Baù Ngoaõn, queâ ôû huyeän Phong Ñieàn, tænh Thöøa Thieân - Hueá. OÂng hoaït ñoäng vaên ngheä töø cuoái nhöõng naêm khaùng chieán choáng Phaùp. Trong thôøi kì choáng Myõ, Thanh Haûi ôû laïi queâ höông hoaït ñoäng vaø laø moät trong nhöõng caây buùt coù coâng xaây döïng neàn vaên hoïc caùch maïng ôû mieàn Nam töø nhöõng ngaøy ñaàu. BAØI 7: “Vieáng laêng Baùc” cuûa Vieãn Phöông. · Caâu 1: Trình baøy khaùi quaùt noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa baøi thô? - Baøi thô theå hieän loøng thaønh kính vaø nieàm xuùc ñoäng saâu saéc cuûa nhaø thô ñoái vôùi Baùc Hoà trong moät laàn vaøo laêng vieáng Baùc. - Baøi thô coù gioïng ñieäu trang troïng vaø tha thieát, nhieàu hình aûnh aån duï ñeïp vaø gôïi caûm, ngoân ngöõ bình dò maø coâ ñuùc. · Caâu 2: Hoïc thuoäc loøng baøi thô Vieáng laêng Baùc. Noäi dung chính caùc ñoaïn. Ñaïi yù. - Hoaøn caûnh saùng taùc: Baøi thô “Vieáng laêng Baùc” ñöôïc saùng taùc naêm 1976, khi laêng Chuû tòch Hoà Chí Minh vöøa khaùnh thaønh, Vieãn Phöông ra thaêm mieàn Baéc, vaøo laêng vieáng Baùc Hoà. · Caâu 3: Trình baøy tieåu söû nhaø thô Vieãn Phöông - Vieãn Phöông teân laø Phan Thanh Vieãn, sinh 1928 queâ ôû An Giang, trong khaùng chieán choáng Phaùp vaø choáng Myõ, oâng hoaït ñoäng ôû Nam Boä, laø moät trong nhöõng caây buùt coù maët sôùm nhaát cuûa löïc löôïng vaên ngheä giaûi phoùng mieàn Nam thôøi kyø choáng Myõ cöùu nöôùc. BAØI 8: “Sang thu” cuûa Höõu Thænh · Caâu 1: Trình baøy khaùi quaùt noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa baøi thô? - Bieán chuyeån cuûa thieân nhieân nheï nhaøng maø roõ reät luùc giao muøa töø cuoái haï sang ñaàu thu qua söï caûm nhaän tinh teá cuûa nhaø thô. - Hình aûnh thieân nhieân ñöôïc gôïi taû baèng nhieàu caûm giaùc tinh nhaïy, ngoân ngöõ chính xaùc, gôïi caûm. · Caâu 2: Hoïc thuoäc loøng baøi thô Sang thu. Noäi dung chính caùc ñoaïn. Ñaïi yù. - Hoaøn caûnh saùng taùc: Baøi Sang thu ñöôïc saùng taùc vaøo gaàn cuoái naêm 1977, in laàn ñaàu treân baùo Vaên ngheä, sau ñoù in trong taäp thô “Töø chieán haøo ñeán thaønh phoá” · Caâu 3: Trình baøy tieåu söû nhaø thô Höõu Thænh? - Höõu Thænh teân ñaày ñuû laø Nguyeãn Höõu Thænh, sinh 1942 queâ ôû Tam Döông, Vónh Phuùc. Nhaäp nguõ naêm 1963 vaøo binh chuûng Taêng – Thieát giaùp roài trôû thaønh caùn boä vaên hoaù, tuyeân huaán trong quaân ñoäi vaø baét ñaàu saùng taùc thô. OÂâng tham gia Ban chaáp haønh Hoäi nhaø vaên VN khoaù III, IV, V. Töø naêm 2000, laø Toång thö kí Hoäi nhaø vaên Vieät Nam. BAØI 9 “Noùi vôùi con” cuûa Y Phöông · Caâu 