Giáo án Hoá học 9 - Tiết 59: Luyện tập: rượu etylic; axit axetic + Tiết 60: Thực hành tính chất của rượu etylic và axít axetic

Tiết: 59
 ND: 
LUYỆN TẬP: RƯỢU ETYLIC; AXIT AXETIC
VÀ CHẤT BÉO
Mục tiêu
Kiến thức: Củng cố các kiến thức cơ bản về rượu etylic, axit axetic và chất béo
Kĩ năng: Rèn luyện kỹ năng giải một số dạng bài tập
Thái độ: Giáo dục ý thức tự học, tự luyện giải bài tập.
Chuẩn bị.
Thầy: phiếu học tập, giấy trong, đèn chiếu
Trò: Oân lại tính chất hóa học của rượu etylic, axit axetic và chất béo
Phương pháp dạy học
Tái hiện kiến thức
Đàm thoại gợi mở
Thảo luận nhóm
Tiến trình.
Ổn định tổ chức: Kiểm diện HS
Kiểm tra bài cũ:
HS1: Hoàn thành các PTPỨ sau: ( 10đ)
t0
 a) CH3COOC2H5 + NaOH à ? + ?
 axit 
 t0
 b) ( C17H33COO)3C3H5 + H2O ? + ?
 c) ( C17H33COO)3C3H5 + NaOH ? + ?
 d) CH3COOC2H5 + KOH à ? + ?
 t0
Đáp án: 
 a) CH3COOC2H5 + NaOH à CH3COONa + C2H5OH
 axit, t0
t0
 b) ( C17H33COO)3C3H5 + 3H2O à 3C17H33COOH + C3H5(OH)3
t0
 c) ( C17H33COO)3C3H5 + 3NaOH à 3C17H33COONa + C3H5(OH)3
 d) CH3COOC2H5 + KOH à CH3COOK + C2H5OH
HS2: Giải BT 4 / 147 sgk (10đ)
Đáp án: a) Phản ứng thủy phân chất béo bằng kiềm:
 Chất béo + natri hidroxit à Glixetol + hỗn hợp muối Natri
 Theo ĐLBTKL: ta có:
 m = mchất béo + mNatri hidroxit - mGlixerol
 = 8,58 + 1,2 - 0,368 = 9,412 (kg)
 b) Khối lượng xà phong bánh thu được:
 mXà phòng bánh = = 15,59 (kg)
HS nhận xét bình điểm
Bài mới.
Hoạt động Thầy Trò
Nội dung bài học
GV: Các em đã học rượu etylic, axit axetic và chất béo. Trong bài này các em sẽ ôn lại những tính chất của các hợp chất trên và vận dụng để giải một số bài tập
Hoạt động 1:
GV: Chiếu lên màn hình bảng tổng kết theo mẫu sgk/ 148
Yêu cầu HS các nhóm thảo luận để hoàn thành bảng trên
HS thảo luận nhóm để hoàn thành bảng.
GV: Chiếu lên màn hình bảng đã được điền đầy đủ
GV: Dựa vào bảng tổng kết tính chất hóa học, tính chất vật lý, CTCT giải các BT sgk
Hoạt động 2:
GV yêu cầu HS làm BT 1 / 148 sgk
HS viết PTHH:
2CH3COOH + 2K à 2CH3COOK + H2 #
2C2H5OH + 2K à 2C2H5OK + H2 #
2CH3COOH + 2Zn à (CH3COO)2Zn + H2 #
CH3COOH + NaOH à CH3COONa +
 H2O
2CH3COOH + K2CO3 à 2CH3COOK + H2O + CO2
GV chiếu lên màn hình kết quả thảo luận của HS
HS tiếp tục làm BT 2 / 148 sgk
GV chiếu lên màn hình, HS điền vào PTHH của các sơ đồ phản ứng.
Có thể dùng K2CO3; CaCO3; hoặc MgCO3
HS có thể dùng kim loại Mg; Al; Fe
GV gợi ý HS nhớ lại các TN
GV: Nếu HS trả lời đúng, GV có thể chấm điểm
HS viết PTPỨ chứng minh.
 I. Kiến thức cần nhớ.( SGK )
 II. Bài tập.
BT 1 / 148 sgk
a/ Chất có nhóm –OH : rượu etylic; axit axetic. Chất có nhóm –COOH : axit axetic
b/ Chất tác dụng với K: C2H5OH; CH3COOH
 Chất tác dụng với Zn: axit axetic
 Chất tác dụng với NaOH là: axit axetic
 Chất tác dụng với K2CO3 là: axit axetic
BT 2 / 148 sgk:
HCl
PTHH: 
t0
 CH3COOC2H5 + H2O 
t0
 CH3COOH + C2H5OH
 CH3COOC2H + NaOH à CH3COONa
 + C2H5OH 
 BT 3 / 148 sgk:
Hoàn thành các PTPỨ:
t0
a/ 2C2H5OH + 2Na à 2C2H5ONa+ H2 #
b/ C2H5OH + 3O2 à 2CO2 + 3H2O
t0
c/ CH3COOH + KOHà CH3COOK+ H2O
H2SO4 đ
d/ CH3COOH + C2H5OH 
 CH3COOC2H5 + H2O
e/ 2CH3COOH + Na2CO3 à
 2CH3COONa + H2O + CO2
f/ 2CH3COOH+ Znà(CH3COO)2Zn+ H2 #
g/ chất béo + dd kiềm à glixerol + muối của các axit béo
 BT 4 / 149 sgk:
- Dùng giấy quỳ tím nhận ra axit axetic
- Cho 2 chất lỏng còn lại vào nước, chất nào tan hoàn toàn là rượu etylic, chất lỏng nào khi cho vào nước thấy không tan nổi lên trên là hỗn hợp rượu với chất béo
 BT 5 / 149 sgk:
A. Ứng với CTPT: C2H6O có 2 CTCT:
 CH3 ­ O ­ CH3 ; CH3 ­ CH2 ­ OH 
 ( I ) ( II )
B. Ứng với CTPT: C2H4O có các CTCT:
H ­ C­ CH2 ­ OH; CH3 ­ C ­ OH
 || ||
 O (I) O (III)
H ­ C ­ O ­ CH3
 ||
 O (II)
 Để chứng minh B là axit axetic cần cho B tác dụng với Na2CO3, nếu thấy có khí thoát ra chứng tỏ B là axit axetic.
 Tương tự chứng minh A là rượu etylic cho A tác dụng với Na, nếu thấy khí thoát ra là rượu etylic
 BT 6 / 149 sgk:
a)Trong 10 lít rượu 80 có có 0,8 lít rượu nguyên chất:
 mrượu = 0,8 . 0,8 . 1000 = 640 (g)
PTHH:
C2H5OH + O2 men giấm CH3COOH
 46g 60g + H2O
 640g xg
Khối lượng axit axetic thu được theo LT là:
 x = = 834,8 (g)
Khối lượng axit axetic thu được với HS 92%:
 mCH3COOH = 834,8 . 92% = 768 (g)
b) Khối lượng giâm ăn thu được:
 = 19200 (g)
 hay 19,2 kg
Củng cố và luyện tập: đã củng cố từng phần
Hướng dẫn HS tự học ở nhà: 
Làm BT 7* / 149 sgk dành cho HS khá giỏi
GV hướng dẫn: a) Tìm n CH3COOH có trong dung dịch, dựa vào PTHH tìm m NaHCO3 => m ddNaHCO3
b) C% (CH3COONa) = x 100%
CHUẨN BỊ NỘI DUNG TIẾT SAU LÀM BÀI TẬP
5- Rút kinh nghiệm
Tiết 60
ND: 
THỰC HÀNH TÍNH CHẤT CỦA RƯỢU ETYLIC VÀ AXÍT AXETIC
1. Mục tiêu
a) Kiến thức: Ôn các tính chất của rượu etilic và axít axetic
b) Kĩ năng: Rèn kĩ năng làm thí nghiệm và quan sát các hiện tượng thí nghiệm.
c) Thái độ: Giáo dục ý thức giữ vệ sinh chung bảo quản cơ sở vật chất, tiết kiệm hóa chất khi làm thí nghiệm.
2. Chuẩn bị
Thầy
Dụng cụ: (5 nhóm/ lớp)
- Oáng nghiệm 6 ống	- Bộ giá thí nghiệm - Oáng nhỏ giọt ống 	- Oáng dẫn khí chữ L có nút cao su - Đèn cồn 1 cái- Cốc thủy tinh 1 cái- Quẹt diêm 1 cái
Hóa chất: ( 5nhóm)
- H2O, dd CH3COOH, C2H5OH ( 960), Zn, CuO, CaCO3, quỳ tím.
Phiếu học tập, dèn chiếu
Trò: Phiêu thực hành, tìm hiểu nội dung bài thực hành.
3. Phương pháp
- Thảo luận nhóm- Trực quan- Thí nghiệm thực hành
4. Tiến trình
4.1- Ổn định tổ chức: Kiểm diện HS
4.2- Kiểm tra bài cũ:
* Trình bày tính chất hóa học của axít axetic ( Viết phương trình phản ứng nếu có)
Đáp án:
a) Tính axít của axít axetic
+ Tác dụng với kim loại tạo thành muối + khí hidro
Vd: 2CH3COOH + Zn (CH3COO)2Zn + H2	
+ Tác dụng với oxít bazơ, với bazơ tạo thành muối và nước
Vd: 2CH3COOH + ZnO (CH3COO)2Zn + H2O	
 2CH3COOH + Zn(OH)2 (CH3COO)2Zn + 2H2O
 CH3COOH + NaOH CH3COONa + H2O	
+ Tác dụng với muối cacbonat giải phóng khí cacbonic
Vd: 2CH3COOH + CaCO3 (CH3COO)2Ca + CO2 + H2O	
+ DD axít axetic làm quỳ tím hóa đỏ
Gv chiếu lên màn hình câu trả lời của học sinh
4.3- Bài mới:
Hoạt động của thầy trò
Nội dung bài dạy
GV: Giới thiệu bài: Củng cố kiến thức` về rượu etylic và axít axetic. Rèn luyện kĩ năng thí nghiệm như quan sát, nhận xét, ghi chép
Hoạt động 1
Hs đọc nội dung thực hành (sgk)
Gv hướng dẫn thao tác cho học sinh 
Hs làm thí nghiệm, nhận xét hiện tượng 
Gv Qua các hiện tượng ghi nhận được 
Gv yêu cầu học sinh rút ra kết luận ghi nhớ ghi vào phiếu thực hành 
Hoạt động 2
Tương tự học sinh đọc nội dung thí nghiệm (sgk)
Gv hướng dẫn thao tác làm thí nghiệm và làm mẫu cho học sinh xem
Hs thực hành thí nghiệm, quan sát hiện tượng vànhận xét
Hs Ghi nhận hiện tượng phản ứng và giải thích
Hoạt động 3
Hs Ghi nhớ viết vào phiếu thực hành
I.Tiến hành thí nghiệm
Thí nghiệm 1: Tính chất của axit axetic
Quan sát và ghi chép hiện tượng xảy ra 
Trong ống nghiệm (1), mẫu giấy quỳ chuyễn sang màu đỏ
Trong ống nghiệm (2), có bọt khí nổi lên
Trong ống nghiệm (3), dung dịch sủi bọt khí, có khí bay lên.
Trong ống nghiệm (4), tạo thành dung dịch màu xanh.
Kết luận: Axít axetic có tính axít
Thí nghiệm 2: Phản ứng của rượu etylic với axít axetic
Trong ống nhiệm B có chất lỏng không màu, mùi thơm, không tan trong nước, nổi trên mặt nước, đó là etyl axetic.
H2SO4 đặc, t0
PTHH
CH3COOH + C2H5OH 
 CH3COOC2H5 + H2O
II.Viết bản tường trình
(Theo mẫu đã phát tiết trước)
Gv nhắc nhỡ hs: Trình bày tóm tắt cách tiến hành thí nghiệm, hiện tượng quan sát được khi tiến hành các thí nghiệm 
TN1:Tính axít của axít axetic
TN2: Phản ứng của axít axetic với rượu etylic	
Hòan chỉnh phiếu thực hành
4.4- Củng cố và luyện tập
Tổng kết thực hành
_ Hs các nhóm nộp phiếu thực hành
_ Thu dọn vệ sinh phòng thiết bị
4.5- Hướng dẫn HS tự học ở nhà
Xem lại nội dung bài thực hành
Chuẩn bị Bài mới “ Glucozơ”
5.Rút kinh nghiệm