Phần thứ nhất
PHẦN VĂN HỌC
I- CÁC TÁC PHẨM TRỌNG TÂM CẦN ÔN TẬP:
A- Văn xuôi :
1- Phong cách Hồ Chí Minh – Lê Anh Trà
2- Đấu tranh cho một thế giới hòa bình – G.G.Mac ket
3- Chuyện người con gái Nam Xương – Nguyễn Dữ
4- Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh – Phạm Đình Hổ
5- Hoàng Lê nhất thống chí – Ngô Gia văn phái
5- Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long
6- Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng
7- Bàn về đọc sách – Chu Quang Tiềm
8- Tiếng nói của văn nghệ – Nguyễn Đình Thi
9- Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê
10- Cố Hương – Lỗ Tấn
11- Bố của Xi-mông - Mô-pa-xăng
TÀI LIỆU ÔN TẬP VÀ THI VÀO LỚP 10 MÔN NGỮ VĂN Phần thứ nhất PHẦN VĂN HỌC I- CÁC TÁC PHẨM TRỌNG TÂM CẦN ÔN TẬP: A- Văn xuôi : 1- Phong cách Hồ Chí Minh – Lê Anh Trà 2- Đấu tranh cho một thế giới hòa bình – G.G.Mac ket 3- Chuyện người con gái Nam Xương – Nguyễn Dữ 4- Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh – Phạm Đình Hổ 5- Hoàng Lê nhất thống chí – Ngô Gia văn phái 5- Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long 6- Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng 7- Bàn về đọc sách – Chu Quang Tiềm 8- Tiếng nói của văn nghệ – Nguyễn Đình Thi 9- Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê 10- Cố Hương – Lỗ Tấn 11- Bố của Xi-mông - Mô-pa-xăng B- Thơ : 1- Truyện Kiều – Nguyễn Du Các đoạn trích: Chị em Thúy Kiều, Cảnh ngày xuân, Kiều ở lầu Ngưng Bích, Mã Giám Sinh mua Kiều, Thúy Kiều báo ân báo oán. 2- Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu Các đoạn trích: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, Lục Vân Tiên gặp nạn. 3- Đồng chí – Chính Hữu 4- Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật 5- Đoàn thuyền đánh cá – Huy Cận 6- Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ – Nguyễn Khoa Điềm 7- Ánh trăng – Nguyễn Duy 8- Con cò – Chế Lan Viên 9- Mùa xuân nho nhỏ – Thanh Hải 10- Viếng Lăng Bác – Viễn Phương 11- Sang thu – Hữu Thỉnh 12- Nói với con – Y Phương 13- Mây và sóng – Ta Go Ngoài ra còn một số tác phảm kịch và văn học nước ngoài, II- SƠ LƯỢC VỀ MỘT SỐ TÁC GIẢ TÁC PHẨM TIÊU BIỂU: ChÝnh H÷u "§ång chÝ" 1.T¸c gi¶: Nhµ th¬ ChÝnh H÷u tªn thËt lµ TrÇn §×nh §¾c, sinh n¨m 1926. N¨m 1946, «ng gia nhËp Trung ®oµn Thñ ®«vµ ho¹t ®éng trong qu©n ®éi suèt hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc MÜ ChÝnh H÷u hÇu nh chØ viÕt vÒ ngêi lÝnh vµ chiÕn tranh. "HiÖn ChÝnh H÷u míi chØ c«ng bè: tËp th¬ §Çu sóng tr¨ng treo (1966), Th¬ ChÝnh H÷u (1977), TuyÓn tËp ChÝnh H÷u (1988). Th¬ ChÝnh H÷u giµu h×nh ¶nh, nhiÒu suy tëng, ng«n ng÷ chon läc, c« ®äng. ¤ng thêng sö dông thÓ th¬ tù do, giµu nh¹c ®iÖu, mµ chñ yÕu lµ nh¹c ®iÖu cña néi t©m, võa l¾ng ®äng võa cã søc ©m vang. ChÝnh H÷u lµm th¬ kh«ng nhiÒu nhng vÉn cã mét vÞ trÝ xøng ®¸ng trong nÒn th¬ hiÖn ®¹i ViÖt Nam, vµ mét sè bµi th¬ cña «ng thuéc sè nh÷ng t¸c phÈm tiªu biÓu nhÊt cña th¬ ca kh¸ng chiÕn (§ång chÝ, §êng ra mÆt trËn, Ngän ®Ìn ®øng g¸c, Trang giÊy häc trß). ChÝnh H÷u ®îc t¨ng Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ V¨n häc - NghÖ thuËt n¨m 2000 (NguyÔn V¨n Long, Tõ ®iÓn v¨n häc, S®®). 