1: Trình baøy khaùi quaùt noäi dung, ngheä thuaät baøi thô: - Qua lôøi noùi vôùi con, nhaø thô theå hieän tình caûm gia ñình aám cuùng, ca ngôïi truyeàn thoáng caàn cuø, söùc soáng maïnh meõ cuûa queâ höông vaø daân toäc mình. Baøi thô giuùp ta hieåu theâm veà söùc soáng vaø veû ñeïp taâm hoàn cuûa moät daân toäc mieàn nuùi, gôïi nhaéc tình caûm gaén boù vôùi truyeàn thoáng, vôùi queâ höông vaø yù chí vöôn leân trong cuoäc soáng. - Nhöõng tình caûm, suy nghó treân ñaõ ñöôïc nhaø thô theå hieän baèng caùch noùi giaøu hình aûnh, cuï theå, moäc maïc maø coù tính khaùi quaùt, vaãn giaøu chaát thô. · Caâu 2: Hoïc thuoäc loøng baøi thô. Noäi dung chính caùc ñoaïn. Ñaïi yù. Xuaát xöù: Baøi thô trích trong taäp “Thô Vieät Nam 1945 – 1985” XB: 1987 · Caâu 3: Trình baøy tieåu söû taùc giaû: - Nhaø thô Y Phöông teân thaät laø Höùa Vónh Söôùc, daân toäc Taøy, sinh 1948, queâ ôû huyeän Truøng Khaùnh, tænh Cao Baèng. Y Phöông nhaäp nguõ naêm 1968. Naêm 1981 coâng taùc taïi Sôû Vaên hoùa – Thoâng tin Cao Baèng, naêm 1993 oâng ñöôïc baàu laøm Chuû tòch Hoäi Vaên hoïc ngheä thuaät Cao Baèng. Thô oâng theå hieän taâm hoàn chaân thaät, maïnh meõ vaø trong saùng, caùch tö duy giaøu hình aûnh cuûa con ngöôøi mieàn nuùi. BAØI 10: “Maây vaø soùng” cuûa R.Ta.go · Caâu 1: Giôùi thieäu khaùi quaùt ngheä thuaät, noäi dung baøi thô: - Ngheä thuaät: Hình thöùc ñoái thoaïi loàng trong ñoäc thoaïi, nhöõng hình aûnh thieân nhieân giaøu yù nghóa töôïng tröng. - Baøi thô ñaõ ca ngôïi tình maãu töû thieâng lieâng baát dieät. · Caâu 2: Hoïc thuoäc loøng baøi thô. Noäi dung chính caùc ñoaïn. Ñaïi yù. Hoaøn caûnh saùng taùc: Ñöôïc vieát baèng tieáng Ben – gan, in trong taäp thô Si-su, xuaát baûn naêm 1909 vaø ñöôïc chính Ta-go dòch ra tieáng Anh, in trong taäp Traêng non, xuaát baûn 1915. · Caâu 3: Trình baøy vaén taét tieåu söû taùc giaû: - Ra-bin-ñra-naùt Ta-go (1861 – 1941) laø nhaø thô hieän ñaïi lôùn nhaát cuûa AÁn Ñoä, sinh ôû Can-cuùt-ta, bang Ben-gan, xuaát thaân trong moät gia ñình quyù toäc, veà sau vì tö töôûng tieán boä, oâng ñaõ bò khai tröø ra khoûi ñaúng caáp aáy. - OÂng laøm thô töø raát sôùm vaø cuõng tham gia hoaït ñoäng chính trò vaø xaõ hoäi. - Ta-go ñaõ ñeå laïi moät gia taøi vaên hoùa ngheä thuaät ñoà soä. Vôùi taäp “Thô Daâng”, oâng laø nhaø vaên ñaàu tieân cuûa chaâu AÙ nhaän giaûi thöôûng Noâben veà vaên hoïc (1913). - Thô Ta-go theå hieän tinh thaàn daân toäc vaø daân chuû saâu saéc, tinh thaàn nhaân vaên cao caû vaø tính chaát tröõ tình trieát lí noàng ñöôïm. BAØI 11: “Beán