Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Năm 2011 Tiết 38 - Bài 35: Ưu thế lai

 Ngày soạn: 3/1/2011
Ngày dạy: 9a: 7/1/2011
 9b: 6/1/2011
 Tiết 38 Bài 35: ƯU THẾ LAI . 
I. Mục tiêu:
 1. Kiến thức: 
- Hs biết được ưu thế lai, lai kinh tế. 
-Hs hiểu và trình bày được:
 +Cơ cở di truyền của ứu thế lai. 
 +Các biện pháp duy trì ứu thế lai, lí do không dùng F1 làm giống.
 +Phương pháp dùng để tạo cơ thể lai kinh tế ở nước ta.
 2. Kĩ năng: 
 - Quan sát, tổng hợp, khái quát 
 - GIải thích hiện tượng bằng cơ cở khoa học.
 3.Thái độ:
 Giáo dục ý thức tìm tòi, trân trọng thành tựu khoa học.
II. Đồ dùng
 GV: -Tranh phóng to hình 35 sgk.
 -Tranh 1 số giống động vật : bò, lợn, dê. Kết quả phép lai kinh tế.
III. Phương pháp
 Vấn đáp tìm tòi, thảo luận nhóm
IV. Tổ chức giờ học
1. Ổn định tổ chức: 1p
2. Kiểm tra bài cũ: 5p
 Trong chọn giống người ta dùng 2 phương pháp tự thụ phấn bắt buột và giao phấn gần nhằm mục đích gì?
 Sau khi hs trả lời -> gv dẫn dắt vào bài mới.
3. Bài mới:
 a. Hoạt động 1: Hiện tượng ưu thế lai: (10p) 
 Mục tiêu:- Hs biết được ưu thế lai. 
 - Hs trình bày được cơ cở di truyền của ưu thế lai. 
Hoạt động GV, HS
Nội dung
- B1: Gv đưa vấn đề:
 So sánh bắp ngô ở 2 dòng tự thụ phấn với dòng lai F1 trong hình 32 sgk tr 102.
Hs quan sát hình phóng to.
 +Chiều cao thân cây ngô .
 +Chiều dài bắp, số lượng hạt.
 Hs đưa ra nhận xét khi so sánh thân bắp ngô ở cơ thể lai F1 ở nhiều đặc điểm trội hơn so với mẹ
- B2: Gv nhận xét ý kiến của hs và dẫn dắt -> hiện tượng được gọi là ưu thế lai.
- B3: Gv hỏi:
 +Ưu thế lai là gì? Cho ví dụ về ưu thế lai ở động vật và thực vật.
1. Khái niệm:
 Ưu thế lai là hiện tượng cơ thể lai F1 có ưu thế hơn hẳn so với bố mẹ về 
sự sinh trưởng và phát triển, khả năng chống chịu, năng xuất, chất lượng.
b. Hoạt động 2: Nguyên nhân của hiện tượng ưu thế lai. (10p)
 Mục tiêu: Hs trình bày được cơ cở di truyển của ưu thế lai.
Hoạt động GV, HS
Nội dung
- B1: Gv nêu vấn đề : để tìm hiểu cơ sở di truyền của hiện tượng ưu thế lai.
 Hs trả lời câu hỏi:
 +Tại sao khi lai 2 dòng thuần ưu thế lai thể hiện rõ nhất?
 +Tại sao ưu thế lai thể hiện rõ nhất ở F1? Sau đó giảm dần qua các thế hệ?
Hs nghiên cứu sgk tr 102-103
Chú ý ví dụ lai 1 dòng thuần có 2 gen trội .
 Yêu cầu:
 +Ưu thế lai rõ vì xuất hiện ở gen trội và ở con lai F1.
+Các thế hệ sau giảm dần , tỉ lệ dị hợp giảm (hiện tượng thoái hóa).
- B2: Đại diện trình bày lớp bổ sung.
Gv đánh giá và bổ sung thêm kiến thức về hiện tượng nhiều gen qui định 1 tính trạng để giải thích .
- B3: Gv hỏi tiếp: muốn duy trì ưu thế lai con người làm gì?
-Lai 2 dòng thuần (kiểu gen đồng hợp) con lai F1 có hầu hết các cặp gen ở trạng thái dị hợp -> chỉ biểu hiện tính trạng của gen trội,.
-Tính trạng số lượng (hình thái, năng xuất) do nhiều gen trội qui định.
 Vd: P : AABBcc x aaBBCC -> F1 : AaBbCc.
c. Hoạt động 3: Các phương pháp tạo ưu thế lai. (14p)
 Mục tiêu: -Hs biết được khái niệm lai kinh tế.
 -Trình bày được các phương pháp tạo ưu thế lai.
Hoạt động GV,, HS
Nội dung
- B1: Gv giới thiệu: người ta có thể tạo ưu thế lai ở cây trồng và vật nuôi.
 Gv hỏi:
 +Con người tiến hành tạo ưu thế lai bằng phương pháp nào?
 +Nêu ví dụ?
Hs nghiên cứu sgk tr 103 và các tư liệu sưu tầm trả lời câu hỏi.
Yêu cầu: chỉ ra 2 phương pháp.Gv nên giải thích về khác dòng và lai khác thứ.
- B2: Gv hỏi :
 Con người tiến hành tạo ưu thế lai ở vật nuôi bằng phương pháp nào?
 +Cho ví dụ?
TL: Phép lai kinh tế.
 Áp dụng ở lợn, bò.
- B3: Gv hỏi thêm:
 +Tại sao không dùng con lai để nhân giống?
-Gv mở rộng :
 +Lai kinh tế thường dùng con giống trong nước.
 +Áp dụng kỉ thuật giữ tính đông lạnh.
 +Lai bò vàng thoái hóa với bò Honten Hà Lan ->con F1
1. Phương pháp tạo ưu thế lai ở cây trồng:
-Lai khác dòng: tạo 2 dòng tự thụ phấn rồi cho giao phối với nhau.
 Vd: ngô lai F1 năng xuất cao hơn 20-30% so với giống hiện có.
-Lai khác thứ: kết hợp giữa tạo ưu thế lai và tạo giống mới.
2. Phương pháp tạo ưu thế lai ở vật nuôi.
Lai kinh tế: Là cho giao phối giữa 2 cặp vật nuôi bố mẹ khác nhau rồi dùng con lai F1 làm sản phẩm
 Vd: lợn ỉ Móng Cái lai với lợn Đại bạch -> lợn con mới sinh nặng 0,8kg tăng lượng hanh, tì trọng nạc cao.
4. Tổng kết và hướng dẫn về nhà (5p)
 -Ưu thế lai là gì? Cơ cở di truyền của ưu thế lai?
 -Lai kinh tế mang lại hiệu quả kinh tế như thế nào? 
 -Học bài và trả lời câu hỏi sgk.
 -Tìm hiều thêm về hành tựu lai ở việt Nam.