Giáo án lớp 9 môn Lịch sử - Chuyên đề I: Lịch sử Việt Nam từ 1858 đến 1918

CHUYÊN ĐỀ I:
LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ 1858 ĐẾN 1918
Chương I: Cuộc kháng chiến chống Thực dân Pháp
từ 1858 đến cuối TK XIX
A. Kiến thức cơ bản cần nắm chắc:
1. Quá trình xâm lược nước ta của Thực dân Pháp từ 1858.
2. Thái độ của triều đình phong kiến Việt Nam: nhượng bộ từng bước -> đầu hàng hoàn toàn TD Pháp -> để nước ta rơi vào tay giặc.
3. Thái độ, tinh thần kháng chiến của nhân dân ta: Anh dũng, bền bỉ. Tiêu biểu:
- Phong trào Cần Vương (1885-1896).
- Khởi nghĩa Yên Thế (1884-1913).
- Phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi (cuối TK XIX).
4. Trào lưu cải cách Duy Tân ở Việt Nam nửa cuối TK XIX.
* Tài Liệu:
- SGK, SGV, Tư liệu tham khảo:
+ Đại cương LSVN. QII.
+ Tư liệu LS 8.
+ BT trắc nghiệm, câu hỏi và BT LS 8.
* Phương pháp dạy: Chia một cách hệ thống các vấn đề lớn trong các mục:
- 1858-1884.
- 1884- đầu TK XX 
B. Nội dung cụ thể:
I- Cuộc kháng chiến chống TD Pháp từ 1858-1884
 1. Hoàn cảnh (nguyên nhân Pháp xâm lược).
 a. Nguyên nhân chủ quan:
* Sự khủng hoảng của chính quyền phong kiến Việt Nam nửa đầu TK XIX.
- Chính trị: 
+ Dưới triều Nguyễn- vua Gia Long xây dựng chế độ quân chủ chuyên chế ntn?
+ Thực hiện chính sách đối nội phản động (đàn áp phong trào đấu tranh của nhân dân).
+ Thực hiện chính sách đối ngoại mù quáng (thần phục nhà Thanh, đóng cửa đất nước, ban hành luật Gia Long  ).
- Kinh tế: 
+ Xoá sạch những cải cách tiến bộ của nhà Tây Sơn, không phát triển kinh tế đất nước. Các ngành kinh tế: Nông nhiệp, TC nghiệp, Thương nghiệp  đều trì trệ, không có cơ hội phát triển.
+ Đời sống nhân dân cực khổ (Sưu thuế nặng, thiên tai, dịch bệnh ).
+ Mâu thuẫn xã hội ngày càng tăng (nhân dân > Phong trào đấu tranh của nhân dân.
* Phong trào đấu tranh của nhân dân: Từ đầu thời Gia Long đến đầu thời kì Pháp xâm lược có gần 500 cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra => Nhà Nguyễn bị khủng hoảng toàn diện.
=> Trước nguy cơ xâm lược của TD Pháp, với chính sách thống trị chuyên chế, bảo thủ, không chấp nhận những cải cách nào của triều đình Nguyễn làm cho sức dân, sức nước hao mòn, nội bộ bị chia rẽ. Đó là thế bất lợi cho nước ta khi chiến tranh xâm lược nổ ra.
b. Âm mưu xâm lược của TD Pháp (nguyên nhân khách quan).
- Từ giữa TK XIX, CNTB phương tây phát triển mạnh mẽ, đẩy mạnh việc xâm chiếm các nước phương Đông.
- Đông Nam á và Việt Nam là nơi đất rộng, người đông, tài nguyên thiên nhiên phong phú đã trở thành mục tiêu cho các nước tư bản phương tây nhòm ngó.
- TD Pháp có âm mưu xâm lược Việt Nam từ rất lâu – thông qua hoạt động truyền giáo để do thám, dọn đường cho cuộc xâm lược.
- Đầu TK XIX, các hoạt động này được xúc tiến gráo riết hơn (nhất là khi CNTB chuyển sang giai đoạn CNĐQ). Âm mưu xâm lược nước ta càng trở nên trắng trợn hơn. Sau nhiều lần khiêu khích, lấy cớ bảo vệ đạo Gia-tô (vì nhà Nguyễn thi hành chính sách cấm đạo, giết đạo, đóng cửa ải) -> Pháp đem quân xâm lược Việt Nam.
 2. Quá trình xâm lược của TD Pháp.
- 31.8.1858, 3000 quân Pháp và Tây Ban Nha dàn trận trước cửa biển Đà Nẵng.
