Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết 27: Chị em Thúy Kiều - Nguyễn Du

Ngày soạn :
Ngày dạy :
Tuần 06 
Tiết 27 
CHỊ EM THÚY KIỀU
Nguyễn Du	
 MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp Hs:
 - Thấy được tài năng nghệ thuật miêu tả nhân vật của Nguyễn Du. Khắc họa những nét riêng về nhan sắc, tài năng, tính cách, số phận Thúy Vân, Thúy Kiều bằng bút pháp nghệ thuật cổ điển.
 - Thấy được cảm hứng trong truyện Kiều: trân trọng vẻ đẹp con người.
 - Biết vận dụng bài học để miêu tả nhân vật hình thành kỹ năng miêu tả nhân vật trong văn tự sự.
 Trọng tâm: Phân tích vẻ đẹp 2 chị em Thúy Kiều.
 Đồ dùng: - Tranh minh họa 2 chị em.
 - Bảng phụ.
TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. ỔN ĐỊNH LỚP : KT sĩ số + vệ sinh :
2. KIỂM TRA BÀI CŨ :
Kiểm tra:
 Trình bày giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện Kiều?
(Yêu cầu: Trình bày giá trị nội dung truyện Kiều 5đ.
 Trình bày giá trị nghệ thuật tác phẩm. 3đ.
 	 Minh họa bằng thơ 1đ.
 Diễn đạt 1đ. )
3. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC :
Giới thiệu : 
“Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài , chữ mệnh khéo là ghét nhau” .
Mở đầu tác phẩm Truyện Kiều của mình Nguyễn Du đã viết như vậy . Ông viết cho người con gái tài sắc vẹn toàn nhưng lại có cuộc đời đầy gian truân , đau khổ . Đó là Thúy Kiều . Nàng là hiện thân của những gì tuyệt vời về tài sắc , về nhân cách trong sáng , tấm lòng hiếu nghĩa mọi bề không bao giờ thay đổi dù cho cuộc đời nàng đầy những cơn sống lớn vùi dập thân xác và tâm hồn . Nhưng “hồng nhan thì bạc phận” , Nguyễn Du đã dự báo về số phận nàng trong đoạn tả về vẻ đẹp hai chị em Kiều .
Hoạt động của Thầy
Ø Hoạt động 1: Tổ chức tìm hiểu trước khi phân tích.
- GV giới thiệu bằng lời thuyết giảng yêu cầu HS dựa vào chú thích.
Hỏi: Kiểm tra, tìm hiểu chú thích ở 1 số chú thích 1, 2, 5, 9, 14.
GV hướng dẫn đọc, tìm hiểu đại ý và bố cục. (chú ý hiệu quả đọc)
- GV đọc mẫu, nêu cách đọc, đoạn văn miêu tả 2 nhân vật bằng thái độ ca ngợi đọc thể hiện sự trân trọng.
- Gọi HS đọc.
Hỏi: Nội dung chính của đoạn trích?
Hỏi: Đoạn trích chia làm mấy phần? Trình tự miêu tả?
Ø Hoạt động 2: Hướng dẫn phân tích văn bản.
* Gọi HS đọc đoạn 1.
Hỏi: Vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều được giới thiệu bằng hình ảnh nào? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì khi miêu tả giới thiệu nhân vật?
Hoạt động củaTrò 
-HS đọc
- Đoạn trích giới thiệu vẻ đẹp của 2 chị em Thuý Kiều.
3 phần.
- 4 câu đầu.
- 4 câu tiếp.
- Còn lại.
-Đọc diễn cảm .
- Tố Nga – cô gái đẹp, 2 chị em có cốt cách thanh cao, duyên dáng như mai, trong trắng như tuyết.
=> Bút pháp ước lệ gợi tả vẻ đẹp chung.
Nội dung cần đạt
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Xuất xứ 
 SGK / 82
2. Chú thích 
3. Đại ý : Giới thiệu vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều .
4.Bố cục : 3 phần.
- 4 câu đầu.
- 4 câu tiếp.
- Còn lại.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN :
1. Giới thiệu vẻ đẹp của 2 chị em
-Tố nga – cô gái đẹp : cốt cách thanh cao như mai , trong trắng như tuyết .
Ü Bút pháp ước lệ gợi tả vẻ đẹp chung
 Hỏi: nhận xét của em về câu thơ cuối đoạn? (Câu thơ cho em biết được những điều gì? Cách viết ngắn gọn có tác dụng gì?)
GV khái quát chuyển sang ý 2.
* Gọi HS đọc đoạn 2: 4 câu tiếp.
 Hỏi : Những hình ảnh nghệ thuật nào mang tính ước lệ khi gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân?
- Từ “trang trọng” gợi vẻ đẹp như thế nào? 
 Những nét đẹp nào của Vân được miêu tả? Các định ngữ (đày đặn, nở nang, đoan trang) có tác dụng gì?
 Nhận xét những hình ảnh ẩn dụ? Diễn xuôi ý 2 câu thơ?
Hỏi: Cảm nhận về vẻ đẹp của Thúy Vân qua những yếu tố nghệ thuật đó?
Hỏi: Chân dung Thúy Vân gợi tính cách số phận như thế nào? Vì sao tác giả miêu tả Thúy Vân trước?
* Gọi HS đọc đoạn 3:
Hỏi: Khi gợi tả nhan sắc Thúy Kiều Nguyễn Du cũng sử dụng những hình ảnh nghệ thuật mang tính ước lệ, theo em có những điểm nào giống và khác so với miêu tả Thúy Vân?
Hỏi: tác giả đặc tả đường nét nào? Vì sao tác giả đặc tả vào đôi mắt?
Hỏi: Hãy cảm nhận vẻ đẹp của Thúy Kiều qua câu thơ “làn thu tủy...”?
Hỏi : Tác giả tả bao nhiêu câu thơ cho sắc của nàng ? Ngoài những nét đẹp về nhan sắc , Nguyễn Du còn miêu tả nét đẹp của Kiều ở yếu tố nào ?
? Những tài của Kiều? Mục đích miêu tả của nàng? Tài nào được tả sâu? Kỹ?
 Vẻ đẹp của Kiều là vẻ đẹp của những yếu tố nào?
 Chân dung của Kiều dự cảm số phận như thế nào? Dựa vào câu thơ nào?
(vẻ đẹp của Kiều toàn diện cả nhan sắc, tài năng, tâm hồn)
Ø Hoạt động 3: 
Hỏi: Thái độ của tác giả khi miêu tả 2 nhân vật?
 Nghệ thuật ước lệ cổ điển mang đặc điểm gì?
- Vẻ đẹp mỗi người một khác: “mỗi người một vẻ” nhưng điều hoàn hảo “ mười phân vẹn mười”
=> Cách giới thiệu ngắn gọn nhưng nổi bậc đặc điểm 2 chị em Thúy Kiều.
Trang trọng khác vời vẻ đẹp cao sang quí phái.
- Các đường nét: khuôn mặt, mái tóc, làn da, nụ cười, giọng nói được miêu tả bằng những hình ảnh ẩn dụ so sánh với những thứ cao đẹp nhất trên đời (trăng, mây, hoa, tuyết, ngọc) cùng những bổ ngữ, định ngữ =>vẻ đẹp trung thực, phúc hậu, quí phái.
=> Vẻ đẹp tạo sự hòa hợp êm đềm với xung quanh cuộc đời bình lặng suôn sẻ.
- Sắc sảo về trí tuệ, mặn mà về tâm hồn.
- Vẫn dùng hình tượng nghệ thuật ước lệ nhưng gợi tạo ấn tượng vẻ đẹp tuyệt thế giai nhân.
- Đặc tả: mắthồn : trong gợn sóng như nước mùa thu.
 Lông mày: thanh tú như nét núi xuân.
Vẻ đẹp sắc nét trẻ trung tươi tắn đầy sống động.
-Tài : đạt đến mức lí tưởng theo quan niệm PK : cầm , kì , thi , họa . Đặc biệt : ngón đàn vượt trên mọi người . 
- Tài: đa tàitâm trái tim sầu cảm.
Vẻ đẹp của sắc – tài – tình.
Vẻ đẹp “nghiêng nước nghiêng thành”
- Vẻ đẹp đến thiên nhiên phải hờn ghen.
Dự báo số phận éo le đau khổ.
- Trân trọng ngợi ca vẻ đẹp con người.
- Lấy vẻ đẹp thiên nhiên gợi tả vẻ đẹp con người.
-Vẻ đẹp khác nhau nhưng đều “mười phân vẹn mười”
2. Vẻ đẹp Thúy Vân
-Trang trọng : cao sang , qúy phái .
-Các đường nét : khuôn mặt , mái tóc , làn da , nụ cười , giọng nói được miêu tả bằng những hình ảnh ước lệ , ẩn dụ , so sánh với những thứ cao đẹp nhất .
Ü Vẻ đẹp phúc hậu . 
3. Vẻ đẹp Thúy Kiều.
-Sắc sảo về trí tuệ, mặn mà về tâm hồn.
-Đặc tả : đôi mắt c trong sáng long lanh , mày c thanh tú , sắc nét , trẻ trung
-Đa tài c trái tim đa sầu đa cảm .
-Kết hợp sắc , tài , tình .
III. TỔNG KẾT
Ghi nhớ SGK / 83
Ø Hoạt động 4: Hướng dẫn luyện tập.
- Gọi HS đọc bài tập 1 – cho HS thảo luận.
- GV hướng dẫn trả lời câu hỏi 2
LUYỆN TẬP
- Cảm hứng nhân văn.
+ Tả Thúy Vân: trang trọng khác vời, đoan trang.
+ Thúy Kiều: sắc sảo mặn mà, nghiêng nước nghiêng thành.
Trân trọng, đề cao vẻ đẹp con người.
	4. ĐÁNH GIÁ :
= Gọi HS ( 02 – 03 em ) đọc thuộc lòng ( diễn cảm ) đoạn trích .
= Qua hai bức chân dung , em thấy bức chân dung nào nổi bật ? Vì sao ?
5. HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ
 - Nắm chắc nghệ thuật ước lệ cổ điển.
 - Đọc thêm, học thuộc bài thơ.
 - Chuẩn bị: Cảnh ngày xuân
G.v nhận xét và đánh giá giờ học