queâ”â cuûa Nguyeãn Minh Chaâu · Caâu 1: Trình baøy khaùi quaùt noäi dung, ngheä thuaät truyeän. - Truyeän chöùa ñöïng nhöõng suy ngaãm, traûi nghieäm saâu saéc cuûa nhaø vaên veà con ngöôøi vaø cuoäc ñôøi, thöùc tænh ôû moïi ngöôøi söï traân troïng nhöõng veû ñeïp vaø giaù trò gaàn guõi, bình dò cuûa cuoäc soáng vaø queâ höông. - Truyeän thaønh coâng noåi baät ôû söï mieâu taû taâm lyù tinh teá, nhieàu hình aûnh giaøu tính bieåu caûm, caùch xaây döïng tình huoáng, traàn thuaät taâm traïng cuûa nhaân vaät. - Xuaát xöù: Truyeän ngaén Beán queâ in trong taäp truyeän cuøng teân cuûa Nguyeãn Minh Chaâu xuaát baûn naêm 1985. · Caâu 2: Toùm taét truyeän: - Nhó töøng ñi khaép moïi nôi treân traùi ñaát, vaøo cuoái ñôøi bò coät chaët vaøo giöôøng beänh bôûi moät caên beänh hieåm ngheøo. Töø cöûa soå nôi giöôøng beänh, Nhó ñaõ phaùt hieän ra vuøng ñaát beân kia soâng moät veû ñeïp bình dò maø heát söùc quyeán ruõ laï thöôøng. Cuõng chính nhöõng luùc naøy, Nhó môøi caûm nhaän heát ñöôïc tình yeâu thöông vaø söï hy sinh thaàm laëng cuûa vôï. - Nhó khao khaùt ñöôïc moät laàn ñaët chaân leân baõi bôø beân kia soâng, caùi mieàn ñaát thaät gaàn guõi nhöng ñaõ trôû neân quaù xa xoâi vôùi anh, anh nhôø ngöôøi con trai thöïc hieän öôùc mô cuûa mình, nhöng vì khoâng hieåu yù anh, ngöôøi con ñaõ saø vaøo moät troø chôi beân veä ñöôøng. Töø ñoù Nhó ñaõ chieâm nghòeâm ñöôïc caùi quy luaät ñaày veû nghòch lyù cuûa ñôøi ngöôøi: “con ngöôøi ta treân ñöôøng ñôøi thaät khoù traùnh ñöôïc nhöõng caùi ñieàu voøng veøo hoaëc chuøng chình...”. Khi con ñoø ngang caäp beán, Nhó ñaõ duøng heát söùc taøn cuûa mình chæ ñeå thuùc giuïc ñöùa con ñöøng ñeå lôõ chuyeán ñoø duy nhaát trong ngaøy. · Caâu 3: Trình baøy tieåu söû taùc giaû: Nguyeãn Minh Chaâu (1930- 1989) queâ ôû Quyønh Löu tænh Ngheä An, gia nhaäp quaân ñoäi töø khi khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp 1950 vaø sau ñoù trôû thaønh nhaø vaên. Nguyeãn Minh Chaâu laø moät trong nhöõng caây buùt vaên xuoâi tieâu bieåu cuûa neàn vaên hoïc thôøi kyø khaùng chieán choáng Mó. Sau 1975, saùng taùc cuûa oâng -ñaëc bieät laø truyeän ngaén - ñaõ theå hieän nhöõng tìm toøi ñoåi môùi quan troïng veà tö töôûng vaø ngheä thuaät, goùp phaàn ñoåi môùi vaên hoïc nöôùc nhaø töø nhöõng naêm 80 cuûa theá kæ XX ñeán nay. Ñöôïc Nhaø nöôùc truy taëng giaûi thöôûng Hoà Chí Minh veà vaên hoïc ngheä thuaät (2000). BAØI 12: “Nhöõng ngoâi sao xa xoâi” cuûa Leâ Minh Khueâ · Caâu 1: Trình baøy khaùi quaùt noäi dung, ngheä thuaät truyeän: - Truyeän vieát