Giáo án môn Vật lý lớp 9 - Tiết 37: Dòng điện xoay chiều

Soạn ngày: 10/01/08
Giảng ngày: 23/01/08
Tiết 37: Dòng điện xoay chiều.
I/ Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
- Nêu được sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào sự biến đổi số lượng đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây.
- Phát biểu được đặc điểm của dòng điện xoay chiều là dòng điện cảm ứng có chiều luân phiên thay đổi.
2. Kỹ năng:
- Bố trí được TN tạo ra dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín theo 2 cách, cho nam châm quay hoặc cho cuộn dây quay. Dùng đèn LED để phát hiện sự thay đổi chiều của dòng điện.
- Dựa vào quan sát TN để rút ra điều kiện chung làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều
3. Thái độ:
- Nghiêm túc, hợp tác trong hoạt động nhóm và ham tìm hiểu kiến thức.
II/ Chuẩn bị:
* Chuẩn bị cho cả lớp: 1 bộ TN phát hiện dòng điện xoay chiều gồm một cuộn dây dẫn kín có hai bóng đèn LED song song, ngược chiều có thể quay trong từ trường của nam châm.
* Chuẩn bị cho mỗi nhóm: 1 cuộn dây dẫn kín có 2 bóng đèn LED mắc song song ngược chiều, 1 nam châm vĩnh cửu có thể quay quanh 1 trục, 1 mô hình cuộn dây quay trong từ trường.
III/ các hoạt động dạy học
Trợ giúp của thày
tg
Hoạt động của trò
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ
- Hiện tượng cảm ứng điện từ là gì ? Dòng điện cảm ứng được tạo ra như thế nào ?
- Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng là gì?
Hoạt động 2: Tình huống học tập
Trên máy thu hình hay máy thu thanh có hai chỗ đưa điện vào máy, một chỗ có kí hiệu DC 6V,một chỗ có kí hiệu AC 220V.Các kí hiệu đó có nghĩa là gì ?
Hoạt động 3: Phát hiện dòng điện cảm ứng có thể đổi chiều và tìm hiểu cách tạo ra dòng điện cảm ứng đổi chiều.
Gv phát dụng cụ
Gv hướng dẫn Hs tiến hành TN trong SGK.
+ Khi đưa nam châm vào trong hay ra ngoài cuộn dây thì số đường sức từ thay đổi như thế nào? Chiều dòng điện có thay đổi như thế nào?
+2 đèn LED mắc song song có mục đích gì?
 Em rút ra kết luận gì về sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây?
Gv mời một vài Hs phát biểu kết luận.
Hoạt động 3: Tìm hiểu khái niệm mới: dòng điện xoay chiều.
+ Nếu ta đưa Nam Châm vào và ra khỏi cuộn dây liên tục thì thì chiều dòng điện xuất hiện trong cuộn dây có chiều như thế nào?
+ Thế nào là dòng điện xoay chiều ?
Gv giới thiệu dòng điện xoay chiều
Hoạt động 4: Tìm hiểu hai cách tạo ra dòng điện xoay chiều.
Gv yêu cầu Hs phân tích xem: Khi Nam Châm quay (H.33.2) thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây biến đổi như thế nào ?
Gv gọi Hs trình bày dự đoán và yêu cầu các nhóm tiến hành làm TN kiểm tra dự đoán của bạn.
Gv mời Hs trả lời câu C3
+ Có mấy cách tạo ra dòng điện cảm ứng xoay chiều?
+ Có trường hợp nào Nam Châm quay trước cuộn dây mà không xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều?
Hoạt động 5: Vận dụng 
Gv yêu cầu Hs quan sát TN H.33.4 ( nếu có điều kiện thì làm TN cho HS quan sát trực tiếp ) mời Hs lần lượt trả lời các câu hỏi:
+ Khi khung dây quay nửa vòng thì số đường sức từ xuyên qua cuộn dây tăng hay giảm. 1 đèn sáng hay cả 2 đèn ?
+ Khi khung quay tiếp nửa vòng nữa thì sao, đèn nào sáng ?
3/
2/
10/
3/
4/
4/
5/
4/
5/
Hai Hs lên bảng trả lời
HS1 trả lời yêu cầu 1 
HS 2 trả lời yêu cầu 2
Hs khác nhận xét, bổ xung 
Hs lắng nghe
Hs suy nghĩ, trả lời
i-chiều của dòng điện cảm ứng
1. Thí nghiệm
Nhóm trưởng nhận dụng cụ
Hs tiến hành TN theo SGK và trả lời các câu hỏi cảu Gv.
Hs rút ra kết luận
2. Kết luận
- Khi số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây tăng thì dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn có chiều ngược với chiều dòng điện cảm ứng khi số đường xuyên qua tiết diện đó giảm.
3. Dòng điện cảm ứng
Hs trả lời
Hs trả lời và có thể ghi chép
Hs lắng nghe
Ii - cách tạo ra dòng điện xoay chiều
1. cho Nam Châm quay trước cuộn dây dẫn kín
Hs quan sát, phân tích thảo luận theo nhóm
Đại diện nhóm trình bầy dự đoán 
2. Cho dây dẫn quay trong từ trường
Hs trả lời câu C3
Hs trả lời các câu hỏi và rút ra kết luận
3. Kết luận
- Trong cuộn dây dẫn kín, dòng điện cảm ứng xoay chiều xuất hiện khi cho Nam Châm quay trước cuộn dây hay cho cuộn dây quay trong từ trường 
Hs trả lời câu hỏi
iii- Vận dụng
Từng HS quan sát H.33.4 sau đó thảo luận theo nhóm C4
Hs dựa vào gợi ý của Gv để giải thích hiện tượng xảy ra . 
iv- củng cố –dặn dò (5/)
1. Củng cố:
- Trường hợp nào thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều ?
- Vì sao khi cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường thì trong cuộn dây lại xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều ?
- Có mấy cách làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín 
2. Dặn dò:
- VN Học thuộc “ghi nhớ”- Làm các bài tập SBT
- VN Đọc trước bài 34.