Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Bài 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận

Bài 57: tuyến tụy và tuyến trên thận
i. mục tiêu
1. Kiến thức
Phân biệt chức năng nội tiết và ngoại tiết của tuyến tụy dựa trên cấu tạo của tuyến.
Sơ đồ hóa chức năng của tuyến tụy trong sự điều hòa lượng đường trong máu.
Trình bày các chức năng của tuyến trên thận dựa trên cấu tạo của tuyến.
3. Kỹ năng
Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình.
ii. đồ dùng dạy – học
Tranh điều hòa phối hợp hoạt động các tuyến nội tiết.
Tranh phóng to hình 57.1; 57.2.
iii. hoạt động dạy – học
Mở bài: Tuyến tụy và tuyến trên thận có vai trò quan trọng trong điều hòa lượng đường trong máu. Vậy hoạt động của hai tuyến này như thế nào đ bài mới.
Hoạt động 1
Tuyến tụy
Hoạt động dạy - học
Nội dung
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
+ Hãy nêu chức năng của tuyến tụy mà em biết?
- HS nêu rõ hai chức năng của tuyến tụy là: tiết dịch tiêu hóa và tiết hooc môn.
- GV yêu cầu HS quan sát hình 57.1, đọc thông tin chức năng của tuyến tụy đ phân biệt chức năng nội tiết và ngoại tiết của tuyến tụy dựa trên cấu tạo?
- HS quan sát kỹ hình, kết hợp thông tin Sgk đ thảo luận đáp án.
+ Chức năng ngoại tiết: do các tế bào tiết dịch tụy đ ống dẫn.
+ Chức năng nội tiết: do các tế bào ở đảo tụy tiết ra các hooc môn.
- Tuyến tụy vừa làm chức năng ngoại tiết vừa làm chức năng nội tiết.
- GV hoàn thiện lại kiến thức.
- Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác bổ sung
- Chức năng nội tiết do các tế bào đảo tụy thực hiện.
+ Tế bào a: Tiết glucagôm.
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin vai trò của hooc môn tuyến tụy đ trình bày tóm tắt quá trình điều hòa lượng đường huyết ở mức ổn định?
- HS dựa vào thông tin Sgk đ trao đổi nhóm thống nhất ý kiến.
Yêu cầu nêu được:
+ Tế bào b: Tiết insulin.
+Khi đường huyết tăng ề tế bào a tiết Glucagôn đ Glucôzơ.
+ Khi đường huyết giảm đ Tế bào tiết Glucagôn. Tác dụng: Chuyển Glicôgen đ Glucôzơ.
- GV hoàn chỉnh kiến thức.
- GV liên hệ tình trạng bệnh lý:
+ Bệnh tiểuđường.
+ Chứng hạ đường huyết.
- Đại diện nhóm phát biểu, các nhóm khác bổ sung
- Vai trò của các hooc môn:
+ Nhờ tác dụng đối lập của hai loại hoóc môn đ tỷ lệ đường huyết luôn ổn định đ đảm bảo hoạt động sinh lý của cơ thể diễn ra bình thường.
Hoạt động 2
Tuyến trên thận
Hoạt động dạy - học
Nội dung
- GV yêu cầu HS quan sát hình 57.2 đ trình bày khái quát cấu tạo của tuyến trên thận?
- HS làm việc độc lập với Sgk, tìm hiểu, ghi nhớ cấu tạo tuyến trên thận.
- GV treo tranh, gọi HS lên trình bày.
- GV hoàn thiện kiến thức
- Một HS lên mô tả vị trí, cấu tạo của tuyến trên tranh.
- Vị trí: gồm 1 đôi nằm trên đỉnh 2 quả thận.
- Cấu tạo:
+ Phần vỏ: 3 lớp
+ Phần tủy
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin sgk (tr.180) đ nêu chức năng của các hooc môn tuyến trên thận?
- HS trình bày lại vai trò của các hooc môn như phần thông tin.
- Chức năng: Sgk (tr.180).
+ Vỏ tuyến?
+ Tuỷ tuyến?
- GV lưu ý HS: Hooc môn phần tuỷ tuyến trên thận cùng glucagôn (tuyến tụy) đ điều chỉnh lượng đường huyết khi bị hạ đường huyết.
Kết luận chung: HS đọc kết luận Sgk.
iv. kiểm tra đánh giá
1- Hoàn thành sơ đồ sau (+) kích thích (-) ức chế
	Khi đường huyết...	Khi đường huyết...
	 (+)	(+)
Đảo tụy
Tế bào b	Tế bào a
(-)	(-)
..............	.............
Glucôzơ 	 ................	Glucôzơ
	Đường huyết giảm	Đường huyết tăng
	đến mức bình thường	lên mức bình thường
2- Trình bày cấu tạo và vai trò của tuyến trên thận?
v. dặn dò
Học bài theo nội dung Sgk.
Làm câu hỏi 3 vào vở.
Đọc mục “Em có biết?”