Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Phạm Thị Hạnh - Tuần 12 - Tiết 24 - Bài 23: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

Tuần 12 Ngày soạn: 07/11/2009
Tiết :24 Ngày dạy: /11/2009
BÀI 23:
ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG
A/ MỤC TIÊU :
Kiến thức :
* Trình bày được các biến đổi số lượng thường thấy ở 1 cặp NST.
* Giải thích cơ chế hình thành thể ( 2n +1) và thể ( 2n -1 )
* Nêu được hậu quả của biến đổi số lượng ở từng cặp NST.
2. Kỹ năng :
* Rèn kỹ năng quan sát hình
* Phát triển tư duy phân tích, so sánh.
B/ TRỌNG TÂM :
* Khái niệm về hiện tượng dị bội thể
* Cơ chế phát sinh thể ( 2n +1 ) và ( 2n – 1)
C/ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC: Tranh phóng to H.23.1 và H.23.2 sgk
D/ HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC :
	Oån định tổ chức (2’)
91 
92 
Kiểm tra bài cũ (5’)
Câu 1 : Khái niệm đột biến cấu trúc NST là gì ? Tính chất của đột biến cấu trúc NST?
ĐA: -Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST 
-Tính chất : thường có hại cho bản thân sinh vật. Một số ít có lợi , có ý nghĩa trong chọn giống và tiến hóa.
Câu 2 : Các dạng đột biến cấu trúc NST và nguyên nhân phát sinh đột biến cấu trúc NST?
ĐA: -Các dạng : mất đoạn , lặp đoạn , đảo đoạn
-Nguyên nhân phát sinh: do các tác nhân vật lí và hóa học làm phá vỡ cấu trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp lại các đoạn của NST.
Dạy bài mới: (32’)
ðVÀO BÀI: (2’) Đột biến NST xảy ra ở 1 hoặc 1 số cặp NST, ta gọi là hiện tượng dị bội thể. Còn nếu xảy ra ở tất cả bộ NST gọi là hiện tượng đa bội thể à bài học hôm nay tìm hiểu về hiện tượng dị bội thể. 
ðTIẾN TRÌNH BÀI DẠY: (30’)
Hoạt động 1 : (15’)
I/ HIỆN TƯỢNG DỊ BỘI THỂ:
- Mục tiêu : Trình bày được các dạng biến đổi số lượng ở 1 số cặp NST.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
-GV cho HS nhắc lại 1 số kiến thức cũ về:
?:Thế nào là NST tương đồng ? Bộ NST lưỡng bội? Bộ NST đơn bội ?
-Tiếp tục y/c HS nghiên cứu thông tin sgk à trả lời các câu hỏi sau:
1. Sự biến đổi số lượng ở 1 cặp NST thấy ở những dạng nào ? 
2. Thế nào là hiện tượng dị bội thể ?
- GV hoàn chỉnh kiến thức ,sau đó có thể nhấn mạnh thêm kiến thức :Phân biệt hiện tượng dị bội thể và thể dị bội ?
(*Hiện tượng dị bội thể là hiện tượng thêm hoặc mất 1 NST ở 1 cặp NST nào đó.
*Thể dị bội trong tế bào sinh dưỡng ( 2n +1) ;( 2n -1 ) , thường ít gặp những dạng khác do những biến đổi tăng hoặc giảm nhiều NST hơn thường gây chết ở giai đoạn phôi.
- GV yêu cầu HS quan sát H.23.1 à làm bài tập mục Đ sgk / trang 67 .
- Một vài HS nhắc lại các khái niệm.
- Hoạt động cá nhân : tự thu nhận và xử lí thông tin à y/c nêu được :
* Các dạng : 2n +1 và 2n -1.
* Hiện tượng thêm hoặc mất 1 NST ở 1 cặp NST nào đó à dị bội thể.
- HS quan sát kỹ H.23.1, đối chiếu các quả từ II à XII với nhau và với quả I à rút ra nhận xét (hiện tượng dị bội thể gây ra các biến đổi hình dạng vàkích thước).
I/ THỂ DỊ BỘI:
*Thể dị bội trong tế bào sinh dưỡng ( 2n +1) ;( 2n -1 ) , thường ít gặp những dạng khác do những biến đổi tăng hoặc giảm nhiều NST hơn thường gây chết ở giai đoạn phôi.
* Hiện tượng dị bội thể là dạng đột biến thêm hoặc mất 1 NST ở 1 cặp NST nào đó.
*Các dạng : 2n +1 và 2n -1
Hoạt động 2 : (15’)
II/ SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI :
- Mục tiêu : Giải thích được cơ chế phát sinh thể ( 2n +1 ) và thể ( 2n -1 ) 
GV
HS
Nội dung
- y/c HS quan sát H.23.2 à nhận xét :
?: Sự phân li cặp NST hình thành giao tử trong 2 trường hợp ( bình thường và bị rối loạn phân bào )
?: Khi các giao tử nói trên tham gia thụ tinh hợp tử có số lượng NST như thế nào ?
- GV thông báo thêm : ở người tăng thêm 1 NST ở cặp NST số 21 à gây bệnh Đao.
?: Nêu hậu quả của hiện tượng dị bội thể?
GV liên hệ thêm: 
-Cơ sở khoa học và nguyên nhân của một số bệnh ung thư ở người: do cơ thể thường xuyên chịu các tác động bên trong và ngoài cơ thể dẫn đến các rối loạn trong gen, NST gây ra các bệnh ung thư , khối u
-Giáo dục thái độ đúng trong việc sử dụng hợp lí thuốc bảo vệ thực vật, bảo vệ môi trường đất, nước
- Thảo luận nhóm + quan sát Hình à y/c trả lời :
* Bình thường mỗi giao tử có 1 NST
* Bị rối loạn : gồm 1 giao tử có 2 NST và 1 giao tử không có NST nào .
* Hợp tử có 3 NST hoặc chỉ có 1 NST của cặp tương đồng.
-Hậu quả: gây biến đổi hình thái
(hình dạng, màu sắc, kích thước ) ở thực vật hoặc gây bệnh NST.
II/ SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI :
-Cơ chế phát sinh thể dị bội là do :Trong giảm phân có 1 cặp NST tương đồng không phân li à tạo thành 1 giao tử mang 2 NST và 1 giao tử không mang NST nào 
-Hậu quả : gây biến đổi hình thái ( hình dạng , màu sắc , kích thước ) ở thực vật hoặc gây bệnh NST.
* KẾT LUẬN CHUNG : HS đọc sgk
Củng cố: (4’)
Câu 1 : Viết sơ đồ minh họa cơ chế hình thành thể ( 2n +1 ) ?
Câu 2 : Phân biệt hiện tượng dị bội thể và thể dị bội?
ĐA: *Hiện tượng dị bội thể: Là hiện tượng thêm hoặc mất 1 NST ở 1 cặp NST nào đó.
*Thể dị bội: trong tế bào sinh dưỡng ( 2n +1) ;( 2n -1 ) , thường ít gặp những dạng khác do những biến đổi tăng hoặc giảm nhiều NST hơn thường gây chết ở giai đoạn phôi.
Dặn dò: (2’)
* Học bài theo nội dung sgk
* Sưu tầm tư liệu và mô tả giống cây trồng đa bội ( nếu có )
* Đọc bài 24 ( phần III)