Giáo án môn Ngữ văn lớp 9 - Tiết 100: Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

NS: 
NG: 
 Tiết 100
Tập làm văn
Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
A. Mục tiêu cần đạt: Giúp HS.
 1. Kiến thức: Nắm được cách làm 1 bài văn NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống.
 2. Thái độ: Học tập nghiêm túc, sôi nổi.
 3. Kĩ năng: Rèn kĩ năng viết VB NL XH.
B. chuẩn bị: 
 - GV: GA; SGK; bảng phụ; phiếu học tập;...
 - HS: bài soạn;...
C. phương pháp: 
 - GV: PT; phát vấn; quy nạp thực hành;...
 - HS: hoạt động độc lập; hoạt động nhóm;...
D. Tiến trình giờ dạy:
I. ổn định lớp:
II. Kiểm tra bài cũ: 
 Kiểm tra vở soạn của HS. 
 ? Thế nào là NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống XH?
 * Gợi ý: NL về 1 sự việc, hiện tượng trong đời sống XH là bàn về 1 sự việc, hiện tượng có YN đối với XH, đáng khen, đáng chê hay có VĐ đáng nghĩ.
 - YC về ND: + Nêu rõ được sự việc, hiện tượng có VĐ.
 + PT mặt sai, mặt đúng, mặt lợi, mặt hại của nó.
 + Chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của người viết.
 - YC về HT: + Bố cục mạch lạc.
 + Luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, phép lập luận phù hợp.
 + Lời văn chính xác, sống động. 
III. nội dung Bài mới: 
 Tiết học này, các em sẽ tìm hiểu về đề bài NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống và quan trọng hơn là cách làm kiểu bài NL này.
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
Nội dung
* HĐ1: Tìm hiểu đề bài NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống (10 phút)
? Đọc 4 đề/SGK/22?
? Các đề bài trên có điểm gì giống nhau?
? Mỗi em tự nghĩ 1 đề bài tương tự?
* HĐ2: Hướng dẫn cách làm bài văn NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống (10 phút)
? Đọc đề bài/SGK/23.
? Đề thuộc loại gì?
? Đề nêu sự việc hiện tượng gì? 
? Đề YC làm gì?
? Những việc làm của bạn Nghĩa chứng tỏ bạn là người ntn?
? Vì sao thành đoàn thành phố HCM phát động phong trào học tập bạn Nghĩa? (Những việc làm của Nghĩa có khó thực hiện không?)
G Nghĩa là người biết thương mẹ, giúp đỡ mẹ trong việc đồng áng.
- Nghĩa là một HS biết kết hợp học với hành.
- Nghĩa là một HS có đầu óc sánh tạo.
? Nếu mọi HS đều làm được như Nghĩa thì đời sống XH sẽ ntn?
? Các bước tiếp theo là gì?
? Đọc dàn ý/SGK/24?
? Đọc phần 3/SGK/24?
? Đọc phần 4/SGK/24?
? Đọc ghi nhớ/SGK/24?
* HĐ3: Luyện tập (20 phút)
? Đọc phần luyện tập?
G Chúng ta tiến hành các bước như ở mục II.
? Nguyễn Hiền sinh ra và lớn lên trong hoàn cảnh ntn? Hoàn cảnh đó có bình thường không?
G Đây là hoàn cảnh khắc nghiệt đối với sự phát triển bình thường của 1 cậu bé, nên cậu bé đã phải “xin làm chú tiểu trong chùa” để kiếm sống = cách “quét lá và dọn dẹp vệ sinh”.
? Nguyễn Hiền có đặc điểm gì nổi bật?
? Nguyễn Hiền có tư chất gì đặc biệt? 
? Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới thành công của Nguyễn Hiền là gì? Cho dẫn chứng cụ thể?
? Sắp xếp ý theo bố cục bài NL?
- 1 bàn 1 nhóm thảo luận 1 phút.
- Hãy sưu tầm 1 số gương người tốt, việc tốt trong đời sống XH hiện nay đáng để chúng ta quan tâm.
- Hiện nay trên đường, có nhiều thanh thiếu niên điều khiển xe máy thường lạng lách, đánh võng, phóng nhanh, vượt ẩu và gây ra nhiều tai nạn đáng tiếc;... Em có NX và suy nghĩ gì về hiện tượng trên?
- Nghiện ma tuý không chỉ làm khánh kiệt gia sản, thoái hoá nòi giống mà còn là nguyên nhân gây ra nhiều hiện tượng đau lòng như con cái bất hiếu với cha mẹ; học trò bất kính với thầy cô; trẻ em vị thành niên phạm tội; Em có NX và suy nghĩ gì trước hiểm hoạ ma tuý đối với cộng đồng.
- 1 bàn 1 nhóm thảo luận 1 phút các câu hỏi ở phần 1.
- NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống XH.
- Đề nêu hiện tượng người tốt việc tốt. Cụ thể là tấm gương bạn Phạm Văn Nghĩa ham học, chăm làm, có đầu óc sáng tạo và biết vận dụng những kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống 1 cách có hiệu quả.
- YC nêu suy nghĩ của em về hiện tượng ấy.
- Là 1 người công dân tốt. Nghĩa cho ta thấy nếu có ý thức sống có ích thì mỗi người hãy bắt đầu cuộc sống của mình từ những việc làm bình thường, nhưng có hiệu quả.
- Bạn là 1 tấm gương tốt với những việc làm giản dị mà bất kì ai cũng có thể làm được.
- Đời sống XH sẽ vô cùng tốt đẹp, sẽ không còn HS lười biếng, hư hỏng
- Hoàn cảnh không bình thường: nhà rất nghèo.
- Ham học.
- Thông minh, mau hiểu.
- Nguyên nhân: tinh thần kiên trì vượt khó để học tập.
- VD: không có giấy, Nguyễn Hiền lấy lá để viết chữ, rồi lấy que tre xâu thành từng xâu ghim xuống đất. Mỗi ghim là 1 bài.
- 4 nhóm tảo luận 5 phút -> mỗi nhóm cử một đại diện đọc.
- Các nhóm NX và sửa chữa cho nhau.
I. Đề bài NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống:
1. VD:
2. PT:
3. NX:
- Cả 4 đề đều YC NL về các sự việc, hiện tượng đời sống. YC nêu ý kiến (suy nghĩ) của mình.
II. Cách làm bài văn NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống:
* Đề bài: SGK/23.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
2. Lập dàn ý:
3. Viết bài:
4. Đọc lại bài viết và sửa chữa:
* Ghi nhớ/SGK
III. Luyện tập:
* Mở bài: Nguyễn Hiền sinh ra và lớn lên như thế nào?
* Thân bài: Nguyễn Hiền là người ham học, thông minh, mau hiểu.
- Là người kiên trì vượt khó
- Đạt được thành công.
* Kết bài: Nguyễn Hiền là tấm gương sáng cho ta học tập.
IV. Củng cố: 
 ? Muốn làm tốt bài NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống em phải làm gì?
 ? Nêu dàn bài của bài NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống?
 ? Khi làm bài NL về 1 sự việc, hiện tượng đời sống ta cần chú ý gì? 
V. Hướng dẫn: 
 - Xem lại lí thuyết và hoàn thành các bài tập.
 - Soạn bài: Chương trình địa phương (phần TLV).
E. Rút kinh nghiệm: