Giáo án Ngữ văn 9 - Tiết 36 đến 40

Tuaàn : 08 	Ngaøy soaïn : 05.10.2011
Tieát : 36 	Ngaøy daïy : 10/11.10.11 
THUAÄT NGÖÕ
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
- Nắm được khái niện và những đặc điểm cơ bản của thuật ngữ. Nâng cao năng lực sử dụng thuật ngữ, đặc biệt trong các văn bản khoa học, công nghệ .
- Khái niệm thuật ngữ. Những đặc điểm của thuật ngữ.
- Tìm hiểu ý nghĩa của thuật ngữ trong từ điển. Sử dụng thuật ngữ trong quá trình đọc hiểu và tạo lập văn bản khoa học, công nghệ.
- Có ý thức vận dung thuật ngữ trong nói và viết.
*Tích hôïp giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng : Mục I, tìm ví dụ về các thuật ngữ có liên quan đến môi trường. Liên hệ : Thuật ngữ gắn với đời sống.
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh:
- Giao tiếp: trình bày, trao đổi về đặc điểm, vai trò, cách sử dụng thuật ngữ trong tạo lập văn bản .
- Ra quyết định: lựa chọn và sử dụng thuật ngữ phù hợp với mục đích giao tiếp .
- Thực hành có hướng dẫn: luyện tập sử dụng thuật ngữ trong tạo lập câu / đoạn / bài văn theo những tình huống giao tiếp cụ thể .
- Phân tích các tình huống để hiểu đặc điểm, vai trò, cách sử dụng thuật ngữ Tiếng Việt .
- Động não: suy nghĩ, phân tích các ví dụ để rút ra những bài học thiết thực vể sử dụng thuật ngữ .
II.CHUAÅN BÒ :
	1. Giaùo vieân :
Giaùo aùn, SGK.
	2. Hoïc sinh :
	- Soaïn baøi.
III.TIEÁN TRÌNH LEÂN LÔÙP :
	1. OÅn ñònh lôùp
2. Kieåm tra baøi cuõ :
	H - Voán töø vöïng tieáng Vieät ñöôïc phaùt trieån qua caùc hình thöùc naøo ? ( 6 ñ )
* Ngoaøi caùch bieán ñoåi vaø phaùt trieån nghóa cuûa töø, töø vöïng coøn ñöôïc phaùt trieån baèng hai caùch khaùc.
à Vieäc taïo töø ngữ môùi laøm cho voán töø taêng leân.
à Möôïn töø ngöõ cuûa tieáng nöôùc ngoaøi cuõng laø moät caùch ñeå phaùt trieån töø vöïng tieáng Vieät. Boä phaän töø möôïn quan troïng nhaát trong tieáng Vieät laø töø möôïn tieáng Haùn.
H - Cho ví duï veà moãi loaïi ? ( 4 ñ )
	( Cho ñuùng moãi ví duï 2 ñ ). 
3. Baøi môùi 
	* Giôùi thieäu baøi : Trong cuoäc soáng hieän ñaïi hoâm nay , thuaät ngöõ ngaøy caøng ñöôïc duøng nhieàu trong quaù trình giao tieáp. Vaäy thuaät ngöõ laø gì ?
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV & HS
NOÄI DUNG BAØI HOÏC
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu khaùi nieäm thuaät ngöõ.
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh: Động não: suy nghĩ, phân tích các ví dụ để rút ra những bài học thiết thực vể sử dụng thuật ngữ .
* GV cho HS ñoïc phaàn I trong SGK.
 1 . H - So saùnh hai caùch giaûi thích 
a/	Nöôùc laø chaát loûng khoâng maøu, khoâng muøi, coù trong soâng, hoà, bieån.
	Muoái laø tinh theå traéng vò maën, thöôøng taùch töø nöôùc bieån, duøng ñeå aên.
b/	Nöôùc laø hôïp chaát cuûa caùc nguyeân toá hi-ñroâ vaø oâxi, coù coâng thöùc laø H2O.
