Thiết kế bài dạy môn Hình học 9 - Tiết 62: Hình cầu, diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu

Tiết 62 : 
 HÌNH CẦU .DIỆN TÍCH MẶT CẦU VÀ THỂ TÍCH HÌNH CẦU 
I- MỤC TIÊU :
-HS nắm vững các khái niệm của hình cầu : tâm ,bán kính ,đường kính ,đường tròn lớn ,mặt cầu 
-HS hiểu được mặt cắt của hình cầu bởi một mp luôn là một hình tròn 
-Nắm vững công thức tính diện tích mặt cầu ,thấy được ứng dụng thực tế của hình cầu
II-CHUẨN BỊ :
-GV:nửa hình tròn để quay thành một hình cầu ,một số vật có hình dạng là hình cầu ,mô hình các mặt cắt ,vẽ hình 103;104; 105 SGK .thước ,com pa 
-HS: Mang vật có dạng hình cầu ,thước kẻ ,com pa ,thước ,bút chì 
III-TIẾN TRÌNH DẠY HỌC :
Oån định :kiểm tra sĩ số học sinh 
Các hoạt động chủ yếu :
Hoạt động 1: Hình cầu 
Hoạt động của HS 
Ghi bảng 
GV: khi quay một hcn một vòng quanh cạnh cố định ta được hình gì ? ,khi quay một tam giác vuông quanh 1 cạnh góc vuông ta được hình gì ? Khi quay một nửa hình tròn quanh đường kính AB cố định ta được một hình cầu (GV thực hành ) 
Nửa hình tròn trong phép quay trên tạo ra mặt cầu 
-Điểm O gọi là tâm ,R là bán kính của hình cầu hay mặt cầu 
-GV đưa hình 103 lên cho HS quan sát 
-GV yêu cầu hs lấy VD 
- HS trả lời :
+ ta được một hình trụ 
+ta được một hình nón 
+HS quan sát GV thực hiện 
-Một HS lên chỉ tâm ,bán kính mặt cầu trên hình 103 SGK 
-HS lấy VD: hòn bi ; quả bóng bàn ; quả bóng đá ,quả địa cầu 
hình cầu : 
Điểm O là tâm ; R là bán kính của hình cầu hay mặt cầu 
Hoạt động 2: Cắt hình cầu bởi một mặt phẳng 
Hoạt động của HS 
Ghi bảng 
GV dùng mô hình hình cầu để cắt bởi một mp cho SH quan sát và hỏi :
Khi cắt hình cầu bởi một mp thì mặt cắt là hình gì ?
-GV yêu cầu HS làm ?1 SGK/121 
-GV yêu cầu HS đọc nhận xét SGk 
-Quan sát hình 104 ta thấy 
+đtr có bk <R nếu mp không qua tâm 
-GV đưa hình 105 SGK lên bảng để giới thiệu cho HS 
-GV đưa tiếp hình 112 /SGK/127 để hướng dẫn HS nội dung cơ bản của bài đọc thêm (Vĩ tuyến ,xích đạo ,bán cầu Bắc,Bán cầuNam ,vòng kinh tuyến ,kinh tuyến ,kinh tuyến gốc ,bán cầu Đông ,tây 
HS khi cắt hình cầu bởi một mp thì mặt cắt là một hình tròn 
-HS làm ?1 
Điền câu trả lời vào SGK ( bút chì ) .Một HS lên bảng điền 
-HS đọc nhận xét SGK/122 
-HS quan sát và ghi nhớ 
Trái đất được xem như một hình cầu ,xích đạo là một đtr lớn 
HS nghe GV trình bày và quan sát hình 112 để hiểu biết thêm về toạ độ đại lý 
2)Cắt hình cầu bởi một mặt phẳng 
 Hình 
Mặt cắt 
Hìnhtrụ 
Hìnhcầu 
H chữ nhật 
Không 
Không 
Htròn bkR
Có 
Có 
Htr bk< R
Không 
Có 
*Bài đọc thêm :
SGK/126;127 SGK
Hoạt động 3: Diện tích mặt cầu 
Hoạt động của HS 
Ghi bảng 
GV : Bằng thực nghiệm người ta thấy diện tích mặt cầu gấp 4 lần diện tích hình tròn lớn của hình cầu 
-GV đưa VD lên bảng và yêu cầu HS vận dụng 
Tiùnh diện tích mặt cầu có đường kính 42 cm 
VD2: SGK 
? Ta cần tính gì đầu tiên 
Nêu cách tính đường kính mặt cầu thứ hai ?
HS nhắc lại công thức tính diện tích mặt cầu đã học ở lớp dưới 
-HS nêu cách tính 
3) Diện tích mặt cầu:
(R là bán kính ; d là đường kính của mặt cầu )
VD1: Tiùnh diện tích mặt cầu có đường kính 42 cm 
Ta có : Smặt cầu = =422 
= 1764 (cm2)
VD2: sgk/122
Diện tích mặt cầu thứ 2là 36.3 =108(cm2)
Smặt cầu = => 108 = 3,14.d2 
=> d2 =34,39 => d= 5,86 (cm )
Hoạt động 4:luyện tập 
Hoạt động của HS 
Ghi bảng 
GV đưa đề bài lên bảng 
Yêu cầu nửa lớp tính 3 ô đầu ,nửa lớp tính 3 ô còn lại 
-HS ở lớp nhận xét 
Bài 32 : SGK /125 
? Để tính diện tích bề mặt khối gỗ còn lại (cả trong lẫn ngoài) ta cần tính những diện tích nào ? 
Nêu cách tính 
-HS áp dụng làm bài tập 
Theo công thức 
-Gọi đại diện 2 HS lên bảng điền 
-ta cần tìm diện tích xq của trụ và diện tích 2 bán cầu 
Bài 31:SGK/124
R
0,3
mm
6,21
cm
0,283
m
100
km
6hm
50
dam
S 
1,13
mm2
484,37
dm2
1,006
m2 
12663,7
km2
452,39
hm2
31415,9
dam2
Bài 32SGK:
-diện tích xung quanh của hình trụ là 
Strụ =2rh =2r.2r=4r2 
Diện tích 2 bán cầu chính bằng diện tích mặt cầu 
S mặt cầu =4r2 
Diện tích bề mặt cà trong lẫn ngoài của khối gỗ 
Strụ + Smặt cầu =4r2 +4r2 =8r2 
Dặn dò : -Nắm vững các khái niệm về hình cầu ,công thức tính diện tích mặt cầu 
	-BVn: 33 SGk+ 27;28;29 SBT/128;129