Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tiết 22 - Bài 21: Hoạt động hô hấp

 GIÁO VIÊN :TRẦN ĐỨC QUÂN TRƯỜNG THCS NAM TÂNKÍNH CHÀO CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ MÔN SINH HỌC 8 Kiểm tra bài cũ :Hô hấp là gì ? Hô hấp gốm những giai đoạn nào ? Các giai đoạn có liên quan như thế nào ?- Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp O2 cho các tế bào của cơ thể và loại CO2 do các tế bào thải ra khỏi cơ thể.- H« hÊp gåm 3 giai ®o¹n: sù thë, trao ®æi khÝ ë phæi, trao ®æi khÝ ë tÕ bµo. C¸c giai ®o¹n nµy cã liªn quan víi nhau vÒ chøc n¨ngHOAÏT ÑOÄNG HO HAÁPTiẾT 22 - Baøi 21:Tiết 22 – Bài 21 : HOẠT ĐỘNG HÔ HẤPI.THÔNG KHÍ Ở PHỔI :- Nếu không khí ở phổi không thay đổi thì có đủ Oxi cho máu đưa tới tế bào không ? Vậy thế nào là sự thông khí ở phổi ? - Thông khí ở phổi là quá trình không khí trong phổi thường xuyên được thay đổi nhờ cử động hô hấp ( hít vào và thở ra ).- Cứ 1 lần hít vào và 1 lần thở ra là 1 cử động hô hấp. Số cử động hô hấp trong 1 phút gọi là nhịp hô hấp Thế nào là cử động hô hấp ? Thế nào là nhịp hô hấp ? Khi trẻ bị ho có :    Nhịp hô hấp từ 60 lần trở lên ở trẻ dưới 2 tháng.·                từ 50 lần trở lên ở trẻ từ 2 - 11 tháng.·                từ 40 lần trở lên ở trẻ từ 12 tháng – 5 tuổi.Khi đó trẻ đã có triệu chứng viêm phổi, cần được đưa đến cơ sở y tế thăm khám và điều trị ngay. Chúng ta cần phải đếm nhịp thở khi trẻ nằm im, tốt nhất khi ngủ.- Kể tên các cơ hô hấp ?Cơ hoành, cơ liên sườn và một số cơ khác- Sự hít vào và thở ra được thực hiện nhờ yếu tố nào ?- Nhờ hoạt động của các cơ hô hấp làm thay đổi thể tích lồng ngực mà ta thực hiện được hít vào va thở ra. Giúp cho không khí trong phổi thường xuyên đổi mới.Tiết 22 – Bài 21 : HOẠT ĐỘNG HÔ HẤPI.THÔNG KHÍ Ở PHỔI :C¸c c¬ x­¬ng ë lång ngùc ®· phèi hîp ho¹t ®éng víi nhau nh­ thÕ nµo ®Ó : - Lµm t¨ng thÓ tÝch lång ngùc khi hÝt vµo ? - Lµm gi¶m thÓ tÝch lång ngùc khi thë ra?C¸c em quan s¸t ®äan phim kÕt hîp h×nh 21-1, th¶o luËn nhãm 5 phót vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái: Hít vào : Cơ liên sườn ngoài co  xương sườn và xương ức được nâng lên  thể tích lồng ngực nở rộng theo hướng trước sau và hai bên Cơ hoành co ép khoang bụng làm lồng ngực mở rộng về phía dưới Làm tăng thể tích lồng ngực khi hít vàoThở ra : Cơ liên sườn ngoài dãn ra làm cho lồng ngực thu hẹp lạiCơ hoành dãn  Lồng ngực trở về vị trí cũ Giảm thể tích lồng ngực khi thở raKhí dự trữThở ra gắng sức(800 – 1200 ml)Hô hấp bình thường(500 ml)Hít vào gắng sức(2100 – 3100 ml)Khí coøn laïi trong phoåi (1000 – 1200 ml)Khí lưu thôngKhí bổ sungKhí cặnDung tích sống 3400 – 4800 mlTổng dung tích của phổi4400 – 6000 mlÑOÀ THÒ PHAÛN AÙNH SÖÏ THAY ÑOÅI DUNGTÍCH PHOÅI Tiết 22 – Bài 21 : HOẠT ĐỘNG HÔ HẤPI.THÔNG KHÍ Ở PHỔI :Dung tích phổi là gì ? Dung tích sống là gì ?Dung tích phổi khi hít vào, thở ra bình thường và gắng sức có thể phụ thuộc vào các yếu tố nào ?Dung tích phổi khi hít vào, thở ra bình thường và gắng sức phụ thuộc vào các yếu tố : tầm vóc,giới tính,sức khỏe,bệnh tật,sự luyện tậpTiết 22 – Bài 21 : HOẠT ĐỘNG HÔ HẤPI.THÔNG KHÍ Ở PHỔI :II.TRAO ĐỔI KHÍ Ở PHỔI VÀ TẾ BÀO ThiÕt bÞ ®o nång ®é «xi trong kh«ng khÝ hÝt vµo-thë raTiết 22 – Bài 21 : HOẠT ĐỘNG HÔ HẤPI.THÔNG KHÍ Ở PHỔI :II.TRAO ĐỔI KHÍ Ở PHỔI VÀ TẾ BÀOKÕt qu¶ ®o mét sè thµnh phÇn kh«ng khÝ hÝt vµo vµ thë ra.O2CO2N2H¬i n­ícKhÝ hÝt vµo20,96%0,02%79,02%ÝtKhÝ thë ra16,40%4,10%79,50%B·o hßaNh÷ng l­îng khÝ nµo thay ®æi vµ nh÷ng l­îng khÝ nµo kh«ng thay ®æi?L­îng khÝ O2 khi thë ra Ýt h¬n khi hÝt vµoL­îng khÝ CO2 khi thë ra nhiÒu h¬n khi hÝt vµoL­îng khÝ N2 chªnh lÖch Ýt.NhËn xÐtO2CO2N2H¬i n­ícKhÝ hÝt vµo20,96%0,02%79,02%ÝtKhÝ thë ra16,40%4,10%79,50%B·o hoµ Do đâu có sự chênh lệch nồng độ các chất khí O2 và CO2 Do có sự trao đổi khí ở phổi và tế bào- V× sao O2 l¹i khuÕch t¸n tõ phÕ nang vµo m¸u; CO2 l¹i khuÕch t¸n tõ m¸u phÕ nang?Trao ®æi khÝ ë phæi- Mô tả sự trao đổi khí ở phổi ?CO2CO2O2O2 khuÕch t¸n tõ phÕ nang vµo m¸u; CO2 khuÕch t¸n tõ m¸u phÕ nangO2CO2CO2O2Trao đổi khí ở tế bàoMô tả sự trao đổi khí ở tế bào ?V× sao O2 l¹i khuÕch t¸n tõ m¸u vµo tÕ bµo; CO2 l¹i khuÕch t¸n tõ tÕ bµo vµo m¸u ?O2 khuÕch t¸n tõ m¸u vµo tÕ bµo; CO2 khuÕch t¸n tõ tÕ bµo vµo m¸u.CO2CO2O2O2CO2CO2O2- Trao đổi khí ở phổi và tế bào theo cơ chế nào ?- Các khí trao đổi ở phổi và tế bào theo cơ chế	 khuếch tán từ nơi có nồng độ cao tới nơi có nồng độ thấp- Mô tả sự khuếch tán của O2 và CO2 ở phổi và tế bào ? - Sự trao đổi khí ở phổi gồm: +Sự khuếch tán của O2 từ phế nang vào máu + Sự khuếch tán của CO2 từ máu vào phế nang- Sự trao đổi khí ở tế bào gồm:+ Sự khuếch tán của O2 từ máu vào tế bào + Sự khuếch tán của CO2 từ tế bào vào máuHoạt động hô hấpThông khí ở phổiTrao đổi khí ở tế bàoTrao đổi khí ở phổiĐược thực hiện nhờ động tác hít vào và thở ra với sự tham gia của lồng ngực và cơ hô hấp.O2 khuếch tán từ không khí phế nang vào máu. - CO2 khuếch tán từ máu vào không khí phế nang.O2 khuếch tán từ máu vào tế bào. CO2 khuếch tán từ tế bào vào máuSù th«ng khÝ ë phæi lµ do:X­¬ng s­ên n©ng lªn h¹ xuèngHo¹t ®éng co d·n cña c¬ liªn s­ênHo¹t ®éng co d·n cña c¬ hoµnhCö ®éng h« hÊp hÝt vµo thë rad.Cö ®éng h« hÊp hÝt vµo thë raBài tập 1 :Sù trao ®æi khÝ ë phæi vµ tÕ bµo cã liªn quan ®Õn nhau nh­ thÕ nµo?A.Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ lµ ë tÕ bµo, qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ ë phæi chØ lµ giai ®o¹n trung gian.B.TÕ bµo míi lµ n¬i lÊy O2 vµ th¶i CO2, ®ã lµ nguyªn nh©n bªn trong dÉn ®Õn sù trao ®æi khÝ ë phæi. Trao ®æi khÝ ë phæi t¹o ®iÒu kiÖn cho sù trao ®æi khÝ ë tÕ bµo.C.Sù trao ®æi khÝ ë tÕ bµo tÊt yÕu dÉn ®Õn sù trao ®æi khÝ ë phæiD.A , B, C ®Òu ®óng.B.TÕ bµo míi lµ n¬i lÊy O2 vµ th¶i CO2, ®ã lµ nguyªn nh©n bªn trong dÉn ®Õn sù trao ®æi khÝ ë phæi. Trao ®æi khÝ ë phæi t¹o ®iÒu kiÖn cho sù trao ®æi khÝ ë tÕ bµo. Bài tập 2 :Bài tËp 3: nèi c©u ®Ó cã c©u ®óng : 1. KhÝ l­u th«ng: 2. KhÝ bæ sung: 3. KhÝ dù tr÷: 4. KhÝ cÆn : 5. Dung tÝch sèng 6. Tæng dung tÝch cña phæi a. lµ l­îng khÝ thë ra cè søc thªm sau khi thë ra b×nh th­êng mµ ch­a hÝt vµo.b. lµ tæng dung tÝch sèng vµ khÝ cÆnc. lµ l­îng khÝ vµo hoÆc ra khi chóng ta h« hÊp b×nh th­êngd. lµ l­îng khÝ hÝt vµo cè søc thªm sau khi hÝt vµo b×nh th­êng mµ ch­a thë rae. lµ l­îng khÝ cßn l¹i trong phæi sau khi thë ra cè søcf. lµ tæng sè khÝ bæ sung, khÝ l­u th«ng vµ khÝ dù tr÷1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 6 – cadefbDAËN DOØHoïc thuộc nội dung bài ghi. Trả lời các câu hỏi trang 55,56 & 57 vở bài tập sinh 8.Ñoïc “em coù bieát?”Nghiên cứu bài (VỆ SINH HÔ HẤP)theo nội dung các câu hỏi trang 58 &59 vở bài tập sinh 8.