	Muoái laø hôïp chaát maø phaân töû goàm coù moät hay nhieàu nguyeân töû kim loaïi lieân keát vôùi moät hay nhieàu goác a-xít. 
 * Caùch giaûi thích ôû (a) ñöôïc hình thaønh treân cô sôû kinh nghieäm caùch caûm tính. Coøn caùch giaûi thích ôû (b) döïa treân nhöõng nghieân cöùu khoa hoïc, neáu khoâng coù kieán thöùc chuyeân moân, seõ khoâng hieåu ñöôïc caùch giaûi thích naøy.
à Caùch giaûi thích ôû (b) laø giaûi thích nghóa cuûa Thuaät ngöõ.
2. Thaïch nhuõ: laø saûn phaåm hình thaønh trong caùc hang ñoäng do söï nhoû gioït cuûa dung dòch ñaù voâi hoøa tan trong nöôùc, coù chöùa a-xít caùc-boâ-nic.
 Bazô: laø hôïp chaát maø phaân töû goàm coù moät nguyeân töû kim loaïi lieân keát vôùi moät hay nhieàu nhoùm hi-ñroâ-xít.
 AÅn duï: laø goïi teân söï vaät, hieän töôïng naøy baèng teân söï vaät, hieän töôïng khaùc coù neùt töông ñoàng vôùi noù.
 Phaân soá thaäp phaân: laø phaân soá maø maãu laø luõy thöøa cuûa 10.
H - Em ñaõ hoïc caùc ñònh nghiaõ naøy ôû nhöõng boä moân naøo ?
H - Nhöõng töø ngöõ ñöôïc ñònh nghóa (gaïch chaân) chuû yeáu ñöôïc duøng trong loaïi vaên baûn naøo ?
H - Em hieåu theá naøo laø thuaät ngöõ ?
*Tích hôïp giaùo duïc baûo veä moâi tröôøng : Cho HS tìm ví dụ về các thuật ngữ có liên quan đến môi trường à Thuật ngữ gắn với đời sống
?H·y nªu tªn c¸c thuËt ng÷ chØ m«i tr­êng , ®Æt c©u víi c¸c tõ ng÷ nµy?
+Ô nhiễm vi sinh , nhiễm kim loại nặng, phenol, làng ung thư, dịch tiêu chảy cấp, ô nhiễm 
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu ñaëc ñieåm cuûa thuaät ngöõ
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh: Phân tích các tình huống để hiểu đặc điểm, vai trò, cách sử dụng thuật ngữ Tiếng Việt .
* GV cho HS ñoïc phaàn II trong SGK.
1. H - Thöû tìm xem trong caùc thuaät ngöõ daãn trong muïc I2 ôû treân coøn coù nghóa naøo khaùc khoâng. 
 [ Khoâng. Chuùng chæ coù moät nghóa ]
2. H - Cho bieát trong hai ví duï sau, ôû ví duï naøo töø muoái coù saéc thaùi bieåu caûm.
a) Muoái laø moät hôïp chaát coù theå hoaø tan trong nöôùc.
b)	Tay naâng cheùn muoái ñóa göøng
	Göøng cay muoái maën xin ñöøng queân nhau.
 [ ÔÛ (b) coù saéc thaùi bieåu caûm, ôû (a) khoâng ]
H à Em coù nhaän xeùt gì veà ñaëc ñieåm cuûa thuaät ngöõ ?
Hoaït ñoäng 3 : Baøi taäp 
* Tích hợp giáo dục các kĩ năng sống cho học sinh: Thực hành có hướng dẫn: luyện tập sử dụng thuật ngữ trong tạo lập câu / đoạn / bài văn theo những tình huống giao tiếp cụ thể .
* GV neâu ñònh höôùng vaø yeâu caàu cuûa moãi baøi taäp. Sau ñoù cho HS tieán haønh laøm baøi, caùc HS khaùc nhaän xeùt.GV ñuùc keát , cho ñieåm.