2.T¸c phÈm: Bµi th¬ §ßng chÝ ®îc s¸ng t¸c ®Çu n¨m 1948, thÓ hiÖn nh÷ng c¶m xóc s©u xa vµ m¹nh mÏ cña nhµ th¬ ChÝnh H÷u víi ®ång ®éi trong chiÕn dÞch ViÖt B¾c. C¶m høng cña bµi th¬ híng vÒ chÊt thùc cña ®êi sèng kh¸ng chiÕn, khai th¸c c¸i ®Ñp vµ chÊt th¬ trong sù b×nh dÞ cña ®êi thêng. Bµi th¬ nãi vÒ t×nh ®ång chÝ, ®ång ®«i g¾n bã th¾m thiÕt cña nh÷ng ngêi n«ng d©n mÆc ¸o lÝnh trong thêi k× ®Çu cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p. Trong hoµn c¶nh khã kh¨n thiÕu thèn, t×nh c¶m ®ã thËt c¶m ®éng ®Ñp ®Ï. Ph¹m TiÕn DuËt "Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh" 1. T¸c gi¶ : Nhµ th¬ Ph¹m TiÕn DuËt sinh n¨m 1941, quª ë huyÖn Thanh Ba, tØnh Phó Thä. Sau khi tèt nghiÖp khoa Ng÷ v¨n, Trêng ®¹i häc s ph¹m Hµ Néi, n¨m 1964, Ph¹m TiÕn DuËt gia nhËp qu©n ®éi, ho¹t ®éng trªn tuyÕn ®êng Trêng S¬n vµ trë thµnh mét trong nh÷ng g¬ng mÆt tiªu biÓu cña thÕ hÖ c¸c nhµ th¬ trÎ thêi k× chèng MÜ cøu níc. Th¬ Ph¹m TiÕn DuËt tËp trung thÓ hiÖn h×nh ¶nh thÕ hÖ trÎ trong cuéc kh¸nh chiÕn chèng ®Õ quèc MÜ qua c¸c h×nh tîng ngêi lÝnh vµ c« thanh niªn trªn tuyÕn ®êng Trêng S¬n. Th¬ «ng cã giäng ®iÖu s«i næi, trÎ trung, hån nhiªn, tinh nghÞch mµ s©u s¾c. C¸c t¸c phÈm chÝnh: VÇng tr¨ng quÇng löa (th¬, 1970); Th¬ mét chÆng ®êng (th¬, 1971); ë hai ®Çu nói (th¬, 1981); VÇng tr¨ng vµ nh÷ng quÇng löa (th¬, 1983); Nhãm löa (th¬, 1996);... T¸c gi¶ ®· ®îc nhËn: gi¶i NhÊt cuéc thi th¬ b¸o V¨n nghÖ 1969 - 1970. 2. T¸c phÈm : Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh lµ t¸c phÈm thuéc chïm th¬ ®îc t¨ng Gi¶i NhÊt cuéc thi th¬ cña b¸o V¨n NghÖ n¨m 1969 - 1970. trong bµi th¬, t¸c gi¶ ®· thÓ hiÖn kh¸ ®Æc s¾c h×nh ¶nh "anh bé ®éi cô Hå" hiªn ngang, dòng c¶m, trÎ trung vµ nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh ngé nghÜnh gi÷a tuyÕn ®êng Trêng S¬n lÞch sö thêi k× kh¸ng chiÕn chèng ®Õ quèc MÜ. "ChØ mét tuÇn sau bµi th¬ ra ®êi, c¶ mÆt trËn cã v« sè tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh. Sau nµy, vµo nh÷ng n¨m cuèi cuéc kh¸ng chiÕn, ®· cã nh÷ng chiÕn sÜ l¸i xe tù l¸i xe vì ®Ó m¾t thêng nh×n trùc tiÕp mÆt ®êng ch»ng chÞt hè bom cho râ h¬n díi ¸nh s¸ng lï mï cña chiÕc ®Ìn gÇn soi. ThËm chÝ, cã ngêi cßn th¸o c¶ c¸nh cöa buång l¸i ®Ó tiÖn cho viÖc xö lÝ t×nh huèng khi xe bÞ m¸y bay AC130 s¨n ®uæi - lo¹i m¸y bay b¾n roc - ket hay ®¹n 27 li vµo môc tiªu di ®éng b»ng thiÕt bÞ dß ©m thanh mÆt ®Êt vµ b»ng kÝnh nh×n cã tia hång ngo¹i. M¹n phÐp nãi thªm c¸i chÊt thùc cña bµi th¬ ®Ó chóng ta hiÓu r»ng, mét bµi th¬ cã nhiÒu khi vît qua ph¹m trï c¸i ®Ñp v¨n ch¬ng thuÇn tóy, d©ng cho cuéc sèng nh÷ng