Giáo án môn Vật lý 9 năm 2011 - Tiết 32

Tuần : 32	Ngày soạn: 03 / 04 / 2011
Tiết : 63	Ngày dạy: 07 / 04 / 2011
§55. MÀU SẮC CÁC VẬT DƯỚI ÁNH SÁNG TRẮNG
VÀ DƯỚI ÁNH SÁNG MÀU
A. Mục tiêu :
- Trả lời được câu hỏi, có ánh sáng màu nào vào mắt khi ta nhìn thấy một vật màu đỏ, màu xanh, màu đen..
- Giải thích được hiện tượng khi đặt các vật dưới ánh sáng trắng ta thấy có vật màu đỏ, vật màu xanh, vật màu trắng, vật màu đen ..
- Giải thích được hiện tượng: Khi đặt các vật dưới ánh sáng đỏ thì chỉ các vật màu đỏ mới giữ nguyên được màu, còn các vật có màu khác thì màu sắc sẽ bị thay đổi.
B. Chuẩn bị :
Đối với 1 nhóm HS:	
Một hộp kín có một cửa sổ có thể chắn bằng các tấm lọc màu đỏ hoặc lục (hoặc trong có các đèn phát ánh sáng trắng, đỏ và lục).
Các vật có màu trắng, đỏ, lục và đen, đặt trong hộp.
Một tấm lọc màu đỏ và một tấm lọc màu lục.
Nếu có thể, nên chuẩn bị một vài chiếc ảnh phong cảnh có màu xanh da trời.
C. Tiến trình lên lớp :
1. Ổn định lớp :
2. Kiểm tra bài cũ : 
Câu 1: Trường hợp nào sau đây có sự trộn ánh sáng màu 
	A . Khi chiếu 1 chùm ánh sáng lục lên 1tấm bìa màu đỏ
	B . Khi chiếu đồng thời 1 chùm ánh sáng lục và 1 chùm ánh sáng 
 đỏ vào 1 vị trí trên tờ giấy trắng 
	C . Khi chiếu chùm ánh sáng trắng qua 1 tấm kính lọc màu lục sau
 đó qua kính lọc màu đỏ
	D . Khi chiếu 1 chùm ánh sáng lục qua 1 tấm lính lọc màu đỏ
Câu 2 : Trộn ánh sáng đỏ với ánh sáng vàng sẽ được ánh sáng màu :
	A. Đỏ B. Vàng C. Da cam D. Lục
3. Bài mới:
Trợ giúp của GV
Hoạt động của HS
Họat động 1 
Đặt vấn đề và tìm hiểu về màu sắc ánh sáng truyền từ các vật có màu , dưới ánh sáng trắng , đến mắt
- Yêu cầu học sinh đọc mục I/ của sách giáo khoa và trả lời C1
- Nhận xét các câu trả lời 
Chú ý : Khi nhìn thấy vật màu đen nghĩa là không có bất kỳ ánh sáng màu nào đi từ vật đó đến mắt . Nhờ có ánh sáng từ các vật khác chiếu đến mắt mà ta mới nhận ra được vật màu đen 
- Tìm hiểu nội dung mục I/
-T rả lời C1, tức là phát biểu nhận xét cụ thể về màu sắc của ánh sáng truyền từ các vật màu đến mắt
- Học sinh ghi bài :
Khi nhìn thấy vật màu nào thì có ánh sáng màu đó đi từ vật đến mắt ta 
Họat động 2 
Tìm hiểu khả năng tán xạ ánh sáng màu của các vật bằng thực nghiệm 
- Hướng dẫn học sinh nám bắt mục đích nghiên cứu 
- Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm , quan sát và nhận xét
- Tổ chức cho học sinh phát biểu nhận xét, thảo luận nhóm và rút ra kết luận chung
- Đánh giá các nhận xét và kết luận 
- Nêu mục đích nghiên cứu (xuất phát từ việc quan sắt màu sắc các vật dưới các ánh sáng khác nhau để đi đến kết luận về khả năng tán xạ ánh sáng màu của chúng )
- Làm thí nghiệm và quan sát các vật màu trắng , đỏ , lục và đen dưới ánh sáng trắng , ánh sáng đỏ và ánh sáng lục 
- Cá nhân rút ra nhận xét và trả lời C2 , C3 
- Nhóm thảo lụận và rút ra kết luận chung
Họat động 3 
Rút ra kết luận chung về khả năng tán xạ ánh sáng màu của các vật 
Đặt các câu hỏi để chuẩn bị cho học sinh khái quát hóa 
Câu 1 : V ật có màu lục dưới ánh sáng trắng . Nếu đặt vật đó dưới ánh sáng đỏ các em thấy vật đó có màu đỏ hay không ?
Câu 2 : Như vậy vật đó tán xạ tốt hay kémn ánh sáng màu đỏ ?
- Tổ chức cho học sinh khái quát hóa những nhận xét vè khả năng tán xạ ánh sáng màu của các vật và hợp thức hóa các kết luận chung đó 
- Trả lời các câu hỏi của giáo viên :
Câu 1 : Vẫn có màu lục
Câu 2 :Nếu tán xạ tốt ánh sáng màu đỏ nó phải có màu đỏ . Vậy nó tán xạ kém ánh sáng màu đỏ
- Học sinh ghi kết luận :
* Vật màu nào thì tán xạ mạnh ánh sáng màu đó nhưng tán xạ kém ánh sáng màu khác 
* Vật màu trắng có khả năng tán xạ tất cả các ánh sáng màu 
* Vật màu đen không có khả năng tán xạ bất kỳ ánh sáng màu nào
Họat động 4 
Vận dụng 
Yêu cầu cá nhân học sinh trả lời C4, C5, C6 và cho cả lớp thảo luận 
- Đánh giá và kết luận 
- Cá nhân suy nghĩ , trả lời C4, C5, C6 
-Thảo luận và rút ra kết luận chung
Củng cố , dặn dò :
- Cho học sinh đọc laiï phần ghi nhớ 
- Cho bài về nhà :
* Làm các bài tập từ 55.1 đến 55.4 trong sách bài tập 
* Đọc “Có thể em chưa biết” 
Ngày / / 
Ký duyệt
Tuần 32	Ngày soạn 09 / 04 / 2011
Tiết 64	Ngày dạy 14 / 04 / 2011
§56. CÁC TÁC DỤNG CỦA ÁNH SÁNG.
A. Mục tiêu :
+ Kiến thức :
 - Trả lời được câu hỏi : Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì.
 - Vận dụng được kiến thức về tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và trên vật màu đen để giải thích một số ứng dụng thực tế.
 - Trả lời được câu hỏi : Tác dụng sinh học của ánh sáng là gì ? tác dụng quang điện của ánh sáng là gì ?
 + Kỹ năng :
 - Thu thập thông tin về tác dụng của ánh sáng trong thực tế để thấy vai trò của ánh sáng.
 + Thái độ :
 - Say mê vận dụng khoa học vào thực tế.
B. Chuẩn bị :
 + GV : Mỗi nhóm 1 tấm kim loại mắt sơn trăng, mắt sơn đen; 1 hoặc 2 nhiệt kế; 1 bóng đèn 25W, 1 chiếc đồng hồ; 1 dụng cụ dùng pin mặt trời như máy tính bỏ túi, đồ chơi.
 + HS : Dụng cụ dùng pin mặt trời. Tham khảo bài mới.
C. Tiến trình lên lớp :
1. Ổn định lớp :
2. Bài cũ : 
3. Bài mới.
ĐVĐ : Các ánh sáng nhìn thấy và không nhìn thấy khi chiếu vào các vật có tác dụng gì đến các vật không ?! 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Tác dụng nhiệt của ánh sáng :
C1(cá nhân) :
 Hãy nêu một số hiện tượng chứng tỏ ánh sáng chiếu vào các vật làm nóng các vật đó lên ?
C2(cá nhân) :
 Hãy kể một số công việc trong đó người ta sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng để phục vụ đời sống hoặc sản xuất ?
 Vậy tác dụng nhiệt của ánh sáng ?
Hướng dẫn HS TN :
+ Đặt tấm kim loại, nhiệt kế, chiếu sáng mặt trắng tâm KL bằng bóng đèn điện cách nó 5 – 10 cm trong khoảng 3 phút. Theo dõi nhiệt độ ghi B1.
+ Làm tương tự với mặt đen của tâm kim loại.
Kết luận :
C3(nhóm) :
So sánh độ tăng nhiệt độ của tấm kim loại và rút ra kết luận về khả năng hấp thụ ánh sáng các vật màu đen và trắng ?
 Đọc thông tin SGK ?
Tác dụng sinh học của ánh sáng :
 Thông tin :
+ Ánh sáng gây một số biến đổi nhất định ở các sinh vật : Tác dụng sinh học. Năng lượng ánh sáng biến thành năng lượng cần thiết cho sinh vật.
C4(cá nhân) :
Hãy nêu một ví dụ về tác dụng của ánh sáng đối với cây cối ?
C5(cá nhân) :
Hãy nêu một ví dụ về tác dụng của ánh sáng đối với cơ thể người ?
Tác dụng quang điện của ánh sáng :
Thông tin :
 Một số dụng cụ chạy bằng pin mặt trời (khi có ánh sáng chiếu vào nó).
C6(cá nhân) :
 Hãy kể một số dụng cụ chạy bằng pin mặt trời mà em biết, mô tả hình dạng bên ngoài của một pin mặt trời và cách làm cho nó hoạt động ?
C7(cá nhân) :
+ Muốn pin phát điện phải có điều kiện gì ?
+ Khi pin hoạt động nó có nóng lên không ?
+ Như vậy pin hoạt động được có phải do tác dụng nhiệt của ánh sáng không ?
Thông tin tác dụng quang điện của ánh sáng :
Vận dụng:
C8(cá nhân) :
 Tương truyền rằng Ác-si-mét đã dùng gương đốt cháy chiến thuyền của người LaMã đến xâm phạm thành Xi-ra-quy-xơ, quê hương của ông. Ông đã sử dụng tác dụng gì của ánh sáng ?
C9(cá nhân) :
 Bố mẹ thường khuyên con cái thỉnh thoảng phải ra ngoằinngs để cho cơ thể được cứng cáp, khoẻ mạnh. Bố, mẹ định nói tác dụng gì của ánh sáng mắt trời ?
C10(cá nhân) :
 Tại sao về mùa đông nên mặc quần áo màu tối, còn về mùa hè nên mặc quần áo màu sáng ?
HĐ1: Tìm hiểu về tác dụng nhiệt của ánh sáng :
C1(cá nhân) :
 Phơi các vật ngoài nắng, chiếu ánh sáng điện vào cơ thể thì chỗ đó nóng lên.
C2(cá nhân) :
 Phơi khô các vật ngoài nắng, làm muối, ngồi sưởi ấm vào mùa đông. . .
 Thí nghiệm :
Các nhóm bố trí và TN ghi kết quả vào B1.
Kết luận :
C3(nhóm) :
 Trong cùng điều kiện thì vật màu đen có khả năng hấp thụ năng lượng ánh sáng nhiều hơn vật màu trắng.
 HS đọc thông tin SGK.
HĐ2: Tìm hiểu về tác dụng sinh học của ánh sáng :
HS đọc thông tin phần II.
C4(cá nhân) :
Các cây thường ngã hoặc vươn ra chỗ có ánh sáng mặt trời.
C5(cá nhân) :
Cho trẻ tắm nắng buổi sáng sớm để thân thể được cứng cáp.
HĐ3: Tìm hiểu về tác dụng quang điện của ánh sáng :
HS đọc thông tin pin mặt trời.
C6(cá nhân) :
 Máy tính bỏ túi, đồ chơi trẻ em. . . Hình dạng bên ngoài : Mặt màu đen, rộng. Chiếu ánh sáng vào nó để nó hoạt động.
C7(cá nhân) :
+ Phải chiếu ánh sáng vào pin.
+ Khi hoạt động, nó không nóng hoặc nóng không đáng kể.
+ Do đó pin hoạt động không phải do tác dụng nhiệt.
HS đọc thông tin III.2 SGK.
HĐ4: Vận dụng và củng cố :
C8(cá nhân) :
Ác-si-mét đã dùng tác dụng nhiệt của ánh sáng mặt trời.
C9(cá nhân) :
 Nói đến tác dụng sinh học của ánh sáng mặt trời.
C10(cá nhân) :
+ Mùa đông mặc quần áo màu tối để hấp thụ nhiều năng lượng ánh sáng mặt trời sưởi ấm cơ thể.
+ Mùa hè mặc quần áo màu sáng để ít hấp thụ ánh sáng mặt trời khi đi nắng.
4. Hướng dẫn – dặn dò
Học phần ghi nhớ. Đọc : Có thể em chưa biết. BT :56.1 đến 56.4SBT. 
Chuẩn bị mẫu báo cáo thực hành : “Nhận biết ánh sáng đơn sắc . . .” Đĩa CD.