 1/ H -	Ñieàn thuaät ngöõ thích hôïp vaøo choã troáng - Cho bieát noù thuoäc lónh vöïc khoa hoïc naøo.
- /..1./ laø taùc duïng ñaåy, keùo cuûa vaät naøy leân vaät khaùc.
- /.2../ laø laøm huûy hoaïi daàn daàn lôùp ñaát ñaù phuû leân maët ñaát do caùc taùc nhaân gioù, baêng haø, nöôùc chaûy
- /.3../ laø hieän töôïng trong ñoù coù sinh ra chaát môùi.
- /..4./ laø taäp hôïp nhöõng töø coù ít nhaát moät neùt chung veà nghóa.
- /..5./ laø nôi coù daáu veát cö truù vaø sinh soáng cuûa ngöôøi xöa.
- /..6./ laø hieän töôïng haït phaán tieáp xuùc vôùi ñaàu nhuïy.
- /.7../ laø löôïng nöôùc chaûy qua maët caét ngang loøng soâng ôø moät ñieåm naøo ñoù trong moät giaây hoaït ñoäng. 
- /.8../ laø löïc huùt cuûa Traùi Ñaát.
- /..9./ laø söùc eùp cuûa khí quyeån leân beà maët Traùi Ñaát
- /..10./ laø nhöõng chaát do moät nguyeân toá hoùa hoïc caáu taïo neân.
- /.11../ laø thò toäc theo doøng hoï ngöôøi cha, trong ñoù nam coù quyeàn hôn nöõ.
- /..12./laø ñöôøng thaúng vuoâng goùc vôùi moät ñoaïn thaúng taïi ñieåm giöõa cuûa ñoaïn aáy.
2. Ñoïc ñoaïn thô sau:	
 Neáu ñöôïc laøm haït gioáng ñeå muøa sau
 Neáu lòch söû choïn ta laøm ñieåm töïa
 Vui gì hôn laøm ngöôøi lính ñi ñaàu
 Trong ñeâm toái tim ta laøm ngoïn löûa !
H - Töø “ñieåm töïa” coù ñöôïc duøng nhö moät thuaät ngöõ vaät lyù khoâng ? Theo em, ôû ñaây, noù coù yù nghóa gì ?
3. Trong hoaù hoïc, thuaät ngöõ “hoãn hôïp” ñöôïc ñònh nghóa laø : “nhieàu chaát troän laãn vaøo nhau maø khoâng hoùa hôïp thaønh moät chaát khaùc”, coøn töø hoãn hôïp hieåu theo nghóa thoâng thöôøng laø “goàm coù nhieàu thaønh phaàn trong ñoù moãi thaønh phaàn vaãn khoâng maát tính chaát rieâng cuûa mình.”
H - Cho bieát töøng tröôøng hôïp sau, töø hoãn hôïp ñöôïc duøng theo caùch naøo?
Nöôùc töï nhieân ôû ao, hoà, soâng, bieån,... laø moät hoãn hôïp.
Ñoù laø moät chöông trình bieåu dieãn hoãn hôïp nhieàu tieát muïc.
H - Haõy ñaët caâu vôùi töø hoãn hôïp duøng theo nghóa thoâng thöôøng?
4. Trong sinh hoïc, caù voi, caù heo ñöôïc xeáp vaøo lôùp thuù, vì tuy nhöõng ñoäng vaät naøy coù xöông soáng, ôû döôùi nöôùc, bôi baèng vaây nhöng khoâng thôû baèng mang maø thôû baèng phoåi.
	Caên cöù vaøo caùc xaùc ñònh cuûa sinh hoïc, haõy ñònh nghóa thuaät ngöõ caù. Coù gì khaùc nhau giöõa nghóa cuûa thuaät ngöõ naøy vôùi nghóa cuûa töø caù theo caùch hieåu thoâng thöôøng cuûa ngöôøi Vieät (theå hieän qua caùch goïi caù voi, caù heo.)