* Âm mưu: Thực hiện kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh”: Chiếm Đà Nẵng -> ra Huế -> buộc nhà Nguyễn đầu hàng.
- 1.9.1858: Pháp nổ súng xâm lược nước ta, sau 5 tháng xâm lược chúng chiếm được bán đảo Sơn Trà ( Đà Nẵng).
- Thất bại ở kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” – Pháp thay đổi kế hoạch:
+ 2.1859 Chúng tập trung đánh Gia Định, quân triều đình chống cự yếu ớt rồi tan rã.
- 1861 Pháp đánh rộng ra các tỉnh miền Đông Nam Kì, chiếm: Định Tường, Biên Hoà và Vĩnh Long.
- 5.6.1862 triều đình kí hiệp ước Nhâm Tuất, nhượng cho Pháp nhiều quyền lợi, cắt một phần lãnh thổ cho Pháp (3 tỉnh miền Đông Nam Kì: Gia Định, Định Tường, Biên Hoà + đảo Côn Lôn).
- 1867 Pháp chiếm nốt 3 tỉnh miền Tây Nam kì (Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên). Sau đó Pháp xúc tiến công cuộc đánh chiếm ra Bắc Kì.
- 1873: Pháp đánh ra Bắc Kì lần I.
- 1874 Triều đình Huế kí hiệp ước Giáp Tuất (chính thức thừa nhận 6 tỉnh Nam Kì thuộc Pháp) -> Làm mất một phần lãnh thổ quan trọng của Việt Nam.
- 1882 Pháp đánh ra Bắc Kì lần II: Chiếm được Bắc Kì.
- 1883 Nhân lúc triều đình Nguyễn lục đục, chia rẽ, vua Tự Đức chết Pháp kéo quân vào cửa biển Thuận An uy hiếp, buộc triều đình ký hiệp ước Hác-măng (25.8.1883)- thừa nhận quyền bảo hộ của Pháp ở Trung Kì.
- 1884 Pháp tiếp tục ép triều đình Huế phải ký hiệp ước Pa-tơ-nốt (6.6.1884) - Đặt cơ sở lâu dài và chủ yếu cho quyền đô hộ của Pháp ở Việt Nam.
* Nhận xét: 
 Như vậy sau gần 30 năm, TD Pháp với những thủ đoạn, hành động trắng trợn đã từng bước đặt ách thống trị trên đất nước ta. Hiệp ước Pa-tơ-nốt đã chấm dứt sự tồn tại của triều đình phong kiến nhà Nguyễn. “Với tư cách là quốc gia độc lập, thay vào đó là chế độ Thuộc địa nửa PK -> kéo dài cho đến tháng 8.1945.
 3. Vai trò, thái độ của triều đình Nguyễn trước sự xâm lược của TD Pháp. (2 gđ)
*Giai đoạn 1: 1858 ->1862.
+ Bước đầu, khi pháp xâm lược, triều đình lãnh đạo, tổ chức cho nhân dân kháng chiến nhưng đối phó theo kiểu bị động – phòng ngự.
- 31.8.1858 khi Pháp nổ súng xâm lược Đà Nẵng, triều đình đã cử 2000 quân cùng Nguyễn Tri Phương làm tổng chỉ huy mặt trận kéo đến Đà Nẵng. Cùng với nhân dân, quân triều đình đắp thành luỹ, thực hiện “Vườn không nhà trống”, bao vây, tiêu hao dần lực lượng sinh lực địch suốt trong 5 tháng, làm thất bại âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của chúng.
- 2.1859, Khi Pháp kéo quân vào Gia Định, chúng gặp nhiều khó khăn – phải rút bớt quân để chi viện cho các chiến trường Châu Âu và Trung Quốc (số còn lại chưa đến 1000 quân dàn mỏng trên chiến tuyến dài trên 10 km) – Nguyễn Tri Phương không tổ chức tiêu diệt mà rút về phòng ngự và xây dựng đại đồn Chí Hoà (ngăn chặn địch).
=> Triều đình đã bỏ mất thời cơ quan trọng. Sau đó Pháp tăng viện binh, tăng lực lượng lần lượt chiếm: Định Tường, Biên Hoà, Vĩnh Long vào đầu năm 1861.
Giai đoạn 2: 1862 ->1884.
Nhà Nguyễn có tư tưởng thủ để hoà, vứt bỏ ngọn cờ chống Pháp, nhượng bộ từng bước rồi đi đến đầu hàng.
- 1862 khi mất 3 tỉnh miền Đông và 1 tỉnh miền Tây Nam Kì, triều đình Nguyễn không tấn công lấy lại ngững vùng đất này- sợ Pháp tấn công tiếp -> ký hiệp ước Nhâm Tuất (5.6.1862) với các điều khoản nặng nề.
+ Thừa nhận quyền cai quản của Pháp ở 3 tỉnh miền Đông Nam kỳ và đảo Côn Lôn.
 + Mở 3 cửa biển cho Pháp vào buôn bán
 + Cho người Pháp và người Tây Ban Nha tự do truyền đạo.
+ Bồi thường chiến phí cho Pháp (288 vạn lạng Bạc).
 + Pháp sẽ trả lại thành Vĩnh Long khi nào triều đình buộc nhân dân ngừng K/C.
 => Đây là văn kiện bán nước đầu tiên của nhà Nguyễn.
Sau đó triều đình càng đi sâu vào con đường đối lập với nhân dân: một mặt đàn áp phong trào của nhân dân ở Bắc-Trung Kì, mặt khác ngăn cản phong trào đấu tranh ở Nam Kì và chủ trương thương lượng với Pháp nhằm đòi lại 3 tỉnh miền Đông nhưng thất bại -> để cho Pháp chiếm nốt 3 tỉnh miền Tây trong 5 ngày mà không mất 1 viên đạn.
- Sau khi 6 tỉnh Nam Kì đã mất, Nhà Nguyễn vẫn không tỉnh ngộ trước âm mưu xâm lược của thực dân Pháp, vẫn tin vào thương thuyết để cho Pháp ra Bắc Kì giải quyết vụ Đuy-puy quấy rối, thực chất đã tạo điều kiện cho Pháp đã được ra Bắc Kì để xâm lược.
- 1873 Pháp đánh chiếm Hà Nội và một số tỉnh Bắc Kì (lần 1) nhà Nguyễn hoang mang hoảng sợ. Bất chấp thái độ của triều đình, nhân đân các tỉnh miền Bắc tự kháng chiến & làm nên chiến thắng Cầu Giấy lần 1, giết chết Gac-ni-ê ->làm cho Pháp hoang mang, nhà Nguyễn không nhân cơ hội này đánh Pháp mà còn ký tiếp hiệp ước Giáp Tuất (15.3.1873): thừa nhận chủ quyền của Pháp ở 6 tỉnh Nam Kì -> với hiệp ước này, Việt Nam mất 1 phần quan trọng chủ quyền, lãnh thổ, ngoại giao, thương mại
- 1882 Pháp đưa quân ra xâm lược Bắc Kì lần II, triều đình hoang mang, khiếp sợ sang cầu cứu Nhà Thanh -> Nhà Thanh câu kết với Pháp cùng nhau chia quyền lợi.
Nhân dân miền Bắc tiếp tục kháng chiến làm nên trận Cầu Giấy lần II (tướng Ri-vi-e bị giết) quân Pháp hoang mang, dao động. Lúc đó vua Tự Đức chết, triều đình lục đục, Pháp chớp thời cơ đánh chiếm cửa Thuận An, uy hiếp nhà Nguyễn, triều điình hoảng sợ ký Hiệp ước Hác-măng (Quý Mùi: 25.8.1883), sau đó là hiệp ước Pa-tơ-nốt (6.6.1884) với nội dung: Thừa nhận quyền bảo hộ của Pháp ở Bắc- Trung Kì.
-> Triều đình Nguyễn đầu hàng hoàn toàn TD Pháp, nhà nước PKVN đã hoàn toàn sụp đổ, thay vào đó là chế độ “thuộc địa nửa PK”.
=> Nhận xét: Quân Pháp mạnh hơn ta về Thế và Lực, nhưng ta mạnh hơn Pháp về tinh thần. Nếu nhà Nguyễn phát huy được những yếu tố này, biết đoàn kết toàn dân, biết Duy tân đất nước thì chắc chắn có thể ta sẽ không bị mất nước.
* So sánh: Trong lịch sử các cuộc kháng chiến trước đó đã chứng minh điều này:
VD: Nhà Lý chống Tống, Nhà Lê chống Minh Nhà Trần chống Nguyên Mông: quân Nguyên Mông rất mạnh, “đi đến đâu cỏ lụi đến đó” nhưng Nhà Trần đã đề ra được đường lối lãnh đạo đúng đắn, biết phát huy sức mạnh dân tộc, dù chỉ bằng vũ khí thô sơ đã đánh tan quân xâm lược.
- Thực tế, trong thời kỳ này cũng có nhiều nhà yêu nước đã đưa ra đề nghị cải cách nhằm Canh Tân đất nước (Nguyễn Trường Tộ) nhưng nhà Nguyễn không chấp nhận. => Vì vậy việc Pháp xâm lược ta vào cuối TK XIX đầu TK XX là điều tất yếu. Đứng trước nạn ngoại xâm, nhà Nguyễn đã không chuẩn bị, không động viên nhân dân kháng chiến, không phát huy được sức mạnh quần chúng đánh giặc mà ngập ngừng trong kháng chiến rồi đầu hàng hoàn toàn TD Pháp xâm lược. Nhà Nguyễn phải chịu trách nhiệm khi để nước ta rơi vào tay Pháp ở nửa cuối TK XIX.
* Cơ sở đầu hàng của triều Nguyễn:
- Nhà Nguyễn phòng thủ bị động về quân sự:
+ Chính trị: không ổn định (có tới 500 cuộc khởi nghĩa chống lại triều đình).
+ Kinh tế: Không phát triển do nông nhgiệp không được trú trọng.
+ Quốc phòng: Quân đội rối loạn, không có khả năng chống xâm lược.
+ XH: Đời sống nhân dân cực khổ do tham nhũng của Vua, quan, thiên tai, mất mùa, đói kém  
- Nhà Nguyễn nắm ngọn cờ dân tộc trực tiếp chống Pháp nhưng lại hèn nhát, đặt quyền lợi giai cấp, dòng họ lên trên quyền lợi dân tộc, sợ mất ngai vàng, “sợ dân hơn sợ giặc”
- Nhà Nguyễn không động viên được sức mạnh toàn dân, không đoàn kết được các dân tộc trong kháng chiến, thụ động đầu hàng, để mất nước dễ dàng.
 4. Phong trào kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta (1858-1884).
a. Hoàn cảnh lịch sử:
- 1.9.1858 Pháp nổ súng tấn công Đà Nẵng mở đầu cho công cuộc xâm lược nước ta.
- Nhân dân 2 miền Nam-Bắc đẫ vùng lên đấu tranh theo bước chân xâm lược của Pháp.
b. Quá trình kháng chiến:
* 1858-1862: Nhân dân Miền Nam cùng sát cánh với quân triều đình đứng lên chống Pháp xâm lược.
- 1858 trước sự xâm lược của TD Pháp, đội quân của Phạm Gia Vĩnh và quân triều đình do Nguyễn Tri Phương chỉ huy đắp thành luỹ, bao vây địch, thực hiện “vườn không nhà trống”, giam chân địch suốt 5 tháng liền làm thất bại âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của chúng; ở Miền Bắc có đội quân học sinh gần 300 người do Phạm Văn N ... Nam ph¶i vïng lªn ®Êu tranh mét mÊt mét cßn víi chóng. CMMN mÆc dï gÆp khã kh¨n tÈn thÊt nh­ng lùc l­îng c¸ch m¹ng vÉn ®­îc duy tr× vµ ph¸t triÓn
- §Çu n¨m HNTW§ lÇn thø 15 x¸c ®Þnh cin ®­êng c¸ch m¹ng b¹o lùc, h­íng dÉn ®ång bµo miÒn Nam tiÕn lªn kÕt hîp lùc l­îng chÝnh trÞ víi b¹o lùc vâ trang, ®Êu tranh chÝnh trÞ víi ®Êu tranh vò trang giµnh chÝnh quyÒn
b. DiÔn biÕn
- Cã nghÞ quyÕt cña ®¶ng soi s¸ng phong trµo næi dËy cña quÇn chóng tõ chç lÎ tÎ ë tõng ®Þa ph­¬ng nh­ cuéc næi dËy ë B¾c ¸i (1/1959), Trµ Bång (8/1959) ë Qu¶ng Ng·i ®· lan réng kh¾p MN thµnh cao trµo c¸ch m¹ng víi cuéc "§ång Khëi" më ®Çu b»ng cuéc næi dËy ë BÕn Tre.
- Ngµy 17/1/1960 d­íi sù l·nh ®¹o cña TØnh uû BÕn Tre nh©n d©n c¸c x· §Þnh Thuû, Ph­íc HiÖp, B×nh Kh¸nh thuéc huyÖn Mâ Cµy víi gËy géc, gi¸o m¸c, sóng èng c¸c lo¹i ®ång lo¹t næi dËy ®¸nh ®ån bèt, diÖt ¸c «n gi¶i t¸n chÝnh quyÒn ®Þch. Cuéc næi dËy lan nhanh toµn huyÖn Má Cµy vµ tØnh BÕn Tre. Qu©n k/n ph¸ vì tõng m¶ng bé m¸y cai trÞ vµ hÖ thèng k×m kÑp cña ®Þch ë th«n x·. Uû ban nh©n d©n tù qu¶n ®­îc thµnh lËp lùc l­îng vò trang nh©n d©n h×nh thµnh.
- Tõ BÕn tre phong trµo "§ång Khëi" nh­ n­íc vì bê lan réng kh¾p NBé, T©y Nguyªn vµ mét sè tØnh miÒn Trung Trung Bé.
- C¸ch m¹ng ®· lµm chñ 600 trong tæng sè 1282 x· ë NB trong cã 116 x· hoµn toµn gi¶i phãng....
c. ý nghÜa
- Gi¸ng mét ®ßn nÆng nÒ vµo chÝnh s¸ch thùc d©n míi cña MÜ, lµm lung lay tËn gèc chÕ ®é tay sai Ng« §×nh DiÖm
- §¸nh dÊu b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät cña CMMN chuyÓn tõ thÕ gi÷ g×n lùc l­îng sang thÕ tiÕn c«ng. Ngµy 20/12/1960 MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng miÒn Nam VN ®­îc thµnh lËp
C©u 20: Kh¸i niÖm, ©m m­u, thñ ®o¹n vµ cuéc chiÕn ®Êu cña qu©n d©n miÒn Nam chèng cuéc "chiÕn tranh ®Æc biÖt, chiÕn tranh côc bé vµ ViÖt Nam ho¸ chiÕn tranh" cña MÜ - nguþ?
Néi dung
ChiÕn l­îc CT§B
ChiÕn l­îc CTCB
ChiÕn l­îc VN ho¸
Kh¸i niÖm
Lµ HTCTXLTDKM cña MÜ ®­îc tiÕn hµnh b»ng qu©n nguþ(chñ yÕu), cè vÊn qu©n sù MÜ, vò khÝ, PTCT hiÖn ®¹i
Lµ HTCTXLTDKM cña MÜ ®­îc tiÕn hµnh b»ng qu©n MÜ (cè vÊn, tham chiÕn, sè l­îng t¨ng), ch­ hÇu, qu©n nguþ(chñ yÕu), vò khÝ, PTCT hiÖn ®¹i
Lµ HTCTXLTDKM cña MÜ ®­îc tiÕn hµnh b»ng qu©n nguþ(chñ yÕu), qu©n MÜ(cè vÊn, tham chiÕn, sè l­îng gi¶m), ®« la, vò khÝ, PTCT hiÖn ®¹i
¢m m­u
- Chèng CMVN rót kinh nghiÖm ®µn ¸p CMTG
- Dïng ng­êi ViÖt Nam ®¸nh ng­êi VN
- Tiªu diÖt qu©n gi¶i phãng
- B×nh ®Þnh miÒn Nam
Dïng qu©n nguþ thay cho qu©n MÜ, kÐo dµi vµ ®Èy m¹nh chiÕn tranh x©m l­îc miÒn Nam
Thñ ®o¹n
- ®Ò ra kÕ ho¹ch Xtal©y- taylo b×nh ®Þnh MN trong vßng 18 th¸ng: t¨ng c­êng lùc l­îng vµ kh¶ n¨ng c¬ ®éng cña qu©n nguþ trong c¸c cuéc hµnh qu©n tiªu diÖt qu©n gi¶i phãng, tiÕn hµnh dån d©n lËp Êp 
"Êp chiÕn l­îc"->quèc
s¸ch, x­¬ng sèng cña CT§B
- §Çu 1964 dïng kÕ ho¹ch Gi«nx¬n- M¸cnamara ®Èy m¹nh CT§B nh»m b×nh ®Þnh cã träng ®iÓm MN trong vßng 2 n¨m
- ¸p dông chiÕn thuËt "trùc th¨ng vËn, thiÕt xa vËn"
- TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ph¸ ho¹i MB
MÜ më cuéc hµnh qu©n "t×m diÖt" mang tªn "¸nh s¸ng sao" vµ hai cuéc ph¶n c«ng chiÕn l­îc trong hai mïa kh« 65 - 66, 66 - 67
- T¨ng viÖn trî qu©n sù, gióp qu©n ®éi tay sai t¨ng sè l­îng vµ trang bÞ hiÖn ®¹i ®Ó cã thÓ tù ®øng v÷ng tù g¸nh v¸c lÊy chiÕn tranh
- T¨ng viÖn trî kinh tÕ, vèn kü thuËt....
Th¾ng lîi cña qu©n d©n miÒn Nam
- ThuËn lîi?
-Trªn mÆt trËn chèng ph¸ b×nh ®Þnh
+ N«ng th«n diÔn ra dai d¼ng, gi»ng co, ph¸ vì m¶ng lín Êp chiÕn l­îc
+ §« thÞ: HuÕ, SG, §µ N½ng...
- Trªn mÆt trËn qu©n sù...
- Trªn mÆt trËn qu©n sù
+ ChiÕn th¾ng V¹n T­êng 18/8/1965
+ ChiÕn th¾ng hai mïa kh« 65 - 66, 66 - 67
+ Cuéc tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy tÕt MËu Th©n 1968
- MÆt trËn chÝnh trÞ - ngo¹i giao
+ N«ng th«n nh©n d©n ®Êu tranh ph¸ v÷ng tõng m¶ng lín Êp chiÕn l­îc
+ §Êu tranh ë c¸c ®« thÞ ph¸t triÓn m¹nh mÏ
+ Vïng gi¶i phãng më réng, uy tÝn MTDTGPMN n©ng cao. §­îc41 n­íc, 12 tæ chøc quèc tÕ vµ 5 tæ chøc cã tÝnh chÊt khu vùc lªn tiÕng ñng hé
- MÆt trËn chÝnh trÞ - ngo¹i giao
+ ChÝnh phñ CMLTCHMNVN 6/6/1969
+ Héi nghÞ cÊp cao 3 n­íc §«ng D­¬ng
24-->24/4/1970 biÓu thÞ quyÕt t©m cña nh©n d©n 3 n­íc ®oµn kÕt chiÕn ®Êu chèng MÜ
- MÆt trËn qu©n sù
+ 4-->6/1970 ®Ëp tan cuéc hµnh qu©n x©m l­îc CPC cña 10 v¹n qu©n MÜ - nguþ SG. KQ?
+ §«ng Xu©n 69 - 70 C¸nh §ång Chum Xiªng Kho¶ng, Viªn Ch¨n 
+ 2-->3/71 ®Ëp tan cuéc hµnh qu©n chiÕm gi÷ §­êng 9- Nam Lµo cña 4,5v¹n
 Qu©n MÜ - nguþ mang tªn Lam S¬n - 719. KQ?
C©u21: Cuéc tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy mïa xu©n 1975: Chñ tr­¬ng, kÕ ho¹ch cña ta, diÔn biÕn, kÕt qu¶, nguyªn nh©n th¾ng lîi vµ ý nghÜa lÞch sö.
a. Chñ tr­¬ng
- Héi nghÞ Bé chÝnh trÞ më réng tõ ngµy 18/12/1974 ®Õn 8/1/1975 ®Ò ra kÕ ho¹ch gi¶i phãng miÒn Nam trong hai n¨m (75 - 76)
- Trung ­¬ng cßn dù kiÕn: NÕu thêi c¬ ®Õn th× gi¶i phãng miÒn Nam trong n¨m 1975. NhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i tranh thñ thêi c¬, ph¶i ®¸nh th¾ng nhanh ®Ó ®ì thiÖt h¹i vÒ ng­êi vµ cña cho nh©n d©n, gi÷ g×n tèt c¬ së kinh tÕ, c«ng tr×nh v¨n ho¸...gi¶m bít sù tµn ph¸ cña chiÕn tranh.
b. DiÕn biÕn (3 chiÕn dÞch)
* ChiÕn dÞch T©y Nguyªn
- Ta ®¸nh nghi binh vµo Pl©ycu, KonTum råi b× mËt bao v©y Bu«n Ma Thuét. Ngµy 10/3/75 víi lùc l­îng m¹nh h¬n ta bÊt ngê tÊn c«ng thÞ x· Bu«n Ma Thuét. §Þch tæ chøc ph¶n c«ng nh­ng ®Òu bÞ ®¸nh tan.
- TuyÕn phßng thñ T©y Nguyªn cña ®Þch bÞ rung chuyÓn. Ngµy 14/3/75 ®Þch rót ch¹y....
* ChiÕn dÞch HuÕ - §µ N½ng
* CHiÕn dÞch Hå ChÝ Minh
c. ý nghÜa
- §©y lµ th¾ng lîi vÜ ®¹i nhÊt trong lÞch sö 4000 n¨m cña d©n téc, xo¸ bá toµn bé hÖ thèng nguþ qu©n, nguþ quyÒn cña ®Þch, gi¶i phãng hoµn toµn MN, hoµn thµnh CMDTDCND trong c¶ n­íc, më ra mét kû nguyªn míi cña d©n téc: kû nguyªn ®éc lËp, thèng nhÊt vµ ®i lªn cNXH
- §©y lµ th¾ng lîi cã tÝnh chÊt thêi ®¹i lµm ph¸ s¶n häc thuyÕt Nix¬n.....
d. Nguyªn nh©n th¾ng lîi
- TruyÒn thèng yªu n­íc ®­îc phts huy t¹o nªn søc m¹nh cña dan téc
- Sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®øng ®Çu lµ CTHCM víi ®­êng lèi chÝnh trÞ, qu©n sù ®óng ®¾n...
* Sù l·nh ®¹o tµi t×nh cña ®¶ng trong cuéc tæng tiÕn c«ng vµ næi dËy
- Ph©n tÝch ®óng thêi c¬ ®Ò ra kÕ ho¹ch chÝnh x¸c, kÞp thêi, chíp ®óng thêi c¬
- ChØ ®¹o t¸c chiÕn tµi giái: §¸nh Bu«n Ma Thuét vÞ trÝ then chèt, hiÓm yÕu trong tuyÕn phßng thñ cña ®Þch ë T©y Nguyªn, bÝ mËt bÊt ngê, linh ho¹t c¸ch ®¸nh trong tõng chiÕn dÞch
+ §¸nh Bu«n Ma Thuét víi ph­¬ng ch©m t¸o b¹o, thäc s©u
+ ChiÕn dÞch HCM bao v©y c« lËp chia c¾t ®Þch, diÖt ®Þch ë vßng ngoµi råi tiÕn vµo SG tiªu diÖt c¸c c¬ quan ®Çu n·o cña ®Þch
- Phèi hîp tµi t×nh tiÕn c«ng vµ næi dËy chiÕn tr­êng chÝnh víi chiÕn tr­êng phô.
Chuyên đề 12
Việt Nam từ 1975 đến nay
I. C«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc x· héi chñ nghÜa (1975 - 1991)
1. ViÖc hoµn thµnh thèng nhÊt ®Êt n­íc vÒ mÆt Nhµ n­íc vµ ý nghÜa lÞch sö
a. Hoµn thµnh thèng nhÊt ®Êt n­íc vÒ mÆt Nhµ n­íc
 - Héi nghÞ HiÖp th­¬ng gi÷a ®¹i biÓu 2 miÒn Nam - B¾c häp tõ 15-->21/11/1975 t¹i SG nhÊt trÝ víi chñ tr­¬ng cña §¶ng lµ hoµn thµnh thèngnhÊt ®Êt n­íc vÒ mÆt nhµ n­íc
- 25/4/1976 tæng tuyÓn cö bÇu cö quèc héi chung trong c¶ n­íc...
- Häp QH cuèi 6/1976 t¹i HN quyÕt ®Þnh " LÊy tªn n­íc CHXHCNVN, thñ ®« HN, quèc kú lµ cê ®á sao vµng n¨m c¸nh, quèc ca lµ tiÕn qu©n ca, ®æi tªn TPSG thµnh TPHCM. BÇu c¸c c¬ quan, chøc vô cao nhÊt cña nhµ n­íc VNTN: T«n §øc Th¾ng lµm CTN, Tr­êng Chinh lµm CTUBTVQH, Ph¹m V¨n §ång lµ Thñ t­íng CP"
- BÇu uû ban HP vµ HP ®­îc QH th«ng qua ngµy 18/12/1980
b. ý nghÜa lÞch sö
- Hoµn thµnh thèng nhÊt ®Êt n­íc vÒ mÆt nhµ n­íc, lµ yªu cÇu tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn d©n téc, lµ ý chÝ thèng nhÊt tæ quèc....
- §· thÓ chÕ ho¸ thèng nhÊt l·nh thæ vµ t¹o c¬ së ph¸p lý ®Ó hoµn thµnh thèng nhÊt ®Êt n­íc...
 2. Cuéc ®Êu tranh b¶o vÖ toµn vÑn l·nh thæ tæ quèc tiÕp sau ®¹i th¾ng mïa xu©n 1975. KÕt qu¶, ý nghÜa lÞch sö.
a. Cuéc ®Êu tranh b¶o vÖ toµn vÑn l·nh thæ
- Chèng l¹i nh÷ng ho¹t ®éng khiªu khÝch vò trang vµ cuéc chiÕn tranh lÊn chiÕm däc theo biªn giíi T©y Nam cña tËp ®oµn P«n Pèt - Iªng Xari - Khiªu x¨m Ph«n vµ däc biªn giíi phÝ b¾c cña qu©n TQ
- 3/5/1975 qu©n P«n Pèt ®æ bé chiÕm ®¶o Phó Quèc, x©m ph¹m l·nh thæ cña ta däc theo biªn giíi tõ Hµ Tiªn ®Õn T©y Ninh-->10/5/1975 ®¸nh chiÕm ®¶o Thæ Chu
- 22/12/1978 tËp ®oµn P«n Pèt më cuéc tiÕn c«ng quy m« lín víi ý ®å chiÕm thÞ x· T©y Ninh më ®­êng tiÕn c«ng n­íc ta. Thùc hiÖn quyÒn tù vÖ chÝnh ®¸ng qu©n d©n ta ph¶n c«ng tiªu diÖt hoµn toµn c¸nh qu©n x©m l­îc kÐo vµo ®Êt n­íc ta...