gi¸ trÞ thùc tiÔn lín lao biÕt nhêng nµo. Bµi th¬ Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh cã c¸i m·nh lùc thÇn kú Êy, nã võa mang tÝnh chiÕn ®Êu nãng báng, tÝnh thêi sù tøc thêi võa mang tÝnh lÞch sö! TÊt nhiªn mét bµi th¬ nh thÕph¶i lµ tiÕng nãi cña cuéc sèng thùc hµo hïng. §ã lµ tiÕng nãi ch©n thµnh, ®éc ®ao cña ngêi trong cuéc. Nã nh mét tuyªn ng«n vÒ lÏ sèng cña mét thÕ hÖ ngêi ViÖt Nam! Giê ®©y mçi lÇn cã dÞp ®äc l¹i hay nghe ai ®ã ®äc lªn bµi th¬ nµy, kh«ng Ýt ngêi nh t«i l¹i båi håi nhí vÒ mét qu·ng ®êi chiÕn tranh ë ®êng 9 - Nam Lµo, nhí vÒ h×nh ¶nh anh Ph¹m TiÕn DuËt lÇn ®Çu ®øng tríc anh em ®¬n vÞ D61. Anh ®äc cho anh em nghe bµi th¬ nãi vÒ hä tríc giê xuÊt kÝch. §· hÕt c©u cuèi cïng cña bµi th¬ mµ c¶ ®¬n vÞ cßn lÆng im, råi phót chèc cïng vïng dËy, tho¸ng ®· nhåi sau tay l¸i. Mét kho¶ng rõng giµ ré lªn, nh÷ng cç xe d¾t kÝn l¸ ngôy trang rïng rïng chuyÓn b¸nh ®i vÒ híng Nam ®· ®Þnh" Huy CËn "§oµn thuyÒn ®¸nh c¸" 1.T¸c gi¶: Nhµ th¬ Huy CËn tªn ®Çy ®ñ lµ Cï Huy CËn (1919-2005) .Huy CËn næi tiÕng trong phong trµo Th¬ míi víi tËp th¬ Löa thiªng(1940). ¤ng tham gia C¸ch m¹ng tõ tríc n¨m 1945 vµ sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m tõng gi÷ nhiÒu träng tr¸ch trong chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, ®ång thêi lµ mét trong nh÷ng nhµ th¬ tiªu biÓu cña nÒn th¬ ca hiÖn ®¹i ViÖt Nam. Huy CËn ®îc Nhµ níc trao tÆng Gi¶i thëng Hå ChÝ Minh vÒ V¨n häc vµ nghÖ thuËt( n¨m 1996). H¬n s¸u m¬i n¨m Ho¹t ®éng v¨n häc nãi chung vµ lµm th¬ nãi riªng, víi gÇn hai m¬i thi phÈm th¬ ®i tõ nçi buån "tõ ngµn xa"®Õn niÒm vui lín h«m nay. Huy CËn lu«n g¾n liÒn víi m¹ch ®êi chung cña d©n téc. Th¬ Huy CËn võa b¸m lÊy cuéc ®êi, võa híng tíi nh÷ng kho¶ng réng xa cña t¹o vËt vµ thêi gian, võa tr¨n trë víi c¸i chÕt, võa n©ng niu sù sèng tríc qui luËt tö sinh, võa triÕt lý suy t, võa hån nhiªn th¬ trÎ, võa bay bæng l·ng m¹n, võa hiÖn thùc ®êi thêng, trong c¸i kho¶nh kh¾c h÷u h¹n cña ®êi ngêi vÉn muèn hãa th©n vµo c¸i vÜnh cöu, trêng sinh(Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng, ®Êt në hoa, Bµi th¬ cuéc ®êi, Nh÷ng n¨m s¸u m¬i, chiÕn trìng gÇn ®Õn chiÕn trêng xa, ngµy h»ng sèng ngµy h»ng th¬, Ng«i nhµ gi÷a n¾ng, ta vÒ víi biÓn, Lêi t©m nguyÖn cïng hai thÕ kû). Víi ý thøc vËn ®éng vµ sù chuyÓn hãa gi÷a nhiÒu yÕu tè trong h×nh tîng c¸i t«i tr÷ t×nh, Huy CËn ®· t¹o cho m×nh mét phong c¸ch ®Æc s¾c, ®éc ®¸o. Huy CËn ®· tá ra së trêng vÒ th¬ lôc b¸t vµ cã ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong sù më réng h×nh thøc vµ n©ng cao trÝ tuÖ cho th¬ theo híng suy tëng, v¬n lªn nh÷ng kh¸i qu¸t réng xa, giµu liªn tëng trong nh÷ng bµi th¬ më réngl khu«n khæ , kÝch thíc. C¸c t¸c phÈm chÝnh : Löa thiªng (th¬, 1940); Vò trô ca (th¬, 1942); Kinh cÇu tù (v¨n xu«i, 1942); TÝnh chÊt d©n téc trong v¨n nghÖ (nghiªn cøu, 1958); Trêi mçi ngµy l¹i s¸ng (th¬, 1958); §Êt në hoa (th¬, 1960); Bµi ca cuéc ®êi (th¬, 1963); Hai bµi tay em (th¬; 1967); Phï §æng Thiªn V¬ng (th¬, 1968); Nh÷ng n¨m s¸u m¬i (th¬, 1968); C« g¸i MÌo (th¬; 1972); ThiÕu niªn anh hïng häp mÆt (th¬, 1973); ChiÕn trêng gÇn ®Õn chiÕn trêng xa (th¬, 1973);ChiÕn trêng gÇn chiÕn trêng xa(Th¬, 1973);Nh÷ng ngêi mÑ, nh÷ng ngêi vî( th¬, 1974); Ngµy h»ng sèmg ngµy h»ng th¬(th¬,1975); S¬n Tinh, Thñy Tinh (th¬, 1976) ; Ng«i nhµ gi÷a n¾ng(th¬, 1978); H¹t l¹i gieo (th¬, 1984) ; TuyÓn tËp( th¬, 1986);... 2 . T¸c phÈm: Bµi th¬ §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ thÓ hiÖn sù kÕt hîp gi÷a c¶m høng l·ng m¹n vµ c¶m høng thiªn nhiªn, vò trô cña nhµ th¬ Huy CËn. Bµi th¬ ®îc bè côc theo hµnh tr×nh mét chuyÕn ra kh¬icña ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸. Hai khæ ®Çu lµ c¶nh lªn ®êng vµ t©m tr¹ng n¸o nøc cña con ngêi, bèn khæ tiÕp theo lµ ho¹t ®éng cña ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸vµ khæ cuèi lµ c¶nh ®oµn thuyÒn trë vÒ trong buæi b×nh minh cña ngµy míi. VÒ hoµn c¶nh s¸ng t¸c, nhµ th¬ Huy C©n nhí l¹i: "Bµi th¬ §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ cña t«i ®îc viÕt ra trong nh÷ng th¸ng n¨m ®Êt níc b¾t ®Çu x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Kh«ng khÝ lóc nµy vui, cuéc ®êi phÊn khëi, nhµ th¬ còng rÊt phÊn khëi. C¶ t¸c phÈm vïng than, vïng biÓn ®ang h¨ng say lao ®éng tõ b×nh minh cho ®Õn hoµng h«n vµ c¶ tõ hoµng h«n cho ®Õn binh minh. §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ lÊy thêi ®iÓm xuÊt ph¸t kh¸c víi lÖ thêng, lóc mÆt trêi lÆn vµ trë vÒ trong ¸nh b×nh minh chãi läi. Khung c¶nh trªn biÓn khi mÆt trêi t¾t kh«ng nÆng nÒ, t¨m tèi mµ mang vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn t¹o vËt trong quy luËt vËn ®éng tù nhiªn cña nã. ë ®©y t«i ®· miªu t¶ khung c¶nh t¹o vËt víi c¶m høng vò trô. NÕu tríc c¸ch m¹ng vò trô ta cßn buån th× b©y giê vui, tríc lµ c¸ch biÖt xa c¸ch víi cuéc ®êi th× h«m nay l¹i gÇn gòi víi con ngêi. Bµi th¬ cña t«i lµ mét cuéc ch¹y ®ua gi÷a con ngêi vµ thiªn nhiªn vµ con ngêi ®· chiÕn th¾ng. T«i coi ®©y lµ khóc tr¸ng ca, ca ngîi con ngêi trogn lao ®éng víi tinh thÇn lµm chñ víi niÒm vui. Bµi th¬ còng lµ sù kÕt hîp gi÷a hiÖn thùc vµ l·ng m¹n. ChÊt hiÖn thùc cña khung c¶nh lao ®éng trªn biÓn c¶ khi vïng biÓn ®· vÒ ta. Vµ chÊt l·ng m¹n th× còng kh«ng cÇn ph¶i tëng tîng nhiÒu. ë gi÷a c¶nh biÎn cao réng ®ã, víi giã, víi tr¨ng, råi b×nh minh vµ n¾ng hång, vµ ®Æc biÖt lµ søc ngêi trong lao ®éng ®Òu thùc sù mang tÝnh chÊt l·ng m¹n bay bæng "ThuyÒn ta l¸i giã víi buåm tr¾ng" ; "§oµn thuyÒn ch¹y ®ua cïng mÆt trêi". C¶m høng vµ h×nh ¶nh Êy rÊt thÝch hîp víi l¹o ®éng trªn biÓn. T«i nghÜ r»ng trong khung c¶nh ®ã còng kh«ng thÓ viÕt kh¸c ®i. Bµi th¬ kÕt thóc b»ng h×nh ¶nh ®Ñp cña mét ngµy ®Ñp cña mét ngµy míi khi ®oµn thuyÒn ®ang trë vÒ, c¸c khong thuyÒn ®Çy ¾p c¸. Më ®Çu bµi th¬ lµ h×nh ¶nh "MÆt trêi xuèng biÓn" vµ kÕt thóc lµ h×nh ¶nh "mÆt trêi ®éi biÓn" nh« lªn gi÷a s«ng níc. Thiªn nhiªn ®· vËn ®éng theo mét vßng quay cña mÆt trêi vµ con ngêi ®· hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong lao ®éng. Kh«ng cã g× vui b»ng lao ®éng cã hiÖu qu¶. Bµi th¬ §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ n»m trong c¶m høng chung cña th¬ t«i trong nh÷ng n¨m x©y dùng chñ nghÜa x· héi. T«i viÕt bµi th¬ t¬ ... N¦íC NHí NGUåN . Bµi lµm : Trong kho tµng ca dao tôc ng÷ cña ngêi ViÖt Nam ta cã rÊt nhiÒu nh÷ng c©u nãi vÒ truyÒn thèng ®¹o lý ©n nghÜa thuû chung. Mét trong sè ®ã lµ c©u: “Uèng níc nhí nguån ”. Tríc hÕt ta ph¶i hiÓu néi dung c©u tôc ng÷ lµ nh thÕ nµo .“Uèng níc ”chÝnh lµ sù hëng thô nh÷ng thµnh qu¶ vËt chÊt vµ tinh thÇn; “Nhí nguån ” lµ sù tri ©n, gi÷ g×n ph¸t huy nh÷ng thµnh qu¶ cña ngêi lµm ra chóng . Nh vËy c¶ c©u tôc ng÷ lµ lêi khuyªn, lêi d¹y b¶o chóng ta ph¶i biÕt ¬n thÕ hÖ cha anh vµ ph¸t huy nh÷ng thµnh qu¶ cña hä . ThËt vËy, thµnh qu¶ kh«ng tù nhiªn mµ cã. §Êt níc hoµ b×nh mµ chóng ta sèng h«m nay ®îc ®æi b»ng sinh m¹ng cña biÕt bao ngêi ng· xuèng. Bëi vËy ta kh«ng ®îc phÐp quªn tæ tiªn, nßi gièng vµ nh÷ng ngêi ®· chiÕn ®Êu, hy sinh b¶o vÖ quª h¬ng. Cha mÑ, «ng bµ ngêi th©n ®· sinh ra ta, nu«i dìng ta kh«n lín, thÇy c« d¹y dç ta häc hµnh trë nªn ngêi cã Ých cho x· héiTÊt c¶ ®Òu lµ “nguån” ®Ó ta ph¶i nhí, ph¶i tri ©n. Lßng biÕt ¬n lµ cë së cña ®¹o lµm ngêi.Mét x· héi chØ thùc sù tèt ®Ñp khi ®îc x©y dùng v÷ng vµng trªn nÒn t¶ng ®¹o lý. Trªn kh¾p ®Êt níc ViÖt Nam lßng biÕt ¬n thÓ hiÖn ë viÖc x©y dùng c¸c ®Òn,miÕu,chïa chiÒn phông thê, t«n vinh c¸c bËc anh hïng cã c«ng víi níc. Trong mçi gia ®×nh,bµn thê tæ tiªn ®îc ®Æt ë n¬i trang träng.NhiÒu n¨m nay, c¶ níc dÊy lªn phong trµo ®Òn ¬n ®¸p nghÜa ®èi víi nh÷ng th¬ng binh, liÖt sÜ,bµ mÑ ViÖt Nam anh hïng vµ nh÷ng gia ®×nh cã c«ng víi c¸ch m¹ng§Õn bÊt kú n¬i nµo còng cã thÓ t×m thÊy nh÷ng biÓu hiÖn sinh ®éng phong phó cña ®¹o lý “uèng níc nhí nguån ”trªn ®Êt níc ta . Nhí nguån kh«ng chØ lµ biÕt ¬n, gi÷ g×n ,b¶o vÖ thµnh qu¶ ®· cã mµ b¶n th©n mçi ngêi cÇn cè g¾ng cèng hiÕn, bæ sung thªm nh÷ng thµnh qu¶ míi cho “nguån níc” d©n téc lu«n trµn ®Çy vµ bÊt diÖt. Cã nh vËy míi ph¸t huy ®îc tinh hoa truyÒn thèng tèt ®Ñp cña tæ tiªn, lµm cho x· héi ngµy mét ph¸t triÓn. §ã míi lµ nhí nguån mét c¸ch thiÕt thùc. ë løa tuæi häc sinh, chóng ta cha lµm ra cña c¶i vÊt chÊt, tinh thÇn cho x· héi, do ®ã h·y bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh víi cha mÑ, thÇy c« b»ng lêi nãi, viÖc lµm cô thÓ cña m×nh: phÊn ®Êu häc tËp, rÌn luyÖn vµ tu dìng thµnh con ngoan, trß giái ®Ó trë thµnh nh÷ng c«ng d©n cã Ých cho x· héi sau nµy . C©u tôc ng÷ kh«ng chØ lµ lêi khuyªn d¹y, nã cßn lµ lêi nh¾c nhë s©u s¾c, thÊm thÝa ®èi víi nh÷ng kÎ v« ¬n,“khái vßng cong ®u«i”,“qua cÇu rót v¸n”, “khái rªn quªn