Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Tiết 74, 75: Ôn tập tập làm văn, ôn tập thơ và truyện hiện đại

TUẦN 15	 Ngày soạn :04/12/2012
TIẾT 74, 75	 Ngày dạy : 06/ 12/2012 
ÔN TẬP TẬP LÀM VĂN. ÔN TẬP THƠ VÀ TRUYỆN HIỆN ĐẠI.
Hướng dẫn làm bài kiểm tra thơ và truyện hiện đại
A. Mục tiêu cần đạt:
- Hệ thống hoá kiến thức về Tập làm văn đã học 
- Hệ thống lại những giá trị đặc sắc của những bài thơ hiện đại .
B. Kiến thức, kĩ năng, thái độ :
1. Kiến thức :
- Khái niệm văn bản thuyết minh, văn bản tự sự .
- Sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong văn bản thuyết minh, văn bản tự sự .
- Hệ thống các văn bản thuộc kiểu văn bản thuyết minh, văn bản tự sự đã học.
- Hệ thống lại những giá trị đặc sắc của những bài thơ hiện đại .
2. Kĩ năng : 
- Tạo lập văn bản thuyết minh và văn bản tự sự .
- Vận dụng kiến thức đã học để tìm hiểu văn bản thuyết minh, văn bản tự sự .
3. Thái độ:
- Có ý thức sử dụng kết hợp các phương thức biểu đạt khi tạo lập văn bản ( nhất là hai kiểu văn bản vừa học là văn bản thuyết minh và văn bản tự sự )
- Tự hào về vẻ đẹp của con người Việt Nam trong những năm tháng kháng chiến .
C. Phương pháp:
- Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, 
D. Tiến trình hoạt động :
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số: Lớp 9A3 vắng ; P, KP.
2. Bài cũ : Kiểm tra vở soạn của 3 HS
3.. Bài mới:
* Giới thiệu bài: Ở học kì I, chúng ta chủ yếu tìm hiểu hai kiểu văn bản : tự sự và thuyết minh; đồng thời tiếp tục tìm hiểu cách làm nhất là cách sử dụng kết hợp các phương thức biểu đạt trong hai kiểu văn bản này . Hai TCT &75,76 chúng ta sẽ ôn tập lại cả những nội dung kiến thức kể trên.
* Tiến trình bài học:
Hoạt động của gv & hs
Nội dung bài dạy
Hoạt động 1: Ôn tập phần Tập làm văn:
* Hướng dẫn ôn tập lí thuyết TLV:
CPhần tập làm văn trong Ngữ văn 9,tập I có những nội dung lớn nào?Những nội dung nào là trọng tâm cần chú ý?
C Vai trò,vị trí,tác dụng của biện pháp nghệ thuật và yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh ntn?cho ví dụ cụ thể?
CVăn bản thuyết minh có yếu tố miêu tả,tự sự giống và khác với văn bản miêu tả,tự sự ở điểm nào?
* GV: Trong thuyết minh nhiều khi người ta phải kết hợp với các biện pháp nghệ thuật với các yếu tố miêu tả để bài viết được sinh động và hấp dẫn.Chẳng hạn khi thuyết minh về một ngôi chùa cổ,người thuyết minh có khi phải sử dụng những liên tưởng tưởng tượng,lối so sánh,nhân hoá (như ngôi chùa tự kể chuyện mình)để khơi gợi cảm thụ về đối tượng được thuyết minh.Và đương nhiên phải vận dụng miêu tả ở đây để người nghe hình dung ra ngôi chùa ấy có dáng vẻ ntn;màu sắc,không gian,hình khối,cảnh vật xung quanh,từ đó cho HS thấy thuyết minh và miêu tả,giải thích có những điểm khác nhau
* Thảo luận câu hỏi 4 sgk/206
* Hướng dẫn luyện tập:
 CHãy cho ví dụ một đoạn văn tự sự trong đó có sử dụng yếu tố miêu tả nội tâm? (đoạn văn “ thực sự mẹ không lo  con đường làng dài và hẹp” 
(Lý Lan “Cổng trường mở ra”-NV 7-T.I)
C Một đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luân?(đoạn văn “Vua Quang Trung cưỡi voi ra doanh yên ủi quân lính,truyền cho tất cảkhông nói trước”
(“Hoàng Lê nhất thống chí”-NV 9- T.I)
CĐoạn văn có sử dụng cả nội tâm và nghị luận? (“Lão không hiểu tôi. thêm đáng buồn” – “Lão Hạc”-NC,NV 8-T.I)
C Thế nào là đối thoại,độc thoại nội tâm?Vai trò,tác dụng và hình thức thể hiện của các yếu tố này trong văn bản tự sự ntn?
	* TIẾT 2
Hoạt động 2: Hướng dẫn ôn tập phần thơ hiện đại: 
* Hướng dẫn HS thực hiện tổng hợp kiến thức về các bài thơ hiện đại đã học ở :
Gv hướng dẫn HS hoàn thành nội dung các câu hỏi trong SGk bằng cách chuẩn bị bảng thống kê còn bỏ trống và các tờ rời.
- Chia nhóm để HS hoàn thành bài bằng cách trả lời miệng; sau đó giáo viên cho HS lên bảng ghép tờ rời để hoàn thành bảng hệ thống và sửa bài cho các em ( nếu cần)
Hoạt động 3:Hướng dẫn tự học:
- Gv hướng dẫn , HS chú ý lắng nghe.
I. PHẦN TẬP LÀM VĂN:
A. Lý thuyết
1. Các nội dung lớn và trọng tâm :
a. Văn bản thuyết minh:trọng tâm là luyện tập việc kết hợp giữa thuyết minh với các yếu tố như: nghị luận, giải thích, miêu tả
b. Văn bản tự sự:
- Sự kết hợp giữa tự sự với biểu cảm và miêu tả nội tâm, giữa tự sự với nghị luận
- Một số nội dung mới trong văn bản tự sự như đối thoại và độc thoại nội tâm trong tự sự; người kể chuyện và vai trò của người kể chuyện trong văn tự sự
2. Vai trò, vị trí, tác dụng của biện pháp nghệ thuật và miêu tả trong văn bản thuyết minh
- Thuyết minh là giúp cho người đọc,người nghe hiểu về đối tượng,tránh được sự khô khan nhàm chán
3. Phân biệt văn thuyết minh có yếu tố miêu tả,tự sự với văn miêu tả,tự sự
MIÊU TẢ
THUYẾT MINH
- Có hư cấu tưởng tượng, không nhất thiết phải trung thành với sự vật
- Dùng nhiều so sánh, liên tưởng
- Mang nhiều cảm xúc chủ quan của người viết
- Ít dùng số liệu cụ thể, chi tiết
- Dùng nhiều trong sáng tác văn chương, nghệ thuật
- Ít tính khuôn mẫu
- Đa nghĩa
- Trung thành với các đặc điểm của đối tượng,sự vật
- Bảo đảm tính khách quan khoa học
- Í t dùng tưởng tượng, so sánh
- Dùng nhiều số liệu cụ thể,chi tiết
- Ứng dụng trong nhiều tình huống cuộc sống văn hoá, khoa học,..
- Thường theo một số yêu cầu giống nhau (mẫu)
- Đơn nghĩa
4. Nội dung văn bản tự sự ở sgk Ngữ Văn 9 tập I
- Yêu cầu về việc nhận diện các yếu tố miêu tả nội tâm,nghị luận,đối thoại và độc thoại,người kể chuyện trong văn bản tự sự
- Yêu cầu về kĩ năng kết hợp các phương thức trong một văn bản
- Thấy được vai trò,vị trí,tác dụng của các yếu tố miêu tả nội tâm,lập luận.
B. Luyện tập:
Làm bài 4,5,6 sgk/206
	* TIẾT 2
II. PHẦN THƠ HIỆN ĐẠI :
stt
Tác phẩm
Tác gia’
Thể loại
Nội dung
Nghệ thuật
1
Đồng chí
Chính Hữu
thơ
Tình đồng chí, đồng đội gắn bó keo sơn trên cơ sở cùng chung cảnh ngộ và lí tưởng 
Hình ảnh, ngôn ngữ bình dị, chân thực, cô đọng , giàu sức biểu cảm
2
Bàn thơ về tiểu đội xe không kính 
Phạm Tiến Duật
Thơ
Khắc hoạ những chiếc xe không kính làm nổi bật hình ảnh người lái xe Trường Sơn ; tư thế hiên ngang , tinh thần laic quan , dũng ảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm và ý chí chiến đấu giải phóng dân tộc .
Ngôn ngữ, giọng điệu giàu tính khẩu ngữ , tự nhiên khoẻ khoắn. Hình ảnh chân thực , sinh động 
3
 Đoàn thuyền đánh cá
Huy Cận
Thơ
Khắc hoạ hình ảnh đẹp, tráng lệ ; thể hiện sự hài hoà giữa thiên nhiên và người lao động . Bộc lộ niềm vui, long tự hào ủa nhà thơ .
Xây dựng hình ảnh liên tưởng, tửơng tượng phong phú , độc đáo 
- Âm hưởng khoẻ khoắn , hào hùng, lạc quan 
4
Bếp lửa 
 Bằng Việt 
Thơ 
Gợi lại những kỉ niệm nay xúc động về bà và tình bà cháu 
- Lòng kính yêu trân trọng của cháu đối với bà và tình yêu quê hương đất nước 
Kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả, biểu cảm , tự sự và bình luận 
5
Khúc haut ru những em bé lớn trên lưng mẹ 
Nguyễn Khoa Điềm 
Thơ 
Sự gian nan, vất vả của cuộc sống ở chiến khu – Tình thong yêu con gắn liền vớitinh thần chiến đấu của người mẹ.
Giọng điệu ngọt ngào, trìu mến 
6
Ánh trăng 
 Nguyễn Duy 
Thơ 
Lời tự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nươcbình dị, hiền hậu .
- Gợi nhắc truyền thống : uống nước nhớ nguồn, ân nghĩa thuỷ chung .
Giọng điệu tâm tình, tự nhiên; hình ảnh giàu tính biểu cảm 
- Nhiều biện pháp tu từ từ vựng .
7
Lặng lẽ Sa- pa 
Nguyễn Thành Long
Truyện 
Ca ngợi những con người âm thầm, lặng lẽ , hi sinh tuổi trẻ , tài năng trí lực cho công cuộc xây dựng đất nước . Khẳng định vẻ đẹp của con người lao động , ý nghĩa của những công việc thầm lặng .
Xây dưng tình huống truỵên hợp lí ; cách kể chuyện tự nhiên.
- Có sự kết hợp giữa tự sự, trữ tình với bình luận 
8
Làng 
Kim Lân 
Truyện 
Ca ngợi tình yêu làng, yêu nước, yêu kháng chiến của người nông dân . 
-Xây dựng tình huống truyện độc đáo . Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật .
Ngôn ngữ độc thoại, đối thoại, độc thoại nội tâm 
9
Chiếc lược ngà
 Nguyễn Quang Sáng 
Truyện 
Thể hiện chân thực , cảm động tình cha con sâu nặng và cao đẹp trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh
Thành công trong việc miêu tả tâm lí và tính cách nhân vật 
III. Hướng dẫn tự học:
- Vận dụng kiến thức phần Tập làm văn, tiếng Việt để đọc – hiểu một đoạn văn bản tự sự theo đặc trưng bộ môn .
- Học lại phần lý thuyết đã ôn
- Chuẩn bị làm bài kiểm tra thơ và truyện hiện đại .
- Về nhà xem kĩ vở ghi, đọc kĩ tác phẩm và phầm ghi nhớ trong SGK, học thuộc được ý nghĩa văn bản và các chi tiết đặc sắc trong các bài thơ và truyện hiện đại.
E.Rút kinh nghiệm :