Đề thi chọn học sinh giỏi đội sơ tuyển lớp 9 môn Ngữ văn – Năm học 2012 - 2013

THCS Đụng Văn
đề thi chọn học sinh giỏi đội sơ tuyển lớp 9
Môn Ngữ văn – Năm học 2012-2013
Thời gian: 150 phút ( Không kể thời gian giao đề )
Câu 1, 
a, Câu ca dao sau liên quan đến phương châm hội thoại nào?
Lời nói không mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
b, Em có suy nghĩ gì về ý nghĩa của câu ca dao?
Câu 2,
Em hãy phát biểu những hiểu biết và đánh giá của em về tư tưởng được thể hiện qua câu văn: 	Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo
 ( Trích Nước Đại Việt ta – Nguyễn Trãi-Ngữ văn 8)
Câu 3, “ Thơ mới của chàng thanh niên Tố Hữu khi ấy từ trái tim vọt ra cũng như thơ của chúng tôi, cũng lãng mạn như thơ chúng tôi, nhưng một thứ lãng mạn có nhiều máu huyết hơn; thơ của chúng tôi thì đập cho mở cửa trời, nhưng thơ Tố Hữu thì mới có chìa khoá: Cách mạng...Thơ chúng tôi như những con chim dù hát ca da diết đến đâu, nhưng cứ đập cánh vào song cửa chiếc lồng, còn thơ Tố Hữu, mặc dầu tác phẩm của nó nhiều năm ở trong song sắt, chính thơ Tố Hữu là con chim bay giữa đất trời cao rộng” ( Tố Hữu với chúng tôi – Báo Văn nghệ – Số ra ngày 6/3/1976).
Từ sự cảm nhận bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu, em hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
đáp án , biểu điểm 
thi chọn học sinh giỏi đội sơ tuyển lớp 9 – ngữ văn
Câu 1, ( 1,5 điểm)
a, Câu ca dao liên quan đến phương châm hội thoại lịch sự. ( 0,5 điểm)
b, Nghệ thuật, văn hoá ứng xử của mỗi người thể hiện qua lời nói, cách nói ( 1 điểm)
 Câu 2, ( 2,5 điểm)
 * Về kiến thức: Học sinh làm rõ được các ý sau: 
+ Nhân: Lòng yêu thương con ngời; nghĩa: Tôn trọng, yêu chuộng lẽ phải. ( 0,5 điểm)
+ Nhân nghĩa vốn là một quan niệm đạo đức Nho giáo truyền thống đã được Nguyễn Trãi vận dụng sáng tạo và đậm giá trị nhân đạo. Gốc rễ của nhân nghĩa là yên dân, vì dân mà trừng phạt kẻ có tội. Tư tởng nhân nghĩa không dừng ở lí thuyết chung chung mà xuất phát từ sự quan tâm đến dân đen, con đỏ...Bản chất của tư tưởng nhân nghĩa theo quan niệm của NT là tư tưởng thân dân, xuất phát từ tấm lòng “ Ưu dân, ái quốc” của tác giả. ( 1,5 điểm)
+ Tư tưởng của Nguyễn Trãi không chỉ tiến bộ, thể hiện đạo lí truyền thống của dân tộc mà còn vượt thời đại; đến nay vẫn còn giá trị mới mẻ. ( 0,5 điểm).
* Về kĩ năng: Yêu cầu diễn đạt thành đoạn văn mạch lạc, trôi chảy; không vi phạm lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu. Học sinh có thể không nói đúng được một cách thấu đáo song phải hiểu đúng tinh thần của tư tưởng tác giả.
	Câu 3, ( 6 điểm)
* Về kiến thức: Học sinh làm rõ được các ý sau: 
+ ý 1: Giải thích sơ lược nội dung của ý kiến: Đánh giá về điểm gặp gỡ của Tố Hữu và các nhà Thơ Mới cùng thời:
- Giống: Cùng cảm xúc, khát vọng lãng mạn...
- Khác: Hồn thơ TH có sự định hướng về tư tưởng: Đó là tiếng nói cất lên từ một trái tim khoẻ khoắn, tìm được lối thoát, hướng đến tương lai.
-> Thơ Tố Hữu là sự gặp gỡ may mắn và kì diệu của một hồn thơ lãng mạn và bản lĩnh của người chiến sĩ cách mạng.
+ ý 2: Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú để chứng minh ý kiến trên:
 - Bài thơ Khi con tu hú bộc lộ một cái tôi lãng mạn đắm say tha thiết: HS cảm nhận qua khổ thơ 1: Hình ảnh bức tranh mùa hè qua tâm tưởng của nhà thơ. Đó là bức tranh sự sống trác tuyệt với đủ hình ảnh, vạn vật, sắc màu, âm thanh bung nở một sức sống căng tràn, cực thịnh: lúa chiêm, trái cây, tiếng ve...
Thực chất bức tranh đó chính là biểu hiện của lòng yêu đời, gắn bó với cuộc sống, yêu tự do mãnh liệt của một nhà thơ trẻ trong hoàn cảnh ngục tù...
- Bài thơ còn thể hiện nhận thức của tác giả ở khổ thơ thứ 2 về hoàn cảnh thực tại của mình để quyết tâm thoát khỏi nó với một ý chí kiên cường, một sức sống mãnh liệt được thôi thúc từ khí huyết, con tim: Cảm giác ngột, uất, muốn đạp tan phòng...
+ ý 3: So với các nhà Thơ Mới cùng thời, Tố Hữu đã thể hiện một cái tôi khoẻ khoắn ( Học sinh có thể so sánh để nhận ra điểm khác biệt so với cốt lõi t tởng trong bài Nhớ rừng, Ông đồ...Dẫu có da diết đến đâu cái tôi Thơ Mới cũng không thoát khỏi bé tắc, cô đơn, buồn đau...)
* Về kĩ năng: - Học sinh không sa vào quá sâu phân tích đoạn thơ, nhưng lại phải thể hiện được khả năng cảm nhận thơ một cách tinh tế.
- Hành văn trôi chảy, có cảm xúc; dùng từ đặt câu đúng chuẩn...
- Bài viết có bố cục 3 phần.
* Cách cho điểm:
Có đủ bố cục 3 phần hợp lí: 1 điểm
 ý 1: 1 điểm
ý 2: 3 điểm
ý 3: 1 điểm
Các ý trên được điểm tối đa khi bảo đảm yêu cầu về kĩ năng. Học sinh có thể không diễn đạt hoàn toàn đúng như đáp án; giám khảo căn cứ vào thực tế bài làm của học sinh để chọn đúng học sinh giỏi.