thÇy”M¹ch nguån trong trÎo cña truyÒn thång ©n nghÜa thuû chung sÏ cã mét ngµy lµm cho nh÷ng tr¸i tim lÇm ®êng thøc tØnh ! Lßng biÕt ¬n thùc sù lµ mét nÐt truyÒn thèng ®¹o lý tèt ®Ñp cña d©n téc song nã kh«ng tù nhiªn mµ cã . Nã lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh rÌn luyÖn , tu dìng l©u dµi cña con ngêi. Cã lÏ bëi vËy mµ tù thñ¬ Êu th¬, lêi ru thÊm ®îm ©n t×nh cña bµ cña mÑ ®· gieo mÇm ©n nghÜa : “C«ng cha nghÜa mÑ ¬n thÇy NghÜ sao cho bâ nh÷ng ngµy íc ao” 33. Suy nghÜ cña em vÒ t×nh yªu th¬ng Bµi lµm: Trịnh Công Sơn có một câu hát rất hay: “sống trong đời sống cần có một tấm lòng”. Tấm lòng đó là gì? Đó chính là tình yêu thương đối với con người, với cuộc đời nói chung. Tình yêu thương chính là nền tảng của quan hệ giữa con người với con người. Nếu không có tình thương yêu lẫn nhau, thì quan hệ giữa con người với con người sẽ như thế nào? Không cần trả lời, hẳn ai cũng biết. Tình yêu thương thể hiện ở sự yêu quý, trân trọng đối với con người. Trong gia đình, đó là tình thương yêu của cha mẹ, ông bà đối với con cháu và ngược lạiTrong nhà trường, thầy cô tôn trọng, yêu thương học trò, hết lòng vì học trò. Ngoài xã hội, đó là sự tôn trọng, cảm thông giữa mọi người đối với nhau. Tình yêu thương giúp cho chúng ta biết vị tha, có tấm lòng bao dung độ lượng đối với mọi người. Chúng ta sẽ xóa đi sự ích kỉ, thù hằn. Trước lỗi lầm của người khác, chúng ta biết tha thứ, cảm thông. Với tình yêu thương, chúng ta có thể tạo ra mối quan hệ tốt đẹp giữa mọi người. Với tình yêu thương, chúng ta có thể cảm hóa được những con người đã từng lầm lỗi để hoàn lương. Trong cuộc sống có rất nhiều những số phận, những mảnh đời cần giúp đỡ, không phải bằng tiền của, mà chính bằng tình thương yêu thực sự của con người. Tình thương yêu, nói rộng ra, không chỉ là tình thương yêu đối với con người, mà còn là tình thương yêu đối với loài vật, “yêu từng ngọn lúa, mỗi nhành hoa”. Nếu chúng ta đối xử tôn trọng, yêu quý loài vật, thì loài vật cũng sẽ có những tình cảm tốt đẹp đáp trả, sẽ gần gũi, thân thiện với chúng ta. Một điều chúng ta cũng nên tránh đó là yêu thương thái quá, trở thành nuông chiều, nhất là trong gia đình. Con cái được cưng chiều sẽ dễ trở nên hư hỏng. Tóm lại, trong cuộc sống, chúng ta rất cần tình thương. Chính tình yêu thương giúp ta biết thông cảm, sẻ chia trước những nỗi đau khổ, bất hạnh của người khác. Và chúng ta sẽ hạnh phúc hơn khi chúng ta được mọi người yêu mến, quý trọng, được sống trong tình thương yêu của mọi người. Chúng ta hãy học tập tấm gương đạo đức của Bác Hồ, như nhà thơ Tố Hữu đã từng ca ngợi: Bác ơi tim Bác mênh mông thế Ôm cả non sông mọi kiếp người!. Chúng ta hãy biết yeu thương và chia sẻ! 34. TRß CH¥I §IÖN Tö.. . Bài làm: Trß ch¬i ®iÖn tö vèn lµ mét trß gi¶i trÝ lµnh m¹nh song hiÖn tîng ®am mª trß ch¬i nµy mµ sao nh·ng häc hµnh vµ g©y nhiÒu hËu qu¶ t¹i h¹i ®· trë thµnh mét vÊn ®Ò bøc xóc ë løa tuæi häc sinh . Cã thÓ thÊy ë kh¾p c¸c phè phêng vµ c¸c nÎo ®êng th«n ngâ xãm nh÷ng qu¸n Intenet. Häc sinh ®Õn ®ã kh«ng ph¶i ®Ó truy cËp th«ng tin phôc vô cho viÖc häc mµ ®Ó ch¬i ®iÖn tö. NhiÒu b¹n ngåi hµng giê, hµng ngµy tríc mµn h×nh vi tÝnh, mª mÈn víi nh÷ng trß ch¬i trªn m¸y, quªn thêi gian thËm chÝ bá häc ®Ó ch¬i, trong ®Çu lóc nµo còng chØ nghÜ ®Õn c¸c trß ch¬i vµ ham muèn chinh phôc kh¸m ph¸ nã khiÕn g¬ng mÆt ng¬ ngÈn nh mÊt hån Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn tîng ®ã. Do bè mÑ kh«ng quan t©m, do buån, do b¹n bÌ rñ rª, do kh«ng tù chñ ®îc b¶n th©n Song dï lý do nµo ®i n÷a, ham mª trß ch¬i ®iÖn tö còng lµ mét ®iÒu tai h¹i. Tríc hÕt ngåi qu¸ gÇn mµn h×nh vi tÝnh trong mét thêi gian dµi cã thÓ lµm cho m¾t bÞ cËn thÞ, ngêi mÖt mái, søc khoÎ bÞ tæn h¹i. Kh«ng chØ cã thÕ, ham mª trß ch¬i ®iÖn tö cßn dÉn ®Õn sao nh·ng nhiÖm vô chÝnh cña ngêi häc sinh lµ häc tËp. M¶i ch¬i, bá tiÕt, trèn häc, kh«ng hiÓu bµi, kh«ng lµm bµi tËp, häc tËp sót kÐm dÉn ®Õn ch¸n häc. Nh vËy v« t×nh sù ham ch¬i nhÊt thêi cã thÓ tù huû ho¹i t¬ng lai cña chÝnh b¶n th©n m×nh. Trß ch¬i ®iÖn tö cßn khiÕn t©m hån bÞ ®Çu ®éc bëi b¹o lùc, chÐm giÕt, b¾n ph¸, cuèn con ngêi vµo mét thÕ giíi ¶o ®Çy nh÷ng mu m«, thñ ®o¹n . H¬n n÷a ham ch¬i ®iÖn tö cßn tiªu tèn tiÒn b¹c mét c¸ch v« Ých, cã khi cßn lµm thay ®æi nh©n c¸ch con ngêi . §Ó cã tiÒn ch¬i ®iÖn tö nhiÒu thãi h tËt xÊu b¾t ®Çu n¶y sinh nh dèi tr¸ , thñ ®o¹n, trém c¾p tiÒn b¹c, tµi s¶n cña gia ®×nh , b¹n bÌ Vµ kh«ng ai cã thÓ lêng tríc ®îc nh÷ng hËu qu¶ tai h¹i kh¸c nÕu niÒm ®am mª kia vÉn cßn tiÕp diÔn . Trß ch¬i ®iÖn tö tai h¹i nh vËy, lµm thÕ nµo ®Ó ng¨n chÆn nã? §©y thùc sù lµ mét viÖc khã song kh«ng ph¶i lµ kh«ng lµm ®îc. Quan träng nhÊt lµ b¶n th©n ph¶i x¸c ®Þnh nhiÖm vô chÝnh cña m×nh lµ häc tËp, rÌn luyÖn, tu dìng, kh«ng l·ng phÝ thêi gian, søc lùc, tiÒn b¹c vµo nh÷ng viÖc v« bæ, thËm chÝ lµ cã h¹i. ChØ coi trß ch¬i ®iÖn tö nh mét trß gi¶i trÝ, tiÕp xóc víi nã cã chõng mùc, biÕt chÕ ngù vµ lµm chñ b¶n th©n, kh«ng ®Ó b¶n th©n bÞ t¸c ®éng bëi nh÷ng trß ch¬i vµ sù rñ rª cña nh÷ng ngêi b¹n xÊu. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn cã sù quan t©m thêng xuyªn vµ sù qu¶n lý chÆt chÏ cña gia ®×nh nh»m gióp con em m×nh tr¸nh xa nh÷ng ®am mª tai h¹i. Nhµ trêng vµ x· héi còng cÇn cã sù phèi hîp gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ, t¹o ra nh÷ng ho¹t ®éng bæ Ých, nh÷ng s©n ch¬i vui t¬i lµnh m¹nh ®Ó mäi häc sinh ®Òu ®îc tham gia. Cã nh vËy vÊn n¹n häc sinh say mª trß ch¬i ®iÖn tö míi ®îc gi¶i quyÕt triÖt ®Ó. Ham ch¬i ®iÖn tö - Ham muèn nhÊt thêi mµ t¸c h¹i kh«ng lêng hÕt ®îc. Bëi vËy v× t¬ng lai cña chÝnh m×nh, chóng ta ®õng ®Ó b¶n th©n víng vµo ®am mª chÕt ngêi ®ã. 35. NH÷NG CON NG¦êI KH¤NG CHÞU THUA Sè PHËN . Bài làm: “Mçi trang ®êi ®Òu lµ mét ®iÒu kú diÖu” M.Gorki ®· tõng nãi nh thÕ vµ ®iÒu ®ã thËt sù khiÕn chóng ta c¶m ®éng khi lËt gië nh÷ng trang ®êi cña nh÷ng con ngêi kh«ng chÞu thua sè phËn nh anh NguyÔn Ngäc Ký, TrÇn V¨n Thíc, NguyÔn C«ng Hïng Tríc hÕt ta ph¶i hiÓu thÕ nµo lµ “kh«ng chÞu thua sè phËn”? §ã lµ nh÷ng con ngêi kh«ng chÊp nhËn m×nh m·i lµ ngêi tµn phÕ, v« dông, kh«ng häc tËp, kh«ng ®ãng gãp g× cho x· héi . Kh«ng mÊy ngêi ViÖt Nam kh«ng biÕt ®Õn anh NguyÔn Ngäc Ký bÞ liÖt c¶ hai tay ®· kiªn tr× luyÖn tËp biÕn ®«i ch©n thµnh ®«i bµn tay kú diÖu viÕt nh÷ng dßng ch÷ ®Ñp, häc tËp trë thµnh nhµ gi¸o, nhµ th¬ . Anh TrÇn V¨n Thíc bÞ tai n¹n lao ®éng liÖt toµn th©n. Kh«ng gôc ng· tríc sè phËn anh can ®¶m tù häc vµ ®· trë thµnh nhµ v¨n. Kh«ng thÓ nãi hÕt nh÷ng gian nan, nh÷ng giät níc m¾t ®au khæ cña hä trong nh÷ng ngµy tù m×nh vît qua bÖnh tËt ®Ó kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ cña m×nh, ®Ó chøng tá b¶n th©n tµn nhng kh«ng phÕ . Vµo n¨m 2005 c¶ níc biÕt ®Õn mét NguyÔn C«ng Hïng (x· Nghi Diªn, huyÖn Nghi Léc, NghÖ An ). Tõ khi sinh ra ®· m¾c chøng b¹i liÖt . Anh cßn bÞ c¨n bÖnh viªm phæi hµnh h¹ lµm cho søc khoÎ suy kiÖt .VËy mµ anh ®· kh«ng gôc ng· . Chµng trai 23 tuæi b¹i liÖt,ch©n tay teo tãp, träng lîng chØ 12kg vµ gÇn nh mÊt hoµn toµn kh¶ n¨ng vËn ®éng ®· trë thµnh mét chuyªn gia tin häc vµ ®îc t«n vinh lµ HiÖp sü c«ng nghÖ th«ng tin n¨m 2005 v× nh÷ng ®ãng gãp kh«ng vô lîi cña m×nh cho céng ®ång. Th¸ng 5 -2005 anh ®îc trung t©m s¸ch kû lôcViÖt Nam ®a vµo “Danh môc kû lôc ViÖt Nam ” vÒ ngêi khuyÕt tËt bÞ b¹i liÖt toµn th©n ®Çu tiªn lµm gi¸m ®èc c¬ së ®µo t¹o tin häc vµ ngo¹i ng÷ nh©n ®¹o §iÒu g× khiÕn nh÷ng con ngêi tËt nguyÒn Êy cã thÓ vît qua bÖnh tËt vµ kh¼ng ®Þnh ®îc b¶n th©n m×nh? Hä ®· t¹o dùng cuéc sèng tõ mu«n vµn khã kh¨n, gian khæ, thö th¸ch b»ng sù kiªn tr×, nhÉn n¹i vµ quyÕt t©m chiÕn th¾ng sè phËn cña m×nh. Hä ®· kh«ng mÊt ®i niÒm tin yªu vµo cuéc sèng, kh«ng gôc ng· tríc nh÷ng ®au ®ín h ä dòng c¶m, tù tin ®øng lªn ®Ó sèng b»ng nghÞ lùc, ý chÝ,kh¸t väng vµ søc sèng tinh thÇn m¹nh mÏ cña hä. Song bªn c¹nh ®ã cßn cã nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c. §ã chÝnh lµ sù ®éng viªn, khÝch lÖ, gióp ®ì cña b¹n bÌ, cña ngêi th©n, lµ kh¸t khao kh«ng muèn ngêi th©n cña m×nh ®au khæ, thÊt väng vµ cßn nhê dßng m¸u kiªn cêng vµ truyÒn thèng anh hïng cña d©n téc ViÖt Nam . Nh÷ng con ngêi vît lªn sè phËn ®øng lªn b»ng nghÞ lùc,kh¸t väng vµ ý chÝ cña m×nh khiÕn em v« cïng kh©m phôc. ChÝnh nh÷ng tÊm g¬ng vÒ hä ®· x©y ®¾p nh÷ng íc m¬, hoµi b·o trong em, d¹y em ph¶i biÕt vît qua nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng kh¸t khao cña m×nh . Nh÷ng ngêi kh«ng chÞu thua sè phËn, nh÷ng con ngêi tµn mµ kh«ng phÕ thùc sù lµ nh÷ng tÊm g¬ng cho løa tuæi häc sinh chóng em, khÝch lÖ b¶n th©n mçi ngêi cè g¾ng phÊn ®Êu häc tËp, rÌn luyÖn ®Ó trë thµnh nh÷ng con ngêi cã Ých cho x· héi
Tài liệu đính kèm: