Giáo án môn học Ngữ văn 9 - Tiết 47: Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật)

Ngày soạn :
Ngày dạy :
Tuần : 10
Tiết : 47
BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH
	( Phạm Tiến Duật )
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp Hs:
- Cảm nhận được nét độc đáo của hình tượng những chiếc xe không kính cùng hình ảnh những người lái xe Trường Sơn hiên ngang, dũng cảm, sôi nổi trong bài thơ.
 - Thấy được những nét riêng của giọng điệu, ngôn ngữ của bài thơ.
 - Rèn luyện kỹ năng phân tích hình ảnh, ngôn ngữ thơ.
 -Trọng tâm: Hình ảnh người chiến sĩ lái xe thời chống Mỹ.
 ÿ ĐỒ DÙNG THIẾT BỊ : 
-Tranh ảnh hoặc chuyện kể về các anh hùng lái xe .
-Lời bài hát “Trường Sơn Đông Trường Sơn tây” 
F CHUẨN BỊ :
-GV : + Tranh ảnh hoặc chuyện kể về các anh hùng lái xe .
 + Lời bài hát “Trường Sơn Đông Trường Sơn tây” 
-HS : Đọc , soạn bài , hát minh họa bài hát “Trường Sơn đông”
TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp 
2. Kiểm tra bài cũ :
 Kiểm tra : 
Nêu câu hỏi và gọi HS
? Thể hiện bằng lời hoặc nhạc bài thơ “ Đồng chí” . Cảm nhận của em về hình ảnh người lính ?
Gọi 01 HS khác ( khá giỏi )
? Sự kết hợp hài hòa giữa chất hiện thực và chất lãng mạn là yếu tố tạo nên vẻ đẹp cho chân dung người lính trong bài thơ Đồng chí . Em có đồng ý với nhận xét ấy không ? Hãy nêu và phân tích một số câu thơ trong bài để làm rõ ý kiến của mình ? 
G.v nhận xét và ghi điểm
3. Tổ chức hoạt động dạy – học 
Với bài thơ về tiểu đội xe không kính , Phạm Tiến Duật đã được tặng giải nhất cuộc thi thơ của báo Văn Nghệ 1969 – 1970 . Từ giải thưởng này , ông nổi lên như một cây bút tiêu biểu cho lớp các nhà thơ trẻ thời kháng chiến chống Mĩ . Bài thơ làm sống mãi hình ảnh thế hệ thanh niên thời chống Mĩ , đặc biệt là lớp thanh niên Trường Sơn trong không khí 
“ Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
 Mà lòng phơi phới dậy tương lai ”
Hoạt động của Thầy 
Ø Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về bài thơ.
Gọi HS đọc chú thích về tác giả – tác phẩm ?
Hỏi: Nêu những hiểu biết khái quát của em về nhà thơ – người lính Phạm Tiến Duật 
( GV mở rộng ).
Hỏi: Em hiểu điều gì về hoàn cảnh ra đời tác phẩm? 
GV hướng dẫn đọc văn bản và tìm bố cục.
GV đọc mẫu, nêu cách đọc.
Gọi HS đọc (giọng vui vẻ, sôi nổi, hồn nhiên, mang đậm chất lính).
Hỏi: Em hiểu được điều gì từ nhan đề bài thơ ? 
(dài, tạo sự độc đáo -> là hình ảnh toàn bài).
Những chiếc xe không kính -> gợi hiện thực được khai thác.
Hỏi: Bố cục của bài thơ?
Ø Hoạt động 2: Hướng dẫn phân tích đoạn 1.
Hỏi : Hình ảnh nổi bật và độc đáo trong bài thơ là hình ảnh gì ?
Hỏi: Hình ảnh những chiếc xe không kính được miêu tả cụ thể trong bài thơ ở những câu thơ nào ? đọc và phân tích sự độc đáo của nó ?
Hiện thực những chiếc xe cộ đời thường được mĩ lệ hoá, liên minh hoá khi đưa vào văn thơ. Nhưng ở bài thơ này thì có gì khác?
Hỏi: Vì sao hình ảnh hiện thực vào bài thơ lại độc đáo như vậy? ý nghĩa của hình ảnh thơ đó?
Ø Hoạt động 3: Hướng dẫn phân tích đoạn 2.
Hỏi : Qua khổ 1 -2 cảm nhận được tư thế của người lính như thế nào? Tìm chi tiết chứng minh ?
Hỏi : Hoàn cảnh của những người lính như thế nào ? 
Hỏi : Tuy thế , tinh thần và ý chí người lính như thế nào ?
Hỏi : Điều gì làm nên sức mạnh để họ coi thường gian khổ , bất chấp nguy hiểm ?
Hỏi :Tinh thần dũng cảm của người chiến sĩ bất chấp khó khăn nguy hiểm được thể hiện trong bài thơ như thế nào?
Hỏi: Giọng điệu trong bài thơ có gì đáng chú ý? (ngang tàng).
Hỏi: Tinh thần của họ thể hiện ở thái độ đó như thế nào?
GV có thể bình ý này.
Ø Hoạt động 4: Hướng dẫn tổng kết bài.
Hỏi: Nhận xét gì về ngôn ngữ giọng điệu của bài thơ này? Tác dụng của những yếu tố đó như thế nào?
Ø Hoạt động 5: Tổ chức luyện tập.
HS làm việc cá nhân, lớp nhận xét, bổ sung.
Hoạt động của Trò
-HS đọc SGK .
-Quê Phú Thọ, nhà thơ - người lính trong kháng chiến chống Mỹ.
- Sáng tác đề tài người lính, cô thanh niên xung phong Trường Sơn . 
-Giọng điệu thơ sôi nổi trẻ trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc.
-Trích Vầng trăng quầng lửa.
- HS đọc 
-2 phần : Xe và người lính trên đường Trường Sơn .
-Những chiếc xe không kính .
- Miêu tả hiện thực: Những chiếc xe không kính vẫn băng trên đường ra trận.
- Nguyên nhân cũng hiện thực: bom giật, bom rung -> kính vỡ.
=> Giọng văn xuôi thản nhiên kết hợp với nét ngang tàng và tinh nghịch khám phá mới lạ => hình tượng thơ độc đáo có ý nghĩa phản ánh hiện thực chiến tranh.
-Hiên ngang , dũng cảm , coi thường hiểm nguy 
-Gian khổ , hiểm nguy , xe không kính : mưa , gió , bụi , bom đạn 
- Cảm giác ngồi trên xe không kính: ung dung ngồi, nhìn thẳng => biến khó khăn thành thoải mái tự nhiên gần gũi thân thiết.
- Thái đội bất chấp khó khăn nguy hiểm.
“Không có kính ừ thì có bụi
Không có kính ừ thì ướt áo..
Chưa cần thay lái trăm cây số nữa.”
=> Nét hồn nhiên, vẻ ngang tàng đậm chất líh => ý chí và sức mạnh tuổi trẻ.
- Thái độ hồn nhiên sôi nổi, vui nhộn, lạc quan:
“Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm  gia đình đấy.”
- Tinh thần yêu nước , quyết tâm chiến đấu vì miền Nam ruột thịt:
“Xe vẫn chạy vì miền Nam  một trái tim.”
=> Trái tim yêu nước, lòng dũng cảm và ý chí vì sự thống nhất của dân tộc.
1. Nội dung: Vẻ đẹp của những chiến sĩ lái xe thời chống Mỹ.
2. Nghệ thuật: Giọng điệu ngang tàng, nghịch ngợm, hình ảnh độc đáo.
Phân tích khổ thơ thứ 2 để làm rõ những cảm giác ấn tượng của người lính lái xe không kính trên đường ra trận.
Lưu bảng
I. ĐỌC – CHÚ THÍCH :
1. Tác giả:
-Sinh 1941 , quê Phú Thọ, nhà thơ - người lính trong kháng chiến chống Mỹ.
- Đề tài sáng tác : người lính, cô thanh niên xung phong Trường Sơn . 
-Giọng điệu thơ sôi nổi trẻ trung, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc.
2.Tác phẩm:
Trích Vầng trăng quầng lửa ( 1969 ) .
II. ĐỌC – HIỂU :
1. Hình ảnh những chiếc xe không kính
-Hiện thực : Xe không kính nhưng vẫn băng trên đường ra trận .
-Nguyên nhân : Bom giật , bom rung F kính vỡ .
e Giọng thơ thản nhiên , tinh nghịch .
2. Hình ảnh những người lính lái xe :
-Tư thế : ung dung , hiên ngang .
-Thái độ bất chấp khó khăn nguy hiểm .
Ä Yêu nước , dũng cảm , chiến đấu cho sự nghiệp thống nhất đất nước .
III. TỔNG KẾT
Ghi nhớ SGK / 133
	4. Đánh giá :
	Gọi HS có năng khiếu hát bài Trường Sơn đông Trường Sơn tây .
	? Cảm nhận của em về hình ảnh người lính Trường Sơn thời chống Mĩ ? 
5. Hướng dẫn học ở nhà
 - Học thuộc lòng bài thơ.
 - Hình ảnh người lính trong kháng chiến chống Mỹ
 - Chuẩn bị bài: Kiểm tra truyện Trung đại.
G.v nhận xét và đánh giá giờ học .