Giáo án môn Ngữ văn khối 9 - Tổng kết văn học

TỔNG KẾT VĂN HỌC
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS: 
- Hình dung lại hệ thống các văn bản tác phẩm văn học đã học và đọc thêm trong chương trình Ngữ văn toàn cấp THCS.
- Hình thành những hiểu biết ban đầu về nền văn học Việt Nam các bộ phận văn hocï, các thời kỳ lớn, những đặc sắc nổi bật về tư tưởng và nghệ thuật.
- Củng cố và hệ thống hoá những tri thức đã học về các thể loại văn học gắn với từng thời kỳ trong tiến trình vận động của văn học. Biết vận dụng những hiểu biết này để đọc và hiểu đúng các tác phẩm trong chương trình.
II. CHUẨN BỊ :
GV :	- Đọc kỹ sgk, sgv và các sách tham khảo.
	- Đồ dùng dạy học : bảng phụï.
HS :	- Đọc kỹ sgk và các sách tham khảo.
	- Thực hiện tốt các yêu cầu trong sách giáo khoa.
TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC : 
* Ổn định tổ chức : (1’)
	Kiểm diện học sinh lớp 9A2 : 39 /39	
	Kiểm diện học sinh lớp 9A3 : 39 /39	
* Kiểm tra bài cũ : (5’) 
1. Phân tích tính cách của các nhân vật .
2. Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật 
* Đáp án :
1. Tính cách các nhân vật:
a. Giám đốc Hoàng Việt : có tinh thần trách nhiệm cao, năng động, dám nghĩ, dám làm, trung thực, thẳng thắn, kiên quyết đấu tranh với niềm tin vào chân lý. 
b. Kỹ sư Lê Sơn : có năng lực, có trình độ chuyên môn giỏi, từng gắn bó nhiều năm với xí nghiệp, sẵn sàng cùng cải tiến toàn diện hoạt động của đơn vị.
c. Phó giám đốc Nguyễn Chính : tiêu biểu cho loại người máy móc, bảo thủ, gian ngoan, nhiều mánh khoé ; khéo luồn lọt, xu nịnh cấp trên.
d. Quản đốc phân xưởng Trương : suy nghĩ và làm việc như cái máy, khô cằn tình người, thích tỏ ra quyền thế, hách dịch.
2. Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật 
a. Nghệ thuật : 
- Xây dựng tình huống kịch hấp dẫn.
- Xây dựng tính cách nhân vật rõ nét.
b. Nội dung :
- Để phát triển sản xuất, để đem lại quyền lợi, hạnh phúc cho mọi người, cần phá bỏ cách nghĩ, cơ chế lạc hậu, cũ kỹ, cần mạnh dạn đổi mới phương thức tổ chức, lề lối hoạt động.
- Đây là một quá trình đấu tranh gay gắt cần những con người có trí tuệ, bản lĩnh, dám nghĩ, dám làm.
* Bài mới :
1. Giới thiệu : (1’) Tổng kết văn học 
2. Hướng dẫn tìm hiểu :
TL
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Kiến thức
5'
28'
* Hoạt động 1: Kiểm tra phần chuẩn bị ở nhà :Kẻ bảng thống kê theo mẫu.
* Hoạt động 2. 
- Ghi lại tên tác phẩm, tác giả, thể loại của các tác phẩm (hoặc đoạn trích) văn học Việt Nam trung đại được học và đọc thêm trong SGK, theo hai bộ phận văn học chữ Hán và chữ Nôm.
- Nêu những điểm phân biệt văn học dân gian với văn học viết.
- Hãy tìm những ví dụ trong truyện Kiều của Nguyễn Du, thơ Hồ Xuân Hương hoăïc sáng tác của một tác giả hiện đại để thấy ảnh hưởng của văn học dân gian đến văn học viết.
- Nêu những biểu hiện của tư tưởng nhân đạo trong một tác phẩm tiêu biểu của văn học trung đại. 
* Hoạt động 1: Trình phần chuẩn bị ở nhà :Kẻ bảng thống kê theo mẫu.
* Hoạt động 2.
- Ghi lại tên tác phẩm, tác giả, thể loại của các tác phẩm (hoặc đoạn trích) văn học Việt Nam trung đại được học và đọc thêm trong SGK, theo hai bộ phận văn học chữ Hán và chữ Nôm.
- Nêu những điểm phân biệt văn học dân gian với văn học viết.
- Tìm những ví dụ trong truyện Kiều của Nguyễn Du, thơ Hồ Xuân Hương hoăïc sáng tác của một tác giả hiện đại để thấy ảnh hưởng của văn học dân gian đến văn học viết.
- Nêu những biểu hiện của tư tưởng nhân đạo trong một tác phẩm tiêu biểu của văn học trung đại.
A. Nhìn chung về nền văn học Việt Nam :
I. Các bộ phận hợp thành nền văn học Việt Nam :
1. Văn học dân gian :
2. Văn học viết :
II. Tiến trình lịch sử văn học Việt Nam :
III. Mấy nét đặc sắc, nổi bật của văn học Việt Nam:
1. Nội dung, tư tưởng:
- Tinh thần yêu nước, ý thức cộng đồng : là truyền thống tinh thần nổi bật.
- Tinh thần nhân đạo là truyền thống tư tưởng sâu đậm.
- Sức sống bền bỉ và tinh thần lạc quan : là một nét đặc sắc của văn học Việt Nam
2. Nghệ thuật :
Quy mô và phạm vi kết tinh nghệ thuật : có quy mô không lớn, có vẻ đẹp hài hoà.
* Củng cố : (3')
- Đọc ghi nhớ SGK trang 194.
* Hướng dẫn học ở nhà : (2')
- Học kỹ bài.
- Tiếp tục đọc kỹ phần B : Sơ lược về một số thể loại văn học., SGK trang 194 - 
* RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG :
Bổ sung :Bảng thống kê
Văn học dân gian
Văn học trung đại
Văn học hiện đại
1. Truyện
- Truyền thuyết
- Cổ tích
- Ngụ ngôn
2. Ca dao - dân ca
3. Tục ngữ
4. Sân khấu
1. Truyện, ký
2. Thơ
3. Truyện thơ
4.Văn nghị luận (hịch, cáo,...)
1. Truyện, ký
2. Tuỳ bút
3. Thơ
4. Kịch
5. Văn nghị luận
Tuần 34	 Ngày soạn : 14.05.2006
Tiết 168	Ngày dạy : 05.05.2006
TỔNG KẾT VĂN HỌC
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giúp HS: 
- Hình dung lại hệ thống các văn bản tác phẩm văn học đã học và đọc thêm trong chương trình Ngữ văn toàn cấp THCS.
- Hình thành những hiểu biết ban đầu về nền văn học Việt Nam các bộ phận văn hocï, các thời kỳ lớn, những đặc sắc nổi bật về tư tưởng và nghệ thuật.
- Củng cố và hệ thống hoá những tri thức đã học về các thể loại văn học gắn với từng thời kỳ trong tiến trình vận động của văn học. Biết vận dụng những hiểu biết này để đọc và hiểu đúng các tác phẩm trong chương trình.
II. CHUẨN BỊ :
GV :	- Đọc kỹ sgk, sgv và các sách tham khảo.
	- Đồ dùng dạy học : bảng phụï.
HS :	- Đọc kỹ sgk và các sách tham khảo.
	- Thực hiện tốt các yêu cầu trong sách giáo khoa.
TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC : 
* Ổn định tổ chức : (1’)
	Kiểm diện học sinh lớp 9A2 : 39 /39	
	Kiểm diện học sinh lớp 9A3 : 39 /39	
* Kiểm tra bài cũ : (5’) 
* Đáp án :
* Bài mới :
1. Giới thiệu : (1’) Tổng kết văn học (Tiếp)
2. Hướng dẫn tìm hiểu :
TL
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Kiến thức
5'
28'
* Hoạt động 1: Sơ lược về một số thể loại văn học :
Bước 1. Một số thể loại văn học dân gian :
- Kể tên các thể loại chính của văn học dân gian, nêu định nghĩa ngắn gọn.
- Tìm trong các truyện cổ tích mà em được học những nhân vật thuộc các loại sau : dũng sĩ, tài năng đặc biệt, nhân vatä xấu xí, nhân vật ngốc nghếch
Bước 2. Một số thể loại văn học trung đại :
- Lấy bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan để minh hoạ các quy tắc về niêm luật của thơ thất ngôn bát cú Đường luật.
- Em đã học những truyện Nôm nào ?
- Tóm tắt thật ngắn gọn cốt truyện của những truyện thơ ấy và nhận xét xem có gì giống nhau trong các cốt truyện đó.
- Hãy lấy một số câu ca dao và vài đoạn thơ trong Truyện Kiều của Nguyễn Du để minh hoạ cho khả năng phong phú của thể thơ lục bát trong việc biểu hiện tâm trạng và kể chuyện, thuật việc.
Bước 3. Một số thể loại văn học hiện đại :
- Đọc lại một truyện ngắn hiện đại và một truyện ngắn trung đại, nhận xét về sự khác nhau trong cách trần thuật, xây dựng nhân vật.
TL: Một số thể loại văn học dân gian :
- Tự sự dân gian : thần thoại, truyền thuyết, cổ tích.
- Trữ tình dân gian : ca dao - dân ca.
- Sân khấu dân gian : chèo , tuồng.
* Tục ngữ : là một dạng đặc biệt của văn nghị luận .
- HS trả lời.
- HS trả lời.
- HS trả lời.
- HS thực hiện.
- HS thực hiện.
- HS thực hiện.
B. Sơ lược về một số thể loại văn học :
I. Một số thể loại văn học dân gian :
- Tự sự dân gian : thần thoại, truyền thuyết, cổ tích.
- Trữ tình dân gian : ca dao - dân ca.
- Sân khấu dân gian : chèo , tuồng.
* Tục ngữ : là một dạng đặc biệt của văn nghị luận .
I
I. Một số thể loại văn học trung đại :
1. Các thể thơ :
a. Thể thơ có nguồn gốc thơ ca Trung Quốc :
- Thể cổ phong.
- Thể Đường luật.
b. Các thể thơ có nguồn gốc dân gian 
- Thể lục bát.
- Thể song thất lục bát.
2. Các thể truyện, ký :
- Truyền kỳ.
- Ký
- Chí 
3. Truyện thơ Nôm.
4. Một số thể văn nghị luận : chiếu, biểu, hịch, cáo
III. Một số thể loại văn học hiện đại :
- Truyện : truyện ngắn, tiểu thuyết
- Tuỳ bút.
- Thơ hiện đại.
* Củng cố : (3')
- Đọc ghi nhớ SGK trang 201.
* Hướng dẫn học ở nhà : (2')
- Học kỹ bài.
- Chuẩn bị tốt để kiểm tra học kỳ II.
* RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG :
Bổ sung :Bảng thống kê
Văn học dân gian
Văn học trung đại
Văn học hiện đại
1. Truyện
- Truyền thuyết
- Cổ tích
- Ngụ ngôn
2. Ca dao - dân ca
3. Tục ngữ
4. Sân khấu
1. Truyện, ký
2. Thơ
3. Truyện thơ
4.Văn nghị luận (hịch, cáo,...)
1. Truyện, ký
2. Tuỳ bút
3. Thơ
4. Kịch
5. Văn nghị luận