Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông – Ten

NGAY SOAN :
09
01
2011
TUAN :
22
NGAY DAY :
11
01
2011
TIET :
106
	CHÓ SÓI VÀ CỪU
 TRONG THƠ NGỤ NGÔN CỦA LA PHÔNG – TEN ( tiết 1 )
I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS :
Nắm được những nét cơ bản về tác giả, tác phẩm. Hiểu được tác giả bài nghị luận văn chương dã dùng biện pháp so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông nhằm làm nổi bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật.
Rèn luyện kĩ năng đọc và phân tích văn bản văn học.
Bồi dưỡng ý thức sáng tạo trong học tập.
II. Chuẩn bị :
GV : Phương án tổ chức lớp : thảo luận nhóm.
HS : Đọc, tìm hiểu chú thích : soạn bài.
III. Tiến trình tiết dạy :
Ổn định lớp (1’)
Kiểm tra bài cũ (4’) :
 a) Câu hỏi :
(1) Trong vb “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới”, tác giả Vũ Khoan đã bàn luận về vấn đề gì ? Phương thức cơ bản được sử dụng trong vb này là gì ?
(2) Nêu những nội dung cơ bản ( dàn ý ) của vb “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới”.
 b) Đáp án :
(1) Vấn đề nghị luận : Mọi người, nhất là thế hệ trẻ cần nhận ra cái mạnh, cái yêu cảu con người VN để rèn luyện những thói quen tốt khi bước vào nền kinh tế mới. Phương thức biểu đạt chính : nghị luận.
(2) . Dàn ý của văn bản :
 	 (a) MB ( Từ đầu đến thiên niên kỉ mới ) : Nêu nhiệm vụ đặt ra cho thế hệ trẻ và việc chuẩn bị hành trang của mọi người hiện nay để bước vào thế kỉ mới, thiên niên kỉ mới.
 (b) TB ( Trong những hành trang ấy -> thường đố kị nhau ) : 
* Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới thì quan trọng nhất là sự chuẩn bị bản thân con người :
* Bối cảnh thế giới hiện nay và những mục tiêu, nhiệm vụ nặng nề của đất nước :
 	- Khoa học công nghệ phát triển nhanh ; sự giao thoa, hội nhập giữa các nền kinh tế ngày càng sâu rộng.
 	- Nước ta phải đồng thời giải quyết ba nhiệm vụ : thoát khỏi trình trạng nghèo nàn lạc hậu của nền kinh tế nông nghiệp ; đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá ; tiếp cận ngay với nền kinh tế tri thức.
* Những điểm mạnh, điểm yếu trong tính cách, thói quen của con người VN : 
 	- Thông minh, nhạy bén với cái mới nhưng thiếu kiến thức cơ bản, kém khả năng thực hành.
 - Cần cù, sáng tạo nhưng thiếu đức tính tỉ mỉ, không coi trọng nghiêm ngặt quy trình công nghệ, chưa quen với cường độ khẩn trương.
- Có tinh thần đoàn kết, đùm bọc, nhất là trong công cuộc chiến đấu chống ngoậi xâm, nhưng thường đó kị nhau trong làm ăn và trong cuộc sống thường ngày.
 - Bản tính thích ứng nhanh, nhưng lại có nhiều hạn chế trong thói quen và nếp nghĩ, kì thị kinh danh, quen với bao cấp, thói sùng ngoại hoặc bài ngoại quá mức, thói “không vặt”, ít giữ chữ “tín”.
 (c) KB ( phần còn lại ) : Bước vào thế kỉ mới, mỗi người VN, đặc biệt là thế hệ trẻ cần phát huy điểm mạnh, khắc phục những điểm yếu, rèn cho mình những thói quen tốt ngay từ những việc nhỏ để đáp ứng nhiệm vụ đưa đất nước đất vào công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Bài mới :
-Ở lớp 8, các em đã tìm hiểu một tác phẩm nghị luận xã hội Đi bộ ngao du của nhà văn Pháp Ru-xô. Hôm nay, chúng ta tiếp tục tìm hiểu một tác phẩm khác thuộc nghị luận văn chương Chó sói và cừu non trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten cũng của một nhà nghiên cứu văn học H.Ten.
- GV giới thiệu ngắn gọn về tác giả bài viết ( theo chú thích (¶) ).
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung kt
Hđ 1 : Hd HS đọc, tìm hiểu chung vb :
* GV hướng dẫn đọc -> Gọi HS đọc nối -> GV góp ý cách đọc của HS.
* Cho HS nêu những thắc mắc về mặt từ ngữ của vb -> Gv giải thích.
-H: Vb trên thuộc thể loại gì ? Phương thức biểu đạt chính của vb là phương thức nào ?
-H: Bố cục và cách lập luận trong văn bản như thế nào ?
Hđ 1 : Đọc, tìm hiểu chung vb .
* Lưu ý cách đọc -> Đọc vb.
* Nêu những từ ngữ khó -> Lưu ý nghĩa.
* Vb thuộc thể loại nghị luận văn chương ; phương thức biểu đạt chính : nghị luận.
* Xác định bố cục, cách và trình tự lập luận -> Trả lời :
- Bố cục và cách lập luận : hai đoạn :
 + Đoạn 1 ( từ đầu đến “tốt bụng như thế”) : Hình tượng con cừu trong thơ La Phông-ten.
 + Đoạn 2 ( phần còn lại ) : Hình tượng chó sói trong thơ La Phông-ten.
- Cách lập luận : 
 + Trong cả hai đoạn trích, nhằm làm nổi bật các hình tượng con cừu và con chó sói dưới ngòi bút nghệ thuật của nhà thơ ngụ ngôn, tác giả đều lập luận bằng cách dẫn ra những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông để so sánh.
 + Trong cả hai đoạn trích, tác giả đều triển khai mạch nghị luận theo trật tự ba bước : dưới ngòi bút của La Phông–ten - dưới ngòi bút của Buy-phông – dưới ngòi bút của La Phông-ten.
I. Đọc, tìm hiểu chung vb :
Hđ 2 : Hd HS phân tích vb.
* Gọi HS đọc lại đoạn 1 ( từ đầu đến tốt bụng như thế ).
II. Phân tích :
 1. Hình tượng con cừu trong cách nhìn của nhà khoa học Buy-phông và trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten : 
-H: Nhà khoa học Buy-phông nhận xét về loài cừu căn cứ vào đâu và có đúng không ? ( Dựa vào đặc tính cơ bản của chúng )
-H: Tại sao Buy-phông không nói đến “tình mẫu tử thân thương” của loài cừu ? ( Nhà khoa học không nhắc đến “tình mẫu tử thân thương của cừu” vì không phải chỉ ở loài cừu mới có đặc điểm này )
-H: Cách nhìn, cách nghĩ của nhà văn La Phông-ten – người sáng tác nghệ thuật về con cừu như thế nào ?
* Gv thuyết giảng : 
 - Con cừu ở đây là một con cừu cụ thể. Nhà thơ lựa chọn một chú cừu non ( cũng gọi là chiên con ) bé bỏng và đặt chú cừu non ấy vào một hoàn cảnh đặc biệt, đối mặt với chó sói bên dòng suối.
 - Khi khắc hoạ tính cách của chú cừu ấy biểu hiện qua thái độ, ngôn từ,  nhà thơ không tuỳ tiện mà căn cứ vào một trong số những đặc điểm vốn có của loài cừu là tính chất hiền lành, nhút nhát, chẳng bao giờ làm hại ai mà cũng chẳng có thể làm hại ai.
 - Với ngòi bút phóng khoáng, vận dụng đặc trưng của thể loại thơ ngụ ngôn, la Phông-ten còn nhân cách hoá con cừu : nó cũng có suy nghĩ, nói năng và hành động như người.
-H: Trong phần 1, Hi-pô-lít Ten đã lập luận ntn để làm nổi bật hình ảnh con cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten ?
( Dẫn ra những dòng viết về con cừu của nhà khoa học Buy-phông -> của nhà thơ La Phông-ten để so sánh, đối chiếu )
-H ( HS thảo luận nhóm ) : Qua cách so sánh trên, em hiểu H. Ten muốn nêu lên điều gì của sáng tác nghệ thuật ?
( * Phát hiện, phân tích, suy luận -> Trả lời )
Nhà khoa học 
Buy – phông
Trong thơ 
La Phông-ten
* Chỉ thấy con cừu là ngu ngốc và sợ sệt :
- Thường tụ tập thành bầy. Nháo nhào co cụm lại với nhau mỗi khi nghe những tiếng động bất thường.
- Không biết trốn tránh nỗi nguy hiểm. 
- Chỉ đi theo con đầu đàn hoặc sự thôi thúc của người chăn hay sự xua đuổi của chú chó chăn cừu.
* Thấy các con vật đó còn thân thương và tốt bụng nữa :
- Con cừu mẹ chạy tới khi nghe tiếng kêu rên của con nó,  , đứng yên trên nền đất lạnh và bùn lầy, vẻ nhẫn nhục, mắt nhìn lơ đãng phía trước, cho đến khi con đã bú xong.
Hđ 3 : Củng cố - dặn dò :
 * Gọi HS lên bảng củng cố bài -> GV góp ý.
 * Dặn dò : 
Nắm nội dung kiến thức và học thuộc lòng những chi tiết tiêu biểu trong phần I.
Tìm hiểu nội dung phần II – Hình tượng con chó sói trong cách nhìn của nhà khoa học Buy-phông và trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten , cách lập luận của nhà nghiên cứu văn học Hi-pô-lít Ten , ý nghĩa tư tưởng của vb.
NGAY SOAN :
24
01
2010
TUAN :
22
NGAY DAY :
26
01
2010
TIET :
106
CHÓ SÓI VÀ CỪU
TRONG THƠ NGỤ NGÔN CỦA LA PHÔNG – TEN ( tiếp theo )
I. Mục tiêu cần đạt : Giúp HS :
Hiểu được tác giả bài nghị luận văn chương dã dùng biện pháp so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông nhằm làm nổi bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật.
Rèn luyện kĩ năng đọc và phân tích văn bản văn học.
Bồi dưỡng ý thức sáng tạo trong học tập.
II. Chuẩn bị :
GV : Phương án tổ chức lớp : thảo luận nhóm.
HS : Tìm hiểu các nội dung còn lại của văn bản.
III. Tiến trình tiết dạy :
Ổn định lớp (1’)
Kiểm tra bài cũ (4’) : 
 a. Câu hỏi :
(1) Hình tượng con cừu trong cách nhìn của nhà khoa học Buy-Phông và trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten được nhà nghiên cứu văn học H . Ten giới thiệu như thế nào trong văn bản “Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten” ?
(2) Qua việc phân tích, so sánh trên, Hi-pô-lít Ten muốn nêu lên đặc trưng gì của sáng tác nghệ thuật ?
 b. Đáp án :
(1) Hình tượng con cừu trong cách nhìn của nhà khoa học Buy-Phông và trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten : 
 * Nhà khoa học Buy–phông : Chỉ thấy con cừu là ngu ngốc và sợ sệt :
- Thường tụ tập thành bầy. Nháo nhào co cụm lại với nhau mỗi khi nghe những tiếng động bất thường.
- Không biết trốn tránh nỗi nguy hiểm. 
- Chỉ đi theo con đầu đàn hoặc sự thôi thúc của người chăn hay sự xua đuổi của chú chó chăn cừu.
 * Trong thơ La Phông-ten : Thấy các con vật đó còn thân thương và tốt bụng nữa :
- Con cừu mẹ chạy tới khi nghe tiếng kêu rên của con nó,  , đứng yên trên nền đất lạnh và bùn lầy, vẻ nhẫn nhục, mắt nhìn lơ đãng phía trước, cho đến khi con đã bú xong.
(2) Đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là in đậm dấu ấn cách nhìn, cách nghĩ riêng của nhà văn.
Bài mới :
Hình tượng con chó sói trong cách nhìn của nhà khoa học Buy-phông và trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten như thế nào ? 
Cách lập luận của nhà nghiên cứu văn học Hi-pô-lít Ten ?
Ý nghĩa tư tưởng của vb.
Hđ 1 : Hd HS tìm hiểu hình tượng chó sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten và trong cách nhìn của Buy-phôn ; cách lập luận của H. Ten trong vb.
* Gọi HS đọc phần II của vb ( từ Còn chó sói, bạo chúa -> về sự ngu ngốc )
* Gv nêu câu hỏi -> Gọi HS trả lời, HS khác nhận xét ( bổ sung ) -> GV góp ý, chốt :
-H: Hình tượng con chó sói trong cách nhìn, cách nghĩ của nhà khoa học Buy-phông như thế nào ? 
-H: Cách nhìn, cách nghĩ của La Phông-ten về chó sói có điểm gì giống và khác với Buy-phông hay không ? 
* Gv thuyết giảng thêm :
- Con chó sói này là một con chó sói cụ thể. Nhà thơ chọn một con chó sói đói meo, gầy giơ xương đi kiếm mồi, bắt gặp chú cừu non đang uống nước phía dưới dòng suối chỗ hắn đang đứng. Hắn muốn ăn thịt cừu non nhưng che giấu tâm địa của mình, kiếm cớ bặt tội để gọi là “trừng phạt” chú cừu tội nghiệp.
- Con chó sói cũng được nhân cách hoá như chú cừu non dưới ngòi bút phóng khoáng của nhà thơ và đặc trưng của thể loại thơ ngụ ngôn.
- Khi xây dựng hình tượng chó sói, La Phông-ten cũng không tuỳ tiện mà dựa trên một trong những đặc tính vốn có của loài chó sói là săn mồi, ăn tươi nuốt sống những con vật yếu đuối hơn nó.
-H: Để làm nỗi bật cách nhìn, cách nghĩ của hai tác giả trên về chó sói, H.Ten đã lập luận như thế nào ?
* GV : Triển khai mạch nghị luận theo trật tự ba bước : dưới ngòi bút của La Phông–ten - dưới ngòi bút của Buy-phông – dưới ngòi bút của La Phông-ten.
* Cho HS thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi 4 phần Đọc – hiểu văn bản -> Gv góp ý, kết luận.
* GV: Trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten, nhiều bài có “nhân vật” chó sói : Chó sói và chó nhà, Chó sói và cò,  Nhận định của H.Ten về hình tượng chó sói là đúng vì ông bao quát tất cả những bài ấy, chứ không phải chỉ một bài Chó sói và cừu non. Riêng ở bài này, chó sói có mặt đáng cười, vì nó ngu ngốc, chẳng kiếm ra được cái ăn nên mới đói meo ( hài kịch của sự ngu ngốc ) ; nhưng chủ yếu ở đây nó là con vật đáng ghét, gian giảo, hống hách, bắt nạt kẻ yếu ( bị kịch của sự độc ác ).
 2. Hình tượng chó sói trong cách nhìn của nhà khoa học Buy-phông và trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten : 
Nhà khoa học 
Buy–phông
Trong thơ 
La Phông-ten
- Thù ghét mọi sự kết bạn .
- Sống đơn lẻ, chỉ tụ họp lại với nhau khi tấn công con mồi to lớn hoặc chống lại kẻ thù. 
=> Bộ mặt chó sói luôn lấm lét, dáng vẻ hoang dã, tiếng hú rùng rợn, mùi hôi gớm ghiết, bản tính hư hỏng, cái gì cũng làm ta khó chịu,, nó thật đáng ghét, lúc sống thì có hại ..
- Là một tên trộm cướp, nhưng khốn khổ và bất hạnh  là một gã vô lại luôn luôn đói dài và luôn luôn bị ăn đòn.
- Là một bạo chúa khát máu và cũng đáng thương.
Hđ 2 : Hd HS tổng kết
* Gọi HS ( khá , giỏi ) tổng kết bài -> Gv góp ý, chốt.
Hđ 2 : Tổng kết
* Tổng kết nội dung, nghệ thuật của văn bản.
III. Tổng kết : 
- Bằng cách so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông, H.Ten nêu bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là in đậm dấu ấn cách nhìn, cách nghĩ riêng của nhà văn
Hđ 3 : Dặn dò :
Nắm nội dung kiến thức toàn văn bản.
Tìm hiểu phần Đọc thêm.
Tìm hiểu trước bài : “Nghị luận xã hội : nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo đức”, cụ thể :
 + Trả lời các câu hỏi trong phần I.
 + Tìm hiểu nội dung kiến thức bài học trong phần Ghi nhớ.