Giáo án lớp 9 môn Lịch sử - Năm 2010 - Tiết: 25 - Bài: 21: Việt Nam trong những năm 1939-1945

 Giáo án lịch sử 9 Năm học 2009 - 2010
Ngày soạn: /01/2010 Ngày dạy: /01/2010 Lớp 9A
 Ngày dạy: /01/2010 Lớp 9B
 Ngày dạy: /01/2010 Lớp 9C
Chương: III CUỘC VẬN ĐỘNG TIẾN TỚI 
CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945
Tiết: 25 - Bài: 21 VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM 1939-1945
1. Mục tiêu 
a. Kiến thức: Giúp học sinh nắm bắt được.
- Khi chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ thực dân Pháp đã thoả hiệp với Nhật ra đầu hàng và câu kết với Nhật áp bức bóc lột nhân dân ta, làm cho đời sống của các tầng lớp, các giai cấp vô cùng cực khổ
- Những nét chính về ba cuộc nổi dậy: Khởi nghĩa Bắc Sơn, khởi nghĩa Nam Kì, binh biến Đô Lương và ý nghĩa của ba cuộc nổi dậy này.
b. Kĩ năng: Phân tích các thủ đoạn thâm độc của Nhật - Pháp
 c.Thái độ: giáo dục cho học sinh.
- Lòng căm thù đế quốc Pháp và phát xít Nhật.
- Lòng kính yêu và khâm phục tinh thần yêu nước dũng cảm của nhân dân ta.
2. Chuẩn bị của GV-HS
a. GV: Soạn giáo án, đọc tài liệu
 b. HS: Học bài cũ ,chuẩn bị bài mới
3. Tiến trình bài dạy 
* Ổn định tổ chức: 9A 9B 9C
a. Kiểm tra bài cũ. (5’)
* Hỏi: ?Em hãy nêu ý nghĩa lịch sử của phong trào đấu tranh dân chủ 1936 – 1939?
* Đáp án: 
- Là một phong trào dân chủ rộng lớn
 - Thể hiện năng lực và uy tín của Đảng ngày càng cao.
 - Chủ nghĩa Mác được tuyên truyền rộng rãi
 - Tổ chức Đảng được củng cố, đội quân chính trị được đào tạo.
 * Giới thiệu. (1’) Sau khi chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ pháp xít nhật cấu kết chặt chẽ với Pháp để thống trị và bóc lột nước ta. Nhân dân ta phải sống trong tình trạng “Một cổ ba tròng” Dưới sự lãnh đạo của Đảng
b. Dạy nội dung bài mới 
GV
 ?Tb
?Tb
?Tb
?Tb
?Tb
GV
?Kh
GV
?Tb
GV
?Tb
GV
?Tb
GV
GV
?Tb
Gọi HS đọc mục I sgk 
Em hãy nêu những nét mới của tình hình thế giới sau khi chiến tranh thế giới lần hai bùng nổ?
- 1-9-1939, chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ
- 6-1939 Đức kéo vào nước Pháp và Pháp nhanh chóng đầu hàng 
- Ở Viễn Đông Nhật đẩy mạnh xâm lược Trung Quốc. Quân Nhật đã đến xâm lược biên giới TQ và Nhật
Tình hình Đông Dương khi chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ ntn?
- Thực dân Pháp đứng trước hai nguy cơ. 
+ Một là cách mạng Đông Dương sớm muộn sẽ bùng nổ.
+ Hai là phát xít Nhật sẽ hất cẳng chúng.
- Tháng 9-1940, Nhật theo đương Lạng Sơn vào Việt Đông Dương tìm cách lấn át Pháp
- 23-7-1941 Nhật ép Pháp phải kí hiệp ước “Phòng thủ chung Đông Dương”
HS dọc chữ in nhỏ gsk
 Tiếp đó Nhật buộc Pháp kí bản hiệp ước nào khác?
- Tháng 7-12-1941, Nhật buộc Pháp kí thêm bản Hiệp ước về mọi mặt
 Nhật Pháp đã cấu kết chặt chẽ với nhau để thống trị Đông Dương như thế nào?
- Pháp gian xảo thi hành chính sách “kinh tế chỉ huy” 
+ Tăng cường đầu cơ tích trữ để vơ vét và bóc lột.
+ Tăng cácloại thuế riêng như thuế: muối, rượu, thuốc phiện
- Nhật thu mua lương thực với giá rẻ.
Trước sự bóc lột của Pháp-Nhật đời sống của nhân dân ta ra sao?
->Nạn khan hiếm lương thực trầm trọng, khiến 2 triệu dân ta chết đói.
- Nhân dân ta phải chịu hai tầng áp bức, bóc lột của Pháp-Nhật.
- Khi chiến tranh thế giới hai bùng nổ, Pháp thực hiện chính sách thù địch với lực lượng tiến bộ trong nước và cách mạng thuộc địa
- Ở Đông Dương, toàn quyền thực hiện chính sách tăng cường vơ vét sức người và sức của phục vụ cho chiến tranh
- Nhân dân ta chịu cảnh “một cổ hai còng”
Vì sao thực dân Pháp và Nhật thoả hiệp với nhau để cùng thống trị đông Dương?
- Vì thực dân Pháp lúc này không đủ sức chống lại Nhật buộc phải chấp nhận những yêu sách của chúng và Pháp muốn dựa vào Nhật để chống lại cách mạng Đông Dương
- Nhật muốn lợi dụng Pháp để kiếm lời và chống phá cách mạng Đông Dương vơ vét sức người sức của vào chiến tranh
- Nhật -Pháp không ưa gì nhau
Gọi HS đọc mục 1gsk (kết hợp lược đồ)
Em hãy trình bày những nét chính về cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn?
- Nhật đánh vào Lạng Sơn, Pháp thua chạy rút qua Châu Bắc Sơn
- Đảng bộ Bắc Sơn lãnh đạo nhân dân đứng lên khởi nghĩa
- Nhân dân Bắc sơn đứng dậy tước vũ khí giặc tự trang bị cho mình, giải tán chính quyền địch thành lập chính quyền cách mạng 27.9.1940
- Nhưng sau đó Nhật Pháp câu kết với nhau đàn áp khốc liệt phong trào. Chúng dồn dan, bắt bớ, chém giết cán bộ, phá hoại nhà cửa
- Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ địa phương nhân dân đã kiên quyết chống lại
(Giới thiệu lược đồ khởi nghĩa Bắc Sơn)
- Ngày 22-9-1940, Nhật Tấn công Pháp ở Lạng Sơn Pháp bỏ chạy về Thái Nguyên qua Bắc Sơn 27-9-1940, Đảng bộ Bắc Sơn lãnh đạo nhân dân nổi dậy đánh Pháp, lập chính quyền cách mạng-> Đội du kích Bắc Sơn ra đời
- Pháp-Nhật câu kết đàn áp, sau một tháng cuộc khởi nghĩa thất bại
- Tuy khởi nghĩa Bắc Sơn thất bại nhưng có ý nghĩa gì?
- Đội du kích Bắc Sơn vẫn được duy trì
- Mở đầu phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc. Để lại cho cách mạng những bài học kinh nghiệm quý báu.
Cho HS theo dõi mục 2 gsk
Em hãy trình bày những nét chính về khởi nghĩa Nam Kì?
- Pháp thua trận ở Châu Âu, yếu thế ở Đ D
- Nhật xúi giục quân phiệt Thái Lan gây rối ở biên giới Lào-Campuchia
- Pháp bắt binh lính Nam kì làm bia đỡ đạn cho chúng binh lính rất căm phẫn
+ Trước tình hình đó xứ uỷ Nam Kì quyết định khởi nghĩa
(Dùng lược đồ thuật lại cuộc khởi nghĩa)
Nhân việc Pháp bại trận ở Châu Âu > Nhật xúi giục Xiêm gây xung đột biên giới Cămpuchia. Pháp bắt lính VN (chủ yếu là thanh niên Nam kỳ)ra trận > phong trào phản chiến ở Nam kỳ hưởng ứng khẩu hiệu của Đảng” Không 1 người lính, không 1 đồng xu cho chiến tranh đế quốc”
+ Diễn biến: (Lược đồ) Cuộc khởi nghĩa nổ ra đêm 22 rạng ngày 23-11-1940 ở hầu khắp các tỉnh Nam kỳ -> chính quyền cách mạng được lập ở nhiều nơi. Thực dân Pháp đàn áp dã man ném bom triệt hạ xóm làng, bắt bớ xử bắn nhiều cán bộ ưu tú của Đảng -> cuộc khởi nghĩa thất bại
Cơ sở Đảng bị tổn thương nặng nề rút vào hoạt động bí mật, chờ cơ hội hoạt động trở lại.
Em hãy trình bày cuộc binh biến Đô Lương?
- Binh lính Nghệ An bị làm bia đỡ đạn ở Lào, họ căm phẫn vùng dậy đấu tranh
- 13-1-1941 khởi nghĩa bùng nổ dưới sự lãnh đạo của Đội Cung đánh chiếm Đô Lương, kéo về thành Vinh, song thất bại.
Đội Cung bị bắt.
(Giáo viên trình bày bằng lược đồ)
Hai cuộc khởi nghĩa và binh biến Đô Lương đã để lại cho cách mạng bài học kinh nghiệm gì?
- Để lại những bài học kinh nghiệm quí báu về:
- Khởi nghĩa vũ trang
- Xây dựng LLVT
- Chiến tranh du kích
Để chuẩn bị cho tổng khởi nghĩa cách mạng tháng Tám năm 1945
I.Tình hình thế giới và Đông Dương (10’)
* Thế giới
- 1-9-1939, chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ. Pháp nhanh chóng đầu hàng và làm tay sai cho Đức.
- Ở Viễn Đông, Phát xít Nhật kéo vào Đông Dương tiến sát biên giới Việt-Trung
* Ở Đông Dương.
- Thực dân Pháp đứng trước hai nguy cơ. 
+ Một là cách mạng Đông Dương sớm muộn sẽ bùng nổ.
+ Hai là phát xít Nhật sẽ hất cẳng chúng.
- 23-7-1941, Pháp - Nhật ký Hiệp ước phòng thủ chung Đông Dương
- Pháp và Nhật câu kết chặt chẽ với nhau để đàn áp, bóc lột nhân dân Đông Dương
* Thủ đoạn của Pháp- Nhật :
- Pháp gian xảo thi hành chính sách “kinh tế chỉ huy” 
+ Tăng cường đầu cơ tích trữ để vơ vét và bóc lột.
+ Tăng cácloại thuế riêng như thuế: muối, rượu, thuốc phiện
- Nhật thu mua lương thực với giá rẻ.
- Cuối 1944 dầu 1945, nạn khan hiếm lương thực trầm trọng, khiến 2 triệu dân ta chết đói.
- Nhân dân ta phải chịu hai tầng áp bức, bóc lột của Pháp-Nhật.
II. Những cuộc nổi dậy đầu tiên (25’)
1. Khởi nghĩa Bắc Sơn (27-9-1940)
- Quân Nhật đánh vào Lạng Sơn, quân Pháp tháo chạy qua Bắc Sơn, Đảng bộ lãnh đạo nhân dân nổi dậy.
- Tước vũ khí của tàn quân Pháp, giải tán chính quyền địch, thành lập chính quyền cách mạng (27-9-1945).
- Pháp trở lại đàn áp, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng địa phương, nhân dân quyết chónh lại.
- Đội du kích Bắc Sơn được thành lập, sang năm 1941 phát triển thành cứu quốc quân, hoạt động ở Bắc Sơn,Võ Nhai.
2. Khởi nghĩa Nam kì (23.11.40)
- Thực dân Pháp bắt lính Việt nam làm bia đỡ đạn chống quân phiệt Xiêm, Nhân dân,bất bình, liên lạc với Đảng bộ Nam kỳ quyết định khởi nghĩa.
- Đêm 22 rạng sáng 23 tháng 11 cuộc khởi nghĩa bùng nổ ở hầu khắp các tỉnh Nam Kì, nghĩa quân triệt hạ nhiều đồn giặc, thành lập chính quyền nhân dân và toà án cách mạng.
- Cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên xuất hiện.
- Sau đó cuộc khởi nghĩa bị thực dân Pháp đàn áp
3. Binh biến Đô Lương
- Binh lính người Việt bất bình vì bị sang Lào làm bia đỡ đạn cho Pháp ->họ nổi dậy.
- 13-1-1941, binh lính đồn chợ Rạng nổi dậy đánh chiếm Đô Lương, kéo về thành Vinh, song thất bại.
- Các cuộc khởi nghĩa và binh biến để lại những bài học kinh nghiệm quí báu về:
+ Khởi nghĩa vũ trang
+ Xây dựng LLVT
+ Chiến tranh du kích
c. Củng cố, luyện tập. (5’)
- Các cuộc khởi nghĩa đã nêu cao tinh thần đấu tranh bất khuất của dân tộc là giáng đòn phủ đầu chí tử đối với Pháp, là đòn cảnh cáo đối với Nhật khi mới vào Đông Dương.
- Các cuộc khởi nghĩa thất bại do lực lượng cách mạng chưa được tổ chức và chuẩn bị đầy đủ, kẻ thù còn mạnh.
- Bài học về k/n vũ trang giành chính quyền phải được chuẩn bị chu đáo và đúng thời cơ. Bài học về k/n vũ trang, xây dưng lực lượng vũ trang và chiến tranh du kích
* Bài tập. ?Vì sao cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn bùng nổ? Diễn biến, kết quả của cuộc khởi nghĩa này 
 * Đáp án 
- Nguyên nhân: Quân Nhật đánh vào Lạng Sơn, quân Pháp tháo chạy qua Bắc Sơn, đảng bộ lãnh đạo nhân dân nổi dậy.
- Diễn biến: 
+ Tước vũ khí của tàn quân Pháp, giải tán chính quyền địch, thành lập chính quyền cách mạng, tổ chức đấu tranh chống khủng bố, duy trì lực lượng.
+ Đội du kích Bắc Sơn được thành lập,sang năm 1941 phát triển thành cứu quốc quân
- Kết quả: Pháp - Nhật tập chung sức đàn áp, khởi nghĩa thất bại 
d. Hướng dẫn học ở nhà (1’)
- Học bài cũ
- Chuẩn bị bài mới
& & & & &..
 Tòng Văn Hợp Trường THCS Chiềng Cọ