Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Bài 22 - Văn bản: Chó sói và Cừu non trong thơ ngụ ngôn của La Phông ten (Trích)

Ngày soạn: 31 /1 /2010 
Ngày dạy: 1 /2 /2010
Bài 22 - Văn bản: Chó sói và Cừu non
trong thơ ngụ ngôn của La Phông ten
(Trích )
Tiết 107-108: Đọc - Hiểu văn bản
A. Mục tiêu cần đạt: 
1.Kiến thức.
- Giúp học sinh hiểu được tác giả bài nghị lụân văn chương đã dùng biện pháp so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn của la phông -ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông nhằm làm nổi bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật.
2.Kĩ năng.
- Rèn luyện thêm kĩ năng lập luận trong bài văn nghị luận.
3.Thái độ.
- Học sinh có ý thức vận dụng những kiến thức trong bài viết vào quá trình học tập và xây dựng đất nước.
B. Chuẩn bị:
- Giáo viên: Sưu tầm tài liệu chuẩn bị nội dung bài.
- Học sinh: Đọc bài trả lời các câu hỏi sách giáo khoa và gợi ý của giáo viên.
C.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học.
1: Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. ( 5’)
GV kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. 
? Qua việc Đọc- Hiểu văn bản Hành trang vào thế kỉ mới em có suy gì về ý kiến của thủ tướng Vũ Khoan về điểm mạnh điểm yếu của con người Việt Nam?
2:Tổ chức các hoạt động
* Giới thiệu bài : ( 1’)
Chúng ta đã được học một số tác phẩm văn học nước ngoài như : Đi bộ ngao du, hai cây phong... để giúp các em hiểu thêm đặc điểm của văn học Pháp thế kỉ 19 chúng ta cùng tìm hiểu bài.
* Bài mới. ( 80’)
Hoạt động của
giáo viên
Hoạt động 
của h/s
Nội dung cần đạt
HĐ 1
GV yêu cầu học sinh theo dõi chú thích dấu * SGK.
? Nêu một vài nét chính về tác giả?
GV nêu khái quát.
GV nêu yêu cầu đọc: Giọng rõ ràng, khúc triết, mạch lạc.
GV đọc, giáo viên yêu cầu H/S đọc.
? Giải thích chú thích 1, 3, 4?
? Văn bản thuộc kiểu văn bản nào?
? Vấn đề nghị luận trong bài? Vì sao lại gọi là nghị luận văn chương?
? Văn bản có bố cục mấy phần?
? Với bố cục như trên bài viết nhằm làm nổi bật những hình tượng nào?
? Tác giả đã lập luận hai hình tượng con vật theo trật tự nào?
GV lí giải khi bàn về con Cừu tác giả đã thay bước 1 bằng đoạn thơ ngụ ngôn của la Phông-ten (như vậy tác giả đã nhờ la Phông-ten tham gia vào mặch nghị luận ) làm cho văn bản sinh động.
Hoạt động II
GV định hướng học sinh tìm hiểu văn bản.
GV yêu cầu học sinh đọc đoạn 1 từ đầu đến tốt bụng như thế.
GV đọc đoạn thơ ngụ ngôn của La Phông -ten.
? La Phông -ten đã lựa chọn một chú cừu non và đặt chú vào hoàn cảnh nào? Em có suy nghĩ gì về hoàn cảnh đó?
? Trước hoàn cảnh đó cừu đã xưng hô như thế nào? Suy nghĩ gì về thái độ của cừu.
GV yêu cầu học sinh theo dõi đoạn văn tiếp theo đến hoặc bị chó xua đi.
? Đoạn văn giới thiệu h/ả con cừu qua nhận xét của ai?
? Trong con mắt của Buy-phông con cừu được hiện lên như thế nào?
? Theo em những nhận xét của Buy-phông về lũ cừu có đúng không? Vì sao?
? Từ nhận xét của Buy-phông La Phông - ten đã có ý kiến gì?
? ông đã lấy những dẫn chứng nào để chúng minh cho sự thân thương , tốt bụng đó?
? Như vậy qua hai đoạn văn thơ lập luận của La Phông-ten người đọc cảm nhận được h/ả những chú cừu như thế nào?
? Vì sao cùng một đối tượng mà hai tác giả lại có cái nhìn đối lập nhau như thế?
? Cách nhìn nhận của La Phông-ten về chó sói và cừu non bằng tình cảm, bằng trái tim tưởng tượng phong phú nhằm mục đích gì?
? Cách lập luận của người viết như thế nào?
GV khái quát chuyển ý.
GV yêu cầu học sinh đọc phần 2 của văn bản.
? Hình tượng cho sói trong suy nghĩ của la Phông-ten như thế nào?
? La Phông -ten đã xây dựng hình tượng chó sói dựa vào những đặc điểm gì?
? Còn Buy -Phông nhìn nhận và đánh giá về chó sói qua những chi tiết nào?
? Với sự đánh giá của Buy phông người đọc cảm nhận gì về con vật này?
GV đọc câu văn cuối Nếu là bác học... hài kịch về sự ngu ngốc.
? Chúng ta nên hiểu lời nhận xét đó như thế nào?
? Từ văn bản em rút ra được những điều gì về đặc trưng của hình tượng nghệ thuật?
Hoạt động III
? Biện pháp lập luận chủ yếu 
của bài là gì? Tác dụng của cách lập luận đó?
? Mạch lập luận được thể hiện trong bài như thế nào?
? Mục đích của bài văn là gì?
dung toàn bài?
GV khái quát toàn bài
GV yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ SGK/30
-Đọc
-Trình bày
-Nghe
-Nghe
-Đọc
-Giải thích
-Nhận xét
-Lí giải
-Phát hiện
-Trình bày
-Trình bày
- Nghe
- Nghe
-Trình bày
- Phát hiện
-Đọc
-Phát hiện
-Nhận xét
-Nhận xét
-Phát hiện
-Phát hiện
-Nhận xét
-Phát hiện
-Phát hiện
- Trình bày
-Nghe
- Đọc phần 2
-Lí giải
-Thảo luận
-Phân tích
-Đọc
-Nhận xét 
- Nghe
-Trình bày 
-Cảm nhận
-Khái quát
- Nhận xét 
-Khái quát
-Đọc ghi nhớ
I. Đọc - tiếp xúc văn bản.
*Tác giả, tác phẩm.
-Tác giả là nhà triết gia, sử gia nghiên cứu văn học Pháp, viện sĩ hàn lâm văn học Pháp thế kỉ XIX.
-Văn bản được trích trong Chó sói và cừu non... trích từ chương II, phần thứ 2 của công trình đó.
* Đọc.
* Từ khó.
-Sách giáo khoa
* Cấu trúc văn bản.
-Văn bản nghị luận.
-Nội dung nghị luận: bàn về hình tượng con cừu non và con chó sói trong thơ của La Phông-ten.
-Nghị luận văn chương: văn bản mang tính đặc trưng của sáng tác nghệ thuật, bàn về một vấn đề nghệ thuật.
* Bố cục: Hai phần
-Phần 1: từ đầu đến tốt bụng như thế Hình tượng cừu trong thơ L a Phông-ten.
-Phần 2: còn lại - hình tượng chó sói trong thơ La Phông-ten.
-Nổi bật hai hình tượng: Hình tượng con Cừu và con chó Sói dưới ngòi bút nghệ thuật của nhà thơ ngụ ngôn.
- Theo trật tự ba bước : dưới ngòi bút của La Phông-ten; dưới ngòi bút của Buy-phông; dưới ngòi bút của La phông-ten.
II. Đọc - Hiểu văn bản.
1. Hình tượng con Cừu.
-Chú cừu non đang phải đối mặt với chó soí già hung ác bên bờ suối.
-> Hoàn cảnh đặc biệt, cừu đang bị sói đe dọa.
-Thưa bệ hạ
-> Xưng hô nhũn nhặn khiêm nhường, hiền lành nhút nhát.
- H/ả con cừu trong cái nhìn của nhà khoa học Buy - phông.
- Cừu ngu ngốc, sợ sệt, đần độn, không biết tránh những nguy hiểm... chúng cứ đứng lì ra dưới trời mưa..
- Nhận xét của Buy-phông hoàn toàn chính xác về lũ cừu
-Vì ông dựa vào đặc tính cơ bản của chúng.
* La Phông-ten.
- La Phông-ten thấy mọi điều đều đúng, nhưng những con vật ấy còn thân thương và tốt bụng.
-Thật cảm động...buồn rầu và tốt bụng như thế
-> Những con cừu đáng thương tội nghiệp, khiêm nhường nhã nhặn, giàu lòng thương yêu ,và tốt bụng.
- Hai nhà văn nhìn nhận đánh giá con vật ở hai phương diện khác nhau
+ Buy phông nhìn nhận đánh giá con cừu chính xác,khách quan qua đặc tính khoa học của nó.
+ La Phông-ten nhìn nhận con cừu qua cái cảm nhận chủ quan của mình, gửi gắm vào đó lòng thương cảm với loài vật của chính mình.
-> Qua hai con vật La Phông-ten muôn người đọc hiểu thêm , nghĩ thêm về đạo lí ở trên đời. Đó là sự đối mặt giữa cái thiện và cái ác, kẻ yếu và kẻ mạnh. Cừu non và chó sói đều được nhân hóa nói năng như con người với những tâm trạng khác nhau.
-> Lập luận chặt chẽ, nêu nhận định và dẫn chứng minh họa.
2. Hình tượng con chó sói.
* Hình tượng sói trong sự cảm nhận của La Phông-ten.
- Chó sói là bạo chúa của cừu non cũng đáng thương chẳng kém Đó là một tế cướp nhưng khốn khổ và bất hạnh...luôn luôn bị đói và bị ăn đòn.
-Tuy độc ác nhưng cũng khổ sở, tuy trộm cướp nhưng thường bị mắc mưu nhiều hơn, vụng về không có tài...
-La Phông-ten đã xây dựng hình tượng chó sói dựa vào những đặc tính vốn có của loài sói là săn mồi, ăn tươi nuốt sống những con vật yếu hơn mình.
* Chó sói qua con mắt quan sát của Buy phông.
- Chó sói là thù ghét mọi sự kết bạn, thậm chí ngay cả đồng loại của chúng..nó thật đáng ghét...
-Chó sói độc ác, lạnh lùng.
-Lời nhận xét đó là đúng vì tác giả đã bao quát tất cả những bài thơ của La Phông-ten viết về chó sói Chó sói và chó nhà, Chó sói và cò, Chó sói trở thành gã chăn cưù..
-Riêng bài này chó sói có mặt đáng cười nếu ta suy diễn vì nó ngu ngốc, nhưng chủ yếu ở đây nó là con vật đáng ghét, gian sảo, hống hách, bắt nạt kẻ yếu.
-Tác phẩm nghệ thuật được dựng nên bằng ngôn từ, ngôn từ tái hiện sự việc, cử chỉ, hành động... nhà thơ không tái hiện sự vật, sự việc bằng một cách khách quan mà tái hiện bằng cái nhìn , cái cảm riêng của mình...
-Nhà thơ đã dựng lên hình tượng nhân vật để gửi gắm, bày tỏ điều gì đó đối với con người và cuộc đời.
III. Tổng kết.
- Lập luận bằng cách so sánh, dẫn chứng, nêu nhận xét.
- Tác dụng : Luận điểm được nổi bật, sáng tỏ, sống động thuyết phục.
- Mạch lập luận theo trình tự: Từng con vật hiện ra dưới ngòi bút của La Phong-ten; Buy phông; La Phông-ten.
- Tác giả muốn nêu bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là in đậm dấu ấn cách nhìn, cách nghĩ riêng của nhà văn.
*Ghi nhớ: SGK
* Đánh giá:
D: Hướng dẫn hoạt động tiếp nối ( 2’)
- Về nhà đọc thêm bài thơ Chó sói và Chiên con 
- Nắm chắc nội dung của văn bản
- Chuẩn bị bài: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí