Giáo án lớp 9 môn Lịch sử - Bài 25 - Tiết 31: Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 – 1950)

Ngày soạn : 25/2/2010 Ngày giảng : 9A : 23/3/2010
 9B: 28/2/2010
CHƯƠNG V: VIỆT NAM TỪ CUỐI NĂM 1946 ĐẾN NĂM 1954.
BÀI 25 - TIẾT 31: 
NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC 
CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1946 – 1950).
1. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
a. Kiến thức:
 - Cung cấp cho hs những hiểu biết về nguyên nhân dẫn tới bùng nổ chiến tranh ở VN (lúc đầu ở nửa nước, sau đó trên phạm vi cả nước); quyết định kịp thời phát động kháng chiến toàn quốc.
 - Đường lối kháng chiến sáng tạo của Đảng và Chủ tịch HCM là đường lối chiến tranh nhân dân, kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kì, tự lực cánh sinh, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế, vừa kháng chiến, vừa kiến quốc.
b. Tư tưởng: 
 - Bồi dưỡng cho HS lòng yêu nước, tinh thần CM, niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, lòng tự hào dân tộc.
c. Kỹ năng: 
 - Rèn luyện cho HS kĩ năng phân tích, nhận định, đánh giá những hoạt động của địch và của ta trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến.
 - Rèn luyện cho HS kĩ năng sử dụng tranh ảnh, bàn đố các chiến dịch và các trận đánh.
2. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS
a. GV:
 - Sử dụng tranh ảnh, lược đồ trong SGK, bản đồ treo tường” Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947”. 
b. HS:
 -Sưu tầm tranh ảnh.
 - Học bài và chuẩn bị bài
3. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
a. Kiểm tra bài cũ: 5’
* Hỏi: Ta đã có những biện pháp gì để đối phó với quân Tưởng và bọn phản cách mạng?
* Trả lời:
 - Quân Tưởng và bọn “ Việt Quốc”, “ Việt Cách” chống phá cách mạng của ta từ bên trong 
 - Ta đã mở rộng Chính phủ nhượng cho chúng 70 ghế trong Quốc hội và 1 số ghế bộ trưởng.
 - Nhân nhượng cho Tưởng một số quyền lợi kinh tế.
 - Chính phủ ban hành một số sắc lệnh trấn áp bọn phản CM, thẳng tay trừng trị bọn ngoan cố.
b. Bài mới: 
 Giới thiệu bài: Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta đã nhân nhượng, nhưng càng nhân nhượng thực dân Pháp càng lấn tới. Chúng ta không còn con đường nào khác là phải đứng lên kháng chiến chống thực dân Pháp để bảo vệ độc lập, tự do, bảo vệ thành quả CM tháng Tám. Vậy..
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Gv: sau CM tháng Tám nước VN DCCH rất cần hoà bình để kiến thiết và xây dựng đất nước. Vì vậy chính phủ Việt Nam duy trì mối quan hệ bang giao với thự dân Pháp bằng cách kí Hiệp ước Sơ bộ ( 6/3/1946) và Tạm ước 14/9/1946. 
Hỏi: Thực dân Pháp có thực hiện đúng như Hiệp ước và Tạm ước đã kí hay không?
YC học sinh đọc phần chữ nhỏ SGK/103
Hỏi: Tình hình tại Hà Nội như thế nào?
­ Cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ trong hoàn cảnh nào?
Giảng: Chúng tuyên bố: Nếu thực hiện theo tối hậu thư của chúng thì ngày 20/12/1946 chúng sẽ hành động.Tình hình đó đặt nhận dân ta dưới hai sự lựa chọn: Hoạc là đầu hàng, làm thân nô lệ cho chúng, hoạc là chiến đấu đến cùng bảo vệ tổ quốc, gianh độc lập dân tộc.
Hỏi: Trước tình thế đó , đảng đã có những chủ trương gì?
Hỏi: Chủ tịch Hồ Chí Minh có việc làm gì?
.Hỏi: Em hãy nêu nội dung lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch HCM (19/12/1946)?
GV đọc cho học sinh nghe lời kêu gọi của Bác:
“Hỡi đồng bào!
Chúng ta phải đứng lên, bất kì đàn ông, đàn bà, bất kì người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái , dân tộc. Hễ là người VN thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc.
Ai có súng, dùng súng. Ai có gươm dùng gương. Không có gươm thì dùng cuốc xẻng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp xâm lược.
....Dù phải gian lao kháng chiến, nhưng với 1 lòng kiến quyết hy sinh thì thắng lợi nhất định về dân tộc ta.”
Hỏi: Nội dung cơ bản của Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp được thể hiện qua những văn bản nào?
Hỏi: Đường lối kháng chiến của ta là gì?
Hỏi: Thế nào là kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kì và tưu lực cánh sinh?
Hỏi: Tại sao nói cuộc chiến tranh của ta là cuộc chiến tranh chính nghĩa và có tính nhân dân?
Chỉ lược đồ các tỉnh Bắc vĩ tuyến 16.
Hỏi: Tại Hà Nội cuộc chiến đấu diễn da như thế nào?
Giảng: Mở đầu cuộc kháng chiến toàn quốc là ta chủ động tiến công, bao vây quân Pháp, giam chân chúng tại Hà Nội và các thành phố, thị xã để các cơ quan đầu não kháng chiến và quân chủ lực của ta rút lui lên chiến khu Việt Bắc an toàn.
Hỏi: Tại Nam Định, Huế, đà Nẵng cuộc chiến đấu diễn da như thế nào?
í GV giảng thêm:
 - ở Liên khu I(nội thành Hà Nội), mỗi góc phố, mỗi căn nhà trở thành 1 pháo đài, quân dân Hà Nội nêu cao tinh thần quyết tâm chiến đấu với khẩu hiệu “Sống chết với thủ đô”, “Cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh”.
 - Biểu dương tinh thần chiến đấu của quân dân Hà Nội, Hồ Chủ Tịch đã gửi thư cho Trung đoàn thủ đô trong dịp tết Đinh Hợi (1947): “Các em là đội cảm tử. Các em cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh. Các em là đại biểu tinh thần tự tôn, tự lập của dân tộc ta từ mấy nghìn năm để lại, tinh tần quật cường đó thông qua Hai Bà Trưng, Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo... truyền lại cho các em. Nay các em gan góc tiếp tục tinh thần bất diệt đó, để truyền lại cho nòi giống VN muôn đời về sau”.
­ Theo em cuộc chiến đấu giam chân địch trong thành phố có ý nghĩa gì?
­ Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của ta được chuẩn bị như thế nào?
Giảng: Công việc chuẩn bị cho cuộc kháng chiến ở Hà Nội được đẩy mạnh.
- Tổng di chuyển các kho tàng, máy móc, thiết bị, vật liệu, hàng hóa, lương thực, thực phẩm lên chiến khu.
- Thực hiện “Tiêu thổ kháng chiến”.
- Tổ chức tản cư.
- Sau khi di chuyển hoàn thành, chúng ta chuyển sang thời kì xây dựng lực lượng kháng chiến về mọi mặt.
Hỏi: Sau khi di chuyển hoàn thành, nhà nước ta làm gì?
Kết luận: Những chuẩn bị của Đảng và nhà nước ta trong thời gian qua đã chứng tỏ làng quyết tâm giành thắng lợi trong cuộc kháng chiến đầy cam go vất vả. đo là sự cố gắng không mệt mỏi của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta.
- Sau hiệp định Sơ bộ 6/3/1946 và Tạm ước 14/9/1946, thực dân Pháp liên tục bội ước.
Khiêu khích ta ở Hải Phòng, Lạng Sơn. Đầu 12/1946, liên tiếp gây xung đột vũ trang Hà Nội.
- 18/12/1946, thực dân Pháp gửi cho ta 2 tối hậu thư, buộc chúng ta giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu, giao quyền kiểm soát Hà Nội và Bộ Tài chính cho chúng.
- Trước tình thế đó, Thường vụ BCH TW Đảng đã họp từ 18 "19/12/1946 tại thôn Vạn Phúc (Hà Đông) quyết định phát động toàn quốc kháng chiến.
Ra lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.
- Nội dung chủ yếu:“ Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta muốn nhân nhượng, nhưng càng nhân nhượng thực dân Pháp càng lấn tới.
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của chủ tịch HCM
Chỉ thị toàn dân kháng chiến của đảng
Kháng chiến nhất định thắng lợi của Trường Chinh
- Đường lối kháng chiến: toàn dân, toàn diện, trường kì và tự lực cánh sinh, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế.
Thảo luận nhóm- trả lời
TRả lời phần in nhỏ SGK/104
- Cuộc chiến đấu giam chân địch trong các thành phố rất gay go, quyết liệt (từ19/12/1946 "17/12/1947), TW và chủ lực ta rút lui lên chiến khu Việt Bắc an toàn.
+ Tại Nam Định, Huế, Đà Nẵng...
- Ta chủ động tiến công địch, giam chân chúng trong các thành phố từ 2 "3 tháng để chủ lực ta rút lui lên chiến khu
 Cuộc chiến đấu giam chân địch trong các thành phố để tạo điều kiện thuận lợi để TW Đảng, Chính phủ và chủ lực của ta rút lui lên chiến khu an toàn, chuẩn bị lực lượng kháng chiến lâu dài.
Công việc chuẩn bị cho cuộc kháng chiến ở Hà Nội được đẩy mạnh.
- Về chính trị: chia đất nước thành 12 khu hành chính quân sự.
- Quân sự: mọi người dân từ 18" 45 tuổi đều tham gia dân quân, du kích hay bộ đội địa phương, bộ đội chủ lực, vũ khí tự tạo và lấy của địch.
- Kinh tế: duy trì và phát triển sản xuất lương thực 
- Giáo dục: Bình dân học vụ tiếp tục phát triển. 
I.Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ (19/12/1946): 16’
1. Kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ.
a. Hoàn cảnh:
- Sau hiệp định Sơ bộ 6/3/1946 và Tạm ước 14/9/1946, thực dân Pháp liên tục bội ước.
- Cuối 11/1946, chúng liên tiếp tấn công các cơ sở CM.
 - 18/12/1946, thực dân Pháp gửi 2 tối hậu thư, buộc chúng ta giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu, giao quyền kiểm soát Hà Nội và Bộ Tài chính cho chúng.
- 18"19/12/1946, BTV TW Đảng họp tại Vạn Phúc (Hà Đông) quyết định phát động toàn quốc kháng chiến.
Tối 19/12/1946, Hồ Chủ tịch thay mặt TW Đảng và Chính phủ đọc Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.
2. Đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp của ta.
- Đường lối kháng chiến : toàn dân, toàn diện, trường kì và tự lực cánh sinh, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế.
II. Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16: 10’
a. Tại Hà Nội:
 - Cuộc chiến đấu gay go, quyết liệt (từ 19/12/1946"17/12/1947), TW và chủ lực ta rút lui lên chiến khu Việt Bắc an toàn.
b. Tại Nam Định, Huế, Đà Nẵng.
Ta chủ động tiến công địch, giam chân chúng trong các thành phố. 
* Ý nghĩa:
- Tạo điều kiện thuận lợi để TW Đảng, Chính phủ và chủ lực của ta rút lui lên chiến khu an toàn, chuẩn bị lực lượng kháng chiến lâu dài.
III. Tích cực chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài: 10’
- Từ cuối tháng 11/1946, ta tích cực chuẩn bị cuộc kháng chiến.
- Về chính trị: chia đất nước thành 12 khu hành chính quân sự.
- Quân sự: mọi người dân từ 18" 45 tuổi đều tham gia dân quân, du kích hay bộ đội địa phương, bộ đội chủ lực.
- Kinh tế: Duy trì và phát triển sản xuất.Nha tiếp tế thành lập 
- Giáo dục: Bình dân học vụ tiếp tục phát triển. 
c. Củng cố: 3’ 
 Em hãy trình bày về cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ.
 Nêu nội dung chính Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Hồ Chủ tịch.
 Trình bày cuộc chiến đấu giam chân địch trong thành phố Hà Nội (19/12/1946 "17/12/1947).
d. Hướng dẫn học bài ở nhà: 1’
- Học bài và làm bài tập
- Chuẩn bị bài 25 (tiếp theo): Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc
chống thực dân pháp (1946 – 1950).