Bài soạn môn Ngữ văn 9 - Tiết 1 đến tiết 13

Ngày soạn: 10-08-2009
Tiết 1-Văn bản: 
Phong cách hồ chí minh
 Lê Anh Trà
 ***********&************
I. MỤC TIÊU: 
1.Kiến thức:Thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại.
-Thấy đựợc một số biện pháp nghệ thuật góp phần làm nổi bật vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh: kết hợp kể-bình-chọn lọc chi tiết tiêu biểu, sắp xếp ý mạch lạc.
2.Kĩ năng : Rèn luyện cho học sinh kĩ năng phân tích văn bản nghị luận, tạo lập văn bản nghị luận
3.Thái độ: Từ lòng kính yêu Bác, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập, rèn luyện theo gương Bác Hồ.
II.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:Tham khảo tài liệu, thiết kế giáo án, chuẩn bị ĐDDH:Tranh ¶nh, bµi viÕt vỊ n¬i ë vµ 
n¬i lµm viƯc cđa B¸c. Cuèn s¸ch “B¸c Hå kÝnh yªu”
-Phương án tổ chức lớp học: đọc diễn cảm, gợi tìm, diễn giảng-bình
2.Học sinh:Soạn bài theo hướng dẫn của GV, S­u tÇm tranh ¶nh, bµi viÕt vỊ n¬i ë vµ lµm viƯc cđa B¸c.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY -HỌC
1.Ổn định tổ chức(1’): Giáo viên kiểm tra sĩ số,tác phong học sinh, vệ sinh lớp học
2.Kiểm tra bài cũ(3’):
- KiĨm tra sù chuÈn bÞ ®å dïng häc tËp cho m«n häc cđa häc sinh.
- KiĨm tra sù chuÈn bÞ bµi cđa häc sinh.
3.Giảng bài mới(39’):
 Giới thiệu bài: (1’).Hå ChÝ Minh kh«ng chØ lµ anh hïng d©n téc vÜ ®¹i mµ cßn lµ danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi( Ng­êi ®­ỵc tỈng danh hiƯu danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi n¨m 1990). Bëi vËy, phong c¸ch sèng vµ lµm viƯc cđa B¸c Hå kh«ng chØ lµ phong c¸ch sèng vµ lµm viƯc cđa ng­êi anh hïng d©n téc vÜ ®¹i mµ cßn lµ cđa mét nhµ v¨n ho¸ lín, mét con ng­êi cđa nỊn v¨n ho¸ t­¬ng lai. VËy vỴ ®Đp v¨n ho¸ cđa phong c¸ch Hå ChÝ Minh ®­ỵc h×nh thµnh vµ biĨu hiƯn trong suèt cuéc ®êi cđa Ng­êi ra sao?, chĩng ta sÏ t×m hiĨu bµi h«m nay
TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
NỘI DUNG
13’
25’
Hoạt động 1: H/dẫn hs tìm hiểu chung
 ?Em h·y cho biÕt t¸c gi¶ cđa v¨n b¶n nµy lµ ai?
?Nh×n vµo phÇn ghi ë cuèi v¨n b¶n, nªu xuÊt xø cđa t¸c phÈm
? “Phong c¸ch HCM” thuéc lo¹i v¨n b¶n g×?§Ỉc ®iĨm cđa lo¹i v¨n b¶n nµy lµ g×?
?VËy vÊn ®Ị ®­ỵc ®Ị cập ë v¨n b¶n lµ vÊn ®Ị g×?
? Ph­¬ng thøc biĨu ®¹t chđ yÕu ®Ĩ thĨ hiƯn chđ ®Ị nµy?
?Theo em víi v¨n b¶n nµy ph¶i ®äc nh­ thÕ nµo cho phï hỵp víi chđ ®Ị mµ t¸c gi¶ biĨu ®¹t?
-Gv kết luận về giọng đọc
-Em h·y ®äc v¨n b¶n theo ®ĩng giäng ®äc ®ã
- GV nhËn xÐt c¸ch ®äc của hs
- GV ®äc mÉu l¹i 1 ®o¹n.
-Gv hướng dẫn hs giải nghĩa những từ ngữ khó trong văn bản
?Nhan ®Ị v¨n b¶n lµ “Phong c¸ch HCM”. VËy em hiĨu phong c¸ch ë ®©y lµ gì?
?Gv: Nh­ trªn ta ®· nãi ,vấn ®Ị cđa v¨n b¶n ®Ị cËp ®Õn lµ: vỴ ®Đp trong phong c¸ch HCM.? Qua chuÈn bÞ bµi ë nhµ ,h·y cho biÕt vấnû đề ấy được triển khai theo mấy ý?
?H·y t¸ch v¨n b¶n t­¬ng øng víi mçi ý ®ã?
- GV: Trong ph¹m vi tiÕt häc nµy thầy trß ta sÏ ®i ph©n tÝch ý 1.
Hoạt động 2: H/dẫn hs phân tích văn bản
- GV yªu cÇu häc sinh ®äc thầm lại đoạn 1
?§o¹n v¨n ®· kh¸i qu¸t vèn tri thøc v¨n ho¸ cđa HCM ntn?
?Ng­êi ®· tÝch luü vèn tri thøc v¨n ho¸ s©u réng Êy b»ng nh÷ng con ®­êng nµo?
-Gv giảng thêm, lấy ví dụ minh họa( kể chuyện về Bác)
?§Ĩ cã ®­ỵc vèn tri thøc v¨n ho¸ Êy Ng­êi ®· lµm g×?
-Gv giảng thêm
?Song ®iỊu k× l¹ nhÊt trong c¸ch tiÕp thu tinh hoa- v¨n ho¸ nh©n lo¹i cđa HCM lµ g×?
? Cơ thĨ cđa sù chän läc ®ã lµ g×?
Em có thể kể một câu chuyện để minh họa cho sự tiếp thu ấy ở Bác?
-Gv kể thêm một số câu chuyện minh họa để giúp hs hiểu thêm về sự tiếp thu văn hóa thế giới có chọn lọc của Bác
*Gv cho hs thảo luận 2 câu hỏi :
+Em cã nhËn xÐt g× vỊ c©u v¨n, c¸ch lËp luËn cđa t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n trªn?
+Qua nghệ thuật trình bày ấy của tác giả đã giúp em nhận xét như thế nào về phong cách của Hồ Chí Minh?
- GV bình thêm,kh¸i qu¸t l¹i vÊn ®Ị: như vậy có thể khẳng định rằng vẻ ®Đp phong c¸ch v¨n ho¸ HCM lµ sù kÕt hỵp hµi hoµ gi÷a truyỊn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i. Và cũng chính điều này đã tạo nên ở Hồ Chí Minh một nhân cách, một lối sống rất Việt Nam, rất phương Đông nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại...
- GV chuyển ý: vỴ ®Đp phong c¸ch HCM cßn biĨu hiƯn trong lèi sống ntn? TiÕt häc sau chĩng ta sÏ t×m hiĨu tiÕp điều này
-Hs: tác giả là Lê Anh Trà
-Hs nêu xuất xứ văn bản
-Hs: KiĨu v¨n b¶n: NhËt dơng.
( ®Ị cËp ®Õn nh÷ng vÊn ®Ị x· héi mang tÝnh cËp nhËt, cã khi mang ý nghÜa l©u dµi.)
-Hs:nói vỴ ®Đp trong phong c¸ch HCM.
-Hs: Ph­¬ng thøc biĨu ®¹t: lËp luËn
-Hs:=> Giäng ®äc: chËm r·i, b×nh tÜnh, khĩc triÕt.
-1 häc sinh ®äc tõ ®Çu -> “rÊt hiƯn ®¹i”và 1 häc sinh kh¸c ®äc phÇn cßn l¹i.
-H/s dùa vµo phÇn chĩ thÝch trong sgk ®Ĩ tìm hiểu những từ khó
-Hs giải thích nhan đề văn bản
-Hs: 2 ý:
+VỴ ®Đp v¨n ho¸ HCM.
+VỴ ®Đp trong lèi sèng cđa HCM.
- Hs phân chi bố cục:2 ®o¹n: 
 +§1: Tõ ®Çu -> “rÊt hiƯn ®¹i”
 +§2: ®o¹n cßn l¹i.
-H/S ®äc l¹i ®o¹n v¨n 1
-Hs phát hiện: Trong cuéc ®êi ho¹t ®éng CM ®Çy gian nan vÊt v¶, HCM ®· tÝch luü ®­ỵc vèn tri thøc v¨n ho¸ hÕt søc s©u réng.
- Hs phát hiện: trong cuộc đời hoạt động cách mạng gian nan vất vả, Bác đã đi qua nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều nền văn hóa từ phương Đông tới phương Tây
- Hs:+Ng­êi ®· n¾m v÷ng ph­¬ng tiƯn giao tiÕp lµ ng«n ng÷ (Ng­êi nãi vµ viÕt th¹o nhiỊu thø tiÕng ngo¹i quèc: Ph¸p, Anh, Hoa, Nga).
+ Qua c«ng viƯc, qua lao ®éng mµ häc hái (làm nhiỊu nghỊ kh¸c nhau).
+Ng­êi häc hái, t×m hiĨu v¨n ho¸ nghƯ thuËt ®Õn 1 møc kh¸ uyªn th©m.
- Hs:§iỊu quan träng lµ Ng­êi ®· tiÕp thu vèn tri thøc v¨n ho¸ nh©n lo¹i cã chän läc
- Hs:+Kh«ng chÞu ¶nh h­áng 1 c¸ch thơ ®éng.
+TiÕp thu mäi c¸i ®Đp, c¸i hay ®ång thêi víi viƯc phª ph¸n nh÷ng h¹n chÕ, tiªu cùc.
+Trªn nỊn t¶ng v¨n ho¸ d©n téc mµ tiÕp thu nh÷ng ¶nh h­ëng quèc tÕ.
-Hs nghe, hiểu
-Hs thảo luận nhóm:
 +Sư dơng c©u kĨ kÕt hỵp víi lêi b×nh luËn: “Cã thĨ nãi Ýt cã vÞ l·nh tơ nµonh­ chđ tÞch HCM” => rÊt tù nhiªn.
+LËp luËn: chỈt chÏ ,râ rµng ,thu hĩt ng­êi ®äc
- H/S nhận xét,kh¸i qu¸t : thấy được sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại trong phong cách Hồ Chí Minh
-Hs nghe, hiểu thêm
I. Tìm hiểu chung
1. T¸c gi¶: Lª Anh Trµ
2. T¸c phÈm :
- Xuất xứ:TrÝch trong “ Phong c¸ch Hå ChÝ Minh, c¸i vÜ ®¹i g¾n víi c¸i gi¶n dÞ”.
-Kiểu văn bản:v¨n b¶n nhËt dơng
-Phương thức biểu đạt:tù sù +nghÞ luËn
-Bè cơc:2 ®o¹n:
+VỴ ®Đp v¨n ho¸ HCM.
+VỴ ®Đp trong lèi sèng cđa HCM
II.Tìm hiểu chi tiết văn bản:
1/ Sự tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại của Bác.
- Đi ra nước ngoài, ghé lại nhiều nơi.
- Nói, viết thạo nhiều thứ tiếng.
- Qua công việc, lao động mà học hỏi.
- Học hỏi, tìm hiểu rất sâu.
- Tiếp thu cái hay, cái đẹp, phê phán cái tiêu cực.
- Tiếp thu cái mới quốc tế trên nền tảng văn hóa dân tộc
->Kể kÕt hỵp víi lêi b×nh luËn
=>Sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại ở Hồ Chí Minh
4.Dặn dò về nhà(2’)
- Xem lại nội dung bài
 -S­u tÇm tiếp nh÷ng mÈu chuyƯn vỊ B¸c.
- ChuÈn bÞ tiÕp nội dung bài theo các gợi ý sau: 
+Nét đẹp trong lối sống giản dị của Bác được biểu hiện như thế nào?
+ Em có bình luận gì về lối sống ấy của Bác?
+ Nhận xét về nghệ thuật thể hiện?
IV.RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
..
Ngày soạn: 14-08-2009
Tiết 2-Văn bản: 
Phong cách hồ chí minh(tt)
 Lê Anh Trà
I. MỤC TIÊU: 
1.Kiến thức:Tiếp tục giúp hs thấy được vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa thực tiễn và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ đại và bình dị
-Thấy đựơc một số biện pháp nghệ thuật góp phần làm nổi bật vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh: kết hợp kể-bình-chọn lọc chi tiết tiêu biểu, sắp xếp ý mạch lạc.
2.Kĩ năng : Rèn luyện cho học sinh kĩ năng phân tích văn bản nghị luận, tạo lập văn bản nghị luận
3.Thái độ: Học sinh kính yêu Bác, tự hào về Bác, có ý thức tu dưỡng, học tập, rèn luyện theo gương Bác Hồ.
II.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên: tham khảo tài liệu, thiết kế giáo án, chuẩn bị ĐDDH: ¶nh vỊ n¬i ë vµ lµm viƯc cđa B¸c trong khu«n viªn Phđ.chđ tÞch 
-Ph­¬ng án tổ chức lớp học: Gỵi më, nªu vÊn ®Ị, ph©n tÝch, kh¸i qu¸t, tỉng hỵp
2.Học sinh:soạn trước bài theo gợi ý của GV. S­u tÇm tranh ¶nh vỊ B¸c.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY -HỌC
1.Ổn định tổ chức(1’): Giáo viên kiểm tra sĩ số,tác phong học sinh, vệ sinh lớp học
2.Kiểm tra bài cũ(5’):
 C©u hái: VỴ ®Đp phong c¸ch v¨n ho¸ HCM ®­ỵc thĨ hiƯn ntn trong v¨n b¶n “ Phong c¸ch HCM” cđa Lª Anh Trµ?
 Gợi ý trả lời : 
 VỴ ®Đp phong c¸ch v¨n ho¸ HCM ®­ỵc thĨ hiƯn trong sù tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i cđa HCM ®Ĩ t¹o nªn mét nh©n c¸ch, mét lèi sèng rÊt VN, rÊt ph­¬ng Đông nh­ng cịng ®ång thêi rÊt míi ,rÊt hiƯn ®¹i.Cơ thĨ:
- HCM ®i nhiỊu n¬i, tiÕp xĩc víi nhiỊu nỊn v¨n ho¸ tõ ph­¬ng Đ«ng ®Õn ph­¬ng T©y. Ng­êi ®· tÝch luü ®­ỵc vèn tri thøc s©u réng nhê:N¾m v÷ng ph­¬ng tiƯn ng«n ng÷ giao tiÕp, lµm nhiỊu nghỊ kh¸c nhau,häc hái, t×m hiĨu ®Õn møc s©u s¾c.
- §iỊu quan träng lµ Ng­êi ®· tiÕp thu cã chän läc tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i
3.Giảng bài mới(37’): 
 Giới thiệu bài:(1’). TiÕt häc tr­íc c¸c em ®· n¾m râ vµ thÊy ®­ỵc vỴ ®Đp phong c¸ch Hồ Chí Minh lµ sù tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i trªn nỊn t¶ng “ c¸i gèc v¨n ho¸ d©n téc kh«ng g× lay chuyĨn ®­ỵc”. VËy nãi vỊ phong c¸ch HCM ta cßn ph¶i biÕt ®Õn vỴ ®Đp nµo kh¸c?, tiÕt häc ngµy h«m nay, các em cïng t×m hiĨu.
TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
NỘI DUNG
33’
3’
Hoạt động 1: H/dẫn hs phân tích văn bản (tt)
- GV yªu cÇu HS ®äc đoạn 2
-Gv nhận xét cách đọc của hs
?VỴ ®Đp phong c¸ch HCM ë ®o¹n v¨n 2 ®­ỵc t¸c gi¶ ®Ị cËp trªn nh÷ng khÝa c¹ch nµo?
?Chi tiÕt, h×nh ¶nh nµo ®­ỵc t¸c gi¶ chän khi nãi ®Õn n¬i lµm viƯc cđa B¸c?
?Trang phơc cđa B¸c ®­ỵc t¸c gi¶ giíi thiƯu ntn?
?Ăn uèng cđa mét vÞ l·nh tơ cã g× ®Ỉc biƯt?
?Có thể nói đã lµ nh÷ng mãn ¨n ntn?
?Em có nhận xét gì về nghệ thuật trình bày của tác giả ở đây? 
Qua nghệ thuật trình bày ấy, giúp em nhËn xÐt g× vỊ vỴ ®Đp trong lèi sèng cđa B¸c?
-Gv treo ảnh chụp minh họa về đời sống của Bác,Gv bình thêm
?Cã ng­êi cho r»ng “ Ph¶i ch¨ng ®©y lµ c¸ch sèng kh¸c khỉ cđa nh÷ng con ng­êi tù vui trong c¶nh nghÌo khã; Tù thÇn th¸nh ho¸, tù lµm cho kh¸c ng­êi kh¸c ®êi”. Ý kiÕn cđa em ntn vỊ nhận định ®ã?
 ( Em cã ®ång ý víi ý kiÕn trªn kh«ng? NÕu kh«ng, e ... thøc vµ ph­¬ng ch©m lÞch sù( Hs trình bày yêu cầu của mỗi phương châm)
 - T×nh huèng trªn ®· tu©n thđ theo ph­¬ng ch©m lÞch sù, v×: C¶ ng­êi ®µn «ng vµ ch¸u bÐ ®Ịu tÕ nhÞ, t«n träng lÉn nhau
3.Bài mới(37’):
 Giới thiệu bài:(1’) Trong nh÷ng giê häc tr­íc, c¸c em ®· ®­ỵc t×m hiĨu mét sè ph­¬ng ch©m héi
 tho¹i. Song chĩng ta sÏ vËn dơng nh÷ng ph­¬ng ch©m nµy vµo t×nh huèng giao tiÕp cơ thĨ ra sao
 vµ ph­¬ng ch©m héi tho¹i cã ph¶i lµ nh÷ng quy ®Þnh b¾t buéc trong mäi t×nh huèng giao tiÕp hay
 kh«ng?§Ĩ lý gi¶i ®­ỵc vÊn ®Ị nµy, chĩng ta cïng t×m hiĨu bµi häc h«m nay.
TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
NỘI DUNG
9’
16’
8’
3’
Hoạt động 1: H/dẫn hs tìm hiểu mối quan hệ giữa p/châm hội thoại với tình huống giao tiếp -Gv treo b/phụ ghi văn bản ở sgk
Dùa vµo c©u chuyƯn cho biÕt:
?Trong truyƯn cã mÊy nh©n vËt giao tiÕp víi nhau?
?Hai ng­êi giao tiÕp víi nhau trong t×nh huèng (hoµn c¶nh) nµo?
?Anh ®· chµo hái b»ng c¸ch nµo? Vµ chµo hái nh­ thÕ nµo?
?Trong tr­êng hỵp nµy, nh©n vËt chµng rĨ cã tu©n thđ ®ĩng ph­¬ng ch©m lÞch sù kh«ng? V× sao?
-VËy nÕu ë trong tr­êng hỵp nµy, em sÏ chµo hái nh­ thÕ nµo ®Ĩ tu©n thđ ®ĩng ph­¬ng ch©m lÞch sù?
 Gv kết luận
- Gv cho häc sinh cho thêm vÝ dụ mà lời hỏi thăm kiểu như trên được dùng một cách thích hợp, tuân thủ phương châm lịch sự.
-Ơû t/huèng trªn, em h·y cho biÕt:
+Lêi hái cđa An lµ nh»m vµo ®èi t­ỵng nµo?
+An nãi víi b¸c Êy khi nµo? Ở ®©u?
+Lêi nãi ®ã nh»m m/®Ých g×? tuân thủ đúng pc lịch sự không?
- GV tỉng hỵp : Nh­ vËy, cã thĨ cïng mét c©u nãi víi mơc ®Ých chµo hái song ë mçi t×nh huèng l¹i cã hiƯu qu¶ kh¸c nhau. §Êy chÝnh lµ mèi quan hƯ gi÷a ph­¬ng ch©m héi tho¹i víi t×nh huèng giao tiÕp.
?Tõ viƯc t×m hiĨu, ph©n tÝch VD trªn, em hiĨu quan hƯ gi÷a ph­¬ng ch©m héi tho¹i víi t×nh huèng giao tiÕp lµ g×?
- Gv kết luận, bổ sung thêm một số t/huống khác cho hs tìm hiểu
Hoạt động 2: H/dẫn hs tìm hiểu về nhưng trường hợp không tuân thủ PCHT
- GV treo b¶ng phơ ghi các vd (SGK-37)
Vd 1: Đoạn văn trªn là cuéc ®èi tho¹i gi÷a ai víi ai?
?An cã mong muèn g×?
?(VËy) c©u tr¶ lêi cđa Ba cã ®¸p øng nhu cÇu cđa An kh«ng? V× sao?
?VËy cã ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµo ®· kh«ng ®­ỵc tu©n thđ?
?T¹i sao ng­êi nãi (Ba) kh«ng tu©n thđ ph­¬ng ch©m héi tho¹i Êy?
-Gv giảng rõ
Vd 2:Gv cho thêm đoạnđốithoại:
A:-CËu ®i ®©u ®Êy?
B: -Ch¬i !
?Ng­êi nãi B ®· vi ph¹m PC nµo?T¹i sao?
Gv kết luận 
-H·y t×m nh÷ng t×nh huèng giao tiÕp trong cuéc sèng t­¬ng tù nh­ VD trªn? Phân tích rõ 
-Từ các vd (1; 2 ) và các tình huống các em vừa tìm thêm ở trên, em rĩt ra nguyªn nh©n nµo khiÕn người nói kh«ng tu©n thđ c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i?
- Gv kết luận
 Vd 3 Gi¶ sư cã mét ng­êi m¾c bƯnh ung th­ ®· ®Õn giai ®o¹n cuèi, th× sau khi kh¸m bƯnh, b¸c sü cã nãi thËt cho ng­êi Êy biÕt hay kh«ng? T¹i sao?
-Khi b¸c sü nãi tr¸nh ®i ®Ĩ bƯnh nh©n yªn t©m th× b¸c sü ®· kh«ng tu©n thđ p/ch©m héi tho¹i nµo?
?ViƯc nãi kh«ng ®ĩng sù thËt nµy cđa b¸c sü cã thĨ chÊp nhận ®­ỵc kh«ng? T¹i sao?
?Tóm lại , phương châm về chất ở đây không tuân thủ là bởi nguyên nhân gì?
-Gv kết luận
-Gv lấy thêm vd về t/huống khác:người chiến sĩ không may rơi vào tay địch, không thể vì tuân thủ PC về chất mà khai thật hết tất cả những gì mình biết về đồng đội, về bí mật của đơn vị,...
-Em h·y nªu thêm mét sè t×nh huèng mµ ng­êi nãi kh«ng nªn tu©n thđ p/ch©m Êy mét c¸ch m¸y mãc?
- Nh­ vËy, qua vd 3 và các tình huống các em vừa tìm thêm, em còn thấy n/nhân nào khiến cho người nói không tuân thủ các phương châm hội thoại nữa? 
-Gv kết luận
- Vd 4:.
 Khi nãi “ TiỊn b¹c chØ lµ tiỊn b¹c” th× cã ph¶i ng­êi nãi kh«ng tu©n thđ ph­¬ng ch©m vỊ l­ỵng hay kh«ng?
( GV gỵi ý: C©u nãi trªn cã mÊy líp nghÜa? Mçi líp nghÜa ®ã cã tu©n thđ ph­¬ng ch©m vỊ l­ỵng hay kh«ng?
?Như vậy câu nói này không tuân thủ phương châm về lượng là do đâu?
-Gv kết luận
-Cho hs lÊy thêm mét sè VD t­¬ng tù?, phân tích
?Qua VD 4 và các vd các em vừa tìm thêm, theo em còn có nguyªn nh©n nào khiÕn cho người nói kh«ng tu©n thđ c¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i?
-Gv kết luận
?Tóm lại,qua tất cả c¸c VD vừa tìm hiểu trªn, h·y nh¾c l¹i viƯc kh«ng tu©n thđ c¸c PCHT cã thĨ b¾t nguån tõ nh÷ng n/nh©n nµo?
-Gvkhắc sâu k/t bài học cho hs
Hoạt động 3: Hướng dẫn hs luyện tập
-Gọi 2 hs đọc 2 bt 1 và 2
-Gv cho hs thảo luận nhóm( nhóm 1-2: làm bài tập 1; nhóm 3-4: làm bài tập 2)
 (Bài tập 1: trong đoạn văn, c©u tr¶ lêi cđa «ng bè kh«ng tu©n thđ ph­¬ng ch©m héi tho¹i nµo? H·y ph©n tÝch vµ lµm râ sù vi ph¹m Êy?
 ( Bài tập 2: trong đoạn trích, th¸i ®é cđa ch©n, tay, tai, m¾t ®· vi ph¹m ph­¬ng ch©m nµo trong giao tiÕp? ViƯc kh«ng tu©n thđ ph­¬ng ch©m Êy cã lý do chÝnh ®¸ng kh«ng? V× sao?)
-Gv theo dõi hs thảo luận, yêu cầu các nhóm cử đại diện trình bày kết quả thảo luận
-Gv nhận xét, kết luận
H/động 4: Củng cố kiến thức
Em hãy nhắc lại:
+ Quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp?
 +Những nguyên nhân dẫn đến việc người nói không tuân thủ các phương châm hội thoại?
-Gv khắc sâu kiến thức cho hs, tổng kết tiết tiết học
-Gv cho bài tập về nhà:tìm thêm những tình huống vi phạm các phương châm hội thoại do những nguyên nhân em đã được tìm hiểu trong bài.
-Gv tổng kết tiết học
- 1 HS ®äc v¨n b¶n ,kĨ l¹i truyƯn
-Hs phát hiện có 2 NV:Anh chµng rĨ và ng­êi ®èn cđi.
-Hs phát hiện tình huống:
 Ng­êi ®èn cđi ®ang đốn cành trªn trên c©y cao. Anh chµng rĨ ®i qua vµ 
 muèn chµo hái.
- Hs phát hiện:Anh chµng rĨ ®· ra hiƯu gäi anh ®èn cđi xuèng chØ ®Ĩ hái: “ B¸c lµm viƯc vÊt v¶ l¾m ph¶i kh«ng?”
-Hs nhận xét:Chµng rĨ kh«ng tu©n thđ ®ĩng ph­¬ng ch©m lÞch sù ( hs giải thích rõ)
-Hs ®­a ra nhiỊu ph­¬ng ¸n kh¸c nhau. Cã thĨ lµ:
+§øng d­íi hái: “ B¸c ®ang ®èn cđi ®Êy µ?
+Hay: “ H«m nay b¸c ®èn ®­ỵc nhiỊu cđi ch­a?”...
- Hs lÊy VD. Cã thĨ lµ: “ Trªn ®­êng ®i häc vỊ, khi vµo ®­êng xãm, A gỈp b¸c §é ®ang sđa xe ë ng· ba xãm, An cÊt tiªng :
 Ch¸u chµo b¸c! Muén råi mµ bac vÉn ch­a nghØ µ?”
- An nãi víi b¸c §é- ng­êi sưa xe ®¹p.
- Khi An ®i häc vỊ ë ,trong xãm.
- Mơc ®Ých: Chµo hái b¸c §é( tuân thủ đúng pc lịch sự)
-Hs rút ra kết luận: VËn dơng ph­¬ng ch©m héi tho¹i cÇn phï hỵp víi ®Ỉc ®iĨm cđa t×nh huèng giao tiÕp.
-Hs tìm hiểu thêm các tình huống GV đưa ra
-Hs quan sát , đọc các vd
-Hs: Cuéc ®èi tho¹i: An vµ Ba.
- Hs:An mong muèn: BiÕt chiÕc m¸y bay ®©u tiªn ®­ỵc chÕ t¹o vµo n¨m nµo.
- Hs:Kh«ng ®¸p øng v×: C©u tr¶ lêi “ ®Çu TK XX” ch­a râ cơ thĨ n¨m nµo.
-Hs:Ph­¬ng ch©m vỊ l­ỵng (kh«ng cung cÊp l­ỵng th«ng tin nh­ mong muèn)
- V×: Ng­êi nói kh«ng biÕt chÝnh x¸c chiÕc m¸y bay ®Çu tiªn trªn TG ®­ỵc chÕ t¹o vµo n¨m nµo. §Ĩ tu©n thđ ph­¬ng ch©m vỊ chÊt (kh«ng nãi ®iỊu mµ m×nh kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc), ng­êi nãi ph¶i tr¶ lêi mét c¸ch chung chung: “§©u kho¶ng ®Çu TK XX”
-Kh«ng tu©n thđ PC lịch sự (v× kÐm v¨n ho¸ giao tiÕp)
 - Hs lÊy VD kh¸c. Phân tích
-Hs: do người nói vô ý, vụng về, thiếu văn hoá giao tiếp
- Kh«ng nªn nãi thËt, v×: Bªnh nh©n lo sỵ, tuyƯt väng.
-Kh«ng tu©n thđ ph­¬ng ch©m vỊ chÊt (nãi ®iỊu mµ m×nh tin lµ kh«ng ®ĩng).
- Cã thĨ chÊp nhËn ®­ỵc, v×: §iỊu nµy hoµn toµn cã lỵi cho bƯnh nh©n ,giĩp bƯnh nh©n l¹c quan trong cuéc sèng.
-Hs: người nói ưu tiên cho một phương châm hội thoại, một yêu cầu khác quan trọng hơn
-Hs nghe, hiểu
-HS lÊy VD kh¸c
-Hs: do người nói phải ưu tiên cho một phương châm hội thoại hoặc một yêu cầu khác quan trọng hơn
- 2 líp nghÜa:
+ NghÜa t­êng minh: TiỊn b¹c vÉn chØ lµ tiỊn b¹c.-> kh«ng tu©n thđ p/ch©m vỊ l­ỵng(không cho người nghe một thông tin nào)
+ NghÜa hµm Èn: TiỊn b¹c chØ lµ ph­¬ng tiƯn sèng, chø kh«ng ph¶i lµ mơc ®Ých cuèi cïng cđa con ng­êi, -> Nh¾c nhë: Ngoµi tiỊn b¹c ®Ĩ duy tr× cuéc sèng, con ng­êi cßn cã mèi quan hƯ thiªng liªng kh¸c nh­: Quan hƯ anh em, b¹n bÌ, cha con, ... kh«ng nªn v× tiỊn mµ quªn ®i tÊt c¶.
-Hs: do người nói muốn gây sự chú ý,để người nghe hiểu câu nói theo một hàm ý
-Hs lấy thêm vd, có thể là:
 + ChiÕn tranh lµ chiến tranh 
+ Nã vÉn lµ nã.
+ Nó là con của bố nó mà
-Nguyªn nh©n: Ng­êi nãi muèn g©y mét sù chĩ ý, ®Ĩ ng­êi nghe hiĨu theo mét hµm ý nµo ®ã
 -Hs trả lời theo như ghi nhớ SGK.
-2 hs đọc 2 bt ( mỗi hs đọc 1 bài), xác định yêu cầu bt 
-Hs tiến hành thảo luận nhóm theo sự phân công của giáo viên
-Hs đại diện các nhóm trả lời kết quả thảo luận
-Hs trả lời, khắc sâu kiến thức
-Hs trả lời, khắc sâu kiến thức
-Hs chép bài tập về nhà, thực hiện ở nhà
I/Quan hƯ gi÷a ph­¬ng ch©m héi tho¹i víi t×nh huèng giao tiÕp
1. VÝ dơ:
V¨n b¶n “Chµo hái”(sgk)
+) N +Ng­êi ®èn cđi ®ang lµm viƯc trªn một c©y cao. 
 + Anh chµng rĨ®i qua vµ muèn chµo hái.
+Anh chµng rĨ ®· ra hiƯu gäi anh ®èn cđi xuèng chØ ®Ĩ hái: “ B¸c lµm viƯc vÊt v¶ l¾m ph¶i kh«ng?”
-> Chµng rĨ kh«ng tu©n thđ ®ĩng ph­¬ng ch©m lÞch sù
2.. Kết luận:Việc vận dụng các phương châm hội thoại cần phải phù hợp với đặc điểm của tình huống giao tiếp
II/Nh÷ng tr­êng hỵp kh«ng tu©n thđ ph­¬ng ch©m héi tho¹i.
-Người nói vô ý, vụng về, thiếu văn hoá giao tiếp
-Ng­êi nãi ph¶i ­u tiªn cho mét (ph­¬ng ch©m héi tho¹i) yªu cÇu kh¸c quan träng h¬n.
-Ng­êi nãi muèn g©y mét sù chĩ ý, ®Ĩ ng­êi nghe hiĨu câu nói theo mét hµm ý nµo ®ã
III.LuyƯn tËp. 
1.Bµi tËp 1:Phân tích sự vi phạm PCHT
- §èi víi cËu bÐ lĩc 5 tuỉi th× “Tuyển tËp truyƯn ng¾n Nam Cao” lµ truyƯn viĨn v«ng m¬ hå -> V× vËy c©u tr¶ lêi cđa «ng bè kh«ng tu©n thđ p/ch©m c¸ch thøc.
(Tuy nhiªn ®èi víi ng­êi ®i häc th× ®©y cã thĨ lµ c©u tr¶ lêi ®ĩng.)
2. Bµi tËp 2: Phân tích sự vi phạm PCHT
 Th¸i ®é vµ lêi nãi cđa ch©n, tay, tai, m¾t kh«ng tu©n thđ ph­¬ng ch©m lÞch sù 
 ViƯc kh«ng tu©n thđ Êy lµ không thích hợp với t/huống g/tiếp, v×: Kh¸ch ®Õn nhµ , ph¶i chµo hái chđ nhµ råi míi nãi chuyƯn, nhÊt lµ ë ®©y, th¸i ®é vµ lêi nãi cđa c¸c vÞ kh¸ch là kh«ng chính đáng.
4. Hướng dẫn về nhà(2’)
-Xem lại nội dung bài học
-Sưu tầm thêm những tình huống không tuân thủ đúng phương châm hội thoại do những nguyên nhân đã học .
-Ôn lại toàn bộ kiến thức về Tập làm văn đã học để 2 tiết sau sẽ làm bài viết số 1 tại lớp
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
 (QUÝ THẦY CÔ THÂN MẾN ! TÔI CHỈ GỬI MỘT SỐ TIẾT CỦA GIÁO ÁN NGỮ VĂN 9 LÊN MẠNG ĐỂ QUÝ THẦY CÔ THAM KHẢO. NẾU QUÝ THẦY CÔ NÀO CẦN GIÁO ÁN NGỮ VĂN 9 CỦA TÔI, XIN LIÊN HỆ VỚI TÔI THEO SỐ ĐIỆN THOẠI:01225565201, TÔI SẼ GỬI TIẾP NHỮNG TIẾT CÒN LẠI )