veà cuoäc soáng vaø chieán ñaáu cuûa nhöõng coâ gaùi thanh nieân xung phong treân moät cao ñieåm ôû tuyeán ñöôøng Tröôøng Sôn trong nhöõng naêm chieán tranh choáng Myõ cöùu nöôùc. Truyeän laøm noåi baät taâm hoàn trong saùng, giaøu mô moäng, tinh thaàn duõng caûm, cuoäc chieán ñaáu ñaày gian khoå, hy sinh nhöng raát hoàn nhieân, laïc quan cuûa hoï. Ñoù chính laø hình aûnh ñeïp, tieâu bieåu veà theá heä treû Vieät Nam trong thôøi kyø khaùng chieán choáng Myõ. - Truyeän söû duïng vai keå laø nhaân vaät chính, coù caùch daãn truyeän töï nhieân, ngoân ngöõ sinh ñoäng, treû trung vaø ñaëc bieät thaønh coâng veà ngheä thuaät mieâu taû taâm lyù nhaân vaät. - Hoaøn caûnh saùng taùc: Truyeän NNSXX ñöôïc vieát naêm 1971 trong luùc cuoäc khaùng chieán cuûa daân toäc ta ñang dieãn ra gay go vaø aùc lieät. · Caâu 2: Toùm taét truyeän: - Ba nöõ thanh nieân xung phong laøm thaønh moät toå trinh saùt maët ñöôøng taïi moät troïng ñieåm treân tuyeán ñöôøng Tröôøng Sôn. Goàm coù hai coâ gaùi raát treû laø Ñònh vaø Nho coøn toå tröôûng laø chò Thao. - Nhieäm vuï cuûa hoï laø quan saùt ñòch neùm bom, ño khoái löôïng ñaát ñaù phaûi san laáp, ñaùnh daáu vò trí caùc traùi bom chöa noå vaø phaù bom. Coâng vieäc heát söùc nguy hieåm, hoï phaûi luoân bình tónh ñoái maët vôùi thaàn cheát. Hoï ôû trong moät caùi hang, döôùi chaân cao ñieåm, taùch xa ñôn vò. Cuoäc soáng duø khaéc nghieät vaø nguy hieåm nhöng ba coâ gaùi luoân coù nhöõng nieàm vui hoàn nhieân cuûa tuoåi treû, nhöõng giaây phuùt ñoàng ñoäi, duø moãi ngöôøi moät caù tính. Phöông Ñònh nhaân vaät chính laø nhaân vaät keå chuyeän, laø coâ gaùi giaøu caûm xuùc, hay mô moäng, hoàn nhieân, luoân nhôù veà kyû nieäm tuoåi thieáu nöõ vôùi gia ñình vôùi thaønh phoá. Cuoái truyeän, taäp trung mieâu taû haønh ñoäng vaø taâm traïng cuûa caùc nhaân vaät chuû yeáu laø Phöông Ñònh, trong moät laàn phaù bom, Nho bò thöông vaø söï lo laéng chaêm soùc cuûa hai ñoàng ñoäi. · Caâu 3: Trình baøy tieåu söû taùc giaû: - Leâ Minh Khueâ, sinh naêm 1949 queâ ôû Tónh Gia, Thanh Hoùa. Trong khaùng chieán choáng Mó, gia nhaäp thanh nieân xung phong vaø baét ñaàu vieát vaên vaøo nhöõng naêm 1970. laø caây buùt nöõ chuyeân veà truyeän ngaén. Trong nhöõng naêm chieán tranh, truyeän cuûa Leâ Minh Khueâ vieát veà cuoäc soáng chieán ñaáu cuûa tuoåi treû ôû tuyeán ñöôøng Tröôøng Sôn. Sau 1975, taùc phaåm cuûa Leâ Minh Khueâ baùm saùt nhöõng chuyeån bieán cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi vaø con ngöôøi treân tinh thaàn ñoåi môùi.
Tài liệu đính kèm: