Giáo án môn Sinh học 9 năm 2009 - Tiết 22: Đột biến gen

Ngày soạn : 1/11/09
Ngày giảng : 9a: 4 /11 /09
 9b: 4/11/09
Chương 4. Biến dị
Tiết 22. Bài 21. Đột biến gen
I. Mục tiêu 
1. Kiến thức
 - HS trình bày được khái niệm về nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
 - Trình bày được tính chất biểu hiện và vai trò của đột biến gen với sinh vật và con người.
 2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng quan sát và phân tích.
 Kĩ năng hoạt động nhóm và làm việc với SGK.
 3. Thái độ: Nghiêm túc trong học tập.
II Chuẩn bị : Tranh vẽ phóng to H 21,1- 4 SGK
III. Phương pháp : Quan sát , thảo luận nhóm , thuyết trình ,giảng giải vấn đáp 
IV. Tổ chức dạy và học 
1.ổn định. (1phút ): sĩ số / 9a /19; 9b 21
. 2Khởi động (1phút ): 
MT: đặt vấn đề bài mới 
Đồ dùng : 
Cách tiến hành :
 Có 2 loại biến dị đó là biến dị di truyền và biến dị không di truyền. Biến dị di truyền ( đột biến) là những biến đổi trong vật chất di truyền (NST, ADN). Vậy đột biến là gì? Nguyên nhân phát sinh và vai trò của đột biến gen là gì?
3. Các hoạt động dạy và học.
Hoạt động 1 (17 phút ). Tìm hiểu thế nào là đột biến gen?
MT: Xác định được Đột biến gen là gì?
Đột biến gen có những dạng nào?
Đồ dùng: tranh vẽ hình 21 một số dạng đột biến 
Cách tiến hành :
Hoạt động của GV và HS 
Nội dung 
 (1)
 (2)
 Bước 1 - GV: Yêu cầu HS quan sát H 21.1, đọc sách giáo khoa thảo luận nhóm hoàn thành ẹ Tr 62.
- HS: Quan sát hình, đọc thông tin SGK, thảo luận nội dung ẹ Tr62.
- GV: Hướng dẫn:
 - Đoạn ADN ban đầu (a) có bao nhiêu cặp nuclêôtit và gồm những cặp nào? Trình tự các cặp đó ra sao?
 - Đoạn (b) có bao nhiêu cặp nuclêôtit? So với đoạn (a) thì thiếu cặp nào?
 - Dạng biến đổi đó là dạng gì?( mất cặp)
 - So sánh đoạn (c) với (a)? Thêm cặp 
 - Đoạn (d) có bao nhiêu cặp nuclêôtít?
 - Về số lượng đoạn (d) và ( a) có khác nhau 
không ? Đoạn (d) khác với đoạn ( a) ở cặp nuclêotit nào? Dạng biến đổi này là dạng gì? ( thay thế một cặp nuclêôtít)
 HS trả lời :
Bước 2: GV đặt vấn đề 
 + Đột biến gen là gì?
- GV: Giới thiệu: Đột biến gen là những biến đổi về số lượng, thành phần, trật tự các nuclêotít, xảy ra tại một điểm nào đó trên phân tử ADN.
GV hỏi: + Đột biến gen có những dạng nào?
- HS: Nêu được 3 dạng đột biến.
Bước 3 GV phân tích thêm 
- GV: Có ví dụ về một đoạn gen sau:
 - A - T – G - X - T – A – G – T – X -
 ù ù ù ù ù ù ù ù ù 
 - T - A – X - G - A – T – X – A - G – 
+ Đoạn gen trên tham gia tổng hợp chuỗi axit amin sẽ tạo ra bao nhiêu axit amin?
+ Nếu đoạn gen trên bị đột biến cấu trúc của đoạn gen sẽ thay đổi như thế nào?
+ Đoạn gen bị đột biến tham gia tổng hợp axit amin thì số lượng axit amin được tạo ra có thay đổi không?
HS trả lời GV bổ sung 
Bước 4: Kết luận + Đột biến gen là gì?
Đột biến gen có những dạng nào?
I. Đột biến gen là gì?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen do ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể đến phân tử ADN, xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người gây ra.
- Di truyền được
- Đột biến gồm các dạng:
 + Mất một cặp nuclêôtít
 + Thêm một vặp nuclêôtít.
 + Thay thế một cặp nuclêotít.
 Hoạt động 2. (7 phút ). Tìm hiểu nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
MT: Xác định được nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
Đồ dùng: tranh vẽ hình 21 một số dạng đột biến 
Cách tiến hành :
Bước 1 GV: Yêu cầu HS đọc thông tin SGK, 
trao đổi nhóm trả lời câu hỏi sau:
 + Đột biến gen do nguyên nhân nào?
HS: đọc thông tin, trao đổi nhóm trả lời.
 Nêu được: -->
Bước2 Kết luận 
II.Nguyên nhân phát sinh đột biến gen.
Trong điều kiện tự nhiên, đột biến gen phát sinh trong quá trình tự sao chép của phân tử ADN dưới ảnh hưởng của môi trường trong và ngoài cơ thể
Hoạt động 3 (13 phút ).: Tìm hiểu vai trò của đột biến gen.
MT: Nêu vai trò của đột biến gen.
.Đồ dùng: tranh vẽ hình 21 .2.3.4một số dạng đột biến 
Cách tiến hành :
Bước1 - GV: Hướng dẫn HS quan sát H21.2,3,4 tìm hiểu thông tin SGK trả lời câu hỏi:
 + Tại sao đột biến gen lại gây ra những biến đổi ở kiểu hình?
 + Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho SV?
 + Đột biến gen có vai trò trong sản xuất như thế nào?
 + Trong các đột biến H 21.2,3,4 đột biến nào có hại, đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật và con người?
- HS: Quan sát tranh, tìm hiểu SGK: Nêu được:
Bước2 GV thông báo thêm ví dụ 
- GV: Đột biến chân Cừu ngắn ở Anh làm cho chúng không nhảy qua hàng rào để phá vườn.
 Đột biến làm mất tính cảm ứng quang chu kì ở giống lúa Tám thơm ở Hải Hậu giúp các nhà chọn giống chọn được giống lúa Tám thơm đột biến trồng 2 vụ/ năm, trên nhiều vùng đất đai.
Bước 3 Kết luận 
III. Vai trò của đột biến gen.
- Đột biến gen làm biến đổi cấu trúc của Prôtêin gây ra biến đổi ở kiểu hình.
- Đột biến gen làm phá vỡ cấu trúc hài hoà trong kiểu gen đã chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong tự nhiên gây ra rối loạn trong quá trình tổng hợp Prôtêin
- Một số đột biến gen có lợi cho sinh vật và con người.
 Tổng kết và hướng dẫn về nhà : 6 phút ).:
Tổng kết : 
.HS đọc tóm tắt cuối bài.
.Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi SGK và 1 số bài tập.
 Câu 1. - Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen do ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể đến phân tử ADN, xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người gây ra.
Câu 2. Đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã được chọn lọc qua tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, và gây ra rối loạn trong quá trình tổng hợp Prôtêin.
. Chuẩn bị bài 22.
-Đọc TT mục 1 và trả lời câu hỏi mục hiện lệnh mục 1
-Nêu NN và tính chất của đột biến cấu trúc NST