Giáo án lớp 9 môn Sinh học - Tuần 13 - Tiết 25: Thường biến

TUẦN 13 - TIẾT 25. THƯỜNG BIẾN
I. Mục tiêu
 Hs có khả năng:
Nêu được khái niệm thường biến
Phân biệt được thường biến với đột biến
Giải thích được khái niệm mức phản ứng và ý nghĩa của nó trong chăn nuôi, trồng trọt
Phân tích được ảnh hưởng của môi trường đến tính trạng số lượng và mức phản ứng của chúng để ứng dụng trong sản xuất
Rèn luyện kĩ năng thảo luận theo nhóm, tự nghiên cứu với SGK và kĩ năng quan sát, phân tích thu nhận kiến thức từ hình vẽ.
II. Phương tiện
Tranh phóng to hình 25 SGK
III. Phương pháp
Nêu vấn đề
Quan sát
Nghiên cứu SGK
IV. Tiến trình bài giảng
1. Kiểm tra bài cũ:
2. Bài giảng
Gv – Hs
Mở bài: 
Gv: Tại sao có những loại cây (cùng một kiểu gen), nhưng sống ở môi trường khác nhau lại có những kiểu hình khác nhau?. Vd: các cây rau mác đều có cùng kiểu gen nhưng lá ngập trong nước thì có hình dài, mảnh để không bị nước cuốn đi; lá trên bề mặt rộng giúp cho lá dễ nổi, tăng diện tích tiếp xúc với ánh sáng; lá nhô lên khỏi mặt nước hình mũi mác, tránh gió cuốn theo và không bị tổn thương
Bảng
Bài 25. Thường biến
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường
Hs quan sát tranh hình 25 SGK và nghiên cứu các vd, thảo luận nhóm để trả lời các câu hỏi:
? Sự biểu hiện ra một kiểu hình của một cơ thể (một kiểu gen) phụ thuộc vào những yếu tố nào
? Trong các yếu tố đó, yếu tố nào được xem là không biến đổi
? Sự biến đổi kiểu hình trong các vd nêu trên do nguyên nhân nào
? Thường biến là gì
Hs quan sát, nghiên cứu SGK, thảo luận nhóm, đại diện trình bày
Chuyển tiếp:
Gv yêu cầu Hs tìm hiểu SGK thảo luận nhóm để rút ra kết luận về mối quan hệ giữa kiểu gen môi trường và kiểu hình.
Gv gợi ý:
- Những tính trạng nào phụ thuộc chủ yểu vào kiểu gen? Ví dụ ?
- Những tính trạng thường chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường? Cho ví dụ
- Sự biểu hiện ra một kiểu hình của một cơ thể phụ thuộc vào kiểu gen và các yếu tố của môi trường sống
- Trong các yếu tố đó thì kiểu gen được xem là không biến đổi
- Sự biến đổi kiểu hình trong các vd nêu trên là do có sự thay đổi điều kiện sống
- Thường biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình
Kết luận:
* Bố mẹ không truyền cho con những tính trạng có sẵn mà truyền một kiểu gen quy định cách phản ứng trước môi trường
Kiểu hình (tập hợp các tính trạng) kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường
* Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen thường ít chịu ảnh hưởng của môi trường Các tính trạng số lượng thường chịu ảnh hưởng nhiều của môi trường.
Chuyển tiếp:
Gv đặt vấn đề: Cùng một kiểu gen quy định tính trạng số lượng có thể phản ứng thành nhiều kiểu hình khác nhau tuỳ vào điều kiện môi trường.Nhưng khả năng đó không phải là vô hạn.
 Vì sao vậy ?
III. Mức phản ứng.
Kết luận: 
Giới hạn năng suất của giống do kiểu gen quy định
mức phản ứng là giứi hạn thường biến của một kiểu gen trước môi trường khác nhau.
Củng cố:
Đánh dấu + vào câu trả lời đúng:
Mức phản ứng là gif?
Mức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu hình trước môi trường khác nhau
Mức phản ứng do kiểu gen quy định và được biểu hiện ra kiểu hình trong môi trường nhất định
Kiểu gen quy định mức phản ứng, môi trường quy định sự biểu hiện tính trạng
Cả b và c.
BTVN: Trả lời tất cả các câu hỏi trong SGK.