- 17/2/1979 Trung Quèc cho qu©n ®éi tiÕn c«ng n­íc ta däc biªn giíi phÝa B¾c tõ Mãng C¸i ®Õn Phong Thæ h¬n 1400 km. ®Ó b¶o vÖ tõng tÊc ®Êt cña tæ quèc qu©n d©n ta ®· ®øng lªn chiÕn ®Êu ....
b. KÕt qu¶ vµ ý nghÜa lÞch sö
- Cuéc chiÕn ®Êu chèng l¹i cuéc chiÕn tranh x©m l­îc biªn giíi T©y Nam cña tËp ®oµn P«n Pèt kÕt thóc nhanh chãng, tËp ®oµn qu©n x©m l­îc bÞ quÐt s¹ch khái n­íc ta, ®¹i bé phËn lùc l­îng cña chóng bÞ tan r·. Th¾ng lîi cña qu©n d©n ta t¹o thêi c¬ thuËn lîi cho c¸ch m¹ng Campuchia giµnh th¾ng lîi
- Cuéc chiÕn ®Êu chèng chiÕn tranh x©m l­îc biªn giíi phÝa B¾c cña TQ kÕt thóc sau mét th¸ng...
- Cuéc xung ®ét biªn giíi T©y Nam vµ phÝ B¾c kÕt thóc ®· ®­a l¹i hoµ b×nh b¶o ®¶m sù toµn vÑn l·nh thæ cña tæ quèc, kh«i phôc t×nh c¶m l¸ng giÒng th©n thiÕt vèn cã tõ l©u gi÷a VN - CPC víi tinh thÇn "KhÐp l¹i qu¸ khø, më h­íng t­¬ng lai"
II. ViÖt Nam trªn con ®­êng ®i lªn CNXH (1976 - 1991)
1. §­êng lèi ®æi míi x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi kú qu¸ ®é
 * §H toµn quèc cña §¶ng lÇn thø VI (12/1986) ®Ò ra ®­êng lèi ®æi míi: ®æi míi kinh tÕ ®i ®«i víi ®æi míi chÝnh trÞ, träng t©m lµ ®æi míi kinh tÕ
- §æi míi kinh tÕ:
+ X©y dùng nÒn KT hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, ®Þnh h­íng XHCN vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ...
+ N©ng cao nhËn thøc vÒ CNXH khoa häc tr­íc tiªn vÒ ®Æc ®iÓm thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë n­íc ta lµ c¶ mét thêi kú lÞch sö l©u dµi...
+ NhiÖm vô, môc tiªu cña chÆng ®­êng ®Çu tiªn lµ æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi tiÕp tôc x©y dùng nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho viÖc ®Èy m¹nh CNH trong chÆng ®­êng tiÕp 
theo "tr­íc m¾t trong k/h 5 n¨m (1986 - 1990) ph¶i tËp trung søc ng­êi. søc cña thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô, môc tiªu..."
- §æi míi vÒ chÝnh trÞ:
+ D©n chñ ho¸ x· héi víi quan ®iÓm "lÊy d©n lµm gèc"
+ §æi míi néi dung ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng theo ph­¬ng ch©m "d©n biÕt, d©n bµn, d©n lµm, d©n kiÓm tra" coi ®ã lµ nÒ nÕp hµng ngµy cña x· héi míi...
2. Thµnh tùu vµ h¹n chÕ trong b­íc ®Çu thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi (1986 - 1991)
 a. Thµnh tùu
- Kinh tÕ: L­¬ng thùc - thùc phÈm tõ chç thiÕu ¨n triÒn miªn ®Õn n¨m 1990 ®· ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc...
- Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng ®a d¹ng (hµng tiªu dïng)...
- KT ®èi ngo¹i ph¸t triÓn m¹nh, më réng quy m« lín...
- Gi¶m ®­îc tû lÖ l¹m ph¸t..
--> §æi míi cña §¶ng lµ ®óng, b­íc ®i cña c«ng cuéc ®æi míi lµ phï hîp
 b. H¹n chÕ : §Êt n­íc ch­c tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi, c«ng cuéc ®æi míi cßn nhiÒu h¹n chÕ, nhiÒu vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ x· héi nãng báng vÉn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt.