Giáo án lớp 9 môn Lịch sử - Tiết 3 - Bài 02: Liên Xô và các nước Đông Âu Từ giữa những năm 70 đến đầu những năm 90 của thế kỷ XX

Tiết 3
Bài 2: Liên Xô và các nước Đông Âu
Từ giữa những năm 70 đến đầu những năm 90 của thế kỷ XX
A- Mục tiêu cần đạt: 
1 Kiến thức :
-Biết được nguyên nhân ,qua trình khủng hoảng và tan rã của liên bang Xô Viết và các nước Đông Âu
2 Kĩ năng : đánh giá sự kiện lịch sử
3 Thái độ :
- Các em tin tưởng vào con đường Đảng ta đã chọn, đó là CN hoá và hiện đại hoá theo định hướng XHCN thắng lợi do Đảng cộng sản lãnh đạo.
b- chuẩn bị:
- GV: Bài soạn, bản đồ Liên Xô và Đông Âu, tư liệu lịch sử về Liên Xô và Đông Âu.
- HS: Đọc- Chuẩn bị bài và sưu tầm tư liệu.
C- phương pháp:
- Đàm thoại- Phân tích- Đánh giá.
D- Tiến trình dạy- học:
1. ổn định tổ chức:
..9A.........................................9B..............................................................
2. Kiểm tra: 
? Nêu các thành tựu các nước Đông Âu đã đạt được trong quá trình XD CNXH.
? Nêu những cơ sở hình thành hệ thống XHCN?
? Hoạt động tương trợ kinh tế của các nước XHCN- SEV những năm 1951- 1973.
3. Bài mới:
GV giới thiệu bài => từ những năm 70- 80 của thế kỷ XX Liên Xô và các nước Đông Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng chính trị trầm trọng và sự sụp đổ của Liên Xô.
I- Sự khủng hoảng và tan rã của Liên bang Xô Viết:
GV: Giới thiệu lược đồ các nước SNG --> Liên Xô đã tách ra thành cộng đồng các quốc độc lập ntn?
? HS đọc SGK => Nêu nguyên nhân nào dẫn đến công cuộc cải tổ ở LXô?
1. Nguyên nhân:
- Năm 1973 khủng hoảng kinh tế thế giới bắt đầu từ khủng hoảng dầu mỏ đã ảnh hưởng trực tiếp tới Liên Xô.
- Liên Xô không tiến hành cải cách về kinh tế, chính trị, xã hội để khắc phục khó khăn.
- Mô hình về CNXH có nhiều khuyết tật.
+ Sản xuất CN, NN trì trệ.
+ Lương thực- thực phẩm, hàng tiêu dùng khan hiếm.
+ Đời sống nhân dân giảm sút.
+ Vi phạm pháp chế quan liêu, thiếu dân chủ trầm trọng, đất nước khủng hoảng toàn diện.
- Đầu những năm 80, Liên Xô gặp nhiều khó khăn về sản xuất, đời sống, đất nước khủng hoảng toàn diện.
? Tóm tắt quá trình cải tổ của Liên Xô?
GV: Mục đích đưa LXô thoát khỏi khủng hoảng.
- Do không chuẩn bị chu đáo, thiếu điều kiện cần thiết và đường lối chiến lược toàn diện, nhất quán nên công việc cải tổ không thành công.
ND cải tổ ở Liên Xô là gì?
- Kinh tế
- Chính trị- xã hội.
- Nhiều Đảng cùng hoạt động.
? Em có nhận xét gì về nội dung của cuộc cải tổ ở LXô.
- Nhiều sai lầm (đặc biệt là chế độ đa nguyên đa Đảng).
*Nội dung của cải tổ:
- Nhiều phương án về kinh tế nhưng chưa thực hiện được.
- Chính trị: Tập trung mọi quyền lực vào Tổng thống.
+ Thực hiện đa nguyên về chính trị.
+ Xoá bỏ sự lãnh đạo độc quyền của Đảng cộng sản.
+ Tuyên bố dân chủ công khai về mọi mặt.
? Hậu quả của cuộc cải tổ ntn?
3. Hậu quả:
- Đất nước ngày càng khủng hoảng và rối loạn.
- Mâu thuẫn sắc tộc bùng nổ.
- 19/8/1991 cuộc đảo chính lật đổ Goóc-ba-chốp không thành, gây hậu quả nghiêm trọng.
- Đảng cộng sản Liên Xô bị đình chỉ hoạt động.
- 21/12/1991: 11 nước cộng hoà ly khai hình thành cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG).
- Liên Xô bị sụp đổ sau 74 năm tồn tại -> Chế độ XHCN bị sụp đổ.
GV: Sự không thành công của cuộc cải tổ đã dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng, tạo điều kiện cho các thế lực chống đối **, kích động quần chúng, TNXH tăng, Goóc-ba-chốp xin từ chức 25/12/1991, lá cờ Liên bang Xô Viết trên nóc điện Crem-li bị hạ xuống, chấm dứt chế độ XNCH đã tồn tại ở Liên Xô 74 năm.
? Nguyên nhân nào dẫn tới sự sụp đổ của chế độ XHCN ở Liên Xô ?
- Do xây dựng mô hình về CNXH chưa phù hợp, chứa đựng nhiều thiếu sót, sai lầm.
- Chậm sửa đổi chính sách trước những biến động lớn của tình hình thế giới, khi sửa đổi lại mà sai lầm nghiêm trọng về đường lối và biện pháp tiến hành.
- Do hoạt động chống phá của các thế lực đế quốc bên ngoài và các lực lượng chống CNXH trong nước.
? Nếu nói rằng việc CNXH ở Liên Xô sụp đổ là một tất yếu khách quan, đúng hay sai? Tại sao?
II- Cuộc khủng hoảng và tan rã của chế độ XHCN ở các nước Đông Âu:
GV: Treo bản đồ các nước Đông Âu. Giới thiệu vị trí các nước Đông Âu.
? Đọc mục II.
? Trình bày những nét chính về tình hình các nước Đông Âu vào những năm 70 đầu 80 của thế kỷ XX?
- Khủng hoảng KT- CT gay gắt.
- Sản xuất CN, NN suy giảm.
- Buôn bán nước ngoài giảm sút.
- Nợ nước ngoài tăng.
- Các cuộc bãi công của công nhân kéo dài.
- Quần chúng biểu tình rầm rộ.
? Trong tình hình đó, chế độ XHCN ở các nước Đông Âu sụp đổ ntn? Hậu quả ra sao?
a) Quá trình sụp đổ:
- Từ cuối những năm 70 đầu 80 của thế kỷ XX các nước Đông Âu khủng hoảng kinh tế, chính trị gay gắt.
- Sản xuất giảm sút.
- Nợ nước ngoài tăng.
- Đình công biểu tình của quần chúng kéo dài.
- Chính phủ đàn áp nhưng không đề ra được cải cách.
- Cuối 1988 khủng hoảng lên tới đỉnh cao.
+ Bắt đầu từ Ba Lan và lan rộng khắp Đông Âu.
+ Quần chúng đấu tranh nhằm vào Đảng cộng sản.
GV: Lợi dụng cuộc khủng hoảng, CNĐQ và các thế lực chống CNXH kích động nhân dân, đẩy mạnh chống phá. 
VD: Các nước CHLD cũ ằ 1.000 tổ chức Đảng phái chính trị khác.
b) Hậu quả:
- Đảng cộng sản các nước Đông Âu mất quyền lãnh đạo.
- Thực hiện đa nguyên chính trị.
- Các thế lực chống CNXH nắm chính quyền.
- 1989 chế độ XHCN sụp đổ gần hết ở Đông Âu- tuyên bố từ bỏ CNXH và CN Mác-Lênin.
- Chuyển sang kinh tế thị trường.
- Đổi tên nước, ngày quốc khánh.
- Chỉ gọi chung là nước cộng hoà.
- 28/6/1991: SEV chấm dứt hoạt động.
- 1/7/1991: Vác-sa-va giải thể.
GV: Liên hệ VN, nhấn mạnh sự cần thiết vai trò Đảng CS, quyết tâm đấu tranh chế độ đa nguyên chính trị, kiên định XHCN và CN Mác-Lênin...
- CNXH Đông Âu sụp đổ là một tổn thất hết sức nặng nề đối với phong trào CM thế giới và các thế lực tiến bộ, các dân tộc bị áp bức đq để cho hoà bình và độc lập dân tộc.
- Nguyên nhân sụp đổ của Liên Xô có nhiều nhưng có một số nguyên nhân chủ yếu:
+ Nguyên nhân sâu xa: Mô hình CNXH có nhiều khuyết tật, thiếu sót. Trong quá trình phát triển không còn phù hợp, bộc lộ thiếu sót, không tôn trọng quy luật phát triển khách quan, quan liêu, thiếu dân chủ, công bằng Xh.
+ Khuyết tật duy trì quá lâu làm xa rời tiến bộ văn minh của thế giới (CM KHKT).
+ CNĐQ chống phát + thế lực phản động.
- Tuy nhiên, CNXH- CNCS vẫn là tất yếu, đq khắc phục đi lên.
4. Củng cố:
? Trình bày quá trình khủng hoảng và tan rã của các nước XHCN ở Đông Âu.
? Đâu là những nguyên nhân cơ bản dẫn tới sự sụp đổ của CNXH ở Liên Xô và Đông Âu?
5. Dặn dò về nhà:
- Học bài- Đọc SGK- Phân tích.
- Chuẩn bị bài 3- Chương II.
E- Rút kinh nghiệm:
____________