Giáo án môn học Ngữ văn lớp 9 - Tuần học 16

Ngµy d¹y:26.11.08
Ngµy d¹y:1.12.08
 TiÕt 61 	
	 Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 3
A. mơc tiªu cÇn ®¹t.
 - ¤n l¹i kiÕn thøc vỊ v¨n b¶n thuyÕt minh 
	- HS tù ®¸nh gi¸ bµi lµm cđa m×nh theo yªu cÇu cđa ®Ị bµi 
	- H×nh thµnh n¨ng lùc tù ®¸nh gi¸ vµ sưa ch÷a bµi v¨n cđa m×nh.
B. ChuÈn bÞ:
	- GV: Bµi kiĨm tra (®· chÊm)
	- HS: LËp l¹i dµn ý cđa ®Ị bµi.
C. C¸c b­íc lªn líp:
	1. Tỉ chøc.
	2.KiĨm tra bµi cị:
	3. TiÕn tr×nh tÝnh chÊt c¸c ho¹t ®éng.
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß
TG
Néi dung
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng 
GV giíi thiƯu kh¸i qu¸t néi dung bµi häc 
Ho¹t ®éng 2 : Ch÷a bµi 
Gv chÐp ®Ị lªn b¶ng 
Häc sinh x¸c ®Þnh yªu cÇu cđa ®Ị bµi 
Gv gäi häc sinh lËp dµn ý bµi cđa häc sinh 
Gv ®¸nh gi¸ nhËn xÐt bµi lµm cđa häc sinh 
Gv gäi häc sinh ch÷a lçi cơ thĨ 
Lçi chÝnh t¶ : Hïng , Hoµng , K× , TuÊn , TiÕn 
Gv gäi häc sinh ®äc lçi diƠn dËt : TiÕn , TuÊn , Kh¶i , Ly, Hoµng H­¬ng 
Gv ®äc mét sè bµi sai vỊ kiĨu bµi : TuÊn , TiÕn 
* §äc bµi: GV chän 1 bµi cã ®iĨm cao nhÊt vµ 1 bµi yÕu nhÊt ®Ĩ ®äc cho HS. HS nghe vµ rĩt ra nhËn xÐt.
* GV tr¶ bµi cho HS, HS tù ch÷ a lçi vµo bµi kiĨm tra cđa m×nh
2
5
7
23
6
I. X¸c ®Þnh yªu cÇu cđa ®Ị bµi . 
*§Ị bµi: ThuyÕt minh vỊ c¸i bĩt bi .
- ThĨ lo¹i : V¨n thuyÕt minh 
- Néi dung : Giíi thiƯu c¸i bĩt bi 
- Ph­¬ng ph¸p : Nªu ®Þnh nghÜa , sè liƯu , liƯt kª , ph©n tÝch ....
II. LËp dµn ý ( Gv ®· lËp ë tiÕt viÕt bµi sè 3) 
III. §¸nh gi¸ , nhËn xÐt 
1 . §¸nh gÝa , nhËn xÐt chung 
 HS x¸c ®Þnh ®ĩng yªu cÇu cđa ®Ị bµi cã ®đ 3 phÇn (MB, TB, KL).
 VỊ néi dung kh¸ ®Çy ®đ . Bµi viÕt diƠn ®¹t l­u lo¸t, râ rµng, tr×nh bµy s¹ch ®Đp, Ýt m¾c lçi chÝnh t¶. Song bªn c¹nh ®ã 1 sè em viÕt cßn s¬ sµi vµ tr×nh bµy lan man, ch­a cã träng t©m, cßn sai chÝnh t¶, m¾c lçi diƠn ®¹t, dïng tõ...