5. Trong kinh teá hoïc, thuaät ngöõ thò tröôøng (thò : chôï – yeáu toá Haùn Vieät) chæ nôi thöôøng xuyeân tieâu thuï haøng hoaù, coøn trong quang hoïc (phaân ngaønh vaät lyù nghieân cöùu veà aùnh saùng vaø töông taùc cuûa aùnh saùng vôùi vaät chaát), thuaät ngöõ thò tröôøng (thò: thaáy - yeáu toá Haùn Vieät) chæ phaàn khoâng gian maø maét coù theå troâng thaáùy ñöôïc.
H - Hieän töôïng ñoàng aâm naøy coù vi phaïm nguyeân taéc moät thuaät ngöõ- moät khaùi nieäm ñaõ neâu ôû phaàn baøi hoïc khoâng ? Vì sao?
I/ BAØI HOÏC :
1. Khaùi nieäm
Thuaät ngöõ
Thuoäc boä moân
Thaïch nhuõ
Ñòa lyù
Bazô
Hoùa hoïc
AÅn duï
Ngöõ vaên
Phaân soá thaäp phaân
Toaùn hoïc
 Nhöõng töø ngöõ naøy chuû yeáu ñöôïc duøng trong caùc vaên baûn khoa hoïc.
à Thuaät ngöõ laø nhöõng töø ngöõ bieåu thò khaùi nieäm khoa hoïc, coâng ngheä thöôøng ñöôïc duøng trong caùc vaên baûn khoa hoïc, coâng ngheä.
2. Ñaëc ñieåm cuûa thuaät ngöõ
a.Muoái-> 1 thuaät ngöõ khoâng coù saéc thaùi bieåu caûm, chính xaùc ñaëc ñieåm cuûa muoái.
b. Ca dao coù saéc thaùi bieåu caûm.
Ñaëc ñieåm quan troïng nhaát cuûa thuaät ngöõ laø tính chính xaùc vôùi caùc bieåu hieän deã nhaän thaáy:
- Veà nguyeân taéc, trong moät lònh vöïc khoa hoïc, coâng ngheä nhaát ñònh, moãi thuaät ngöõ chæ töông öùng vôùi moät khaùi nieäm. 
- Thuaät ngöõ khoâng coù tính bieåu caûm.
II/ BAØI TAÄP :
1. Ñieàn thuaät ngöõ thích hôïp :
- ( 1 ) : löïc.
- ( 2 ) : xaâm thöïc
- ( 3 ) : hieän töôïng hoùa hoïc
- ( 4 ) : tröôøng töø vöïng
- ( 5 ) : di chæ
- ( 6 ) : thuï phaán
- ( 7 ) : löu löôïng
- ( 8 ) : troïng löïc
- ( 9 ) : khí aùp
- ( 10 ) : ñôn chaát
- ( 11) : thò toäc phuï heä
- ( 12) : ñöôøng trung tröïc
2. - Töø “ ñieåm töïa” hieåu theo thuaät ngöõ vaät lyù thì coù nghóa laø : ñieåm coá ñònh cuûa moät ñoøn baåy, thoâng qua ñoù löïc taùc ñoäng ñöôïc truyeàn tôùi löïc caûn. 
- Do vaäy, töø “ñieåm töïa” trong caâu thô ñaõ cho khoâng duøng theo nghóa cuûa thuaät ngöõ vaät lyù. Noù chæ coù nghóa laø “nôi laøm choã döïa chính”
3. Xaùc ñònh khaùi nieäm “hoãn hôïp” :
- Tröôøng hôïp (a) laø thuaät ngöõ.
- Tröôøng hôïp (b) laø moät töø thoâng thöôøng.
Ñaët caâu : 
Ngöôøi ta nuoâi gia suùc baèng thöùc aên hoãn hôïp.
4. - Thuaät ngöõ “caù” : ñoäng vaät coù xöông soáng, ôû döôùi nöôùc, bôi baèng vaây, thôû baèng mang.
- Ngöôøi Vieät duøng töø “caù” theo caùch hieåu thoâng thöôøng, khoâng nhaát thieát phaûi thôû baèng mang ( caù voi, caù heo, caù saáu)
5. Hieän töôïng naøy khoâng heà vi phaïm nguyeân taéc moät thuaät ngöõ moät khaùi nieäm. Bôûi vì ñaây laø hai thuaät ngöõ khaùc nhau vaø ñöôïc duøng trong hai lónh vöïc khaùc nhau. Chuùng chæ tình côø ñoàng aâm vôùi nhau maø thoâi.
	4. Cuûng coá :
	- Cho HS ñoïc laïi phaàn baøi ghi.
	5. Hướng dẫn tự học
	- Hoïc baøi, tìm vaø söûa loãi do söû duïng thuaät ngöõ khoâng ñuùng trong moät vaên baûn cuï theå.
	- Ñaët caâu coù söû duïng thuaät ngöõ.
	- Chuaån bò : Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga. 
IV.RUÙT KINH NGHIEÄM :
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________=========================================================================
Tuần 08	 	 Ngày soạn : 05.10. ... c cao nhất 
+Tuyệt mật : cần được giữ bí mật tuyệt đối 
+Tuyệt tác: tác phẩm văn học, nghệ thuật hay, đẹp đến mức coi như không còn có thể có cái hơn - 
+Tuyệt trần : nhất trên đời, không gì so sánh bằng. 
b. Đồng: (1) cùng nhau , giống nhau:à 
+ đồng âm : có âm giống nhau
+đồng bào: những người cùng một giống nòi, một dân tộc , một tổ quốc- với hàm ý có quan hệ thân thiết như ruột thịt 
+ Đồng bộ: phối hợp với nhau một cách nhịp nhàng 
+ Đồng chí : người cùng chí hướng chính trị 
+Đồng dạng : có cùng một dạngnhư nhau 
+ đồng khởi : cùng vùng dậy dùng bạo lực để phá ách kìm kẹp 
+Đồng môn : cùng học một thầy một trưòng hoặc cùng môn phái + đồng niên: cùng một tuổi- +đồng sự : cùng làm việc ở một cơ quan – nói về những người ngang hàng với nhau. 
 (2) Trẻ em :à
+ đồng ấu : trẻ em khoảng 6-7 tuổi. 
+Đồng dao: lời hát dân gian của trẻ em. 
+Đồng thoại : truyện viết cho trẻ em.
 (3) ( chất )Đồng à
+ trống đồng : nhạc khí gõ thời cổ, hình cái trống, đúc bằng đồng, trên mặt có chạm những họa tiết trang trí
H - 3. Sửa lỗi dùng từ:
Về khuya, đường phố rất im lặng.
Trong thời kì đổi mới, Việt Nam đã thành lập quan hệ ngoại giao với hầu hết các nước trên thế giới.
Những hoạt động từ thiện của ông khiến chúng tôi rất cảm xúc.
- a.Sai từ “ im lặng” vì từ này chỉ dùng để nói về con người, về cảnh tượng của con người. Có thể thay bằng : yên tĩnh, vắng lặng.
-b .Sai từ “ Thành lập”, từ này có nghĩa là lập nên, xây dựng nên một tổ chức như nhà nước, đảng hội , công ti, câu lạc bộQuan hệ ngoại giao không phải là một tổ chức. Nên thay bằng : thiết lập.
- c.Sai từ cảm xúc, từ này thường dùng như danh từ (sự rung động trong lòng do tiếp xúc với sự việc gì) ; như động từ ( rung động trong lòng do tiếp xúc với sự việc gì) ; tiếng Việt không nói X khiến Y rất cảm xúc, nên thay bằng : cảm động, xúc động , cảm phục
4. Bình luận ý kiến : 
Tiếng Việt của chúng ta là một ngôn ngữ trong sáng và giàu đẹp. Điều đó được thể hiện trước hết qua ngôn ngữ của những người nông dân. Muốn gìn giữ sự trong sáng và giàu đẹp của ngôn ngữ dân tộc phải học tập lời ăn tiếng nói của họ.
5 ( Cho HS về nhà làm)
6. Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Đồng nghĩa với “nhược điểm” là /.../
“Cứu cánh” nghĩa là /.../
Trình ý kiến, nguyện vọng lên cấp trên là /.../
Nhanh nhảu mà thiếu chín chắn là /.../
Hoảng đến mức có biểu hiện mất trí là /.../
I/ BÀI HỌC :
* Ba định hướng chính để trau dồi vốn từ:
1/ Hiểu đầy đủ và chính xác nghĩa của từ trong từng văn cảnh cụ thể.
2/ Biết cách dùng từ cho đúng nghĩa và phù hợp với văn cảnh.
3/ Tích lũy thêm những yếu tố cấu tạo từ chưa biết, làm phong phú vốn từ của bản thân. 
II/ BÀI TẬP :
1. Xác định nghĩa của từ :
Hậu quả là : b/ kết quả xấu
Đoạt là : a/ chiếm được phần thắng	
Tinh tú là : b/ sao trên trời (nói khái quát)
2. Xác định nghĩa của yếu tố Hán Việt:
a. Yếu tố “tuyệt”
-Tuyệt chủng = Bị mất nòi giống.
- Tuyệt đỉnh = Điểm cao nhất.
- Tuyệt mật = Giữ bí mật tuyệt đối.
- Tuyệt trần = Nhất trên đời
- Tuyệt giao = Cắt đứt giao tiếp.
- Tuyệt tự = Không có người nối dõi.
- Tuyệt thực = nhịn đói, không chịu ăn để phản đối.
b.Yếu tố “đồng”
- cùng nhau, giống nhau : đồng âm, đồng bào,
đồng bộ,đồng chí, đồng dạng, đồng khởi,đồng môn, đồng niên, đồng sự.
- trẻ em : đồng ấu, đồng dao, đồng thoại.
- (chất) đồng : trống đồng.
3. Sửa lỗi dùng từ :
a . Im lặng àVắng lặng, yên tĩnh .
b. Thành lập à thiết lập .
c. Cảm xúc à cảm động, cảm phục
4. Bình luận ý kiến : 
- Người nông dân sáng tạo ngôn ngữ giàu hình ảnh, màu sắc để đúc rút kinh nghiệm mùa màng . 
- Giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ dân tộc à học tập lời ăn tiếng nói của nhân dân.
6. Điền từ :
Điểm yếu.
Mục đích cuối cùng.
Đề đạt.
Láu táu.
Hoảng loạn.
	4. Củng cố :
	Cho HS nhắc lại bài tập 2.
	5. Hướng dẫn tự học
	- Mở rộng vốn từ: hiểu và biết cách sử dụng một số từ Hán Việt thông dụng.
- Học bài, làm bài tập 5,7,8,9.
	Bài tập 5/102: để làm tăng vốn từ, cần : 
Chú ý quan sát lắng nghe lời nói hằng ngày của nghững người xung quanh và trên các phương tiện thông tin đại chúng như phát thanh truyền hình.
Đọc sách báo, nhất là những tác phẩm văn học mẫu mực của những nhà văn nổi tiếng.
Ghi chép lại những từ ngữ mới đã nghe được, đọc được . Gặp những từ ngữ khó không tự giải thích được thì tra cứu từ điển hoặc hỏi người khác, nhất là hỏi thầy, cô giáo.
Tập sử dụng những từ ngữ mới trong những hoàn cảnh giao tiếp thích hợp.
Bài 7/103: Phân biệt nghĩa của các từ ngữ: 
 a. Nhuận bút : tiền trả cho người viết một tác phẩm
- Thù lao : trả công để bù đắp vào lao động đã bỏ ra( động từ) hoặc : khoản tiền trả công để bù đắp vào lao động đã bỏ ra ( danh từ)à nghĩa của thù lao rộng hơn nhuận bút. 
+ Anh đã nhận nhuận bút chưa? 
+ Việc nặng mà thù lao chẳng đáng là bao.
 b. Tay trắng : không có chút của cải, vốn liếng gì. 
+ Từ tay trắng mà ông ta làm nên sự nghiệp 
 – Trắng tay: bị mất hết tất cả tiền bạc, của cải, hoàn toàn không còn gì. 
+ Hắn trắng tay sau một vụ kiện.
 c.Kiểm diểm: xem xét đánh giá lại từng cái hoặc từng việc để có được một nhận định chung. 
 – Kiểm kê : kiểm lại từng cái, từng món để xác định số lượng và chất lượng của chúng.
 d.Lược khảo: nghiên cứu một cách khái quát về những cái chính, không đi vào chi tiết. 
 – Lược thuật : kể , trình bày tóm tắt.
 Bài 8/103: Tìm từ : - Từ ghép: bàn luận – luận bàn; ca ngợi- ngợi ca; tranh đấu – đấu tranh; cầu khẩn- khẩn cầu; cực khổ- khổ cực; diệu kì- kì diệu
Từ láy: mênh mông – mông mênh; dạt dào- dào dạt; ngại ngần- ngần ngại; trăng trối- trối trăng; vương vấn –vấn vương; tả tơi- tơi tả ( G xem lưu ý sgv)
- Chuẩn bị : Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự.
IV.RÚT KINH NGHIỆM :
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________=========================================================================
Tuần : 08	 Ngày soạn : 05.10.2011
Tiết : 40	 Ngày dạy : 14/15.10.11 
MIÊU TẢ NỘI TÂM TRONG VĂN TỰ SỰ
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
	- Hiểu được vai trò của miêu tả trong văn bản tự sự. Vận dụng hiểu biết về miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự để đọc- hiểu văn bản.
- Nội tâm nhân vật và miêu tả nội tâm nhân vật trong tác phẩm tự sự. Tác dung của miêu tả nội tâm và mối quan hệ và mối quan hệ giữa nội tâm với ngoại hình trong khi kể chuyện.
- Phát hiện và phân tích được tác dụng của miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự. Kết hợp kể chuyện với miêu tả nội tâm nhân vật khi làm bài văn tự sự.
- Gíao dục ý thức học tập
B.CHUẨN BỊ :
	1.Giáo viên :
Giáo án, SGK.
	2.Học sinh :
	- Soạn bài .
C.TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
	1.Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ :
	H1 - Miêu tả có vai trò như thế nào trong văn tự sự ? ( 5 đ )
	(Phần bài đã học)
	H2 – Tìm những yếu tố miêu tả trong ví dụ ( 5 đ )
	 “Có khi lấy cả cây đa to , cành lá rườm rà, từ bên bắc chở qua sông đem về. Nó giống như một cây cổ thụ mọc trên đầu non hốc đá, rễ dài đến vài trượng, phải một cơ binh mới khiêng nổi, lại bốn người đi kèm, đều cầm gươm, đánh thanh la đốc thúc quân lính khiêng đi cho đều tay. Trong phủ, tuỳ chỗ, điểm xuyết bày vẽ ra hình núi non bộ trông như bến bể đầu non. Mỗi khi đêm thanh cảnh vắng, tiếng chim kêu vượn hót ran khắp bốn bề, hoặc nửa đêm ồn ào như trận mưa sa gió táp , vỡ tổ tan đàn, kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường.”
A. to
B. cành lá rườm rà
C. từ bên bắc chở qua sông đem về
D. cầm gươm, đánh thanh la đốc thúc quân lính
E. giống như một cây cổ thụ
F. rễ dài đến vài trượng
G. bày vẽ ra hình núi non bộ
H. tiếng chim kêu vượn hót ran khắp bốn bề
I. ồn ào như trận mưa sa gió táp , vỡ tổ tan đàn
K. kẻ thức giả biết đó là triệu bất tường.
2. Bài mới 
* Giới thiệu bài :Trong chương trình và SGK ngữ văn 8, miêu tả chủ yếu được đề cập đến ở dạng miêu tả bên ngoài. Đối với tả người đó là miêu tả ngoại hình. Ngữ văn 9 tiếp tục rèn luyện miêu tả nhưng có nâng cao và phát triển thêm đó là miêu tả nội tâm nhân vật.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS 
NỘI DUNG BÀI HỌC
Hoạt động 1 : Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm 
*GV cho HS đọc phần I trong SGK.	
1. Đọc lại đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích và thực hiện các yêu cầu sau: 
a) Tìm những câu thơ tả cảnh và những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thúy Kiều.
(- Những câu tả cảnh : 6 câu đầu và 8 câu cuối.
- Những câu miêu tả tâm trạng : 8 câu giữa. )
b) Những câu thơ tả cảnh có mối quan hệ như thế nào với việc thể hiện nội tâm nhân vật ?
(đồng điệu cùng nhau.)
c) Miêu tả nội tâm có tác dụng như thế nào đối với việc khắc họa nhân vật trong văn bản tự sự ?
( khắc họa được chân dung tinh thần của nhân vật )
2.Đọc đoạn văn và nhận xét cách miêu tả nội tâm nhân vật của tác giả.
“ Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo lại một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít.”
 (Miêu tả nội tâm thông qua ngoại hình : miêu tả gián tiếp)
* GV nói thêm : 8 câu cuối của đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” thực sự là tả cảnh ngụ tình chứ không chỉ thuần tuý tả cảnh.
Hoạt động 2 : Bài tập 
* GV nêu định hướng và yêu cầu của mỗi bài tập. Sau đó cho HS tiến hành làm bài, các HS khác nhận xét.GV đúc kết , cho điểm.
1. Thuật lại đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều bằng văn xuôi, chú ý miêu tả tâm trạng nàng Kiều. ( HS tự làm )
2 . Ghi lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi đối với bạn.(HS tự làm theo gợi ý của GV)
I/ BÀI HỌC :
1. Thế nào là miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự?
- Nội tâm là những suy nghĩ, tâm trạng, thái độ, tình cảm sâu kín của nhân vật. Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật. 
2. Các cách thức khác nhau để miêu tả nội tâm nhân vật
 Chú ý hai cách :
a/- Miêu tả nội tâm trực tiếp : diễn tả trực tiếp những ý nghĩ, cảm xúc, tình cảm của nhân vật.
b/ Miêu tả nội tâm gián tiếp : thông qua miêu tả ngoại hình của nhân vật (nét mặt, cử chỉ, trang phục  của nhân vật hoặc có khi miêu tả cảnh vật).
 II/ BÀI TẬP :
Bài 1 :Tìm hiểu “Mã Giám Sinh mua Kiều ”
* Yêu cầu : 
a. Đoạn thơ tả chân dung Mã Giám Sinh 10 câu .
- Đoạn tả nội tâm của Kiều 4 câu .
b. Viết thành văn xuôi .
- Ngôi kể : số 1 ( Kiều ) hoặc số 3 ( người chứng kiến ). 
- Nhân vật chính : Mã Giám Sinh 
à Miêu tả vẻ ngoài .
- Miêu tả nội tâm Thuý Kiều .
Ví dụ : “ Kiều đang trong tâm trạng đau đớn xót xa , từ trong phòng bước ra ngoài mà nàng tưởng mình bắt đầu dấn thân vào cuộc đời đen tối ”. 
Bài 2 : Diễn tả tâm trạng của em sau khi gây ra chuyện không hay với bạn
	4. Củng cố :
	 - Cho HS đọc lại ghi nhớ.
	5. Hướng dẫn tự học
	- Học bài.
	- Phân tích một đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả tâm trạng nhân vật đã học.
	- Chuẩn bị : Chương trình địa phương (Phần văn).
D.RÚT KINH NGHIỆM :
=========================================================================