2. Ch÷a lçi cơ thĨ . 
a. Lçi chÝnh t¶ : 
- Duét bĩt - > Ruét bĩt 
- Lã cã cÊu t¹o hai pÇn -> Nã cã cÊu t¹o hai phÇn 
- l¾p bĩt -> N¾p bĩt 
- XÏ yªu -> sÏ yªu 
* Lçi diƠn ®¹t:
- Qua ngµy lƠ khai gi¶ng mĐ tỈng cho
em c©y bĩt	
-> Ngµy lƠ khai gi¶ng ®Çu n¨m mĐ tỈng cho em c©y	
- C©y bĩt rÊt dµi nh­ng ruét bĩt l¹i rÊt ng¾n , em rÊt thÝch nã 
- Vá bĩt b»ng nhùa , bªn ngoµi ®­ỵc s¬n mµu ®á 
c. Lçi vỊ kiĨu bµi 
IV. §äc vµ tr¶ bµi:
4. Cđng cè 
5. H­íng dÉn häc bµi 
 - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vỊ v¨n b¶n, v¨n thuyÕt minh.
	 - So¹n : H­íng dÉn ®äc thªm muèn lµm th»ng cuéi 
 §äc thuéc lßng bµi th¬ 
 ----------------------------------------------------------
Ngµy so¹n:28.11.08
Ngµy gi¶ng:4.12.08
 TiÕt 62:
Muèn lµm th»ng cuéi
- T¶n §µ-
A. Mơc tiªu cÇn ®¹t:
	- HiĨu ®­ỵc t©m sù cđa nhµ th¬ l·ng m¹n T¶n §µ: Buån ch¸n tr­íc thùc t¹i ®en tèi vµ tÇm th­êng, muèn tho¸t ly khái thùc t¹i Êy b»ng ­íc méng rÊt ng«ng? C¶m nhËn ®­ỵc c¸i míi mỴ trong h×nh thøc 1 bµi th¬ TNBC §L qu¶ T¶n §µ.
	- Gi¸o dơc häc sinh tr©n träng nh÷ng méng ­íc tíi ®êi sèng c¸ thĨ tèt ®Đp cđa nhµ th¬ T¶n §µ.
	- RÌn kü n¨ng ng­êi ®äc, ph©n tÝch cÊu trĩc th¬ TNBC§L, tiÕp tơc cung cÊp hiĨu biÕt vỊ thĨ th¬ nµy.
B. ChuÈn bÞ:
	- GV: ¶nh ch©n dung T¶n Dµ, tËp TNVN
	- HS: ChuÈn bÞ kü bµi.
C. C¸c b­íc lªn líp:
	1. ỉn ®Þnh tỉ chøc.
	2. KiĨm tra ®Çu giê.
 ? §äc thuéc lßng bµi "§Ëp ®¸ ë C«n L«n"? C¶m nhËn cđa em sau khi häc xong bµi th¬?
	3. TiÕn tr×nh lªn líp:
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß 
TG
Néi dung
Ho¹t ®éng1: Khëi ®éng.
2
TruyƯn cỉ tÝch VN cã kĨ sù tÝch th»ng Cuéi giái lõa råi lªn tr¨ng ë 
Ca dao VN cịng cã nh÷ng c©u nãi vỊ chĩ Cuéi : “ Chĩ Cuéi ngåi gèc c©y ®a ; §Ĩ tr©u ¨n lĩa gäi cha êi êi”
Cßn T¶n §µ nhµ th¬ l·ng m¹n tµi danh , cã lèi sèng rÊt tµi hao l·ng m¹n phãng kho¸ng ë n­íc ta ®Çu thÕ kØ XX l¹i muèn lªn tr¨ng ngåi d­íi gèc ®a , lµm th»ng Cuéi . T©m sù nµo khiÕn nhµ th¬ n¶y ý “ng«ng” nh­ vËy 
Ho¹t ®éng 2 : §äc hiĨu v¨n b¶n 
15
10
I. §äc vµ t×m hiĨu chĩ thÝch
1. §äc v¨n b¶n:
HD ®äc: §äc diƠn c¶m, giäng nhĐ nhµng, buån m¬ mµng, nhÞp th¬ thay ®ỉi tõ 4/3 - > 2/23.
Gi¸o viªn ®äc mÉu, gäi 2 häc sinh - nhËn xÐt.
5
2. T×m hiĨu chĩ thÝch
? Nªu ®«i nÐt vỊ t¸c gi¶ ?
- Häc sinh tr¶ lêi, gi¸o viªn më téng thªm:
GV giíi thiƯu vỊ t¸c phÈm.
a. T¸c gi¶: T¶n §µ (1889 - 1939) tªn thËt NguyƠn Kh¾c HiÕu , quª ë S¬n T©y lµ nhµ th¬ l·ng m¹n vµ cã ®ãng gãp cho sỵ c¸ch t©n th¬ míi 
b. T¸c phÈm : Bµi th¬ n»m trong quyĨn khèi t×nh con I.
Häc sinh th¶o luËn c¸c chĩ thÝch 2,3,4.
25
c. Tõ khã.
II. T×m hiĨu v¨n b¶n 
? Bµi th¬ ®­ỵc lµm theo thĨ th¬ g×? Ph­¬ng thøc biĨu ®¹t?
- ThĨ th¬ TNBC§L, ph­¬ng thøc biĨu c¶m.
? Nh©n vËt tr÷ t×nh ë ®©y lµ ai ? quan hƯ nh­ thÕ nµo víi t¸c gi¶ ? 
Nh©n vËt tr÷ t×nh lµ “ em” . Em lµ c¸ch x­ng h« mµ t¸c gi¶ nh©n danh m×nh 
? Nh©n vËt tr÷ t×nh ë ®©y cã t©m sù g× ? 
? C©u th¬ nµo thĨ hiƯn râ t©m sù cđa t¸c gi¶ ? 
? T¹i sao nhµ th¬ l¹i buån ch¸n cuéc sèng trÇn thÕ muèn th¸ot li b»ng méng t­ëng ? 
Buån ch¸n cuéc sèng lµ bëi lÏ trÇn thÕ chØ lµ n¬i tï ngơc tèi t¨m , chÕ ®é thùc d©n nưa phong kiªn , ngét ng¹t thèi n¸t , tï h·m . Buån ch¸n v× c«ng danh dang dë “ Tµi cao phËn thÊp chÝ khÝ uÊt” , buån v× non n­íc ®ang bÞ ngo¹i bang thèng trÞ “ LƯ ai giµn dơa víi giang s¬n” . §ã lµ mét nçi buån cđa mét thÕ hƯ trong vßng n« lƯ lÇm than .
? Khi buån ch¸n con ng­êi cã thĨ t×m vỊ dÜ v·ng ®Ĩ quªn ®i thùc t¹i nh­ng nhµ th¬ l¹i muèn bay lªn b¹n cïng “ cung quÕ” “ cµnh ®a” . §iỊu nµy cho thÊy nhu cÇu t×nh thÇn cđa t¸c gi¶ cã g× ®Ỉc biƯt ? 
? Trong hai c©u th¬ cuèi t¸c gi¶ trùc tiÕp béc lé th¸i ®é cđa m×nh nh­ thÕ nµo tr­íc cuéc sèng trÇn gian ? 
Nhµ th¬ thĨ hiƯn th¸i ®é mØa mai ch©m biÕm cuéc sèng tÇm th­êng gi¶ dèi n¬i trÇn gian : Nh×n nhau tr«ng xuèng thÕ gian c­êi . Nhµ th¬ c­êi thÕ gian bëi m×nh ®· tho¸t khái câi trÇn ®Çy bußn ch¸n ®Ĩ trë thµnh chĩ Cuéi tù do phãng tĩng . T¸c gi¶ d­êng nh­ quªn l·ng c¸i thùc t¹i ®Ĩ sèng trong méng m¬ . 
? Tõ ®©y em hiĨu g× vỊ t©m sù s©u s¾ thÇm kÝn cđa t¸c gi¶ ? 
? So víi thĨ th¬ cỉ ®iĨn , thĨ th¬ thÊt ng«n b¸t cĩ cđa T¶n §µ cã g× míi mỴ ? 
Bµi th¬ “ Muèn lµm th»ng Cuéi” cđa T¶n §µ lµ mét bµi th¬ tr÷ t×nh l·ng m¹n ®äc ®¸o . §éc ®¸o nhÊt lµ c¸i ng«ng muèn lµm th»ng “ Cuéi” 
? VËy em hiĨu “ ng«ng” cã nghÜa lµ g×? H·y ph©n tÝch c¸i “ ng«ng” cđa T¶n §µ trong ­íc muèn ®­ỵc lµm th»ng “Cuéi” 
Häc sinh th¶o luËn (NL) §¹i diƯn nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ 
Gv nhËn xÐt – kÕt luËn 
? Theo em nh÷ng yÕu tè nghƯ thuËt nµo ®· t¹o nªn søc hÊp dÉn 
? Tõ ®ã em hiĨu g× vỊ nhµ th¬ l·ng m¹n T¶n §µ trong thêi ®¹i cđa «ng? 
Lµ nhµ th¬ míi ë t©m hån ( d¸m nãi th¼ng nhu cÇu ....) lµ nhµ th¬ tiÕp thu th¬ TNBC cỉ ®iĨn vµ cã c«ng lµm míi thĨ th¬ nµy . Khi nhµ th¬ kh«ng cßn muèn g¾n bã t©m hån m×nh víi thùc t¹i th× x· héi sÏ trë nªn tÇm th­êng tỴ nh¹t 
 Qua®©y ta thÊy Èn chøa bªn trong lµ nçi niỊm yªu n­íc thÇm kÝn song vÉn cßn chøa ®ùng nh÷ng h¹n chÕ trong t­ t­ëng .
Ho¹t ®éng 3 : Tỉng kÕt – ghi nhí 
? Nªu néi dung vµ nghƯ thuËt cđa bµi th¬ ? 
Häc sinh ®äc ghi nhí SGK 
Ho¹t ®éng 4 : H­íng dÉn luyƯn tËp 
Häc sinh lµm bµi tËp 
Gv yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy 
3
3
1. T×m hiĨu néi dung bµi th¬ 
- T¸c gi¶ trùc tiÕp béc lä t©m sù buån ch¸nh cuéc sèng trÇn gian muèn tho¸t li b»ng méng t­ëng lªn cung tr¨ng bÇu b¹n víi chÞ H»ng .
§ªm thu buån l¾m chÞ H»ng ¬i
TrÇn thÕ em nay ch¸nh nưa råi
Cung quÕ ®· ai ngåi ®ã chưa
Cµnh ®a xin chÞ nh¾c lªn ch¬i
Cã bÇu cã b¹n can chi tđi
Cïng giã cïng m©y thÕ míi vui
- Nhµ th¬ muèn bay lªn cao b¹n cïng “ cung quÕ” víi “cµnh ®a” cho thÊy nhu cÇu h­íng tíi c¸i ®Đp , muèn tho¸t li h¼n khái c¸i tÇm th­êng cđa trÇn gian 
=> T¸c gi¶ buån ch¸n ®Õn cùc ®iĨm thùc tr¹ng x· héi m×nh ®ang sèng . Mong muèn khao kh¸t sù thay ®ỉi x· héi theo h­íng tèt ®Đp ®Ĩ tho¶ m·n nhu cÇu sèng cđa c¸ nh©n . 
2. T×m hiĨu nghƯ thuËt .
- Ng«ng ng÷ b×nh d©n , tõ ng÷ thuÇn ViƯt 
- Giäng th¬ nhĐ nhµng hãm hØnh , vui ®ïa 
- C¸ch béc lé t×nh c¶m th¼ng th¾n trùc tiÕp 
- Søc hÊp dÉn ë bµi th¬ lµ hån th¬ l·ng m¹n pha chĩt ng«ng nghªnh ®¸ng yªu , nh÷ng t×m tßi ®ỉi míi trong thĨ th¬ thÊt ng«n b¸t cĩ cỉ ®iĨn . 
III. Ghi nhí (SGK)
IV . LuyƯn tËp 
Bµi tËp 1 
4. Cđng cè:
	? Em cã suy nghÜ g× vỊ hån th¬ "ng«ng" cđa T¶n §µ?
5. H­íng dÉn häc bµi: 
	- Bµi cị: Häc thuéc lßng bµi th¬, häc ghi nhí, n¾m néi dung, nghƯ thuËt cđa bµi
 - So¹n ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng : 
 ___________________________________________
Ngµy so¹n : 1.12.08
Ngµy gi¶ng : 5.12.08
TiÕt : 63
 Ch­¬ng tr×nh ®Þa ph­¬ng
 (PhÇn tiÕng viƯt)
A. Mơc tiªu cÇn ®¹t:
- Hs hiĨu ®­ỵc tõ ng÷ chØ quan hƯ ruét thÞt, th©n thÝch, ®ỵc dïng ë ®Þa ph­¬ng c¸c em ®ang sèng.
- B­íc ®Çu so s¸nh c¸c tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng víi c¸c tõ ng÷ toµn d©n t­¬ng øng. ThÊy râ nh÷ng tõ ng÷ trïng tõ ng÷ toµn d©n.
- Gi¸o dơc ý thøc dïng tõ ng÷ toµn d©n cã nghÜa t­¬ng øng tr¸nh l¹m dơng tõ ®Þa ph­¬ng.
B. ChuÈn bÞ:
ThÇy: NghÜa vơ su tÇm tõ ng÷ toµn d©n.
Trß: ChuÈn bÞ theo yªu cÇu. T×m tõ ng÷ ®Þa ph¬ng chØ quan hƯ ruét thÞt.
C. C¸c b­íc lªn líp:
1. ỉn ®Þnh tỉ chøc:
2. KiĨm tra bµi cị: kh«ng 
3. TiÕn tr×nh tỉ chøc c¸c ho¹t ®éng:
Ho¹t ®éng cđa thÇy vµ trß
TG
Néi dung
* Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng.
2
Häc sinh hiĨu thÕ nµo lµ tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng? Khi sư dơng tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng cÇn l­u ý ®iỊu g×? T×m tõ ®Þa ph­¬ng t­¬ng øng víi tõ cha?
GV: Kh¸c víi tõ ng÷ toµn d©n tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng chØ ®­ỵc dïng trong mét hoỈc 1 sè ®Þa ph­¬ng nhÊt ®Þnh. Mét tõ toµn d©n nh­ng ë mçi ®Þa ph­¬ng l¹i cã thĨ cã c¸c tõ ®Þa ph­¬ng t­¬ng øng kh¸c nhau. TiÕt häc ngµy h«m nay sÏ t×m hiĨu tõ ng÷ chØ ngêi cã quan hƯ ruét thÞt, th©n thÝch ®­ỵc dïng ë ®Þa ph­¬ng m×nh.
* Ho¹t ®«ng 2: HD Hs luyƯn tËp.
30
Bµi tËp 1+2: (SGK Tr91)
- Hs ®äc BT. X§ yªu cÇu?
GV thùc hiƯn nh­ sau chia líp thµnh 3 tỉ ph¸t cho mçi tỉ 1 tê t«ky yªu cÇu Hs th¶o luËn nhãm ®iỊn vµo b¶ng 
Thêi gian 6phĩt.
HS treo b¶ng - líp NxÐt -GVKL.
T×m c¸c tõ ng÷ chØ ng­êi quan hƯ ruét thÞt, th©n thÝch ®­ỵc dïng ë ®Þa ph­¬ng em hoỈc ë ®Þa ph­¬ng kh¸c.
STT
Tõ ng÷ toµn d©n
Tõ ng÷ dïng ë
§P em
Tõ ng÷ dïng ë
§P kh¸c
1
Cha
Bè
Ba, tÝa, thÇy
2
MĐ
MĐ
U, bÇm, m¸
3
¤ng néi
¤ng néi
4
Bµ néi
Bµ néi
5
¤ng ngo¹i
¤ng ngo¹i
¤ng v·i
6
Bµ ngo¹i
Bµ ngo¹i
Bµ v·i
7
B¸c (Anh trai cha)
B¸c
CËu
8
B¸c (Vỵ anh trai cha)
B¸c
B¸
9
Chĩ (em trai cha)
Chĩ
10
ThÝm (Vỵ em trai cha)
ThÝm
C«
11
B¸c (chÞ g¸i mĐ)
B¸c
B¸c
12
C« (Em g¸i cha)
C«
13
Chĩ (chång em g¸i cha)
Chĩ
14
B¸c (Anh trai mĐ)
B¸c
CËu
15
CËu (em trai mĐ)
CËu
16
Mỵ (Vỵ em trai mĐ)
Mỵ
C«
17
B¸c (ChÞ g¸i mĐ)
B¸c
18
B¸c (Chång chÞ g¸i mĐ)
B¸c
19
D× (Em g¸i mĐ)
D×
C«
20
Chĩ (Chång em g¸i mĐ)
Chĩ
Dỵng
21
ChÞ D©u (Vỵ anh trai)
ChÞ d©u
22
Anh rĨ (Chång chÞ g¸i)
Anh rĨ
23
Em g¸i
Em g¸i
24
Em rĨ (Chång em g¸i)
Em rĨ
25
Con
Con
26
ChÞ d©u (Vỵ anh trai)
ChÞ d©u
27
Con rĨ (Chång con g¸i)
Con rĨ
28
Ch¸u néi (con con trai)
Ch¸u néi
29
Ch¸u ngo¹i (Con con g¸i)
Ch¸u ngo¹i
- Hs ®äc bµi tËp . X¸c ®Þnh yªu cÇu bµi tËp
10
Bµi tËp 3:
- Hs lµm tr×nh bµy NXÐt - GVKL.
S­u tÇm 1 sè bµi th¬ ca sư dơng tõ ng÷ chØ ng­êi cã quan hƯ ruét thÞt, th©n thÝch ë ®Þa ph­¬ng em.
1. SÈy cha, cßn chĩ, sÈy mĐ, bĩ d×.
2. ChÞ ng· em n©ng.
3. C©y xanh th× l¸ cịng xanh
Cha mĐ hiỊn lµnh ®Ĩ ®øc cho con.
4. B¸n anh em xa, mua l¸ng giỊng gÇn
5. MÊy ®êi b¸nh ®ĩc cã x­¬ng
MÊy ®êi d× ghỴ l¹i th­¬ng con chång
6. ThËt thµ cịng thĨ lĩc tr©u
Th­¬ng nhau cịng thĨ nµng d©u mĐ chång
4. Cđng cè:
Ph©n biƯt tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng vµ tõ ng÷ toµn d©n .
Khi sư dơng tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng l­u ý ®iỊu g×? Sư dơng tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng cã t¸c dơng g×?
5. H­íng dÉn häc bµi:
TiÕp tơc s­u tÇm th¬ ca cã sư dơng tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng.
ChuÈn bÞ bµi: LËp dµn ý cho bµi v¨n tù sù kÕt hỵp, miªu t¶ biĨu c¶m. Xem l¹i dµn ý bµi v¨n tù sù líp 6.